WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ
UNII EUROPEJSKIEJ
(trzecia izba)
z dnia 16 maja 2012 r.
Sprawa F‑42/10
Carina Skareby
przeciwko
Komisji Europejskiej
Służba publiczna – Obowiązek wspomagania – Artykuły 12a i 24 regulaminu pracowniczego – Mobbing ze strony przełożonego
Przedmiot: Skarga wniesiona na podstawie art. 270 TFUE, znajdującego zastosowanie do traktatu EWEA na mocy jego art. 106a, w której C. Skareby żąda stwierdzenia nieważności odmownej decyzji Komisji z dnia 23 lipca 2009 r. w sprawie jej wniosku o udzielenie wsparcia wraz ze skargą na mobbing oraz, w razie potrzeby, o stwierdzenie nieważności decyzji organu powołującego z dnia 19 lutego 2010 r. oddalającej jej zażalenie.
Orzeczenie: Skarga zostaje oddalona. Skarżąca pokrywa, oprócz własnych kosztów, trzy czwarte kosztów Komisji Europejskiej. Komisja Europejska pokrywa jedną czwartą własnych kosztów.
Streszczenie
1. Urzędnicy – Skarga – Interes prawny – Skarga urzędnika będącego domniemaną ofiarą mobbingu na odmowną decyzję w sprawie wniosku o udzielenie wsparcia – Zachowanie interesu prawnego mimo znacznego upływu czasu od zajścia okoliczności faktycznych i braku ryzyka ich powtórzenia, a także wniosku o odszkodowanie
(regulamin pracowniczy, art. 91)
2. Urzędnicy – Środki dyscyplinarne – Dochodzenie przed wszczęciem postępowania dyscyplinarnego – Uznanie administracyjne – Zakres
(regulamin pracowniczy, załącznik IX)
3. Urzędnicy – Mobbing – Pojęcie – Zachowanie zmierzające do zdyskredytowania zainteresowanego lub do pogorszenia jego warunków pracy – Wymóg powtarzalnego charakteru zachowania – Wymóg umyślności działania – Zakres – Brak wymogu nieprzychylnego zamiaru sprawcy mobbingu
(regulamin pracowniczy, art. 12a ust. 3)
4. Urzędnicy – Decyzja niekorzystna – Obowiązek uzasadnienia – Zakres – Niewystarczające uzasadnienie – Konwalidacja w trakcie postępowania spornego – Przesłanki
(regulamin pracowniczy, art. 25 akapit drugi)
1. W przypadku kwestii tak poważnej jak mobbing należy dopuścić, że urzędnik będący domniemaną ofiarą mobbingu, który zaskarży do sądu odmowne rozstrzygnięcie instytucji w przedmiocie zbadania co do istoty wniosku o udzielenie wsparcia, zachowuje zasadniczo wymagany przez orzecznictwo interes jako przesłankę dopuszczalności skargi, mimo że nie żąda on naprawienia szkody wynikającej z zarzucanego mobbingu ani wszczęcia postępowania dyscyplinarnego przeciwko sprawcy domniemanego mobbingu i mimo że uważa się, że mobbingu zaprzestano wiele lat temu.
Takie rozstrzygnięcie jest niezbędne z powodu samej wagi czynów stanowiących mobbing, które mogą mieć niezwykle destrukcyjne skutki dla stanu zdrowia osoby pokrzywdzonej. Członek personelu, który twierdzi, że padł ofiarą mobbingu, zachowuje interes prawny niezależnie od tego, czy taki mobbing trwa nadal lub czy dany urzędnik lub pracownik wnosi, ma zamiar wnieść czy nawet tylko ma prawo wnieść inne żądania, w szczególności odszkodowawcze, związane z mobbingiem. Ewentualne uznanie przez administrację istnienia mobbingu może samo w sobie mieć dobroczynny wpływ na proces terapeutyczny osoby mu poddanej.
(zob. pkt 29, 31, 32)
Odesłanie:
Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑80/08 Wenig przeciwko Komisji, 30 listopada 2009 r., pkt 35
2. Administracja posiada szerokie uprawnienia dyskrecjonalne, jeżeli chodzi o prowadzenie powierzonych jej dochodzeń administracyjnych. Uwzględniając w szczególności fakt, że zasoby tej instytucji są ograniczone, musi ona prowadzić dochodzenia w powierzonych sprawach w sposób proporcjonalny, tzn. w sposób pozwalający poświęcić każdej sprawie właściwą część czasu, którym dysponuje. Ponadto administracji przysługują również szerokie uprawnienia dyskrecjonalne w ocenie jakości i użyteczności współpracy świadków.
