Προσφυγή της 16ης Μαρτίου 2018 – Ilmārs Rimšēvičs κατά Δημοκρατίας της Λετονίας

(Υπόθεση C-202/18)

Γλώσσα διαδικασίας: η λετονική

Διάδικοι

Προσφεύγων: Ilmārs Rimšēvičs (εκπρόσωποι: S. Vārpiņš, I. Pazare, M. Kvēps, δικηγόροι)

Καθής: Δημοκρατία της Λετονίας

Αιτήματα

Ο προσφεύγων ζητεί από το Δικαστήριο:

Να διαπιστώσει ότι παρανόμως παύθηκε από το αξίωμα του Διοικητή της Τράπεζας της Λετονίας με την απόφαση σχετικά με την εφαρμογή μέτρων ασφαλείας την οποία εξέδωσε στις 19 Φεβρουαρίου 2018 το Korupcijas novēršanas un apkarošanas birojs (Υπηρεσία για την πρόληψη και την καταπολέμηση της διαφθοράς) εν ονόματι της Δημοκρατίας της Λετονίας.

Να κηρύξει παράνομο το μέτρο ασφαλείας περί απαγορεύσεως της ασκήσεως ορισμένων επαγγελματικών δραστηριοτήτων ―με το οποίο του απαγορεύθηκε να εκτελεί τα καθήκοντα και να ασκεί τα δικαιώματα του Διοικητή της Τράπεζας της Λετονίας ― που του επιβλήθηκε δυνάμει της αποφάσεως σχετικά με την εφαρμογή μέτρων ασφαλείας την οποία εξέδωσε στις 19 Φεβρουαρίου 2018 η Υπηρεσία για την πρόληψη και την καταπολέμηση της διαφθοράς εν ονόματι της Δημοκρατίας της Λετονίας.

Να κηρύξει παράνομους τους περιορισμούς για την άσκηση των καθηκόντων του και των δικαιωμάτων του ως μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας που του επιβλήθηκαν συνεπεία της αποφάσεως σχετικά με την εφαρμογή μέτρων ασφαλείας την οποία εξέδωσε στις 19 Φεβρουαρίου 2018 η Υπηρεσία για την πρόληψη και την καταπολέμηση της διαφθοράς εν ονόματι της Δημοκρατίας της Λετονίας.

Λόγοι και κύρια επιχειρήματα

1    Ο προσφεύγων προσβάλλει την παράνομη απόφαση την οποία εξέδωσε στις 19 Φεβρουαρίου 2018 η αρμόδια για τις έρευνες αρχή του λετονικού κράτους ―η Υπηρεσία για την πρόληψη και την καταπολέμηση της διαφθοράς, που εντάσσεται στη διάρθρωση της εκτελεστικής εξουσίας― με την οποία παύθηκε από το αξίωμα του Διοικητή της Τράπεζας της Λετονίας το οποίο κατείχε για αόριστο χρόνο. Η απόφαση με την οποία ο προσφεύγων απαλλάχθηκε από τα καθήκοντά του εκδόθηκε εν ονόματι του λετονικού κράτους. Με την παύση του από το αξίωμα του Διοικητή της Τράπεζας της Λετονίας, ο προσφεύγων εξέπεσε ex officio και από το αξίωμα του μέλους του διοικητικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

2.    Με την απαλλαγή του προσφεύγοντος από τα καθήκοντά του διαπράχθηκαν τουλάχιστον οι εξής παραβάσεις.

3.    Πρώτον, η παύση του προσφεύγοντος από το αξίωμά του του Διοικητή της Τράπεζας της Λετονίας και του μέλους του διοικητικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας αντιβαίνει στο άρθρο 14, παράγραφος 2, του υπ’ αριθ. 4 πρωτοκόλλου της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, περί του καταστατικού του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, δεδομένου ότι, κατά τον χρόνο της απαλλαγής του προσφεύγοντος από τα καθήκοντά του, δεν συνέτρεχε καμία από τις διαλαμβανόμενες στο εν λόγω άρθρο προϋποθέσεις για την απαλλαγή των Διοικητών των εθνικών κεντρικών τραπεζών από τα καθήκοντά τους (ο Διοικητής να μην πληροί πλέον τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την εκτέλεση των καθηκόντων του ή να έχει διαπράξει βαρύ παράπτωμα).

