WYROK TRYBUNAŁU (czwarta izba)
z dnia 16 kwietnia 2015 r.(*)
Skarga o stwierdzenie nieważności – Współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych – Poddanie nowej substancji psychoaktywnej środkom kontroli – Określenie podstawy prawnej – Właściwe ramy prawne w związku z wejściem w życie traktatu z Lizbony – Postanowienia przejściowe – Wtórna podstawa prawna – Konsultacja z Parlamentem
W sprawach połączonych C‑317/13 i C‑679/13
mających za przedmiot skargi o stwierdzenie nieważności na podstawie art. 263 TFUE, wniesione w dniach 7 czerwca i 19 grudnia 2013 r.,
Parlament Europejski, reprezentowany przez F. Drexlera, A. Caiolę oraz M. Penchevę, działających w charakterze pełnomocników, z adresem do doręczeń w Luksemburgu,
strona skarżąca,
przeciwko
Radzie Unii Europejskiej, reprezentowanej przez K. Pleśniaka oraz F. Jensen, działających w charakterze pełnomocników,
strona pozwana,
popieranej przez
Republikę Austrii, reprezentowaną przez C. Pesendorfer, działającą w charakterze pełnomocnika,
interwenient,
TRYBUNAŁ (czwarta izba),
w składzie: L. Bay Larsen (sprawozdawca), prezes izby, K. Jürimäe, J. Malenovský, M. Safjan i A. Prechal (sprawozdawca), sędziowie,
rzecznik generalny: N. Wahl,
sekretarz V. Tourrès, administrator,
uwzględniając pisemny etap postępowania i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 5 listopada 2014 r.,
po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego na posiedzeniu w dniu 22 stycznia 2015 r.,
wydaje następujący
Wyrok
1 W skargach złożonych w sprawach C‑317/13 i C‑679/13 Parlament Europejski wnosi o stwierdzenie nieważności, odpowiednio, decyzji Rady 2013/129/UE z dnia 7 marca 2013 r. w sprawie poddania 4‑metyloamfetaminy środkom kontroli (Dz.U. L 72, s. 11) oraz decyzji wykonawczej Rady 2013/496/UE z dnia 7 października 2013 r. w sprawie poddania 5‑(2‑aminopropyl)indolu środkom kontroli (Dz.U. L 272, s. 44) (zwanych dalej łącznie „zaskarżonymi decyzjami”).
Ramy prawne
2 Motyw 14 decyzji 2005/387/WSiSW Rady z dnia 10 maja 2005 r. w sprawie wymiany informacji, oceny ryzyka i kontroli nowych substancji psychoaktywnych (Dz.U. L 127, s. 32) jest sformułowany następująco:
„Zgodnie z art. 34 ust. 2 lit. c) [UE] środki oparte na niniejszej decyzji mogą być przyjmowane większością kwalifikowaną, ponieważ są one niezbędne do jej wykonania”.
3 Artykuł 1 wskazanej decyzji stanowi:
„Niniejsza decyzja ustanawia mechanizm szybkiej wymiany informacji o nowych substancjach psychoaktywnych […].
Niniejsza decyzja przewiduje również ocenę zagrożeń związanych z tymi nowymi substancjami psychoaktywnymi w celu dozwolenia zastosowania środków kontroli substancji o działaniu narkotycznym i psychotropowym, mających zastosowanie w państwach członkowskich, również do tych nowych substancji psychoaktywnych”.
4 Artykuł 6 rzeczonej decyzji przewiduje, że Rada Unii Europejskiej może domagać się sporządzenia sprawozdania na temat oceny zagrożeń związanych z nową substancją psychoaktywną.
5 Artykuł 8 tej decyzji, zatytułowany „Procedura obejmowania kontrolą określonych nowych substancji psychoaktywnych”, ma następujące brzmienie:
„1. W terminie sześciu tygodni od daty otrzymania sprawozdania na temat oceny zagrożeń Komisja występuje do Rady z inicjatywą poddania nowej substancji psychoaktywnej środkom kontroli […].
2. Jeżeli Komisja nie uważa za konieczne wystąpienia z inicjatywą poddania nowej substancji psychoaktywnej środkom kontroli, z inicjatywą taką może wystąpić do Rady jedno lub kilka państw członkowskich, najlepiej nie później niż w terminie sześciu tygodni od daty przedstawienia przez Komisję sprawozdania Radzie.
