Sprawa C‑671/16

Inter-Environnement Bruxelles ASBL i in.

przeciwko

Région de Bruxelles-Capitale

[wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Conseil d’État (Belgia)]

Odesłanie prejudycjalne – Środowisko naturalne – Dyrektywa 2001/42/WE – Artykuł 2 lit. a) – Pojęcie „planów i programów” – Artykuł 3 – Ocena skutków wywieranych przez niektóre plany i programy na środowisko naturalne – Regionalne rozporządzenie urbanistyczne dotyczące dzielnicy europejskiej Brukseli (Belgia)

Streszczenie – wyrok Trybunału (druga izba) z dnia 7 czerwca 2018 r.

Środowisko naturalne – Ocena skutków wywieranych przez niektóre plany i programy na środowisko naturalne – Dyrektywa 2001/42 – Plan i program – Pojęcie – Regionalne rozporządzenie urbanistyczne zawierające określone wymogi względem wykonania prac budowlanych – Włączenie

[dyrektywa 2001/42 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 2 lit. a), art. 3 ust. 1, art. 3 ust. 2 lit. a)]

Artykuł 2 lit. a), art. 3 ust. 1 i art. 3 ust. 2 lit. a) dyrektywy 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko należy interpretować w ten sposób, że regionalne rozporządzenie urbanistyczne, takie jak będące przedmiotem postępowania głównego, zawierające określone wymogi względem wykonania prac budowlanych, wchodzi w zakres pojęcia „planów i programów” potencjalnie mogących wywierać wpływ na środowisko, i powinno zatem być poddane ocenie oddziaływania na środowisko.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 3 ust. 2 lit. a) dyrektywy SOOŚ systematycznej ocenie wpływu na środowisko podlegają plany i programy, które z jednej strony są przygotowywane na potrzeby niektórych sektorów, a z drugiej strony ustalają ramy dla przyszłego zezwolenia na inwestycję, dotyczącego przedsięwzięć wymienionych w załącznikach I i II do dyrektywy OOŚ (zob. podobnie wyrok z dnia 17 czerwca 2010 r., Terre wallonne i Inter-Environnement Wallonie, C‑105/09 i C‑110/09, EU:C:2010:355, pkt 43).

Co się tyczy pierwszej z powyższych przesłanek, z art. 3 ust. 2 lit. a) dyrektywy SOOŚ wynika, że przepis ten dotyczy w szczególności sektora „zagospodarowania przestrzennego lub użytkowania gruntu”.

Jak twierdzi Komisja Europejska, okoliczność, że przepis ten odnosi się zarówno do „zagospodarowania przestrzennego”, jak i do „użytkowania gruntu”, jasno wskazuje, że dany sektor nie ogranicza się do zagospodarowania przestrzennego, w ścisłym tego słowa znaczeniu, a mianowicie podziału obszaru na strefy i określenia działalności dozwolonej w tych strefach, ale, że sektor ten bezwzględnie obejmuje szerszy zakres.

W odniesieniu do drugiej z powyższych przesłanek w celu ustalenia, czy regionalne rozporządzenie urbanistyczne, takie jak będące przedmiotem postępowania głównego, ustala ramy dla przyszłego zezwolenia na inwestycję dotyczącego projektów wymienionych w załącznikach I i II do dyrektywy OOŚ, należy zbadać treść i cel tego rozporządzenia, uwzględniając zakres przewidzianej we wspomnianej dyrektywie oceny wpływu przedsięwzięć na środowisko (zob. podobnie wyrok z dnia 17 czerwca 2010 r., Terre wallonne i Inter-Environnement Wallonie, C‑105/09 i C‑110/09, EU:C:2010:355, pkt 45).

W pierwszej kolejności, jeśli chodzi o przedsięwzięcia wymienione w załącznikach I i II do dyrektywy OOŚ, należy przypomnieć, że w tytule 10 załącznika II wymieniono przedsięwzięcia inwestycyjne, które obejmują w lit. b) tego tytułu przedsięwzięcia inwestycyjne na obszarach miejskich.

W drugiej kolejności odnośnie do kwestii, czy zaskarżony akt ustala ramy dla przyszłego zezwolenia na inwestycję dotyczącego takich projektów, Trybunał orzekł już, że pojęcie „planów i programów” dotyczy każdego aktu, który ustanawia znaczącą liczbę kryteriów i szczegółowych zasad odnoszących się do zezwolenia oraz realizacji jednego lub wielu przedsięwzięć potencjalnie mogących powodować znaczący wpływ na środowisko, przy czym akt ten określa reguły i procedury kontrolne mające zastosowanie do danego sektora (wyrok z dnia 27 października 2016 r., D’Oultremont i in., C‑290/15, EU:C:2016:816, pkt 49 i przytoczone tam orzecznictwo).

Celem takiej wykładni pojęcia „planów i programów”, jak zaznaczył rzecznik generalny w pkt 23 opinii, jest zapewnienie oceny wpływu na środowisko wymogów, które potencjalnie mogą wywierać znaczący wpływ na środowisko.

W związku z powyższym, jak zaznaczył rzecznik generalny w pkt 25 i 26 opinii, pojęcie „znaczącego zestawu kryteriów i szczegółowych zasad” należy rozumieć w sposób jakościowy, a nie ilościowy. Należy bowiem unikać możliwych strategii obejścia obowiązków ustanowionych w dyrektywie SOOŚ, które mogłyby prowadzić do podziału środków, co skutkowałoby zmniejszeniem skuteczności (effet utile) tej dyrektywy (zob. podobnie wyrok z dnia 27 października 2016 r., D’Oultremont i in., C‑290/15, EU:C:2016:816, pkt 48 i przytoczone tam orzecznictwo).

Ponadto okoliczność, że SRRU, takie jak będące przedmiotem postępowania głównego, zawiera przepisy ogólne, cechuje się określonym poziomem abstrakcji i realizuje cel polegający na przebudowie dzielnicy, stanowi przykład jego wymiaru programowego czy planowego i nie stoi na przeszkodzie jego włączeniu do pojęcia „planów i programów”.

Co więcej, ocena oddziaływania na środowisko dokonana w ramach dyrektywy OOŚ nie może zwolnić z obowiązku przeprowadzenia oceny wpływu na środowisko, która jest wymagana zgodnie z dyrektywą SOOŚ, aby zbadać aspekty środowiskowe szczególne dla tej dyrektywy.

(zob. pkt 41–43, 46, 47, 53–55, 60, 65, 67; sentencja)