(zob. pkt 38)
Odesłanie:
Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawy połączone F‑124/05 i F‑96/06 A i G przeciwko Komisji, 13 stycznia 2010 r., pkt 173
3. Zgodnie z art. 12a ust. 3 regulaminu pracowniczego nieprzychylny zamiar ewentualnego sprawcy mobbingu nie jest w żaden sposób koniecznym elementem kwalifikacji danego zjawiska jako mobbingu. Przepis ten definiuje bowiem mobbing jako „niewłaściwe zachowanie”, które wymaga dla jego wykazania, spełnienia dwóch kumulatywnych przesłanek. Pierwsza przesłanka dotyczy istnienia sposobu zachowania, wypowiedzi ustnych i pisemnych, gestów lub innych działań, które „powtarza[ją] się lub ma[ją] charakter ciągły” i są „podejmowane w sposób umyślny”. Druga przesłanka, oddzielona od pierwszej przyimkiem „[i]”, wymaga, by ten sposób zachowania, wypowiedzi ustne i pisemne, gesty lub inne działania „godzi[ły] w osobowość, godność lub integralność fizyczną lub psychiczną danej osoby”. Z tego, że przymiotnik „umyślny” dotyczy pierwszej przesłanki, a nie drugiej, można wysnuć podwójny wniosek. Po pierwsze, sposób zachowania, wypowiedzi ustne i pisemne, gesty lub inne działania, o których mowa w art. 12a ust. 3 regulaminu pracowniczego, muszą mieć charakter umyślny, co wyklucza z jego zakresu stosowania działania, które mają miejsce przypadkowo. Po drugie, nie wymaga się z kolei, by ten sposób zachowania, wypowiedzi ustne i pisemne, gesty lub inne działania były podejmowane z zamiarem godzenia w osobowość, godność lub integralność fizyczną lub psychiczną danej osoby. Innymi słowy, może mieć miejsce mobbing w rozumieniu art. 12a ust. 3 regulaminu pracowniczego w przypadku, gdy sprawca mobbingu nie zamierza poprzez swoje działania dyskredytować ofiary lub rozmyślnie pogarszać jej warunków pracy. Wystarczy tylko, by te działania, o ile zostały dokonane umyślnie, obiektywnie pociągały za sobą takie konsekwencje.
W tym względzie, aby zostać zakwalifikowane jako mobbing, sporne działania muszą obiektywnie pociągać za sobą konsekwencje polegające na dyskredytowaniu ofiary lub pogorszeniu jej warunków pracy. Ponieważ sporne działania muszą, zgodnie z art. 12a ust. 3 regulaminu pracowniczego, polegać na niewłaściwym zachowaniu, wynika z tego, że zakwalifikowanie zjawiska jako mobbingu jest uzależnione od przesłanki, by takie działania były wystarczająco realne w takim sensie, że bezstronny i rozsądny postronny obserwator o zwykłym stopniu wrażliwości, który znalazłby się w takich samych warunkach, uznałby je za przesadne i naganne.
(zob. pkt 63, 65)
Odesłanie:
Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑26/09 N przeciwko Parlamentowi, 9 marca 2010 r., pkt 72
4. Nie ma wymogu, by uzasadnienie wyszczególniało wszystkie istotne okoliczności faktyczne i prawne, ponieważ ocena, czy uzasadnienie aktu spełnia wymogi art. 25 akapit drugi regulaminu pracowniczego winna opierać się nie tylko na jego brzmieniu, ale także uwzględniać okoliczności jego wydania, jak również całość przepisów prawa regulującego daną dziedzinę.
Ponadto początkowym brakom w uzasadnieniu można zaradzić poprzez udzielenie uzupełniających wyjaśnień, nawet w toku sprawy, jeżeli przed wniesieniem skargi zainteresowany posiadał już informacje stanowiące zaczątek uzasadnienia.
(zob. pkt 74, 75)
Odesłanie:
Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑132/03 Casini przeciwko Komisji, 15 września 2005 r., pkt 36; sprawa T‑66/05 Sack przeciwko Komisji, 11 grudnia 2007 r., pkt 65
Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑89/09 Gagalis przeciwko Radzie, 1 grudnia 2010 r., pkt 67; sprawa F‑4/10 Nastvogel przeciwko Radzie, 13 września 2011 r., pkt 66