ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ (δεύτερο τμήμα)
της 21ης Μαρτίου 2013
Υπόθεση F‑93/11
Jamal Taghani
κατά
Ευρωπαϊκής Επιτροπής
«Υπαλληλική υπόθεση – Γενικός διαγωνισμός – Απόφαση της εξεταστικής επιτροπής διαγωνισμού περί αποκλεισμού από τις δοκιμασίες αξιολογήσεως – Ένδικα βοηθήματα – Ένδικη προσφυγή ασκηθείσα πριν από την απόφαση επί της διοικητικής ενστάσεως – Παραδεκτό – Τροποποίηση της προκηρύξεως του διαγωνισμού μετά τη διεξαγωγή των προκριματικών εξετάσεων – Αρχή της προστασίας της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης – Ασφάλεια δικαίου»
Αντικείμενο: Προσφυγή-αγωγή ασκηθείσα δυνάμει του άρθρου 270 ΣΛΕΕ, το οποίο έχει εφαρμογή στη Συνθήκη ΕΚΑΕ βάσει του άρθρου 106α της Συνθήκης αυτής, με την οποία ο J. Taghani ζητεί, αφενός, να ακυρωθεί η απόφαση της εξεταστικής επιτροπής του διαγωνισμού EPSO/AST/111/10 με την οποία αποκλείστηκε από τις δοκιμασίες αξιολογήσεως και, αφετέρου, να υποχρεωθεί η Επιτροπή να αποκαταστήσει τη ζημία την οποία αυτός ισχυρίζεται ότι υπέστη εξαιτίας της εν λόγω αποφάσεως.
Απόφαση: Η απόφαση της εξεταστικής επιτροπής του γενικού διαγωνισμού EPSO/AST/111/10, της 15ης Ιουνίου 2011, περί αποκλεισμού του J. Taghani από τις δοκιμασίες αξιολογήσεως, ακυρώνεται. Η Επιτροπή υποχρεώνεται να καταβάλει στον J. Taghani το ποσό των 1 000 ευρώ. Η προσφυγή-αγωγή απορρίπτεται κατά τα λοιπά. Κάθε διάδικος φέρει τα δικαστικά έξοδά του.
Περίληψη
1. Υπαλληλικές προσφυγές – Έννομο συμφέρον – Προσφυγή κατά αποφάσεως εξεταστικής επιτροπής διαγωνισμού – Τροποποίηση της προκηρύξεως του διαγωνισμού μετά τη διεξαγωγή των προκριματικών εξετάσεων – Υποψήφιος που δεν μπορούσε να γίνει δεκτός στις επόμενες δοκιμασίες του διαγωνισμού έστω και αν δεν είχε υπάρξει τροποποίηση – Απαράδεκτο – Εξαίρεση
(Κανονισμός Υπηρεσιακής Καταστάσεως των υπαλλήλων, άρθρο 91)
2. Υπαλληλικές προσφυγές – Προσφυγή κατά αποφάσεως περί αποκλεισμού από τις δοκιμασίες διαγωνισμού – Δυνατότητα επικλήσεως παρατυπίας στην προκήρυξη του διαγωνισμού
(Κανονισμός Υπηρεσιακής Καταστάσεως των υπαλλήλων, άρθρα 90 § 2 και 91)
3. Υπαλληλικές προσφυγές – Απόφαση εξεταστικής επιτροπής διαγωνισμού – Προηγούμενη διοικητική ένσταση – Προαιρετικός χαρακτήρας – Απόφαση ληφθείσα βάσει προκηρύξεως διαγωνισμού τροποποιηθείσας μετά τη διεξαγωγή των προκριματικών εξετάσεων – Δεν ασκεί επιρροή
(Κανονισμός Υπηρεσιακής Καταστάσεως των υπαλλήλων, άρθρα 90 § 2 και 91 § 2)
4. Υπαλληλικές προσφυγές – Απόφαση εξεταστικής επιτροπής διαγωνισμού – Προηγούμενη διοικητική ένσταση – Προαιρετικός χαρακτήρας – Υποβολή – Συνέπειες – Διατήρηση του δικαιώματος απευθείας προσφυγής στον δικαστή της Ένωσης