4.    Δεύτερον, η παύση του προσφεύγοντος από το αξίωμά του του Διοικητή της Τράπεζας της Λετονίας αντιβαίνει επίσης στο άρθρο 22 του likums «Par Latvijas Banku» (νόμου για την Τράπεζα της Λετονίας), ήτοι στη νομική πράξη με την οποία εφαρμόζεται η Συνθήκη για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κατά το χρονικό σημείο της εκδόσεως της ως άνω αποφάσεως, δεν συνέτρεχε καμία από τις διαλαμβανόμενες στο εν λόγω άρθρο προϋποθέσεις για την απαλλαγή του Διοικητή της Τράπεζας της Λετονίας από τα καθήκοντά του (πρώτον, παραίτηση του ενδιαφερομένου· δεύτερον, η προϋπόθεση του άρθρου 14, παράγραφος 2, του καταστατικού του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας σχετικά με τη διάπραξη βαρέος παραπτώματος, περίπτωση στην οποία το Κοινοβούλιο δύναται να αποφανθεί όσον αφορά την απαλλαγή του Διοικητή της Τράπεζας της Λετονίας από τα καθήκοντά του αφού η καταδικαστική απόφαση έχει καταστεί αμετάκλητη· ή, τρίτον, οι λοιπές προϋποθέσεις του εν λόγω άρθρου 14, παράγραφος 2). Επιπλέον, μολονότι κατά τον ως άνω νόμο αποκλειστικώς αρμόδιο για την απαλλαγή του Διοικητή της Τράπεζας της Λετονίας από τα καθήκοντά του είναι το Κοινοβούλιο της Δημοκρατίας της Λετονίας, δεν απάλλαξε αυτό τον προσφεύγοντα από τα καθήκοντά του, αλλά η αρμόδια για τις έρευνες αρχή της Δημοκρατίας της Λετονίας, που εντάσσεται στη διάρθρωση της εκτελεστικής εξουσίας.

5.    Τρίτον, με την παύση του προσφεύγοντος από το αξίωμά του του Διοικητή της Τράπεζας της Λετονίας, η Υπηρεσία για την πρόληψη και την καταπολέμηση της διαφθοράς εφάρμοσε το ενωσιακό δίκαιο βάσει μιας εσφαλμένης ερμηνείας του, διαπιστώνοντας ότι ο προσφεύγων δεν ενεργούσε στο πλαίσιο του διοικητικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας κατά τρόπο ανεξάρτητο και προς το συμφέρον της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, αλλά ασκούσε τις αρμοδιότητες του Διοικητή της Τράπεζας της Λετονίας και ενεργούσε προς το συμφέρον της Τράπεζας της Λετονίας. Εντούτοις, το άρθρο 13 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ορίζει ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι θεσμικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, οι υπάλληλοι των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης δύνανται μόνον να ασκούν τις αρμοδιότητες που προβλέπονται στη νομοθεσία της Ένωσης και δύνανται να ενεργούν μόνον προς το συμφέρον των εν λόγω θεσμικών οργάνων. Δεν είναι έργο της εθνικής νομοθεσίας να ορίσει τις δραστηριότητες που εμπίπτουν στα καθήκοντα των υπαλλήλων των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και, κατά συνέπεια, στο πλαίσιο της ασκήσεως των καθηκόντων υπαλλήλου των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν είναι δυνατόν να ασκούνται αρμοδιότητες που απονέμονται με εθνικές νομικές πράξεις.

Το άρθρο 130 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που εγγυάται την ανεξαρτησία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, δεν επιτρέπει στον Διοικητή της Τράπεζας της Λετονίας, κατά την άσκηση των καθηκόντων του ως μέλους του διοικητικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, να δρα ως εκπρόσωπος της Τράπεζας της Λετονίας και να ενεργεί (αυστηρώς) προς το συμφέρον της Τράπεζας της Λετονίας ή της Δημοκρατίας της Λετονίας.

____________