WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ
(pierwsza izba)
z dnia 16 stycznia 2007 r.
Sprawa F‑126/05
Andrea Borbély
przeciwko
Komisji Wspólnot Europejskich
Urzędnicy – Zwrot kosztów – Dodatek na zagospodarowanie – Dieta dzienna – Zwrot kosztów podróży w związku z rozpoczęciem służby – Miejsce naboru – Nieograniczone prawo orzekania
Przedmiot: Skarga wniesiona na podstawie art. 236 WE i 152 EWEA, w której A. Borbély żąda, po pierwsze, stwierdzenia nieważności decyzji Komisji odmawiającej jej przyznania diety dziennej, dodatku na zagospodarowanie oraz zwrotu kosztów podróży poniesionych w związku z rozpoczęciem służby, a po drugie, zasądzenia od Komisji na jej rzecz powyższych diety i dodatku, jak również zwrotu wspominanych kosztów podróży.
Orzeczenie: Stwierdza się nieważność decyzji Komisji z dnia 2 marca 2005 r. w zakresie, w jakim odmawia przyznania skarżącej dodatku na zagospodarowanie, o którym mowa w art. 5 ust. 1 załącznika VII do regulaminu pracowniczego oraz diety dziennej, o której mowa w art. 10 ust. 1 tego samego załącznika. Komisja wypłaci skarżącej, zgodnie z obowiązującymi przepisami regulaminu pracowniczego, wspomniane dodatek i dietę wraz z odsetkami za zwłokę, począwszy od chwili, gdy stały się one wymagalne, do momentu faktycznej zapłaty, w wysokości określonej przez Europejski Bank Centralny dla głównych operacji refinansowania stosowanej podczas rozpatrywanego okresu, podwyższonej o dwa punkty. W pozostałym zakresie skarga zostaje oddalona. Każda ze stron ponosi własne koszty.
Streszczenie
1. Urzędnicy – Zwrot kosztów – Dodatek na zagospodarowanie – Dieta dzienna
(regulamin pracowniczy urzędników, załącznik VII, art. 5 i 10; rozporządzenie Rady nr 723/2004)
2. Urzędnicy – Zwrot kosztów – Koszty podróży z miejsca naboru do miejsca zatrudnienia
(regulamin pracowniczy urzędników, załącznik VII, art. 4, 5, art. 7 ust. 1 lit. a) i art. 10)
3. Urzędnicy – Skarga – Przedmiot – Nakaz dla administracji – Nieograniczone prawo orzekania – Wniosek o zapłatę
(regulamin pracowniczy urzędników, art. 91 ust. 1; załącznik VII, art. 5 i 10)
1. Uchylenie przez rozporządzenie nr 723/2004 zmieniające regulamin pracowniczy urzędników i warunki zatrudnienia innych pracowników pierwszego warunku alternatywnego wymienionego w art. 5 załącznika VII do regulaminu pracowniczego, który uzależniał przyznanie dodatku na zagospodarowanie od przyznania prawa do dodatku zagranicznego, może być co najwyżej interpretowane w taki sposób, że prawodawca zamierzał przywrócić równe traktowanie, jeśli chodzi o warunki przyznawania dodatku na zagospodarowanie osób podejmujących służbę w instytucji wspólnotowej po okresie zamieszkiwania lub pracy na terytorium państwa, w którym znajduje się ta instytucja. Odtąd osoby, które przed podjęciem zatrudnienia we wspólnotowej służbie publicznej pracowały na rzecz państwa lub organizacji międzynarodowej muszą, tak jak wszyscy inni urzędnicy wspólnotowi, udowodnić, że spełniają jedyny warunek przewidziany w art. 5 załącznika VII do regulaminu pracowniczego w jego nowym brzmieniu, czyli że w celu spełnienia wymogów określonych w art. 20 regulaminu pracowniczego zaistniała konieczność zmiany miejsca zamieszkania. Jednak takie zrównanie dwóch kategorii urzędników wcale nie oznacza, że prawodawca również zamierzał zmienić treść rozpatrywanego warunku, który został ujęty dokładnie w taki sam sposób w starym, jak i w nowym brzmieniu art. 5 załącznika VII do regulaminu pracowniczego. Pojęcie „miejsce zamieszkania” należy tym samym nadal rozumieć jako określenie ośrodka interesów życiowych urzędnika lub pracownika.
Faktyczne miejsce zamieszkania stanowi jedynie czynnik, który wraz z innymi określa ośrodek interesów życiowych urzędnika. Przemawia za tym również cel art. 5 załącznika VII do regulaminu pracowniczego, który nie został ani nie miał zostać zmieniony wraz ze zmianą warunków przyznawania dodatku na zagospodarowanie, polegający na zrekompensowaniu obciążeń związanych z sytuacją urzędnika po powołaniu, który po przejściu z niepewnego statusu do statusu pewnego musi być w stanie zamieszkiwać w miejscu zatrudnienia i zintegrować się w nim w sposób stały i trwały, na nieokreślony, lecz znacząco długi czas. W rezultacie posiadanie tymczasowego miejsca zamieszkania w miejscu, w którym znajduje się instytucja zatrudniająca, w szczególności dla celów zawodowych, nie stoi w żadnym razie w sprzeczności z celem realizowanym przez dodatek na zagospodarowanie, który odpowiada obciążeniom, które zwykle nie dotyczą osób, których ośrodek interesów życiowych znajduje się w tym samym miejscu, co miejsce zatrudnienia.
To samo odnosi się do diety dziennej, której celem jest wynagrodzenie kosztów i niedogodności związanych z niepewną sytuacją urzędnika na okresie próbnym, w szczególności w przypadku gdy musi on zachować równocześnie poprzednie miejsce zamieszkania. Tym bardziej w ten sam sposób należy interpretować warunek, aby miejsce zamieszkania musiało ulec zmianie w ramach art. 5 i 10 załącznika VII do regulaminu pracowniczego.
(zob. pkt 44, 47–49)
Odesłanie:
Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑74/95 Monteiro da Silva przeciwko Komisji, 12 grudnia 1996 r., RecFP s. I‑A‑583 i II‑1559, pkt 63 i 64; sprawa T‑137/95 Mozzaglia przeciwko Komisji, 12 grudnia 1996 r., RecFP s. I‑A‑619 i II‑1657, pkt 57; sprawa T‑132/97 Collins przeciwko Komitetowi Regionów, 20 sierpnia 1998 r., RecFP s. I‑A‑469 i II‑1379, pkt 41; sprawa T‑251/02 E przeciwko Komisji, 13 grudnia 2004 r., Zb.Orz.SP s. I‑A‑359 i II‑1643, pkt 100; sprawa T‑283/03 Recalde Langarica przeciwko Komisji, 13 września 2005 r., Zb.Orz.SP s. I‑A‑235 i II‑1075, pkt 176
2. Aby uwzględnić cel art. 7 ust. 1 lit. a) załącznika VII do regulaminu pracowniczego, polegający na tym, by to pracodawca wspólnotowy pokrywał koszty podróży, jakie urzędnik musiał ponieść celem dotarcia do miejsca swego zatrudnienia z miejsca naboru, przy ustalaniu ośrodka interesów życiowych urzędnika, który określony jest przez zwykłe miejsce zamieszkania, a tym samym miejsce naboru, powinno się, jak przy określaniu zwykłego miejsca zamieszkania dla celów zastosowania art. 4 załącznika VII do regulaminu pracowniczego, przywiązywać szczególną wagę do faktycznego miejsca zamieszkania zainteresowanego, w szczególności miejsca pracy w chwili naboru. Urzędnik nie może więc ponieść takich kosztów, jeśli bez względu na ośrodek interesów życiowych w rozumieniu art. 5 i 10 załącznika VII do regulaminu pracowniczego znajdował się już w chwili naboru, w szczególności z powodów zawodowych, w miejscu przyszłego zatrudnienia.