(Κανονισμός Υπηρεσιακής Καταστάσεως των υπαλλήλων, άρθρα 90 § 2 και 91 § 2)
5. Υπάλληλοι – Διαγωνισμός βάσει τίτλων και δοκιμασιών – Όροι επιτυχίας – Καθορισμός με την προκήρυξη διαγωνισμού – Τροποποίηση της προκηρύξεως του διαγωνισμού μετά τη διεξαγωγή των προκριματικών εξετάσεων, έχουσα ως αποτέλεσμα τη μείωση των πιθανοτήτων επιτυχίας των υποψηφίων στις εξετάσεις αυτές – Παραβίαση της αρχής της προστασίας της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης
(Κανονισμός Υπηρεσιακής Καταστάσεως των υπαλλήλων, παράρτημα III, άρθρο 1 § 1, στοιχείο ε΄)
6. Υπάλληλοι – Διαγωνισμός βάσει τίτλων και δοκιμασιών – Όροι επιτυχίας – Καθορισμός με την προκήρυξη του διαγωνισμού – Τροποποίηση της προκηρύξεως του διαγωνισμού μετά τη διεξαγωγή των προκριματικών εξετάσεων, έχουσα ως αποτέλεσμα τη μείωση των πιθανοτήτων επιτυχίας των υποψηφίων στις εξετάσεις αυτές – Παραβίαση της αρχής της ασφάλειας δικαίου
(Κανονισμός Υπηρεσιακής Καταστάσεως των υπαλλήλων, παράρτημα III, άρθρο 1 § 1, στοιχείο ε΄)
7. Υπάλληλοι – Αρχές – Αναλογικότητα – Περιεχόμενο – Επίκληση προς δικαιολόγηση μέτρου αντίθετου προς την αρχή της προστασίας της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης – Δεν χωρεί
1. Στο πλαίσιο προσφυγής ακυρώσεως με αντικείμενο την απόφαση εξεταστικής επιτροπής, ληφθείσα βάσει προκηρύξεως διαγωνισμού τροποποιηθείσας με διορθωτικό μετά τη διεξαγωγή των προκριματικών εξετάσεων, με την οποία ο προσφεύγων αποκλείεται από τις δοκιμασίες αξιολογήσεως, ο προσφεύγων στερείται εννόμου συμφέροντος προς άσκηση προσφυγής εφόσον αποδεικνύεται ότι, έστω και αν δεν είχε υπάρξει το διορθωτικό, δεν θα είχε γίνει δεκτός στις επόμενες δοκιμασίες του διαγωνισμού.
Ωστόσο, αυτό δεν ισχύει όταν δεν αποδεικνύεται επαρκώς κατά νόμο ότι ο προσφεύγων δεν θα είχε γίνει δεκτός στο επόμενο στάδιο του διαγωνισμού και, συνεπώς, δεν αποδεικνύεται με βεβαιότητα η έλλειψη εννόμου συμφέροντος του προσφεύγοντος.
(βλ. σκέψεις 29, 31 και 32)
Παραπομπή:
ΓΔΕΕ: 9 Νοεμβρίου 2004, T‑285/02 και T‑395/02, Vega Rodríguez κατά Επιτροπής, σκέψεις 25 και 27
2. Λαμβανομένης υπόψη της ιδιαίτερης φύσεως της διαδικασίας προσλήψεως, συγκείμενης από διαδοχικές αποφάσεις που συνδέονται στενότατα μεταξύ τους, ο προσφεύγων έχει δικαίωμα να επικαλεστεί παρατυπίες που σημειώθηκαν κατά τη διεξαγωγή του διαγωνισμού, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που απορρέουν από το ίδιο το κείμενο της προκηρύξεως του διαγωνισμού, επ’ ευκαιρία προσφυγής βάλλουσας κατά μεταγενέστερης ατομικής αποφάσεως, όπως η απόφαση περί αποκλεισμού του από τις δοκιμασίες αξιολογήσεως.