3. Rada podejmuje decyzję, czy poddać nową substancję psychoaktywną środkom kontroli, stanowiąc większością kwalifikowaną i działając na podstawie artykułu 34 ust. 2 lit. c) [UE] w oparciu o inicjatywę zgłoszoną zgodnie z postanowieniami ust. 1 lub 2”.
Zaskarżone decyzje
6 Decyzja 2013/129, która wskazuje TFUE oraz decyzję 2005/387, w szczególności jej art. 8 ust. 3, przewiduje w art. 1, że nową substancję psychoaktywną 4‑metyloamfetaminę poddaje się środkom kontroli w całej Unii.
7 Artykuł 2 tej decyzji stanowi, że w terminie do dnia 17 marca 2014 r. państwa członkowskie podejmą niezbędne środki w celu poddania tej substancji środkom kontroli oraz sankcjom karnym przewidzianym w ich ustawodawstwach.
8 Decyzja 2013/496, która również wskazuje TFUE oraz decyzję 2005/387, w szczególności jej art. 8 ust. 3, stanowi w art. 1, że nową substancję psychoaktywną 5‑(2‑aminopropyl)indol poddaje się środkom kontroli w całej Unii.
9 Artykuł 2 tej decyzji przewiduje, że w terminie do dnia 13 października 2014 r. państwa członkowskie podejmą niezbędne środki w celu poddania tej substancji środkom kontroli oraz sankcjom karnym przewidzianym w ich ustawodawstwach.
Żądania stron i postępowanie przed Trybunałem
10 Parlament wnosi do Trybunału o:
– stwierdzenie nieważności zaskarżonych decyzji;
– utrzymanie w mocy skutków zaskarżonych decyzji do czasu zastąpienia ich nowymi aktami oraz
– obciążenie Rady kosztami postępowania.
11 Rada wnosi do Trybunału o:
– oddalenie skarg jako niezasadnych;
– odrzucenie zarzutu niezgodności z prawem decyzji 2005/387 jako niedopuszczalnego, a przynajmniej jego oddalenie jako niezasadnego;
– ewentualnie, na wypadek stwierdzenia nieważności zaskarżonych decyzji, utrzymanie w mocy ich skutków do czasu zastąpienia ich nowymi aktami oraz
– obciążenie Parlamentu kosztami postępowania.
12 Postanowieniem prezesa Trybunału z dnia 27 marca 2014 r. sprawy C‑317/13 i C‑679/13 zostały połączone do łącznego rozpoznania w ramach ustnego etapu postępowania i do wydania wyroku.
13 Postanowieniami prezesa Trybunału z dnia 8 października 2013 r. i 28 kwietnia 2014 r. Republika Austrii została dopuszczona do sprawy w charakterze interwenienta popierającego żądania Rady w sprawach C‑317/13 i C‑679/13.
W przedmiocie skarg
14 Na poparcie skarg Parlament podnosi dwa zarzuty, dotyczące, odpowiednio, przyjęcia uchylonej lub niezgodnej z prawem podstawy prawnej oraz naruszenia istotnego wymogu proceduralnego wobec braku udziału Parlamentu w procedurze przyjęcia zaskarżonych decyzji.
W przedmiocie dopuszczalności niektórych zarzutów lub argumentów podniesionych przez Parlament w sprawie C‑679/13
Argumentacja stron
15 Rada uważa, że niektóre z zarzutów lub argumentów podniesionych przez Parlament w sprawie C‑679/13 powinny zostać odrzucone jako niedopuszczalne, ponieważ są niejasne i nieprecyzyjne. Tak jest jej zdaniem w przypadku zarzutów lub argumentów dotyczących stosowania art. 39 ust. 1 UE, przyjęcia uchylonej podstawy prawnej, naruszenia zasad pewności prawa i równowagi instytucjonalnej oraz faktu, że zaskarżone decyzje mają zmieniać istotny element decyzji 2005/387.
16 Parlament twierdzi, że pismo wszczynające postępowanie w sprawie C‑679/13 jest wystarczająco jasne i precyzyjne. Jeżeli chodzi bardziej konkretnie o twierdzenie, że zaskarżone decyzje zmieniają istotny element decyzji 2005/387, Parlament podkreśla, że ustalenie, czy tak jest w istocie, nie ma większego znaczenia, ponieważ okoliczność ta w każdym razie nie ma żadnych konsekwencji w odniesieniu do procedury, która powinna była zostać przeprowadzona w celu przyjęcia decyzji 2013/496.
