Language of document : ECLI:EU:F:2007:66

WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ

(pierwsza izba)

z dnia 17 kwietnia 2007 r.

Sprawy połączone F‑44/06 i F‑94/06

C

i

F

przeciwko

Komisji Wspólnot Europejskich

Urzędnicy – Artykuł 78 regulaminu pracowniczego – Renta inwalidzka – Wykonanie wyroku Sądu Pierwszej Instancji – Skarga o stwierdzenie nieważności i o odszkodowanie

Przedmiot: Skarga wniesiona na podstawie art. 236 WE i 152 EWEA, w której skarżący żąda: w sprawie F‑44/06 po pierwsze, stwierdzenia nieważności decyzji Komisji z dnia 13 czerwca 2005 r. odmawiającej podjęcia wszelkich działań służących wykonaniu wyroku Sądu Pierwszej Instancji z dnia 23 listopada 2004 r. w sprawie T‑376/02 O przeciwko Komisji, Zb.Orz.SP str. I‑A‑349 i II‑1595 (skarga również wniesiona przez skarżącego, leżąca u podstaw obu niniejszych spraw) oraz stwierdzenia nieważności decyzji z dnia 23 lutego 2006 r. przenoszącej skarżącego w stan spoczynku i przyznającej mu rentę inwalidzką ustaloną na podstawie art. 78 akapit drugi regulaminu pracowniczego, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 maja 2004 r., ze skutkiem wstecznym od dnia 1 lutego 2002 r., a po drugie, zasądzenie od Komisji zapłaty na jego rzecz kwoty 15 000 EUR z tytułu naruszenia zasady poszanowania rozsądnego terminu; w sprawie F‑94/06 – stwierdzenia nieważności wskazanej decyzji z dnia 23 lutego 2006 r. oraz zasądzenia od Komisji odszkodowania w wysokości 15 000 EUR.

Orzeczenie:      Komisja wypłaci skarżącemu zadośćuczynienie w wysokości 2000 EUR za doznaną krzywdę. W pozostałym zakresie skarga zostaje oddalona. Komisja pokryje własne koszty oraz dwie trzecie kosztów poniesionych przez skarżącego w sprawach F‑44/06 C przeciwko Komisji i F‑94/06 F przeciwko Komisji.

Streszczenie

1.      Urzędnicy – Skarga – Wyrok stwierdzający nieważność – Skutki – Obowiązek podjęcia działań zapewniających wykonanie wyroku

(art. 233 WE; regulamin pracowniczy, art. 53; załącznik VIII, art. 14)

2.      Urzędnicy – Skarga – Wniosek o odszkodowanie związany z wnioskiem o stwierdzenie nieważności

(art. 233 WE; regulamin pracowniczy, art. 90, 91)

3.      Urzędnicy – Pozaumowna odpowiedzialność instytucji – Uchybienie obowiązkowi wykonania wyroku stwierdzającego nieważność

(art. 233 WE)

1.      W celu wykonania wyroku stwierdzającego nieważność decyzji przenoszącej skarżącego w stan spoczynku i przyznającej rentę inwalidzką tylko ze względu na jej błędną podstawę prawną, bez kwestionowania etapów jej przyjmowania, organ powołujący musi wydać nową decyzję, korygującą błąd popełniony przy wyborze podstawy prawnej, lecz nie ma obowiązku przywracania z mocą wsteczną zainteresowanego do aktywności zawodowej ani nie musi wydawać decyzji ze skutkiem wyłącznie na przyszłość, co oznaczałoby zanegowanie stanu chorobowego i inwalidztwa skarżącego, które jednak zostały należycie ustalone w decyzji, której nieważność została stwierdzona. Z tego względu organ powołujący może, nie naruszając powagi rzeczy osądzonej ani nie naruszając art. 233 WE, określić z mocą wsteczną, że skutki nowej decyzji przenoszącej skarżącego w stan spoczynku zaczną obowiązywać z ostatnim dniem miesiąca, w którym wydana została unieważniona decyzja, a także że przyznanie renty inwalidzkiej nastąpi z pierwszym dniem następnego miesiąca kalendarzowego, zgodnie z art. 53 regulaminu pracowniczego i art. 14 załącznika VIII do tego regulaminu.

Wreszcie zasadne jest, aby w zakresie w jakim organ powołujący ma obowiązek zastąpienia decyzji, której nieważność została stwierdzona przez sąd, decyzją zgodną z prawem, posłużył się on, w odniesieniu do wyboru podstawy prawnej, przepisami regulaminu pracowniczego obowiązującymi w dniu wydania decyzji, której nieważność została stwierdzona, a nie regulaminu w brzmieniu zmienionym w dniu wydania nowej decyzji.