(βλ. σκέψη 38)
Παραπομπή:
ΓΔΕΕ: 16 Σεπτεμβρίου 1993, T‑60/92, Noonan κατά Επιτροπής, σκέψη 23
ΔΔΔΕΕ 14 Απριλίου 2011, F‑82/08, Clarke κ.λπ. κατά ΓΕΕΑ, σκέψη 79 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία
3. Η υποβολή προηγούμενης διοικητικής ενστάσεως είναι υποχρεωτική όταν η προσβαλλόμενη πράξη έχει εκδοθεί από την αρμόδια για τους διορισμούς αρχή, ενώ είναι προαιρετική όταν πρόκειται για πράξη της εξεταστικής επιτροπής διαγωνισμού.
Προκειμένου για προσφυγή βάλλουσα κατά της αποφάσεως εξεταστικής επιτροπής διαγωνισμού περί μη εγγραφής του προσφεύγοντος στον πίνακα των υποψηφίων που έλαβαν τις υψηλότερες βαθμολογίες στις προκριματικές εξετάσεις, ο προσφεύγων μπορεί θεμιτώς να προσφύγει απευθείας στον δικαστή της Ένωσης, χωρίς προηγούμενη διοικητική ένσταση, και τούτο ακόμα και αν αμφισβητεί ένα συγκεκριμένο στοιχείο της προκηρύξεως του διαγωνισμού ή ενός διορθωτικού της.
Εξάλλου, το γεγονός ότι η απόφαση της εξεταστικής επιτροπής διαγωνισμού ελήφθη βάσει προκηρύξεως διαγωνισμού η οποία τροποποιήθηκε με διορθωτικό μετά τη διεξαγωγή των προκριματικών εξετάσεων δεν στερεί στον μη επιτυχόντα υποψήφιο το δικαίωμα να ασκήσει προσφυγή ευθέως κατά της αποφάσεως της εξεταστικής επιτροπής.
(βλ. σκέψεις 39 έως 41)
Παραπομπή:
ΓΔΕΕ: Noonan κατά Επιτροπής, προαναφερθείσα, σκέψη 23
ΔΔΔΕΕ 28 Οκτωβρίου 2010, F‑77/08, Vicente Carbajosa κ.λπ. κατά Επιτροπής, σκέψεις 27 έως 31 και 35 έως 37
4. Η διαδικασία διοικητικής ενστάσεως δεν έχει νόημα όταν οι αιτιάσεις βάλλουν κατά των αποφάσεων εξεταστικής επιτροπής διαγωνισμού, καθόσον η αρμόδια για τους διορισμούς αρχή δεν δύναται να μεταρρυθμίσει τις εν λόγω αποφάσεις, οπότε το μέσο ένδικης προστασίας κατά αποφάσεως εξεταστικής επιτροπής διαγωνισμού συνίσταται κανονικά στην απευθείας άσκηση προσφυγής ενώπιον του δικαστή της Ένωσης.