Nie jest inaczej nawet wówczas, gdy przyszły urzędnik był nieobecny w poprzednim miejscu pracy przez krótki okres przed podjęciem służby, czyniąc na przykład użytek ze swego prawa do corocznego urlopu celem powrotu do państwa, w którym znajduje się ośrodek jego interesów życiowych. Koszty, jakie poniósłby następnie, aby powrócić do poprzedniego miejsca pracy, które skądinąd byłoby również miejscem wykonywania przyszłych obowiązków na rzecz instytucji wspólnotowej, nie mogłyby stanowić podstawy do zwrotu na podstawie art. 7 ust. 1 lit. a) załącznika VII do regulaminu pracowniczego. Zwrot tych kosztów, spowodowanych działaniem samego urzędnika, nie odpowiada bowiem celowi tego przepisu.
(zob. pkt 66–68)
Odesłanie:
Trybunał, sprawa C‑452/93 P Magdalena Fernández przeciwko Komisji, 15 września 1994 r., Rec. s. I‑4295, pkt 22
Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑63/91 Benzler przeciwko Komisji, 10 lipca 1992 r., Rec. s. II‑2095, pkt 23 i 24; ww. sprawa Monteiro da Silva, pkt 70 i 71; sprawa T‑28/98 J przeciwko Komisji, 28 września 1999 r., RecFP s. I‑A‑185 i II‑973, pkt 47; sprawa T‑299/02 Dedeu i Fontcuberta przeciwko Komisji, 25 października 2005 r., Zb.Orz.SP s. I‑A‑303 i II‑1377, pkt 77
3. Sąd wspólnotowy nie może bez wchodzenia w zakres kompetencji władzy administracyjnej kierować do instytucji wspólnotowej nakazów, aby podjęła działania mające na celu wykonanie wyroku stwierdzającego nieważność decyzji. Niemniej jednak w sporach o charakterze pieniężnym sądowi wspólnotowemu przysługuje nieograniczone prawo orzekania, zgodnie z art. 91 ust. 1 zdanie drugie regulaminu pracowniczego, pozwalające mu na obciążenie pozwanej instytucji zapłatą określonych kwot, powiększonych w razie potrzeby o odsetki.
W ramach skargi o stwierdzenie nieważności na decyzję odmawiającą przyznania skarżącej dodatku na zagospodarowanie i diety dziennej żądania zasądzenia od administracji kwot należnych z tytułu tych dwu świadczeń, powiększonych o odsetki, są dostatecznie dokładne i powinny zostać uznane za dopuszczalne, nawet jeśli skarżąca nie przedstawiła obliczeń wysokości kwot, których dochodzi, ponieważ są one bezpośrednio i obiektywnie możliwe do ustalenia na podstawie dwóch jasnych i niekwestionowanych parametrów, to znaczy wynagrodzenia podstawowego skarżącej i uznania jej prawa do dodatku na gospodarstwo domowe, w danej chwili i podczas okresów właściwych w odniesieniu do odpowiednich przepisów przewidujących te świadczenia.
(zob. pkt 71, 72)
Odesłanie:
Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑94/92 X przeciwko Komisji, 9 czerwca 1994 r., RecFP s. I‑A‑149 i II‑481, pkt 33; sprawa T‑130/96 Aquilino przeciwko Radzie, 8 lipca 1998 r., RecFP s. I‑A‑351 i II‑1017, pkt 39; sprawa T‑197/98 Rudolph przeciwko Komisji, 23 marca 2000 r., RecFP s. I‑A‑55 i II‑241, pkt 32 i 33; sprawa T‑29/01 Puente Martín przeciwko Komisji, 18 września 2002 r., RecFP s. I‑A‑157 i II‑833, pkt 87; sprawa T‑14/03 Di Marzio przeciwko Komisji, 2 marca 2004 r., RecFP s. I‑A‑43 i II‑167, pkt 63