Ocena Trybunału
17 Należy przypomnieć, że na podstawie art. 120 lit. c) regulaminu postępowania przed Trybunałem i orzecznictwa odnoszącego się do tego przepisu każda skarga wszczynająca postępowanie powinna wskazywać przedmiot sporu, podnoszone zarzuty i argumenty oraz zawierać zwięzłe omówienie tych zarzutów. Owo wskazanie powinno być wystarczająco zrozumiałe i precyzyjne, tak aby umożliwiło stronie pozwanej przygotowanie obrony, a Trybunałowi dokonanie kontroli. Wynika z tego, że istotne okoliczności faktyczne i prawne, na których opiera się skarga, muszą wynikać w sposób spójny i zrozumiały z tekstu samej skargi oraz że żądania w niej zawarte powinny być sformułowane w sposób pozbawiony dwuznaczności w celu uniknięcia orzekania przez Trybunał ultra petita lub z pominięciem któregoś zarzutu (zob. podobnie wyrok Zjednoczone Królestwo/Rada, C‑209/13, EU:C:2014:283, pkt 30 i przytoczone tam orzecznictwo).
18 W niniejszej sprawie sposób przedstawienia zarzutów lub argumentów skargi w sprawie C‑679/13, któremu Rada zarzuca brak jasności i precyzji, spełnia takie wymogi. W szczególności pozwolił on Radzie na przygotowanie obrony w odniesieniu do tych zarzutów lub argumentów, a Trybunałowi umożliwia dokonanie kontroli sądowej decyzji 2013/496.
19 Jeżeli chodzi o ostatni z tych zarzutów lub argumentów, należy wskazać, że – w każdym razie – Parlament w replice przyznał, iż zasadność tego argumentu nie ma wpływu na zgodność z prawem decyzji 2013/496. Nie jest to więc zarzut lub argument, co do którego Trybunał powinien się wypowiedzieć.
20 Z powyższego wynika, że zarzut niedopuszczalności zasadzający się na podnoszonym braku jasności i precyzji niektórych elementów skargi w sprawie C‑679/13 należy oddalić.
21 Zatem w zakresie, w jakim podstawa prawna aktu przesądza o procedurach, które znajdują zastosowanie w celu jego przyjęcia (wyroki: Parlament/Rada, C‑130/10, EU:C:2012:472, pkt 80; Parlament/Rada, C‑658/11, EU:C:2014:2025, pkt 57), należy w pierwszej kolejności zbadać zarzut pierwszy w sprawie C‑317/13 i zarzut drugi w sprawie C‑679/13, dotyczące przyjęcia uchylonej lub niezgodnej z prawem podstawy prawnej.
W przedmiocie zarzutu pierwszego w sprawie C‑317/13 i zarzutu drugiego w sprawie C‑679/13, dotyczących przyjęcia uchylonej lub niezgodnej z prawem podstawy prawnej
W przedmiocie części pierwszej zarzutu pierwszego w sprawie C‑317/13 i części pierwszej zarzutu drugiego w sprawie C‑679/13, dotyczących przyjęcia uchylonej podstawy prawnej
– Argumentacja stron
22 Parlament twierdzi, że zawarte w zaskarżonych decyzjach odniesienie do traktatu FUE jest zbyt ogólne, by mogło służyć za ich podstawę prawną, oraz że art. 8 ust. 3 decyzji 2005/387 nie może być uznany za rzeczywistą podstawę prawną.
23 Przepis ten bowiem zdaniem Parlamentu ogranicza się do odesłania do art. 34 ust. 2 lit. c) UE, mającego stanowić jedyną możliwą podstawę prawną przyjęcia przepisów wykonawczych w ramach „trzeciego filaru”.
24 W konsekwencji zdaniem Parlamentu podstawą prawną użytą przez Radę jest art. 34 ust. 2 lit. c) UE. Tymczasem, skoro tenże art. 34 został uchylony traktatem z Lizbony, nie może on już służyć jako podstawa prawna przy przyjmowaniu nowych aktów. Okoliczność, że przepis prawa wtórnego odwołuje się do rzeczonego art. 34, pozostaje w opinii Parlamentu bez znaczenia w tej kwestii, ponieważ należy przyjąć, że w związku z wejściem w życie tego traktatu postanowienie to nie podlega stosowaniu.
25 Rada uściśla, że zaskarżone decyzje zostały przez nią przyjęte na podstawie art. 8 ust. 3 decyzji 2005/387 w związku z art. 9 protokołu (nr 36) w sprawie postanowień przejściowych (zwanego dalej „protokołem w sprawie postanowień przejściowych”). W tej kwestii podkreśla ona, że zaskarżone decyzje nie wskazują ani traktatu UE w ogólności, ani art. 34 ust. 2 lit. c) UE w szczególności.
26 Rada twierdzi ponadto, że w następstwie uchylenia art. 34 UE odniesienie do niego zawarte w art. 8 ust. 3 decyzji 2005/387 nie wywołuje już skutków prawnych i że ten ostatni przepis stał się autonomiczną podstawą prawną powierzającą Radzie uprawnienia wykonawcze.
– Ocena Trybunału
27 W celu oceny zasadności części pierwszej zarzutu pierwszego w sprawie C‑317/13 oraz części pierwszej zarzutu drugiego w sprawie C‑679/13 należy określić podstawę prawną przyjęcia zaskarżonych decyzji.
28 W tej kwestii należy stwierdzić, że decyzje te nie odwołują się do art. 34 UE oraz że ich preambuły odsyłają wprost do traktatu FUE, jak również do art. 8 ust. 3 decyzji 2005/387.
29 Na podstawie treści zaskarżonych decyzji, która co do zasady, by spełniać wymóg uzasadnienia, powinna wskazywać podstawę prawną, na której decyzje te zostały oparte (zob. podobnie wyrok Komisja/Rada, C‑370/07, EU:C:2009:590, pkt 39, 55), nie sposób więc uznać, że decyzje te zostały wydane w oparciu o art. 34 UE.
30 Należy ponadto zauważyć, że żaden inny element zaskarżonych decyzji nie wskazuje, iż Rada zamierzała posłużyć się art. 34 UE jako podstawą prawną tych decyzji.
31 W szczególności zawarte w art. 8 ust. 3 decyzji 2005/387 odniesienie do art. 34 ust. 2 lit. c) UE nie ma w tej kwestii znaczenia, ponieważ wyraźny wybór Rady polegający na tym, by w zaskarżonych decyzjach wskazać nie to postanowienie, lecz traktat FUE i art. 8 ust. 3 decyzji 2005/387, wyraźnie przemawia za tym, że zaskarżone decyzje zostały wydane w oparciu o ten ostatni przepis jako taki.
32 Wynika stąd, że uchylenie art. 34 UE traktatem z Lizbony nie pozbawia zaskarżonych decyzji podstawy prawnej.
33 W tym stanie rzeczy część pierwszą zarzutu pierwszego w sprawie C‑317/13 oraz część pierwszą zarzutu drugiego w sprawie C‑679/13 należy oddalić jako niezasadną.
W przedmiocie części drugiej zarzutu pierwszego w sprawie C‑317/13 i części drugiej zarzutu drugiego w sprawie C‑679/13, dotyczących przyjęcia niezgodnej z prawem podstawy prawnej
– Argumentacja stron
34 Parlament sądzi, że gdyby przyjąć, iż art. 8 ust. 3 decyzji 2005/387 jest podstawą prawną zaskarżonych decyzji, przepis ten stanowiłby wtórną i niezgodną z prawem podstawę prawną, która nie mogłaby skutecznie uzasadniać tych decyzji.
35 Z orzecznictwa Trybunału zdaniem Parlamentu wynika bowiem, że utworzenie wtórnej podstawy prawnej, która łagodzi tryb przyjmowania aktu, jest niezgodne z traktatami. Dotyczy to jego zdaniem art. 8 ust. 3 decyzji 2005/387, ponieważ nie przewiduje on konsultacji z Parlamentem, w myśl art. 39 UE obowiązkowej przy przyjmowaniu przepisu wykonawczego do tej decyzji.
36 Ponadto uważa on, że art. 8 ust. 3 decyzji 2005/387, w związku z wejściem w życie traktatu z Lizbony, nie ma już zastosowania i przewiduje niezgodne z prawem odstępstwo od procedury wprowadzonej tym traktatem do celów przyjmowania nowych aktów. Na takie odstępstwo nie pozwala zdaniem Parlamentu art. 9 protokołu w sprawie postanowień przejściowych, który oznacza jedynie, że akty dawnego „trzeciego filaru” nie podlegają automatycznie uchyleniu wskutek wejścia w życie rzeczonego traktatu.
37 Rada przede wszystkim nie zgadza się z podniesionym przez Parlament zarzutem niezgodności z prawem art. 8 ust. 3 decyzji 2005/387. Podnosi ona w tej kwestii, że na podstawie art. 10 ust. 1 protokołu w sprawie postanowień przejściowych uprawnienia przyznane Trybunałowi w odniesieniu do tej decyzji pozostają do dnia 1 grudnia 2014 r. takie same jak te, które przysługiwały mu przed wejściem w życie traktatu z Lizbony. Tymczasem obowiązujący wówczas art. 35 ust. 6 UE nie przewidywał możliwości wniesienia przez Parlament skargi o stwierdzenie nieważności decyzji przyjętej w ramach „trzeciego filaru”, takiego jak rzeczona decyzja. Z braku ówczesnej właściwości Trybunału w tym zakresie wynika zdaniem Rady, że podniesiony przez Parlament zarzut niezgodności z prawem należy uznać za niedopuszczalny.