Συναφώς, δεν προκύπτει ούτε από τον ΚΥΚ ούτε από τη νομολογία ότι ένας υποψήφιος διαγωνισμού που έχει, ωστόσο, υποβάλει διοικητική ένσταση κατά αποφάσεως της εξεταστικής επιτροπής δεν μπορεί να προσφύγει απευθείας ενώπιον του δικαστή, χωρίς να αναμείνει την απόφαση επί της διοικητικής ενστάσεώς του. Αντιθέτως, όταν ένας υποψήφιος διαγωνισμού απευθύνεται, υποβάλλοντας διοικητική ένσταση, στην αρμόδια για τους διορισμούς αρχή, η ενέργειά του αυτή, ανεξαρτήτως της νομικής σημασίας της, δεν μπορεί να έχει ως συνέπεια να του στερήσει το δικαίωμα απευθείας προσφυγής ενώπιον του δικαστή. Συνεπώς, αν, υπό τις περιγραφείσες συνθήκες, ένας υποψήφιος διαγωνισμού αποφασίσει να προσφύγει απευθείας ενώπιον του δικαστή, ο δικαστής οφείλει να εξακριβώσει αν η προσφυγή ασκήθηκε εντός της προθεσμίας των τριών μηνών και δέκα ημερών από την επίδοση της βλαπτικής αποφάσεως στον προσφεύγοντα.
(βλ. σκέψεις 44, 46 έως 48)
Παραπομπή:
ΔΔΔΕΕ: 20 Ιουνίου 2012, F‑66/11, Cristina κατά Επιτροπής, σκέψεις 37, 40 και 41 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία
5. Η τροποποίηση των προβλεπόμενων από την προκήρυξη του διαγωνισμού κανόνων βαθμολογήσεως των εξετάσεων είναι φύσεως τέτοιας ώστε να έχει αντίκτυπο στις πιθανότητες ενός ενδιαφερομένου να περιληφθεί στον πίνακα των αποδεκτών στις δοκιμασίες αξιολογήσεως υποψηφίων, καθόσον αυτή δύναται να έχει ως αποτέλεσμα αύξηση του αριθμού των υποψηφίων που έχουν συγκεντρώσει τη βαθμολογική βάση στις εξετάσεις, περιορίζοντας, ως εκ τούτου, τις πιθανότητές του να περιλαμβάνεται μεταξύ των καλύτερων υποψηφίων. Συναφώς, με την εφαρμογή του διορθωτικού της προκηρύξεως του διαγωνισμού μετά τη διεξαγωγή των προκριματικών εξετάσεων ανατρέπονται οι διαβεβαιώσεις που του έχουν παρασχεθεί με την προκήρυξη του διαγωνισμού και, ως εκ τούτου, παραβιάζεται η αρχή της προστασίας της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης.
Πράγματι, οι δοκιμασίες συγκριτικής φύσεως είναι, εξ ορισμού, δοκιμασίες στις οποίες οι επιδόσεις εκάστου των υποψηφίων αξιολογούνται σε συνάρτηση με τις επιδόσεις των λοιπών και, ως εκ τούτου, ο αριθμός των υποψηφίων που γίνονται δεκτοί στις εν λόγω δοκιμασίες δύναται να επηρεάζει τις εκ μέρους της εξεταστικής επιτροπής αξιολογήσεις των υποψηφίων. Οι αξιολογήσεις αυτές αποτυπώνουν την κρίση που διαμορφώνει η επιτροπή ως προς την επίδοση ενός υποψηφίου σε σχέση με εκείνη των λοιπών. Εξ αυτού συνάγεται ότι όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των υποψηφίων που μετέχουν σε τέτοιου είδους δοκιμασίες τόσο υψηλότερο είναι το επίπεδο των απαιτήσεων της εξεταστικής επιτροπής έναντι των υποψηφίων.