(zob. pkt 42, 46–49)

Odesłanie:

Sąd Pierwszej Instancji: sprawy połączone T‑305/94, T‑306/94, T‑307/94, od T‑313/04 do T‑316/94, T‑318/94, T‑325/94, T‑328/94, T‑329/94 i T‑335/94 Limburgse Vinyl Maatschappij i in. przeciwko Komisji, 19 kwietnia 1999 r., Rec. str. II‑931, pkt 189 i przytoczone tam orzecznictwo; sprawa T‑376/02 O przeciwko Komisji, 23 listopada 2004 r., Zb.Orz.SP str. I‑A‑349, II‑1595

2.      Żądania odszkodowawcze dotyczące naprawienia szkody poniesionej przez skarżącego z powodu niedotrzymania rozsądnego terminu wykonania wyroku stwierdzającego nieważność wydanego na jego korzyść lub braku podjęcia jakichkolwiek działań celem wykonania tego wyroku są bezpośrednio związane z żądaniem stwierdzenia nieważności decyzji, poprzez którą administracja zamierza wykonać ten wyrok, a tym samym są dopuszczalne, nawet jeśli nie były przedmiotem uprzedniej wniosku na podstawie art. 90 ust. 1 regulaminu pracowniczego i zostały po raz pierwszy przedstawione w ramach zażalenia na tę decyzję. Nawet jeśli bowiem ten rodzaj żądań odszkodowawczych niekoniecznie zależy od żądania stwierdzenia nieważności, to w sytuacji gdy urzędnik uznaje, że administracja nie podjęła dotąd działań wymaganych przez sąd wspólnotowy, wniosek o odszkodowanie nie może być oceniany niezależnie od kwestii, czy administracja w aktach już wydanych zastosowała się do prawomocnego wyroku, ponieważ jeśli działania te nie są zgodne z tezami wyroku wydanego na korzyść urzędnika, tym bardziej uzasadnione są roszczenia odszkodowawcze związane z nieposzanowaniem rozsądnego terminu. Nie można więc przyjąć, że skarżący oparł swój wniosek o odszkodowanie wyłącznie na przekroczeniu terminu na podjęcie środków celem wykonania wyroku, krytycznie kwestionując treści tych środków.

Ponadto w przypadku wyroku stwierdzającego nieważność administracja ma obowiązek działania i sama winna podjąć środki celem wykonania prawomocnego wyroku, bez potrzeby składania przez urzędnika jakichkolwiek wniosków. W tym zakresie brak działania ze strony administracji może być oceniany jako wstrzymanie się od zastosowania środka wymaganego przez art. 233 WE, który jest analogiczny do środka wymaganego przez regulamin pracowniczy zgodnie z art. 90 ust. 2 tego regulaminu i stanowi akt niekorzystny, wobec którego dopuszczalne jest złożenie przez urzędnika zażalenia w terminie trzech miesięcy. W przypadku gdy odszkodowanie odnosi się do nierozsądnego terminu wykonania wyroku lub braku podjęcia jakichkolwiek środków celem wykonania tego wyroku, prawidłowy przebieg postępowania poprzedzającego wniesienie skargi nie może tym samym zależeć od złożenia przez urzędnika wniosku na podstawie art. 90 ust. 1 regulaminu pracowniczego.

Co więcej, wymóg, aby urzędnik domagający się wykonania wyroku stwierdzającego nieważność na jego korzyść, po pierwsze, złożył zażalenie na decyzję administracji błędnie wykonującą wyrok, a po drugie, złożył osobno wniosek o odszkodowanie na podstawie art. 90 ust. 1 regulaminu pracowniczego, który w przypadku odmowy ze strony administracji również prowadziłby do złożenia zażalenia, byłoby sprzeczne z ekonomią procesową wynikającą z zasady poszanowania rozsądnego terminu.

(zob. pkt 55–58)

Odesłanie:

Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑6/91 Pfloeschner przeciwko Komisji, 12 lutego 1992 r., Rec. str. II‑141, pkt 22; sprawa T‑65/91 White przeciwko Komisji, 12 stycznia 1994 r., RecFP str. I‑A‑9, II‑23, pkt 91, 92; sprawa T‑18/93 Marcato przeciwko Komisji, 26 października 1994 r., RecFP str. I‑A‑215, II‑681, pkt 59; sprawa T‑15/96 Liao przeciwko Radzie, 6 listopada 1997 r., RecFP str. I‑A‑329, II‑897, pkt 61; sprawa F‑91/05 Frankin i in. przeciwko Komisji, 31 maja 2006 r., Zb.Orz.SP str. I‑A‑1‑25, II‑A‑1‑83, pkt 22

3.      Administracja dopuszcza się niezgodnego z prawem działania, które może powodować powstanie odpowiedzialności po jej stronie, gdy nie napotykając na żadne szczególne trudności w dokonaniu wykładni ani też trudności praktyczne, które mogłyby stanowić przeszkodę w wykonaniu wyroku stwierdzającego nieważność, nie podejmuje w rozsądnym terminie środków służących zapewnieniu wykonania tego wyroku. Fakt, że zainteresowany wnosi o zastosowanie innych środków niż te, które wskazuje wyrok, nie może uzasadniać odmowy przyjęcia przez administrację jakichkolwiek konkretnych środków wykonawczych.

Odmowa taka, podważająca zaufanie, jakie każda jednostka powinna mieć do wspólnotowego systemu prawnego, w szczególności opierającego się na stosowaniu wyroków wydanych przez sądy wspólnotowe, powoduje krzywdę tej strony, na której korzyść wydany został wyrok, niezależnie od mogącej z tego wynikać szkody majątkowej.

(zob. pkt 63, 64, 66, 67, 69)

Odesłanie:

Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑11/00 Hautem przeciwko EBI, 12 grudnia 2000 r., Rec. str. II‑4019, pkt 51