38 Subsydiarnie Rada podnosi, że art. 8 ust. 3 decyzji 2005/387 był w chwili jego przyjęcia zgodny z traktatem UE. Przepis ten jej zdaniem ogranicza się bowiem do tego, że przewiduje on stosowanie procedury przewidzianej w art. 34 ust. 2 lit. c) UE i nie wprowadzał więc procedury sui generis wykluczającej konsultację z Parlamentem.
39 Co się tyczy skutków wejścia w życie traktatu z Lizbony, Rada twierdzi, że proponowana przez Parlament wykładnia art. 9 protokołu w sprawie postanowień przejściowych paraliżuje wszelką możliwość przyjęcia przepisów wykonawczych przewidzianych w aktach dawnego „trzeciego filaru”, a takiej właśnie sytuacji autorzy traktatu zamierzali zapobiec.
– Ocena Trybunału
40 Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału wybór podstawy prawnej aktu Unii Europejskiej musi opierać się na obiektywnych czynnikach, które mogą zostać poddane kontroli sądowej, do których należą w szczególności cel i treść tego aktu (wyrok Komisja/Parlament i Rada, C‑43/12, EU:C:2014:298, pkt 29 i przytoczone tam orzecznictwo).
41 W tej kwestii należy wskazać, że strony nie pozostają w sporze co do relacji między art. 8 ust. 3 decyzji 2005/387 oraz celem i treścią zaskarżonych decyzji. Parlament podważa natomiast zgodność z prawem tego przepisu, podnosząc, że łagodzi on tryb przyjmowania przepisów wykonawczych do decyzji 2005/387 w porównaniu z procedurą przewidzianą w tym celu w traktatach.
42 Z orzecznictwa Trybunału wynika, że w zakresie, w jakim normy regulujące sposób dochodzenia do decyzji przez instytucje Unii ustanowione są przez traktaty i nie pozostają do dyspozycji ani państw członkowskich, ani samych instytucji, jedynie traktaty mogą – w szczególnych przypadkach – upoważnić instytucję do zmiany ustanowionej w nich procedury decyzyjnej. Zatem uznanie, że instytucja ma możliwość wprowadzania wtórnych podstaw prawnych – niezależnie od tego, czy zmierzałyby one do usztywnienia, czy też złagodzenia trybu wydawania aktu – oznaczałoby przyznanie jej uprawnień prawodawczych wykraczających poza to, co przewiduje traktat (zob. wyrok Parlament/Rada, C‑133/06, EU:C:2008:257, pkt 54–56).
43 Rozwiązanie to, przyjęte w wyroku Parlament/Rada (C‑133/06, EU:C:2008:257) w odniesieniu do wtórnej podstawy prawnej pozwalającej na przyjmowanie aktów ustawodawczych, powinno również być stosowane do podstaw prawnych przewidzianych w akcie prawa wtórnego, które umożliwiają przyjęcie przepisów wykonawczych do tego aktu poprzez usztywnienie lub złagodzenie trybu przyjmowania takich przepisów przewidzianego w traktatach.
44 O ile bowiem prawdą jest, że traktaty przewidują, iż Parlament i Rada określają pewne normy dotyczące wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję, o tyle prawdą jest również, że przewidziane w traktatach normy szczególne dotyczące przyjmowania przepisów wykonawczych wiążą instytucje na takiej samej zasadzie jak normy dotyczące przyjmowania aktów ustawodawczych i że akty prawa wtórnego nie mogą więc być z nimi sprzeczne.
45 W tym kontekście, jako że zgodność z prawem aktu Unii powinna być oceniana na podstawie stanu faktycznego i prawnego istniejącego w chwili wydania tego aktu (zob. analogicznie wyroki: Gualtieri/Komisja, C‑485/08 P, EU:C:2010:188, pkt 26; Schindler Holding i in./Komisja, C‑501/11 P, EU:C:2013:522, pkt 31; Schaible, C‑101/12, EU:C:2013:661, pkt 50), zgodność z prawem art. 8 ust. 3 decyzji 2005/387 należy oceniać w świetle przepisów, które w chwili przyjęcia tej decyzji regulowały wykonywanie aktów o charakterze generalnym w dziedzinie współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych, to jest art. 34 ust. 2 lit. c) UE i art. 39 ust. 1 UE.
46 Z postanowień tych wynika, że Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną, po konsultacji z Parlamentem, przyjmuje środki niezbędne do wykonania decyzji przyjętych w ramach tytułu dotyczącego współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych.
47 W tej kwestii należy oczywiście zauważyć, że brzmienie art. 8 ust. 3 decyzji 2005/387 nie nakłada na Radę obowiązku przeprowadzenia konsultacji z Parlamentem przed przyjęciem przewidzianych w tym przepisie środków wykonawczych do tej decyzji.
48 Jednak z utrwalonego orzecznictwa wynika, że akt prawa wtórnego Unii należy też interpretować w miarę możliwości w sposób zgodny z postanowieniami traktatów (wyrok Efir, C‑19/12, EU:C:2013:148, pkt 34 i przytoczone tam orzecznictwo).
49 W związku z tym, jako że z jednej strony obowiązek dokonywania wykładni aktu prawa wtórnego zgodnie z prawem pierwotnym wynika z ogólnej zasady wykładni, zgodnie z którą przepis powinien być interpretowany, tak dalece, jak to możliwe, w sposób, który nie podważa jego ważności [zob. podobnie wyroki: Sturgeon i in., C‑402/07 i C‑432/07, EU:C:2009:716, pkt 47, 48; a także (szczególna procedura kontroli orzeczenia) Komisja/Strack, C‑579/12 RX‑II, EU:C:2013:570, pkt 40], oraz że z drugiej strony zgodność z prawem art. 8 ust. 3 decyzji 2005/387 należy z przyczyn przedstawionych w pkt 45 niniejszego wyroku oceniać w szczególności w świetle art. 39 ust. 1 UE, ten pierwszy przepis powinien być interpretowany zgodnie z tym drugim postanowieniem.
50 W konsekwencji art. 8 ust. 3 decyzji 2005/387 należy, zgodnie z art. 39 ust. 1 UE, interpretować w ten sposób, że pozwala on Radzie na poddanie środkom kontroli nowej substancji psychoaktywnej jedynie po konsultacji z Parlamentem. Wynika stąd, że należy oddalić argument Parlamentu, zgodnie z którym fakt, iż ten pierwszy przepis nie przewiduje obowiązku konsultacji, oznacza, że wprowadza on tryb przyjmowania środków wykonawczych złagodzony w porównaniu z procedurą przewidzianą w tym celu w traktacie UE.
51 Jeżeli chodzi o argumenty Parlamentu dotyczące niezgodności art. 8 ust. 3 decyzji 2005/387 z normami proceduralnymi mającymi zastosowanie po wejściu w życie traktatu z Lizbony, należy w każdym razie wskazać, że protokół w sprawie postanowień przejściowych zawiera postanowienia dotyczące konkretnie systemu prawnego mającego po wejściu w życie tego traktatu zastosowanie do aktów przyjętych na podstawie traktatu UE przed datą tego wejścia w życie.
52 I tak, art. 9 tego protokołu przewiduje, że skutki prawne takich aktów zostają utrzymane do czasu uchylenia, stwierdzenia nieważności lub zmiany tych aktów na podstawie traktatów.
53 Artykuł ten należy interpretować w świetle motywu pierwszego rzeczonego protokołu, który uściśla, że w celu umożliwienia przejścia od postanowień instytucjonalnych traktatów mających zastosowanie przed wejściem w życie traktatu z Lizbony do postanowień przewidzianych w tym traktacie należy ustanowić postanowienia przejściowe.
54 W związku z tym, jako że traktat z Lizbony w sposób istotny zmienił ramy instytucjonalne współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych, art. 9 protokołu w sprawie postanowień przejściowych należy – jak wskazał rzecznik generalny w pkt 45 opinii – rozumieć w ten sposób, że ma on na celu w szczególności zapewnienie, by mimo zmiany ram instytucjonalnych rzeczonej współpracy akty przyjęte w jej ramach mogły nadal być skutecznie stosowane.
55 Tymczasem uwzględnienie argumentacji Parlamentu – zgodnie z którą uchylenie przez traktat z Lizbony szczególnych procedur przyjmowania przepisów wykonawczych z zakresu współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych powoduje, że dopóki akty generalne przyjęte w ramach tej współpracy nie zostaną zmienione w celu ich dostosowania do traktatu z Lizbony, przyjmowanie takich przepisów nie jest możliwe – doprowadziłoby właśnie do skomplikowania, a nawet uniemożliwienia skutecznego stosowania tych aktów, co stwarzałoby zagrożenie dla realizacji celów zamierzonych przez autorów traktatów.
56 Ponadto zaproponowana przez Parlament wykładnia art. 9 protokołu w sprawie postanowień przejściowych, zgodnie z którą artykuł ten oznacza jedynie, że akty z zakresu współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych nie podlegają automatycznie uchyleniu wskutek wejścia w życie traktatu z Lizbony, pozbawiłaby rzeczony artykuł wszelkiej skuteczności (effet utile).
57 Z powyższego wynika, że przepis aktu prawidłowo przyjętego na podstawie traktatu UE przed wejściem w życie traktatu z Lizbony, który przewiduje tryb przyjmowania środków wykonawczych do tego aktu, wywołuje skutki prawne dopóty, dopóki przepis ten nie zostanie uchylony, dopóki nie zostanie stwierdzona jego nieważność lub dopóki nie zostanie on zmieniony, i pozwala na przyjmowanie środków wykonawczych zgodnie z określoną w nim procedurą.
58 W tej sytuacji okoliczność, że art. 8 ust. 3 decyzji 2005/387 przewiduje tryb przyjmowania przepisów wykonawczych usztywniony lub złagodzony w porównaniu z procedurą ustanowioną w tym celu w traktacie FUE, nie może oznaczać, że przepis ten stanowi wtórną, niezgodną z prawem podstawę prawną i że w drodze zarzutu należy doprowadzić do niemożności jego stosowania.
59 W konsekwencji i w tych okolicznościach, bez potrzeby wypowiadania się w kwestii dopuszczalności części drugiej zarzutu pierwszego w sprawie C‑317/13 i części drugiej zarzutu drugiego w sprawie C‑679/13, należy oddalić tę część zarzutów jako niezasadną (zob. analogicznie wyroki: Francja/Komisja, C‑233/02, EU:C:2004:173, pkt 26; a także Komninou i in./Komisja, C‑167/06 P, EU:C:2007:633, pkt 32), a tym samym oddalić te zarzuty w całości.
W przedmiocie zarzutu drugiego w sprawie C‑317/13 i zarzutu pierwszego w sprawie C‑679/13, dotyczących naruszenia istotnego wymogu proceduralnego
Argumentacja stron
60 Parlament twierdzi, że w sytuacji gdyby system poprzedzający traktat z Lizbony był nadal stosowany w niniejszej sprawie, powinna zostać przeprowadzona konsultacja z Parlamentem na podstawie art. 39 ust. 1 UE.
61 Rada natomiast uważa, że art. 8 ust. 3 decyzji 2005/387 nie przewiduje żadnego udziału Parlamentu w przyjmowaniu zaskarżonych decyzji oraz że w związku z uchyleniem art. 39 UE przez traktat z Lizbony nie trzeba już, w celu przyjęcia przepisów wykonawczych do tej decyzji, przeprowadzać konsultacji z Parlamentem.
62 Jej zdaniem rozumowanie takie znajduje potwierdzenie w art. 10 ust. 1 protokołu w sprawie postanowień przejściowych, ponieważ nie wymienia on art. 39 UE wśród postanowień, których skutki zostają utrzymane po wejściu w życie traktatu z Lizbony. Włączenie w procedurę przyjmowania aktu obowiązku przeprowadzenia konsultacji z Parlamentem oznaczałoby zresztą dodanie do procedury, o której mowa w art. 291 TFUE, elementu, który nie jest w nim przewidziany, oraz podważyłoby równowagę instytucjonalną ustanowioną w traktacie z Lizbony.
Ocena Trybunału
63 Należy przypomnieć, że regularne konsultacje z Parlamentem w przypadkach przewidzianych we właściwych normach prawa Unii stanowią istotny wymóg proceduralny, którego naruszenie powoduje nieważność danego aktu (zob. podobnie wyroki: Parlament/Rada, C‑65/93, EU:C:1995:91, pkt 21; Parlament/Rada, C‑417/93, EU:C:1995:127, pkt 9).
64 W konsekwencji, skoro z odpowiedzi udzielonej na zarzut pierwszy w sprawie C‑317/13 oraz na zarzut drugi w sprawie C‑679/13 wynika, że Rada mogła skutecznie oprzeć zaskarżone decyzje na art. 8 ust. 3 decyzji 2005/387, należy ustalić, czy przed wydaniem decyzji na podstawie tego przepisu powinna mieć miejsce konsultacja z Parlamentem.
65 W tej kwestii z rozważań zawartych w pkt 50–57 niniejszego wyroku wynika, że art. 8 ust. 3 decyzji 2005/387, interpretowany zgodnie z art. 39 ust. 1 UE, nadal wywołuje skutki prawne, dopóki nie zostanie uchylony, dopóki nie zostanie stwierdzona jego nieważność lub dopóki nie zostanie on zmieniony, i pozwala na przyjmowanie przepisów wykonawczych zgodnie z określoną w nim procedurą. W związku z tym Rada ma obowiązek przeprowadzenia konsultacji z Parlamentem przed poddaniem środkom kontroli nowej substancji psychoaktywnej.
66 Wbrew twierdzeniom Rady uchylenie art. 39 ust. 1 UE przez traktat z Lizbony nie może podważyć tego obowiązku przeprowadzenia konsultacji z Parlamentem.
67 W świetle bowiem rozważań zawartych w pkt 49 niniejszego wyroku uchylenie art. 39 ust. 1 UE po przyjęciu art. 8 ust. 3 decyzji 2005/387 nie może powodować, że znika obowiązek interpretowania tego ostatniego przepisu zgodnie z art. 39 ust. 1 UE.
68 Podobnie nie ma znaczenia okoliczność, że art. 291 TFUE nie przewiduje obowiązku przeprowadzania konsultacji z Parlamentem, ponieważ obowiązek konsultacji z Parlamentem jest jednym ze skutków prawnych decyzji 2005/387, który to skutek został utrzymany po wejściu w życie traktatu z Lizbony na podstawie art. 9 protokołu w sprawie postanowień przejściowych, interpretowanego tak, jak to uczyniono w pkt 57 powyżej.
69 Tymczasem bezsporne jest, że zaskarżone decyzje zostały przyjęte bez uprzedniej konsultacji z Parlamentem.
70 Wynika stąd, że zarzut drugi w sprawie C‑317/13 i zarzut pierwszy w sprawie C‑679/13 są zasadne i że w konsekwencji należy stwierdzić nieważność zaskarżonych decyzji.
W przedmiocie wniosku o utrzymanie w mocy skutków zaskarżonych decyzji
71 Na wypadek stwierdzenia nieważności zaskarżonych decyzji zarówno Parlament, jak i Rada zwracają się do Trybunału o utrzymanie w mocy skutków tych decyzji do czasu ich zastąpienia nowymi aktami.
72 W tym względzie przypomnieć należy, że zgodnie z art. 264 akapit drugi TFUE Trybunał może, jeśli uzna to za niezbędne, wskazać, jakie skutki aktu, o którego nieważności orzekł, powinny być uważane za ostateczne.
73 W niniejszej sprawie stwierdzenie nieważności zaskarżonych decyzji bez pozostawienia w mocy ich skutków mogłoby negatywnie wpłynąć na skuteczność kontroli substancji psychoaktywnych, których dotyczą te decyzje, a tym samym na ochronę zdrowia publicznego. I tak, o ile Parlament domaga się stwierdzenia nieważności tych decyzji z powodu naruszenia istotnego wymogu proceduralnego, o tyle nie kwestionuje ani ich celu, ani ich treści.
74 W konsekwencji należy utrzymać w mocy skutki zaskarżonych decyzji do czasu wejścia w życie nowych aktów, które je zastąpią.
W przedmiocie kosztów
75 Zgodnie z art. 138 § 1 regulaminu postępowania przed Trybunałem kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ Rada przegrała sprawę, a Parlament wniósł o obciążenie jej kosztami, należy obciążyć ją kosztami postępowania.
76 Zgodnie z art. 140 § 1 tego regulaminu Republika Austrii pokrywa swoje własne koszty.
Z powyższych względów Trybunał (czwarta izba) orzeka, co następuje:
1) Stwierdza się nieważność decyzji Rady 2013/129/UE z dnia 7 marca 2013 r. w sprawie poddania 4‑metyloamfetaminy środkom kontroli oraz decyzji wykonawczej Rady 2013/496/UE z dnia 7 października 2013 r. w sprawie poddania 5‑(2‑aminopropyl)indolu środkom kontroli.
2) Skutki decyzji 2013/129 oraz decyzji wykonawczej 2013/496 zostają utrzymane w mocy do czasu wejścia w życie nowych aktów, które je zastąpią.
3) Rada Unii Europejskiej zostaje obciążona kosztami postępowania.
4) Republika Austrii pokrywa własne koszty.
Podpisy