(βλ. σκέψεις 71, 72, 75 και 89)
Παραπομπή:
ΓΔΕΕ: 5 Μαρτίου 2003, T‑24/01, Staelen κατά Κοινοβουλίου, σκέψη 57
6. Η αρχή της ασφάλειας δικαίου σκοπεί στην εξασφάλιση της προβλεψιμότητας των εννόμων καταστάσεων και σχέσεων που διέπονται από το δίκαιο της Ένωσης. Μολονότι, όμως, κατά κανόνα, η εν λόγω αρχή δεν επιτρέπει τη χρονική αναγωγή της ενάρξεως των αποτελεσμάτων μιας πράξεως των θεσμικών οργάνων της Ένωσης σε ημερομηνία προγενέστερη της δημοσιεύσεώς της, χωρεί εξαίρεση οσάκις τούτο απαιτείται από τον επιδιωκόμενο σκοπό και εφόσον η δικαιολογημένη εμπιστοσύνη των ενδιαφερομένων προστατεύεται δεόντως. Οι προϋποθέσεις αυτές δεν πληρούνται σε περίπτωση διορθωτικού της προκηρύξεως διαγωνισμού το οποίο τροποποιεί τους κανόνες βαθμολογήσεως των προκριματικών εξετάσεων για τη συμμετοχή στον εν λόγω διαγωνισμό μετά τη διεξαγωγή τους.
Ασφαλώς, οσάκις, μετά τη δημοσίευση προκηρύξεως διαγωνισμού, η αρμόδια για τους διορισμούς αρχή διαπιστώνει ότι οι απαιτούμενοι όροι είναι αυστηρότεροι εκείνων που υπαγορεύονταν από τις υπηρεσιακές ανάγκες, έχει την ευχέρεια είτε να συνεχίσει τη διαδικασία, προσλαμβάνοντας, ενδεχομένως, αριθμό υποψηφίων χαμηλότερο του αρχικώς προβλεπόμενου, είτε να επαναπροκηρύξει τον διαγωνισμό, ανακαλώντας την αρχική προκήρυξη και αντικαθιστώντας την με διορθωμένη. Εντούτοις, η έκδοση διορθωτικού της προκηρύξεως διαγωνισμού μετά τη διεξαγωγή ορισμένων δοκιμασιών δεν δύναται να θεωρηθεί λύση ισοδύναμη με κάποια από τις λύσεις αυτές.
(βλ. σκέψεις 76 έως 78, 81 και 82)
Παραπομπή:
ΔΕΕ: 15 Σεπτεμβρίου 2005, C‑199/03, Ιρλανδία κατά Επιτροπής, σκέψη 69
ΠΕΚ: 2 Οκτωβρίου 1996, T‑356/94, Vecchi κατά Επιτροπής, σκέψη 56
ΓΔΕΕ: 10 Νοεμβρίου 2010, T‑260/09 P, ΓΕΕΑ κατά Simões Dos Santos, σκέψη 48 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία
7. Κατ’ επιταγήν της αρχής της αναλογικότητας, η οποία καταλέγεται μεταξύ των γενικών αρχών του δικαίου της Ένωσης, η νομιμότητα μέτρου που λαμβάνεται από θεσμικό όργανο της Ένωσης προϋποθέτει ότι, οσάκις υφίσταται δυνατότητα επιλογής μεταξύ πλειόνων πρόσφορων μέτρων, προκρίνεται το λιγότερο επαχθές, καθώς και ότι οι προκαλούμενες επιπτώσεις δεν είναι δυσανάλογες προς τον επιδιωκόμενο σκοπό. Εντούτοις, εκτιμήσεις συνδεόμενες με την αναλογικότητα μέτρου δεν δύνανται να δικαιολογήσουν την έκδοση πράξεως η οποία παραβιάζει την αρχή της προστασίας της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης, όπως η τροποποίηση της προκηρύξεως διαγωνισμού μετά τη διεξαγωγή των προκριματικών εξετάσεων, δεδομένου ότι η αρχή της αναλογικότητας τυγχάνει εφαρμογής μόνον όταν υφίσταται δυνατότητα επιλογής μεταξύ πλειόνων πρόσφορων μέτρων.
(βλ. σκέψη 88)
Παραπομπή:
ΓΔΕΕ: 21 Οκτωβρίου 2004, T‑49/03, Schumann κατά Επιτροπής, σκέψη 52
ΔΔΔΕΕ: 30 Σεπτεμβρίου 2010, F‑76/05, Torijano Montero κατά Συμβουλίου, σκέψη 81 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία