Υπόθεση C‑277/12

Vitālijs Drozdovs

κατά

Baltikums AAS

(αίτηση του Augstākās tiesas Senāts

για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)

«Υποχρεωτική ασφάλιση αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκινήτων – Οδηγία 72/166/ΕΟΚ – Άρθρο 3, παράγραφος 1 – Οδηγία 90/232/ΕΟΚ – Άρθρο 1 – Τροχαίο ατύχημα – Θάνατος των γονέων ανηλίκου – Δικαίωμα αποζημιώσεως του τέκνου – Μη υλική βλάβη – Χρηματική ικανοποίηση – Κάλυψη από την υποχρεωτική ασφάλιση»

Περίληψη – Απόφαση του Δικαστηρίου (δεύτερο τμήμα)
της 24ης Οκτωβρίου 2013

1.        Προσέγγιση των νομοθεσιών – Ασφάλιση αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκινήτων – Οδηγίες 72/166, 84/5 και 90/232 – Προσδιορισμός του συστήματος αστικής ευθύνης που έχει εφαρμογή για ζημίες οφειλόμενες στην κυκλοφορία αυτοκινήτων – Αρμοδιότητα των κρατών μελών – Όρια

(Οδηγίες του Συμβουλίου 72/166, 84/5 και 90/232)

2.        Προσέγγιση των νομοθεσιών – Ασφάλιση αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκινήτων – Οδηγίες 72/166 και 84/5 – Πεδίο εφαρμογής – Έννοια της σωματικής βλάβης – Περιεχόμενο – Μη υλικές ζημίες που έχουν υποστεί οι συγγενείς θυμάτων που έχουν αποβιώσει σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα – Εμπίπτουν – Προϋπόθεση

(Οδηγίες του Συμβουλίου 72/166, άρθρο 3 § 1, και 84/5, άρθρο 1 § 1)

3.        Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Ερμηνεία – Κείμενα διατυπωμένα σε περισσότερες από μία γλώσσες – Συνεκτίμηση της όλης οικονομίας της και του σκοπού της οικείας ρυθμίσεως

4.        Προσέγγιση των νομοθεσιών – Ασφάλιση αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκινήτων – Οδηγίες 72/166 και 84/5 – Τροχαίο ατύχημα – Θάνατος των γονέων του ανήλικου ενάγοντος – Δικαίωμα αποζημιώσεως του τέκνου – Εθνική νομοθεσία προβλέπουσα ανώτατα όρια αποζημιώσεως, χαμηλότερα από τα κατώτατα ποσά εγγυήσεως που προβλέπει η νομοθεσία της Ένωσης – Δεν επιτρέπεται

(Οδηγίες του Συμβουλίου 72/166, άρθρο 3 § 1, και 84/5, άρθρο 1 §§ 1 και 2)

1.        Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψεις 31-33)

2.        Τα άρθρα 3, παράγραφος 1, της οδηγίας 72/166, περί εναρμονίσεως των νομοθεσιών των κρατών μελών των σχετικών με την ασφάλιση της αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκινήτων οχημάτων και με τον έλεγχο της υποχρεώσεως προς ασφάλιση της ευθύνης αυτής, και 1, παράγραφοι 1 και 2, της δεύτερης οδηγίας 84/5, για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών των σχετικών με την ασφάλιση της αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκινήτων οχημάτων, έχουν την έννοια ότι η υποχρεωτική ασφάλιση αστικής ευθύνης που απορρέει από την κυκλοφορία οχημάτων πρέπει να καλύπτει τη χρηματική ικανοποίηση για μη υλικές βλάβες που έχουν υποστεί οι συγγενείς προσώπων που σκοτώθηκαν σε τροχαίο ατύχημα στον βαθμό που η καταβολή της εν λόγω ικανοποιήσεως προβλέπεται, κατά το εφαρμοστέο στην υπόθεση της κύριας δίκης εθνικό δίκαιο, στο πλαίσιο της αστικής ευθύνης του ασφαλισμένου.

Συγκεκριμένα, δεδομένων των διαφορετικών γλωσσικών αποδόσεων του άρθρου 1, παράγραφος 1, της δεύτερης οδηγίας και του άρθρου 1, πρώτο εδάφιο, της τρίτης οδηγίας, καθώς και του προστατευτικού σκοπού της οδηγίας 90/232, για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά με την ασφάλιση αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκινήτων οχημάτων, ο όρος «σωματικές βλάβες» καλύπτει κάθε ζημία εφόσον η αποκατάστασή της εμπίπτει, κατά το εφαρμοστέο στη διαφορά εθνικό δίκαιο, στο πεδίο της αστικής ευθύνης του ασφαλισμένου, απορρέουσας από την προσβολή της προσωπικότητας, η οποία περιλαμβάνει τόσο τη σωματική βλάβη όσο και την ψυχική οδύνη.

Όσον αφορά τα πρόσωπα που έχουν αξίωση ικανοποιήσεως των εν λόγω μη υλικών βλαβών, η προστασία που πρέπει να εξασφαλίζεται δυνάμει της οδηγίας αυτής εκτείνεται σε κάθε πρόσωπο που, κατά την εθνική νομοθεσία περί αστικής ευθύνης, δικαιούται να αξιώσει αποκατάσταση της ζημίας που προκλήθηκε από όχημα.

Επομένως, τα κράτη μέλη υποχρεούνται να διασφαλίζουν ότι η οφειλόμενη κατά την εθνική νομοθεσία περί αστικής ευθύνης χρηματική ικανοποίηση των στενών συγγενών θυμάτων τροχαίων ατυχημάτων για μη υλική βλάβη καλύπτεται από την υποχρεωτική ασφάλιση τουλάχιστον έως τα ποσά που καθορίζονται με το άρθρο 1, παράγραφος 2, της δεύτερης οδηγίας.

(βλ. σκέψεις 38, 42, 46-48, διατακτ. 1)

3.        Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψη 39)

4.        Τα άρθρα 3, παράγραφος 1, της οδηγίας 72/166, περί εναρμονίσεως των νομοθεσιών των κρατών μελών των σχετικών με την ασφάλιση της αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκινήτων οχημάτων και με τον έλεγχο της υποχρεώσεως προς ασφάλιση της ευθύνης αυτής, και 1, παράγραφοι 1 και 2, της οδηγίας 84/5, για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών των σχετικών με την ασφάλιση της αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκινήτων οχημάτων, έχουν την έννοια ότι αντίκεινται σε διατάξεις της εθνικής νομοθεσίας κατά τις οποίες η υποχρεωτική ασφάλιση αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία οχημάτων καλύπτει τη χρηματική ικανοποίηση για μη υλικές βλάβες, η οποία, κατά την εθνική νομοθεσία περί αστικής ευθύνης, οφείλεται σε περίπτωση θανάτου στενών συγγενών σε τροχαίο ατύχημα μόνον έως ορισμένο ποσό, χαμηλότερο από αυτά που ορίζει το άρθρο 1, παράγραφος 2, της οδηγίας 84/5

Συναφώς, τα κράτη μέλη οφείλουν να ασκούν τις αρμοδιότητές τους στον τομέα αυτό τηρώντας το δίκαιο της Ένωσης, οι δε εθνικές διατάξεις περί καταβολής αποζημιώσεως για ζημίες που προκαλούνται από την κυκλοφορία οχημάτων δεν μπορούν να καταλύουν την πρακτική αποτελεσματικότητα των προαναφερθεισών οδηγιών.

Πάντως, εάν επιτρεπόταν στους εθνικούς νομοθέτες να ορίζουν για κάθε κατηγορία συγκεκριμένων ζημιών ανώτατα ποσά εγγυήσεως χαμηλότερα από τα κατώτατα ποσά εγγυήσεως του άρθρου 1, παράγραφος 2, της δεύτερης οδηγίας, τα εν λόγω κατώτατα ποσά και, συνεπώς, το εν λόγω άρθρο θα στερούνταν την πρακτική αποτελεσματικότητά τους.

(βλ. σκέψεις 53, 54, 58, διατακτ. 2)