WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ UNII EUROPEJSKIEJ (pierwsza izba)
z dnia 27 listopada 2007 r.(*)
Służba publiczna – Urzędnicy – Zabezpieczenie społeczne – Wspólny system ubezpieczenia chorobowego – Konkubinat – Artykuł 72 regulaminu pracowniczego – Artykuł 1 załącznika VII do regulaminu pracowniczego – Artykuł 12 przepisów wspólnych dotyczących ubezpieczenia chorobowego
W sprawie F‑122/06,
mającej za przedmiot skargę wniesioną w trybie art. 236 WE i art. 152 EWEA,
Anton Pieter Roodhuijzen, urzędnik Komisji Wspólnot Europejskich, zamieszkały w Luksemburgu, reprezentowany przez É. Boigelota, avocat,
strona skarżąca,
przeciwko
Komisji Wspólnot Europejskich, reprezentowanej przez J. Curralla i D. Martina, działających w charakterze pełnomocników,
strona pozwana,
SĄD (pierwsza izba),
w składzie: H. Kreppel, prezes, H. Tagaras (sprawozdawca) i S. Gervasoni, sędziowie,
sekretarz: S. Boni, administrator,
uwzględniając procedurę pisemną i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 12 czerwca 2007 r.,
wydaje następujący
Wyrok
1 W skardze złożonej w sekretariacie Sądu w dniu 23 października 2006 r. A.P. Roodhuijzen, urzędnik Komisji Wspólnot Europejskich, żąda stwierdzenia nieważności decyzji Komisji z dnia 28 lutego 2006 r., potwierdzonej w dniu 20 marca 2006 r., o nieuznaniu jego konkubinatu z Marią Heleną Astrid Hart, a w konsekwencji o odmowie tej ostatniej prawa do korzystania ze wspólnego systemu ubezpieczenia chorobowego (zwanego dalej „RCAM”), jak również decyzji oddalającej jego zażalenie, wydanej przez organ powołujący (zwany dalej „AIPN”) w dniu 12 lipca 2006 r.
Ramy prawne
2 Artykuł 72 ust. 1 regulaminu pracowniczego urzędników Wspólnot Europejskich (zwanego dalej „regulaminem pracowniczym”) stanowi:
„Urzędnik, jego małżonek, o ile nie jest on uprawniony do świadczeń tego samego rodzaju oraz w tej samej wysokości na podstawie innych przepisów ustawowych lub wykonawczych, jego dzieci oraz inne osoby pozostające na jego utrzymaniu w rozumieniu art. 2 załącznika VII, są ubezpieczeni na wypadek choroby do wysokości 80% poniesionych wydatków, zgodnie z przepisami przyjętymi w drodze porozumienia między instytucjami Wspólnot po zasięgnięciu opinii Komitetu ds. regulaminu pracowniczego. Stawka ta jest podwyższona do 85% w następujących przypadkach: konsultacji i wizyt lekarskich, zabiegów chirurgicznych, hospitalizacji, lekarstw, badań radiologicznych, analiz, badań laboratoryjnych i protez przepisanych przez lekarza, z wyjątkiem protez dentystycznych. W przypadku gruźlicy, choroby Heinego-Medina, choroby nowotworowej, choroby umysłowej i innych schorzeń uznanych przez [AIPN] za równie poważne oraz w przypadku wczesnych badań przesiewowych mających na celu wykrycie ewentualnej choroby, oraz w przypadku porodu stawka ta jest podwyższona do 100%. Jednakże stawka zwrotu kosztów w wysokości 100% nie ma zastosowania, gdy w przypadku choroby zawodowej lub wypadku zastosowanie znajduje art. 73.
Osobę pozostającą w konkubinacie z urzędnikiem traktuje się jak małżonka według systemu ubezpieczenia chorobowego, jeśli wypełnione są pierwsze trzy warunki art. 1 ust. 2 lit. c) załącznika VII.
[…]”.
3 Artykuł 1 ust. 2 załącznika VII do regulaminu pracowniczego:
„Dodatek na gospodarstwo domowe przysługuje:
a) urzędnikowi, który pozostaje w związku małżeńskim;
b) urzędnikowi, który owdowiał, jest rozwiedziony, pozostaje w separacji lub jest stanu wolnego, który posiada jedno lub więcej dzieci pozostających na utrzymaniu w rozumieniu art. 2 ust. 2 i 3;
c) urzędnik[owi], który jest uznany za pozostającego w konkubinacie, pod warunkiem że:
i) para przedstawia dokument prawny [urzędowy] wydany w państwie członkowskim [uznany przez państwo członkowskie] lub przez właściwe władze państwa członkowskiego, potwierdzający status konkubinatu;
ii) żadna z osób pozostających w konkubinacie nie pozostaje w związku małżeńskim ani w innym wolnym związku;
iii) między tymi osobami nie zachodzi następujące pokrewieństwo: rodzic, dziecko, dziadek/babcia, wnuczek/wnuczka, brat, siostra, ciotka, wuj, siostrzeniec, siostrzenica, bratanek, bratanica, pasierb, pasierbica;
iv) osoby te nie mogą zawrzeć cywilnego związku małżeńskiego w państwie członkowskim; dla potrzeb tego punktu uważa się, że osoby takie mają możliwość wejścia w cywilny związek małżeński wyłącznie wtedy, gdy spełniają wszystkie warunki przewidziane w ustawodawstwie państwa członkowskiego zezwalające na zawarcie związku małżeńskiego;
[…]”.
4 Artykuł 12 wspólnych przepisów dotyczących ubezpieczenia chorobowego urzędników Wspólnot Europejskich (zwanych dalej „wspólnymi przepisami”) brzmi, jak następuje:
„Są objęci ubezpieczeniem przysługującym urzędnikowi, na warunkach określonych w art. 13 i 14:
– małżonek urzędnika, pod warunkiem że on sam nie jest objęty niniejszym reżimem,
– uznany partner urzędnika, nawet jeśli nie została spełniona przesłanka przewidziana w art. 1 ust. 2 [lit.] c) tiret ostatnie załącznika VII regulaminu pracowniczego,
– małżonek lub uznany partner, pozostający na urlopie z przyczyn osobistych, o którym mowa w regulaminie pracowniczym” [tłumaczenie nieoficjalne].
5 Jak wynika z broszury dołączonej przez Komisję do odpowiedzi na skargę, która według niej pochodzi od administracji niderlandzkiej, w Niderlandach prawo krajowe przewiduje, obok tradycyjnego związku małżeńskiego, dwa rodzaje związków, a mianowicie „geregistreerd partnerschap” (związek zarejestrowany) i „samenlevingsovereenkomst” (umowę o wspólnym pożyciu). O ile pierwszy z nich pociąga za sobą skutki prawne materialne i niematerialne, które są w dużej mierze podobne do skutków powstających w wyniku zawarcia związku małżeńskiego, o tyle ten drugi rodzaj związku, przeciwnie, jest wynikiem autonomicznej woli stron i co do zasady wywołuje między stronami jedynie skutki wynikające z praw i obowiązków przewidzianych przez strony w umowie.
Okoliczności faktyczne leżące u podstaw sporu
6 Skarżący, obywatel niderlandzki, jest urzędnikiem Eurostatu od dnia 15 lutego 2006 r. W dniu 20 lutego tego samego roku złożył on wniosek do Komisji o uznanie związku łączącego go z Marią Heleną Astrid Hart na podstawie „samenlevingsovereenkomst” (umowy o wspólnym pożyciu), zawartej w Niderlandach w obecności notariusza w dniu 29 grudnia 2005 r., celem umożliwienia jego partnerce korzystania z RCAM.
7 Pismem z dnia 26 lutego 2006 r. Urząd Administrowania i Wypłacania Należności Indywidualnych (PMO) oddalił jego wniosek z tego powodu, iż umowa o wspólnym pożyciu zawarta między skarżącym a jego partnerką nie może zostać uznana za konkubinat uznany przez przepisy niderlandzkie (ustawa w sprawie „geregistreerd partnerschap”, która weszła w życie z dniem 1 stycznia 1998 r.), jak wymaga tego art. 1 ust. 2 lit. c) załącznika VII do regulaminu pracowniczego.
8 W dniu 13 marca 2006 r. skarżący odwołał się od decyzji oddalającej jego wniosek i dostarczył zaświadczenie z ambasady Niderlandów w Luksemburgu, zgodnie z którym „samenlevingsovereenkomst” podpisana w obecności notariusza między skarżącym a jego partnerką została uznana przez Niderlandy, przez co potwierdza ich status konkubinatu.
9 Mimo tego w piśmie z dnia 20 marca 2006 r. Komisja podtrzymała swoją decyzję z dnia 28 lutego 2006 r. Uznała ona, że o ile umowa o wspólnym pożyciu stanowi formalne potwierdzenie statusu skarżącego i jego partnerki jako żyjących w związku nieformalnym, o tyle nie zmienia to faktu, że tworzy ona jedynie te prawa i obowiązki, które strony określiły na piśmie. Fakt, iż umowa została podpisana w obecności notariusza, nie zmienia tego, że jest to zwykła umowa prawa prywatnego, która nie wywołuje skutków prawnych wobec osób trzecich i nie jest objęta obowiązkiem rejestracji. Tymczasem art. 1 ust. 2 lit. c) załącznika VII do regulaminu pracowniczego obejmuje konkubinaty obowiązkiem rejestracji, ponieważ to rejestracja tworzy prawa i obowiązki porównywalne z prawnymi konsekwencjami małżeństwa.
10 W dniu 31 marca 2006 r. skarżący wniósł zażalenie, w którym nie zgodził się z jego zdaniem zbyt restrykcyjną wykładnią przepisu art. 1 ust. 2 załącznika do regulaminu pracowniczego, której dokonała Komisja. Twierdził on w swym zażaleniu, że zarejestrowanie umowy u notariusza było wystarczające, podnosząc przy tym szereg okoliczności mających na celu wykazanie, że istnieją niewielkie różnice między jego związkiem a instytucją małżeństwa. Podkreślał on w szczególności, że związek z jego partnerką trwa od ponad dwóch lat, że mają oni wspólne dziecko, które uznał on oficjalnie, i że oczekują właśnie narodzin drugiego. Skarżący dodał przy tym, że on i jego partnerka wspólnie spisali testamenty i że zawarł on polisę ubezpieczeniową na życie na rzecz swej partnerki.
11 W opinii z dnia 1 czerwca 2006 r. komitet zarządzający RCAM (zwany dalej „komitetem zarządzającym”), opierając się na dokumentach przedstawionych przez skarżącego, w tym w szczególności na umowie o wspólnym pożyciu zawartej w obecności notariusza oraz na zaświadczeniu wydanym przez ambasadę Niderlandów w Luksemburgu, orzekł, że należy uznać, iż sporny związek spełnia przesłanki ustanowione w art. 12 wspólnych przepisów, w tym w szczególności przesłankę przewidzianą w art. 1 ust. 2 lit. c) ppkt i) załącznika VII do regulaminu pracowniczego.
12 Mimo tej przychylnej opinii komitetu zarządzającego, mocą decyzji z dnia 12 lipca 2006 r. AIPN oddalił zażalenie skarżącego. Orzekł on, że przepisy regulaminu pracowniczego mają na celu ograniczenie możliwości korzystania z RCAM do osób pozostających w konkubinacie, które zawarły między sobą związek podobny do małżeństwa, pociągający za sobą wzajemne prawa i obowiązki określone przez ustawę. Stwierdza ona, że umowa o wspólnym pożyciu stanowi jedynie umowę cywilną, która może zostać zawarta przez więcej niż dwie osoby i której treść określają same strony, i że choć jest ona zarejestrowana u notariusza, to jednak ten związek faktyczny nie wywołuje żadnych skutków prawnych, a zatem nie może być uznany za konkubinat w rozumieniu art. 1 ust. 2 lit. c) załącznika VII do regulaminu pracowniczego.
13 Decyzja AIPN została doręczona skarżącemu w dniu 13 lipca 2006 r.
Żądania stron
14 Skarżący wnosi do Sądu o:
– stwierdzenie nieważności decyzji Komisji z dnia 28 lutego 2006 r., potwierdzonej w dniu 20 marca 2006 r., o nieuznaniu jego związku z Marią Heleną Astrid Hart za konkubinat na potrzeby RCAM;
– stwierdzenie nieważności decyzji z dnia 12 lipca 2006 r., doręczonej mu w dniu 13 lipca owego roku, oddalającej jego zażalenie wniesione w trybie art. 90 ust. 2 regulaminu pracowniczego w dniu 27 marca 2006 r.;
– obciążenie Komisji, w każdym wypadku, całością kosztów postępowania w myśl art. 87 ust. 2 regulaminu Sądu Pierwszej Instancji.
15 Komisja wnosi do Sądu o:
– orzeczenie o bezzasadności skargi;
– orzeczenie o kosztach zgodnie z prawem.
W przedmiocie sporu
16 Skarżący domaga się stwierdzenia nieważności decyzji z dnia 28 lutego 2006 r., potwierdzonej w dniu 20 marca 2006 r., odmawiającej uznania związku łączącego go z jego partnerką, a w konsekwencji odmawiającej jej prawa do korzystania z RCAM, oraz stwierdzenia nieważności decyzji AIPN z dnia 12 lipca 2006 r. oddalającej jego zażalenie. W tym względzie wypada zauważyć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem w takich okolicznościach zadaniem Sądu jest w istocie orzeczenie jedynie w przedmiocie niekorzystnych aktów, na które zostało złożone zażalenie (zob. podobnie wyrok Trybunału z dnia 17 stycznia 1989 r. w sprawie 293/87 Vainker przeciwko Parlamentowi, Rec. s. 23, pkt 8; wyrok Sądu z dnia 14 listopada 2006 r. w sprawie F-100/05 Chatziioannidou przeciwko Komisji, dotychczas nieopublikowany w Zbiorze, pkt 24). W konsekwencji żądania skarżącego należy rozumieć jako dotyczące stwierdzenia nieważności decyzji z dnia 28 lutego 2006 r. w brzmieniu potwierdzonym w dniu 20 marca 2006 r.
Co do prawa
17 W uzasadnieniu swej skargi skarżący powołuje się na naruszenie art. 72 regulaminu pracowniczego, art. 1 ust. 2 lit. c) ppkt i) załącznika VII do regulaminu pracowniczego, jak również art. 12 wspólnych przepisów, na oczywisty błąd w ocenie, na naruszenie obowiązku uzasadnienia oraz na naruszenie ogólnych zasad prawa, takich jak zasada równości traktowania urzędników, zasada dobrej administracji oraz obowiązek dbałości o dobro urzędnika, jak również na zasady, które zobowiązują AIPN do podejmowania decyzji wyłącznie na podstawie prawnie dopuszczalnych okoliczności, czyli okoliczności istotnych dla sprawy i nieobarczonych oczywistym błędem w ocenie, błędem w ustaleniach faktycznych lub błędem co do prawa.
18 Sąd uważa za wskazane dokonanie w pierwszej kolejności analizy zarzutów wywodzonych z naruszenia art. 72 regulaminu pracowniczego, art. 1 ust. 2 lit. c) ppkt i) załącznika VII do regulaminu pracowniczego oraz art. 12 wspólnych przepisów.
Argumenty stron
19 Z jednej strony skarżący uważa, że z art. 72 regulaminu pracowniczego, art. 1 ust. 2 lit. c) ppkt i) załącznika do regulaminu pracowniczego oraz art. 12 wspólnych przepisów – które to przepisy powinny być czytane łącznie i w sposób spójny – wynika, że na mocy art. 72 regulaminu pracowniczego i art. 12 wspólnych przepisów dla celów korzystania z RCAM osoba pozostająca w konkubinacie z urzędnikiem powinna spełniać jedynie trzy pierwsze przesłanki wymienione w art. 1 ust. 2 lit. c) załącznika VII do regulaminu pracowniczego, czyli przesłanki przewidziane w ppkt i), ii) oraz iii). Podczas rozprawy skarżący podkreślił również, że gramatyczna wykładnia rozpatrywanych przepisów potwierdza tę analizę. W konsekwencji – wbrew twierdzeniom PMO zawartym w jego decyzji oddalającej wniosek dotyczący uznania związku skarżącego, a następnie stanowisku AIPN z jego decyzji oddalającej zażalenie – konkubinaty mogą być uznawane za takowe dla potrzeb wynikających z RCAM bez konieczności dokonywania innej rejestracji niż rejestracja w akcie notarialnym; dlatego Komisja nie miała jego zdaniem prawa dodawania do wspomnianych przepisów przesłanek, które w nich nie figurują. W związku z powyższym konkubinaty uznane jako takie przez państwo członkowskie, jak ma to miejsce w przypadku związku między skarżącym a jego partnerką, powinny być dopuszczone do korzystania z uprawnień określonych w regulaminie pracowniczym.
20 Skarżący twierdzi w tym względzie, że poza przesłankami przewidzianymi w ppkt ii) oraz iii), które nie stanowią trudności w jego przypadku, spełnia on również przesłankę określoną w art. 1 ust. 2 lit. c) ppkt i) załącznika VII do regulaminu pracowniczego. Przesłał on bowiem dokument urzędowy uznany za takowy przez państwo członkowskie, czyli w tym przypadku umowę o wspólnym pożyciu, zawartą w formie aktu notarialnego, która potwierdza uznanie jego statusu konkubinatu; ponadto oprócz owego dokumentu urzędowego, który w jego przekonaniu jest już sam w sobie wystarczający, w aktach sprawy znajduje się zaświadczenie wydane przez ambasadę Niderlandów w Luksemburgu potwierdzające uznanie tego związku. W każdym bądź razie Komisja ma jego zdaniem obowiązek wzięcia pod uwagę umowy o wspólnym pożyciu włączonej w poczet akt sprawy i nie może odmówić wyciągnięcia z sytuacji skarżącego skutków wynikających ze statusu konkubinatu ani też nie może osądzać przepisów wewnętrznych Niderlandów.
21 Skarżący zwraca również uwagę na fakt, że Komisja sama przyznała w swym piśmie z dnia 20 marca 2006 r., iż umowa o wspólnym pożyciu zawarta między nim a jego partnerką stanowi formalne potwierdzenie ich statusu konkubinatu. Dlatego też jest dość zaskakujące to, że upiera się ona przy odmowie skarżącemu i jego partnerce prawa nabytego, które wynika z tego stwierdzenia. Ponieważ przepisy regulaminowe odsyłają do uznania dokumentu i sytuacji przez państwo członkowskie, a zatem jego zdaniem Komisja nie może zasłaniać się zasadą autonomicznej wykładni prawa wspólnotowego celem odmówienia uwzględnienia przedłożonych dokumentów i sytuacji, o której świadczą owe dokumenty. Co więcej, umowa zawarta między nim a jego partnerką ma formę aktu notarialnego, czyli formę aktu wydanego przez osobę uprawnioną do wykonywania pewnej części władzy publicznej, upoważnioną nawet do wydawania aktów mających moc tytułów egzekucyjnych.
22 Ponadto skarżący zauważa, że art. 1 ust. 2 lit. c) ppkt iv) załącznika VII do regulaminu pracowniczego, który dotyczy przesłanki związanej z niemożnością zawarcia przez partnerów cywilnego związku małżeńskiego w państwie członkowskim, został wyraźnie pominięty w art. 72 regulaminu pracowniczego i w art. 12 wspólnych przepisów, co jasno dowodzi jego zdaniem, że kwestia małżeństwa nie jest istotna przy uznawaniu związku do celów rozszerzenia prawa do korzystania z RCAM na partnera urzędnika, wbrew temu, co twierdzi Komisja. Bez względu na to, czy istnieje możliwość zawarcia związku małżeńskiego, czy też nie, osoby mają swobodę wyboru małżeństwa lub preferowania konkubinatu, albowiem te dwie instytucje nie są tożsame, zaś ich wzajemnie podobieństwo sprowadza się do publicznego oświadczenia i wynikającego z niego uznania.
23 Wreszcie nawiązując do wyroku Trybunału z dnia 17 kwietnia 1986 r. w sprawie 59/85 Reed, Rec. s. 1283, pkt 15, skarżący stwierdza, że społeczna ewolucja obyczajów w wielu państwach członkowskich tym bardziej uzasadnia rozszerzającą wykładnię pojęcia „małżonek” i „osoba pozostająca w konkubinacie” zmierzającą do włączenia również partnerów przeciwnych płci, których łączy stały uznany związek.
24 Komisja odpowiada, że wbrew twierdzeniom skarżącego prawodawca nie miał zamiaru rozszerzania prawa do korzystania z RCAM na wszystkich stałych partnerów urzędników, z chwilą gdy ich związek został „uznany”, lecz jedynie na tych, których związek jest w znacznej mierze zrównany z „małżeństwem” w państwie członkowskim, w którym został zawarty.
25 Komisja przypomina przede wszystkim, że z utrwalonego orzecznictwa wynika, iż dla dokonania wykładni przepisu prawa wspólnotowego należy wziąć pod uwagę nie tylko jego treść, ale także jego kontekst oraz cel, do którego zmierza regulacja, której część stanowi ów przepis. Z jednej strony Komisja uważa, że nie ulega wątpliwości, iż celem zarówno art. 72 regulaminu pracowniczego, jak i art. 1 załącznika VII do tego regulaminu, jest objęcie osób, które „można zrównać” ze statusem „małżonka” urzędnika. Zdaniem Komisji cel ten zresztą wynika z przepisów art. 72 regulaminu pracowniczego przytaczających osobę pozostającą w konkubinacie z urzędnikiem, która może być „traktowana” jak jego małżonek. Z drugiej strony Komisja twierdzi, że „neutralne” brzmienie art. 1 ust. 2 lit. c) ppkt i) załącznika VII do regulaminu pracowniczego znajduje swe wytłumaczenie w niezmiernej różnorodności przepisów krajowych dotyczących „związków porównywalnych z małżeństwem”, które obowiązują w państwach członkowskich, a w konsekwencji w niemożności przyjęcia przez prawodawcę bardziej dokładnego określenia, które z powodu zbytniej precyzji pociągałoby za sobą ryzyko pominięcia związków przewidzianych w tym celu w niektórych państwach członkowskich.
26 Podobnie gdyby prawodawca wspólnotowy chciał rozszerzyć prawo do korzystania z RCAM na inne kategorie stałych partnerów, uczyniłby to wprost. W tym względzie Komisja zauważa, że w Niderlandach istnieje tylko jeden rodzaj „zarejestrowanego związku” zrównanego z małżeństwem. Umowa o wspólnym pożyciu zawarta przez skarżącego nie stanowi z prawnego punktu widzenia takowego zarejestrowanego związku, lecz jest umową lub „porozumieniem o wspólnym mieszkaniu”, które mogłoby zostać zawarte przez co najmniej dwie osoby, co jest z kolei zabronione w ramach „zarejestrowanego związku”. Komisja podkreśla również, że zarejestrowanie umowy o wspólnym pożyciu przez notariusza nie jest obowiązkowe za wyjątkiem rejestracji do celów przyznania określonych korzyści. Ponadto o ile prawdziwy „zarejestrowany związek” znajduje swe podstawy w ustawie, o tyle umowa o wspólnym pożyciu wynika jedynie z autonomii woli stron. Podobnie o ile z pierwszego z nich wypływają prawa i obowiązki prawne jak z małżeństwa, druga z nich nie pociąga za sobą skutków majątkowych.
27 Zdaniem Komisji fakt, iż umowa o wspólnym pożyciu została zarejestrowana u notariusza i że Niderlandy uznają owo porozumienie o wspólnym mieszkaniu, jest bez znaczenia. Uznanie tego rodzaju nie pociąga za sobą konsekwencji prawnych w zakresie ustalenia, czy owo „porozumienie o wspólnym mieszkaniu” może wiązać pracodawcę wspólnotowego dla celów rozszerzenia prawa do korzystania z RCAM na partnera urzędnika.
28 Na koniec, odpierając argument skarżącego wywodzony z ww. wyroku w sprawie Reed, Komisja przypomina, że w wyroku z dnia 31 maja 2001 r. w sprawach połączonych C‑122/99 P i C‑125/99 P D i Szwecja przeciwko Radzie, Rec. s. I‑4319, pkt 37 i 38, Trybunał wprost orzekł, że nie należy do właściwości sądu wspólnotowego dokonywanie rozszerzającej wykładni pojęć „małżeństwa” i „zarejestrowanego konkubinatu”, lecz przeciwnie, że wyłącznie w gestii prawodawcy pozostaje dokonywanie zmian w regulaminie pracowniczym celem uwzględnienia zrównania form zarejestrowanych związków z małżeństwem. Komisja dodaje, że z wyroku tego wynika zresztą wyraźnie, iż intencją prawodawcy było przyznanie prawa do korzystania z RCAM jedynie osobom pozostających w stałym konkubinacie, którego skutki są równoważne z małżeństwem.
Ocena Sądu
29 Z samej treści art. 72 regulaminu pracowniczego wynika, że dla zdefiniowania pojęcia „osoba pozostająca w konkubinacie z urzędnikiem” przepis ten odsyła bezpośrednio do trzech pierwszych przesłanek zawartych w art. 1 ust. 2 lit. c) załącznika VII do regulaminu pracowniczego, gdzie kwestia rejestracji związku zawarta w zdaniu wprowadzającym art. 1 ust. 2 lit. c) załącznika VII do regulaminu pracowniczego nie może być uznana za uprzednią przesłankę. Gdyby prawodawca pragnął inaczej uregulować tę kwestię, art. 72 regulaminu pracowniczego i art. 12 wspólnych przepisów nie odwoływałyby się odpowiednio do partnera urzędnika „pozostającego w konkubinacie” i „uznanego”, lecz do jego partnera „zarejestrowanego”, które to pojęcie zostało użyte w art. 1 ust. 2 lit. c) załącznika VII do regulaminu pracowniczego; należy ponadto zauważyć, że motyw 8 rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 723/2004 z dnia 22 marca 2004 r. zmieniającego Regulamin pracowniczy urzędników Wspólnot Europejskich i Warunki zatrudnienia innych pracowników Wspólnot Europejskich (Dz.U. L 124, s. 1), dotyczący rozciągania praw przysługujących parom małżeńskim na inne rodzaje związków niż małżeństwo, dotyczy „[u]rzędnik[ów] pozostający[ch] w związku nieformalnym [konkubinacie] uznanym przez państwo członkowskie za związek stały”, bez wspominania w jakikolwiek sposób wymogów dotyczących rejestracji danego związku. W tym samym kontekście Sąd pragnie sprecyzować, że w istocie nie ma żadnej różnicy między pojęciem osoby pozostającej w konkubinacie z urzędnikiem, o którym mowa w art. 72 regulaminu pracowniczego, a pojęciem uznanego partnera urzędnika w rozumieniu art. 12 wspólnych przepisów.
30 Dlatego do zadań sądu wspólnotowego należy kontrola przestrzegania jedynie trzech pierwszych przesłanek z art. 1 ust. 2 lit. c) załącznika VII do regulaminu pracowniczego do celów podjęcia decyzji o rozszerzeniu prawa do korzystania z RCAM na partnera pozostającego w konkubinacie z urzędnikiem.
31 Co się tyczy trzech pierwszych przesłanek wymienionych w art. 1 ust. 2 lit. c) załącznika VII do regulaminu pracowniczego, bezsporny między stronami jest fakt, że dwie ostatnie z nich, dotyczące odpowiednio braku pozostawania partnerów w innych związkach nieformalnych oraz braku pokrewieństwa między nimi, są spełnione w niniejszym stanie faktycznym.
32 Ponadto pierwsza przesłanka, której w rzeczywistości dotyczy różnica w wykładni dokonywanej przez strony (zwana dalej „sporną przesłanką”), stanowi, że para musi przedstawić dokument urzędowy, uznany za takowy przez państwo członkowskie lub przez właściwe władze państwa członkowskiego, potwierdzający status konkubinatu. Przesłanka ta składa się z trzech części:
– pierwsza część dotyczy przedstawienia dokumentu „urzędowego” dotyczącego stanu cywilnego osób;
– druga część nakłada obowiązek tego, aby ów dokument urzędowy został „uznany” jako taki przez państwo członkowskie;
– wreszcie w trzeciej części wymaga się, aby ten dokument urzędowy dotyczący stanu cywilnego osób potwierdzał status „konkubinatu” zainteresowanych osób.
33 W niniejszym przypadku sporna przesłanka została spełniona w dwóch pierwszych częściach. Skarżący przedstawił bowiem umowę o wspólnym pożyciu zawartą z jego partnerką w obecności notariusza oraz zaświadczenie ambasady Niderlandów w Luksemburgu stwierdzające, że dokument ten, potwierdzający status skarżącego i jego partnerki jako osób pozostających w konkubinacie, jest uznany w Niderlandach. Ze swej strony Komisja nie podważała ani „urzędowego” charakteru owej umowy o wspólnym pożyciu, ani jego „uznania” przez państwo członkowskie.
34 W odniesieniu do trzeciej części skarżący twierdzi, że w związku z tym, iż zaświadczenie ambasady Niderlandów w Luksemburgu stanowi wyraźnie, że „samenlevingsovereenkomst” przyznaje jemu i jego partnerce status „partnerów pozostających w konkubinacie”, dokument ten wystarcza do ustalenia, że sporna przesłanka została spełniona także w swej trzeciej części.
35 Sąd nie może zgodzić się z tą argumentacją. Kwestia tego, czy dwie osoby znajdują się w sytuacji „osób pozostających w konkubinacie” w rozumieniu regulaminu pracowniczego nie należy do wyłącznej oceny organów krajowych państwa członkowskiego. Dlatego co się tyczy w szczególności „samenlevingsovereenkomst”, nie może ona spełniać przesłanki statusu „konkubinatu” z tego tylko tytułu, że dokument urzędowy uznany za takowy przez państwo członkowskie potwierdza istnienie takiego statusu. W rzeczy samej w prawie niderlandzkim umowa o wspólnym pożyciu jest zaledwie swobodnie kształtowaną umową między stronami, podporządkowaną wymogowi poszanowania zasad dotyczących porządku publicznego i dobrych obyczajów. Może ona zostać zawarta przez co najmniej dwie osoby, przy czym nie ma żadnego prawnego obowiązku włączenia w jej poczet określonych zobowiązań lub oświadczeń, w tym w szczególności dotyczących obowiązku prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego. Ponadto co do zasady zobowiązuje ona strony jedynie w zakresie praw i obowiązków w niej przewidzianych, zaś wywoływanie przez nią skutków prawnych wobec osób trzecich, które w każdym przypadku są ograniczone, wymaga pewnych oświadczeń i szczególnego postępowania.
36 Należy natomiast przyznać – podążając w tym zakresie do pewnego momentu za rozumowaniem Komisji, gdy twierdzi ona, że przepisy art. 72 regulaminu pracowniczego i art. 12 wspólnych przepisów dotyczą związków „porównywalnych” z małżeństwem – że aby wchodzić w zakres stosowania owych przepisów związek powinien wykazywać pewne podobieństwa z małżeństwem.
37 To pod tym kątem Sąd uważa, że trzecia część spornej przesłanki powinna być pojmowana jako obejmująca trzy przesłanki bardziej szczegółowe o charakterze kumulatywnym.
38 Przede wszystkim owa trzecia część spornej przesłanki zakłada – o czym świadczy samo wyrażenie użyte we właściwym przepisie regulaminu – że partnerzy powinni tworzyć „parę”, czyli związek dwóch osób, w przeciwieństwie do innych związków osób, które mogłyby być stronami znanej prawu niderlandzkiemu umowy o wspólnym pożyciu. Siłą rzeczy należy więc stwierdzić, że z taką sytuacją mamy do czynienia w niniejszym stanie faktycznym, co do czego strony są zgodne.
39 Następnie użycie słowa „status” dowodzi, że stosunek partnerów powinien mieć charakter publiczny i formalny. Łącząc się po części z pierwszą częścią spornej przesłanki (zob. pkt 32 niniejszego wyroku), owa druga przesłanka szczegółowa trzeciej części wykracza jednak pozy zwykły wymóg dokumentu „urzędowego”. Nie zmienia to wszakże faktu, iż przesłanka ta została spełniona w niniejszym przypadku. Z jednej strony, ponieważ została ona zawarta w obecności notariusza, mimo iż nie ma takiego obowiązku, umowa o wspólnym pożyciu między skarżącym a jego partnerką korzysta z domniemania autentyczności, które wynika z zawarcia jej w formie aktu notarialnego, z drugiej strony reguluje ona wspólne życie partnerów w sposób ustrukturyzowany i szczegółowy, trzymając się sposobu redagowania tekstów prawnych.
40 Wreszcie pojęcie „osób pozostających w konkubinacie” należy pojmować jako określające sytuację, w której partnerzy dzielą wspólne życie wykazujące cechy pewnej stabilności i w ramach którego są oni związani wzajemnymi prawami i obowiązkami wynikającymi z ich wspólnego życia.
41 Tak też jest w niniejszym stanie faktycznym.
42 Przede wszystkim w preambule „samenlevingsovereenkomst” zawartej między skarżącym a jego partnerką oświadczają oni wprost, że mieszkają razem i wspólnie prowadzą gospodarstwo domowe od dnia 1 lipca 2004 r. Co więcej, jak oświadczył skarżący podczas rozprawy, art. 7 umowy o wspólnym pożyciu nakłada na parę obowiązek posiadania wspólnego miejsca zamieszkania.
43 Wypada następnie stwierdzić, że umowa o wspólnym pożyciu między skarżącym a jego partnerką zawiera daleko idące postanowienia w przedmiocie praw i obowiązków dotyczących ich wspólnego życia jako pary. W szczególności, na mocy art. 3 umowy partnerzy udzielili sobie wzajemnego upoważnienia w zakresie aktów prawnych zawieranych w ramach codziennego prowadzenia gospodarstwa. Artykuł 4 umowy natomiast stanowi, że wszelkie rzeczy służące codziennemu prowadzeniu wspólnego gospodarstwa będą stanowić wspólną własność, z wyjątkiem rzeczy wymienionych w załączniku do umowy lub jeśli strony na piśmie umówiły się inaczej. Owe rzeczy wspólne w ramach gospodarstwa domowego zostały wymienione w art. 4 ust. 2 umowy. Partnerzy zobowiązują się również w art. 5 umowy do comiesięcznego zasilania wspólnej kasy w wysokości odpowiadającej odpowiedniej części ich wynagrodzenia za pracę netto na pokrycie codziennych wydatków na gospodarstwo domowe. Ponadto art. 8 umowy stanowi, że we wszystkich przypadkach, gdzie wywiąże się spór w przedmiocie praw własności do danej rzeczy, rzecz będzie się uważać za niepodzielną własność obydwu stron po połowie. Ważne jest wreszcie zwrócenie uwagi na art. 9 umowy, zgodnie z którym każdy z partnerów wyznaczył wzajemnie drugiego jako uprawnionego do „emerytury partnera”, na wypadek gdyby obejmujące ich odpowiednio systemy emerytalne przewidywały emeryturę tego rodzaju.
44 Co się tyczy dzieci, jeśli nic innego nie wynika w tej kwestii z umowy o wspólnym pożyciu, z broszury załączonej do pisma pozwanej, o którym mowa w pkt 5 niniejszego wyroku, wynika, że w przypadku gdy rodzice są jedynie partnerami, prawo niderlandzkie umożliwia ojcu dziecka – poprzez uznanie dziecka oraz przy zastosowaniu pewnych procedur – nabycie takich samych praw do dziecka, jakby był on mężem jego matki. W szczególności nabywa on władzę rodzicielską wspólną z matką; co więcej, dziecko może w odpowiednim przypadku przyjąć nazwisko ojca. W niniejszym stanie faktycznym skarżący oświadczył, że uznał swe pierwsze dziecko w chwili narodzin, co wyposażyło go jako ojca w prawa rozszerzone, czego Komisja nie poddaje w wątpliwość.
45 Ponadto o ile zawarcie umowy o wspólnym pożyciu wiąże co do zasady jedynie partnerów (zob. pkt 35 niniejszego wyroku), o tyle wypada zauważyć, że wspomniana broszura, tuż po stwierdzeniu, że sądy niderlandzkie zaczynają traktować pary, które zawarły umowę o wspólnym pożyciu, w taki sam sposób jak pary, które zawarły ze sobą związek zarejestrowany lub związek małżeński („courts are starting to put couples with a cohabitation agreement on the same footing as married and registered couples”), przyznaje wprost, że można uznać, iż zawarcie przez parę umowy o wspólnym pożyciu wywołuje skutki wobec osób trzecich w zakresie w szczególności emerytur; i tak właśnie, jak zostało to stwierdzone w pkt 43 in fine niniejszego wyroku, w rozpatrywanej tu sprawie partnerzy wyznaczyli się nawzajem jako osoby uprawnione do „emerytury partnera”, na wypadek gdyby obejmujące ich odpowiednio systemy emerytalne przewidywały emeryturę tego rodzaju.
46 Te wszystkie elementy dowodzą, że nawet jeśli konsekwencje płynące z umowy o wspólnym pożyciu zawartej między skarżącym a jego partnerką nie są aż tak daleko idące jak te wynikające z małżeństwa czy też nawet z „geregistreerd partnerschap”, to jednak w wielu kwestiach mogą być one podobne, jeśli partnerzy tak skonstruują łączący ich stosunek umowny, co właśnie ma miejsce w niniejszym przypadku.
47 Uwzględniając powyższe rozważania (pkt 42–46 niniejszego wyroku), trzeba stwierdzić z całą stanowczością, że trzecia przesłanka szczegółowa składająca się na sporną przesłankę, a mianowicie przesłanka dotycząca pojęcia „osób pozostających w konkubinacie” w znaczeniu opisanym w pkt 40 niniejszego wyroku, została spełniona, a tym samym także trzecia sporna przesłanka została spełniona.
48 Z całości powyższych rozważań wynika, że w niniejszej sprawie trzy pierwsze przesłanki wymienione w art. 1 ust. 2 lit. c) załącznika VII do regulaminu pracowniczego i przewidziane w art. 72 tego regulaminu zostały spełnione.
49 Co więcej, taka wykładnia pozostaje w zgodzie z przywołaną w pismach skarżącego społeczną ewolucją obyczajów, której znaczenie dla wykładni regulaminu pracownicze było podkreślane w ww. wyroku w sprawie Reed. W tym względzie należy zauważyć, że rozszerzenie prawa do korzystania z RCAM na partnera urzędnika może objąć także partnera tej samej płci, skoro autorzy regulaminu pracowniczego przyznali, że istnieje możliwość przyznania nowych praw osobom, które nie łączy związek małżeński. Ponadto, wbrew twierdzeniom Komisji, przyjęta tu przez Sąd wykładnia, która zresztą dotyczy w szczególności pojęcia „konkubinatu”, nie jest sprzeczna z orzecznictwem, zgodnie z którym sąd wspólnotowy nie może dokonywać rozszerzającej wykładni pojęcia „małżeństwa” (zob. ww. wyrok w sprawach połączonych D i Szwecja przeciwko Radzie, pkt 37–39). W niniejszym kontekście należy nadto stwierdzić, że rozszerzenie stosowania RCAM na stałego partnera urzędnika osiąga cele solidarności i spójności społecznej, które różnią się od celów osiąganych przez przepisy przyznające urzędnikom korzyści czysto finansowe w formie dodatku do wynagrodzenia, takie jak dla przykładu dodatek na gospodarstwo domowe dla partnera urzędnika, o którym mowa w art. 1 ust. 2 lit. c) załącznika VII do regulaminu pracowniczego; dlatego też nie jest nierozsądne to, iż korzyści te są obwarowane surowszymi przesłankami, jeśli chodzi o stosunek łączący urzędnika z partnerem niebędącym jego małżonkiem, w stosunku do tych, jakim podlega przywilej rozszerzenia stosowania RCAM na owego partnera.
50 W konsekwencji Sąd uważa, że partnerka urzędnika może w trybie art. 72 regulaminu pracowniczego i art. 12 wspólnych przepisów korzystać z RCAM, który jest zastrzeżony dla „osoby pozostającej w konkubinacie z urzędnikiem” i dla „uznanego partnera urzędnika”.
51 Argumenty Komisji przemawiające na rzecz tezy przeciwnej nie mogą podważyć tego stwierdzenia.
52 Dotyczy to w szczególności argumentu, że prawo do korzystania z RCAM jest zastrzeżone wyłącznie dla związków „porównywalnych” do małżeństwa, argumentu, że Komisja może dokonywać wykładni właściwych przepisów uwzględniającej nie tylko treść tych przepisów, ale także ich kontekst oraz cel, do którego zmierza regulacja, część, której owe stanowią przepisy. Przyznając, że taki sposób dokonywania wykładni powinien przeważać nad wykładnią czysto gramatyczną, Sąd nie widzi powodów, dla których skutkiem tej wykładni miałoby być wykluczenie partnera skarżącego z korzyści RCAM. Wręcz przeciwnie, stosując właśnie tę metodę interpretacyjną, zalecaną przez Komisję i stanowiącą przedmiot utrwalonego orzecznictwa (zob. wyrok Trybunału z dnia 17 listopada 1983 r. w sprawie 292/82 Merck, Rec. s. 3781, pkt 12; wyrok Sąd z dnia 14 grudnia 2006 r. w sprawie F‑10/06 André przeciwko Komisji, dotychczas nieopublikowany w Zbiorze, pkt 35), Sąd, nie zadawalając się w żadnej mierze zaledwie oświadczeniem zawartym w zaświadczeniu ambasady Niderlandów w Luksemburgu, postanowił zbadać w pkt 42–46 niniejszego wyroku samą istotę spornego związku i orzekł, że związek ten wykazuje podobieństwa z małżeństwem, co pozwala na przyznanie partnerce urzędnika prawa do powołania się na art. 72 regulaminu pracowniczego, mimo tego, że w rozpatrywanym porządku prawnym istnieje inny rodzaj zarejestrowanego związku, który jest jeszcze bardziej zbliżony do małżeństwa, a który z urzędu wchodzi w zakres stosowania powyższego przepisu. Ponieważ zaś argument porównywalności związku z małżeństwem wykracza poza wymogi w zakresie cech podobieństwa dopuszczonych w niniejszej sprawie (zob. pkt 36 oraz, dla poszczególnych elementów, pkt 38, 39 i 40–47 niniejszego wyroku), uwzględnienie tego argumentu doprowadziłoby do dopisania dodatkowej przesłanki, która zgodnie z treścią art. 72 regulaminu pracowniczego nie istnieje.
53 W tym samym kontekście należy odrzucić argument Komisji wywodzony z użycia wyrażenia „traktuje się jak małżonka” w art. 72 regulaminu pracowniczego, gdy podnosi ona, że wyrażenie „traktuje się” należy rozumieć jako dotyczące partnerów „porównywalnych” co do istoty z małżonkami i stanowi przesłankę do tego, aby partner urzędnika pozostający z nim w związku nieformalnym mógł korzystać z RCAM. Nie można podzielić tej wykładni. Analogicznie bowiem do tego, co zostało przyjęte w odniesieniu do stosowania innych przepisów regulaminu pracowniczego (jak dla przykładu art. 2 ust. 4 załącznika VII do regulaminu pracowniczego, który zezwala na „traktowanie” jak dziecka pozostającego na utrzymaniu urzędnika wszelkich innych osób, do których utrzymania urzędnik jest zobowiązany z mocy prawa i których utrzymanie wiąże się z wysokimi wydatkami), wyrażenie „traktuje się jak małżonka”, użyte w art. 72 regulaminu pracowniczego, powinno być rozumiane po prostu w ten sposób, że z tytułu RCAM takie samo traktowanie powinno być zastrzeżone dla partnera pozostającego w konkubinacie z urzędnikiem i dla małżonka urzędnika, jeśli zostały spełnione trzy przesłanki przewidziane w art. 1 ust. 2 lit. c) załącznika VII do regulaminu pracowniczego.
54 Co się ponadto tyczy stanowiska Komisji, według którego odesłanie art. 72 regulaminu pracowniczego do art. 1 ust. 2 lit. c) załącznika VII do regulaminu pracowniczego nie ogranicza się jedynie do przesłanek zawartych w ppkt i)–iii) tego przepisu, lecz rozciąga się na zdanie wprowadzające, odnoszące się do wymogu zarejestrowania, trzeba stwierdzić z całą stanowczością, że nawet gdyby uznać taką wykładnię odesłania dokonywanego w art. 72 za zasadną, zarzuty skarżącego należałoby tak czy inaczej uwzględnić. W niniejszym stanie faktycznym bowiem – o czym przypomniał skarżący podczas rozprawy – umowa o wspólnym pożyciu została zarejestrowana przez notariusza, czyli przez urzędnika publicznego uprawnionego do wykonywania pewnej części władzy publicznej. Poprzez ową rejestrację przez notariusza dokument ten nabył w pewnym stopniu charakteru urzędowego, przez co korzysta z szeregu domniemań znanych prawu krajowemu i związanych z dokumentami urzędowymi, takich jak pewność w zakresie oświadczeń woli i podpisów stron oraz w zakresie treści umowy. Te cechy nie tylko mogą ułatwić przestrzeganie i wykonanie przez partnerów umowy o wspólnym pożyciu, ale również umożliwiają rozszerzenie skutków umowy o wspólnym pożyciu w stosunku do osób trzecich; w rzeczy samej, jak wynika z wyżej opisanej broszury wydanej przez administrację niderlandzką (zob. pkt 45 niniejszego wyroku), osoby trzecie, takie jak dla przykładu fundusze emerytalne, mogą uzależnić uznanie umowy o wspólnym pożyciu od spełnienia wymogu, aby umowa ta została zawarta u notariusza. Dlatego nawet gdyby założyć, że rejestracja jest konieczna, przesłanka ta, wbrew twierdzeniom Komisji, nie wymaga zawarcia „geregistreerd partnerschap”, albowiem już rejestracja przez notariusza spełnia wymogi wynikające z treści rozpatrywanego przepisu.
55 W niniejszym przypadku zatem skarżący nie miał obowiązku wykazania istnienia „geregistreerd partnerschap” między nim a jego partnerką po to, aby mogła ona korzystać z RCAM.
56 Dla wyjaśnienia wszelkich możliwych wątpliwości Sąd zauważa, że stanowisko Komisji w sprawie istnienia umowy typu „geregistreerd partnerschap” w prawie niderlandzkim mogłoby doprowadzić do nierówności w traktowaniu. Ponieważ bowiem liczne kraje nie znają form związków porównywalnych z „geregistreerd partnerschap”, wymaganie tego typu związku „zarejestrowanego”, jak czyni to Komisja, skutkowałoby ostatecznym pozbawieniem partnera urzędnika, w przypadku par niezwiązanych węzłem małżeństwa, które w szczególności z powodu zarówno ich miejsca zamieszkania, jak i narodowości partnera są najbardziej związane z tymi krajami, możliwości korzystania z RCAM poza ramami małżeństwa. Odwrotnie zaś, gdyby założyć, że Komisja akceptuje związki zawarte w formie umów o wspólnym pożyciu w przypadku tych par, odmowa uznania przez nią „zwykłych” umów o wspólnym pożyciu w przypadku tych par, które są najbardziej związane, w rozumieniu opisanym powyżej, z krajami znającymi inne formy związków niż małżeństwo lub związek „zarejestrowany”, prowadziłby do nierównego traktowania tych ostatnich par, a to dlatego, że tym ostatnim parom odmawiałoby rozciągnięcia prawa do korzystania z RCAM na partnera, podczas gdy prawo to przysługiwałoby parom, które łączą wyżej opisane więzy z krajami, które nie przewidują instytucji związków „zarejestrowanych”. Tego rodzaju nierówności w traktowaniu byłoby tym trudniej wytłumaczyć w przypadku związków, które nie byłyby „zarejestrowane” w znaczeniu przypisywanym temu pojęciu przez Komisję, a które jednak wykazywałyby się większym podobieństwem do małżeństwa niż znany w prawie niderlandzkim „geregistreerd partnerschap”. Ponadto, o ile prawdą jest, że zgodnie z orzecznictwem, zabraniając każdemu z państw członkowskich odmiennego stosowania ich prawa w zależności od przynależności państwowej, art. 12 WE, art. 39 WE, art. 43 WE i art. 49 WE nie dotyczą potencjalnych różnic w traktowaniu, które w takim czy innym państwie członkowskim mogą wynikać z różnic istniejących między przepisami poszczególnych państw członkowskich, jeśli przepisy te są stosowane do każdego, kto jest objęty ich zakresem, według obiektywnych kryteriów i bez względu na jego przynależność państwową (zob. podobnie wyroki Trybunału: z dnia 28 czerwca 1978 r. w sprawie 1/78 Kenny, Rec. str. 1489, pkt 18; z dnia 7 maja 1992 r. w sprawach połączonych C‑251/90 i C‑252/90 Wood i Cowie, Rec. s. I‑2873, pkt 19; z dnia 3 lipca 1979 r. w sprawach połączonych od 185/78 do 204/78 Van Dam en Zonen i in., Rec. s. 2345, pkt 10, oraz z dnia 1 lutego 1996 r. w sprawie C‑177/94 Perfili, Rec. s. 161, pkt 17), o tyle nierówności tego rodzaju jak te, o których mowa w niniejszym punkcie, nie są objęte tym orzecznictwem; z jednej bowiem strony wbrew założeniu, z jakiego wychodzi rozpatrywane orzecznictwo, stwierdzone w niniejszym punkcie nierówności w traktowaniu wywodzą się z przynależności państwowej zainteresowanych oraz z ich miejsca zamieszkania, które to kryteria często obejmują kryterium przynależności państwowej, z drugiej zaś strony w sprawach, które doprowadziły do powstania wyżej opisanego orzecznictwa, kwestia równości traktowania była rozpatrywana pod kątem zasad swobodnego przepływu, podczas gdy w niniejszym stanie faktycznym chodzi o zagwarantowanie zasady równości traktowania jako zasady prawa wspólnotowej służby publicznej.
57 Uwzględniając powyższe rozważania, należy uwzględnić zarzuty skarżącego wywodzone z naruszenia art. 72 regulaminu pracowniczego, art. 1 ust. 2 lit. c) ppkt i) załącznika VII do regulaminu pracowniczego i art. 12 wspólnych przepisów i stwierdzić nieważność zaskarżonej decyzji, bez potrzeby orzekania w zakresie pozostałych zarzutów, podniesionych zresztą w skardze, jak słusznie zauważa Komisja, w sposób chaotyczny, gdzie niektóre z zarzutów nie zostały w żaden sposób wyjaśnione.
58 Prawdą jest, że wykładnia dokonana przez Sąd w zakresie art. 72 regulaminu pracowniczego w związku z art. 1 ust. 2 lit. c) ppkt i) załącznika VII do regulaminu pracowniczego i z art. 12 wspólnych przepisów mogłaby w pewnych przypadkach doprowadzić służby rozpatrujące wnioski o rozszerzeniu prawa do korzystania z RCAM na partnera pozostającego w konkubinacie z urzędnikiem do przeprowadzania badań i weryfikacji, podczas gdy za pomocą rozporządzenia nr 723/2004 prawodawca wspólnotowy pragnął ułatwić administrowanie instytucjami. Niemniej jednak cel ten został w dużej mierze osiągnięty za pomocą nowych zasad w dziedzinie świadczeń, które są jedynymi dziedzinami, do jakich odnosi się w swym motywie 26 rozporządzenie nr 723/2004, jeśli chodzi o uproszczenie, które to dziedziny są zresztą nie tylko odrębne od instytucji rozszerzenia prawa do korzystania z RCAM, ale również są mniej od tej ostatniej drażliwe ze społecznego punktu widzenia (zob. podobnie pkt 49 niniejszego wyroku). Co więcej, cel uproszczenia prawa powinien tak czy inaczej pozostawać w zgodzie z nadrzędnymi zasadami prawa i z przepisami regulaminowymi; tymczasem obowiązki, jakie mogą wypływać dla administracji z wykładni dokonanej w tej sprawie, stanowią zaledwie konsekwencję stosowania przez Sąd owych zasad i przepisów celem określenia dokładnego znaczenia zawartego w art. 72 regulaminu pracowniczego pojęcia „osoby pozostającej w konkubinacie z urzędnikiem”.
W przedmiocie kosztów
59 Na mocy art. 122 regulaminu Sądu, opublikowanego w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej w dniu 29 sierpnia 2007 r. (Dz.U. L 225, s. 1), przepisy tego regulaminu dotyczące kosztów postępowania przed Sądem stosują się tylko do spraw wniesionych do Sądu po dniu wejścia w życie niniejszego regulaminu, czyli po dniu 1 listopada 2007 r. Przepisy regulaminu Sądu Pierwszej Instancji właściwe w tej dziedzinie nadal będą natomiast stosowane w sposób odpowiedni do spraw zawisłych przed Sądem przed powyższym dniem.
60 Zgodnie z art. 87 § 2 regulaminu Sądu kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ Komisja przegrała sprawę w niniejszej instancji, należy obciążyć ją kosztami postępowania.
Z powyższych względów
SĄD (pierwsza izba)
orzeka, co następuje:
1) Stwierdza się nieważność decyzji Komisji z dnia 28 lutego 2006 r., potwierdzonej w dniu 20 marca 2006 r., o nieuznaniu związku Antona Pietera Roodhuijzena z Marią Heleną Astrid Hart za konkubinat na potrzeby korzystania ze wspólnego systemu ubezpieczeń zdrowotnych Wspólnot Europejskich.
2) Komisja Wspólnot Europejskich zostaje obciążona kosztami postępowania.
Kreppel | Tagaras | Gervasoni |
Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 27 listopada 2007 r.
Tekst niniejszego orzeczenia, jak również teksty orzeczeń sądów wspólnotowych przytaczane w tym orzeczeniu, które nie zostały dotychczas opublikowane w Zbiorze, są dostępne na stronie internetowej Trybunału Sprawiedliwości: www.curia.europa.eu