WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ
(pierwsza izba)
z dnia 7 czerwca 2011 r.
Sprawa F-64/10
Andreas Mantzouratos
przeciwko
Parlamentowi Europejskiemu
Służba publiczna – Urzędnicy – Awans – Postępowanie w sprawie awansu za 2009 r. – Decyzja o nieawansowaniu – Dopuszczalność zarzutu niezgodności z prawem – Porównanie osiągnięć – Oczywisty błąd w ocenie
Przedmiot: Skarga wniesiona na podstawie art. 270 TFUE, znajdującego zastosowanie do traktatu EWEA na mocy jego art. 106a, w której A. Mantzouratos żąda stwierdzenia nieważności decyzji Parlamentu Europejskiego w sprawie nieawansowania go do grupy zaszeregowania AD 13 w postępowaniu w sprawie awansu za 2009 r. oraz decyzji o awansowaniu urzędników, którzy zgromadzili w tym samym postępowaniu mniej punktów za osiągnięcia niż on.
Orzeczenie: Skarga zostaje oddalona. Każda ze stron pokrywa własne koszty.
Streszczenie
1. Urzędnicy – Skarga – Interes prawny – Skarga na decyzję w sprawie awansowania innego urzędnika – Dopuszczalność
(regulamin pracowniczy, art. 91)
2. Postępowanie – Skarga wszczynająca postępowanie – Wymogi formalne
(regulamin postępowania przed Sądem do spraw Służby Publicznej, art. 35 § 1 lit. e))
3. Urzędnicy – Skarga – Uprzednie zażalenie w drodze administracyjnej – Zgodność pomiędzy zażaleniem i skargą
(regulamin pracowniczy, art. 90, 91)
4. Urzędnicy – Decyzja niekorzystna – Obowiązek uzasadnienia – Możliwość uzasadnienia decyzji o braku awansu na etapie postępowania poprzedzającego wniesienie skargi – Konsekwencje
(regulamin pracowniczy, art. 25 akapit drugi, art. 90 ust. 2)
5. Urzędnicy – Awans – Porównanie osiągnięć
(regulamin pracowniczy, art. 45)
6. Postępowanie – Podnoszenie nowych zarzutów w toku postępowania – Zarzut oparty na okolicznościach podniesionych w toku postępowania
(regulamin postępowania przed Sądem do spraw Służby Publicznej, art. 43 § 1)
7. Urzędnicy – Awans – Porównanie osiągnięć
(regulamin pracowniczy, art. 45)
8. Urzędnicy – Awans – Porównanie osiągnięć
(regulamin pracowniczy, art. 45)
9. Urzędnicy – Awans – Przesłanki – Urzędnicy, którzy osiągnęli próg odniesienia – Prawo do automatycznego awansu – Brak
(regulamin pracowniczy, art. 45)
10. Postępowanie – Koszty – Wniosek o rozstrzygnięcie według norm przepisanych
(regulamin postępowania przed Sądem do spraw Służby Publicznej, art. 87 § 1)
1. Urzędnicy, którzy mogą być awansowani do określonej grupy zaszeregowania, mają co do zasady osobisty interes w kwestionowaniu decyzji o przyznaniu awansu do tej grupy zaszeregowania innym urzędnikom.
(zob. pkt 15)
Odesłanie:
Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑53/08 Bouillez i in. przeciwko Radzie, 5 maja 2010 r., pkt 80
2. O ile sąd Unii nie może z urzędu oprzeć się na zarzucie, który nie został podniesiony przez strony, chyba że stanowi on bezwzględną przeszkodę procesową, o tyle powinien on interpretować zarzuty skarżącego, mając na uwadze raczej ich meritum niż kwalifikację prawną, pod warunkiem jednakże, że rzeczone zarzuty wystarczająco precyzyjnie wynikają ze skargi. Niemniej, niezależnie od kwestii terminologicznych, zarzuty winny być na tyle jasne i precyzyjne, by umożliwiały stronie pozwanej przygotowanie obrony, a Sądowi do spraw Służby Publicznej rozstrzygnięcie w przedmiocie skargi, jeśli zajdzie taka potrzeba, bez zasięgania dodatkowych informacji.
(zob. pkt 16)
Odesłanie:
Trybunał: sprawy połączone 19/60, 21/60, 2/61 i 3/61 Fives Lille Cail i in. przeciwko Wysokiej Władzy; 15 grudnia 1961 r.; sprawa C‑78/03 P Komisja przeciwko Aktionsgemeinschaft Recht und Eigentum, 13 grudnia 2005 r., pkt 45
Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑145/98 ADT Projekt przeciwko Komisji, 24 lutego 2000 r., pkt 66
Sąd Unii Europejskiej: sprawa T‑577/08 Proges przeciwko Komisji, 26 marca 2010 r., pkt 21
3. Co się tyczy zarzutów niezgodności z prawem, choć odnoszą się one do innej podstawy aniżeli podstawa zażalenia, ich niedopuszczalność ze względu na nieprzestrzeganie zasady zgodności naruszyłaby równowagę pomiędzy ochroną praw proceduralnych urzędnika i celem postępowania poprzedzającego wniesienie skargi oraz stanowiłaby nieproporcjonalną i nieuzasadnioną sankcję dla urzędnika. Z uwagi na czysto prawny charakter zarzutu niezgodności z prawem oraz rozumowanie, które doprowadziło zainteresowanego do przeanalizowania i podniesienia takiej niezgodności z prawem, nie można bowiem wymagać od urzędnika czy pracownika, który wnosi zażalenie i który niekoniecznie posiada odpowiednią wiedzę w zakresie prawa, by podniósł taki zarzut na etapie postępowania poprzedzającego wniesienie skargi pod rygorem jego późniejszej niedopuszczalności. Tym bardziej że podniesienie zarzutu niezgodności z prawem na etapie postępowania poprzedzającego wniesienie skargi nie umożliwi składającemu zażalenie wygrania sprawy na tym etapie, ponieważ nie jest prawdopodobne, aby administracja zdecydowała się na niezastosowanie obowiązującego przepisu, który ewentualnie narusza przepis wyższej rangi wyłącznie w celu umożliwienia pozasądowego uregulowania sporu.
Jednakże niezgodność z prawem decyzji o charakterze generalnym można podnieść wyłącznie wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek prawny między zaskarżonym aktem i omawianymi decyzjami o charakterze generalnym. Zarzut niezgodności z prawem pozwala podważyć, w sposób incydentalny, wyłącznie ważność aktów prawnych stanowiących podstawę prawną decyzji, której stwierdzenia nieważności żąda skarżący.
Aby ustalić, czy podniesiony przez skarżącego zarzut niezgodności z prawem jest dopuszczalny, należy zatem ustalić, jaka jest podstawa prawna, na której opiera się zaskarżony akt. W tym względzie istnienie bezpośredniego związku prawnego między zaskarżonym aktem indywidualnym a danym aktem o charakterze generalnym można wywieść na podstawie stwierdzenia, że zaskarżony akt w zasadniczej mierze opiera się na którymś z przepisów aktu, którego zgodność z prawem jest kwestionowana, nawet jeżeli ten ostatni nie stanowi formalnie jego podstawy prawnej. Gdy w decyzji o oddaleniu zażalenia organ powołujący odrzuca co do istoty wszystkie argumenty przedstawione przez skarżącego na poparcie zarzutu niezgodności z prawem danego aktu, tenże akt stanowi zwykle podstawę prawną spornej decyzji.
(zob. pkt 22, 25, 26)
Odesłanie:
Trybunał: sprawa 92/78 Simmenthal przeciwko Komisji, 6 marca 1979 r., pkt 36
Sąd Pierwszej Instancji: sprawy połączone T‑6/92 i T‑52/92 Reinarz przeciwko Komisji, 26 października 1993 r., pkt 56, 57; sprawa T‑343/02 Schintgen przeciwko Komisji, 22 kwietnia 2004 r., pkt 25; sprawa T‑308/04 Ianniello przeciwko Komisji, 20 listopada 2007 r., pkt 33 i przytoczone tam orzecznictwo
Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑45/07 Mandt przeciwko Parlamentowi, 1 lipca 2010 r., pkt 121
4. Administracja ma możliwość uzasadnienia decyzji o braku awansu na etapie postępowania poprzedzającego wniesienie skargi. Jednak w sytuacji, gdy administracja korzysta z tego prawa, pozbawia ona zainteresowanych urzędników możliwości złożenia zażalenia przy znajomości uzasadnienia zaskarżonej decyzji, a zatem w rezultacie rozwinięcia argumentów. Tym samym w sytuacji, gdy urzędnik zapoznał się z uzasadnieniem decyzji dopiero na etapie oddalenia zażalenia, administracja nie może mu zarzucać nieprzestrzegania zasady zgodności pomiędzy zażaleniem i skargą.
(zob. pkt 23)
Odesłanie:
Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑125/07 Hau przeciwko Parlamentowi, 29 września 2009 r., pkt 24
5. Punkty za osiągnięcia w Parlamencie Europejskim, z niewielkim wyjątkiem punktów zarezerwowanych do dyspozycji sekretarza generalnego, nie są przyznawane po porównaniu wszystkich urzędników tej samej grupy zaszeregowania, którzy mogą ubiegać się o awans. W związku z tym administracja nie może awansować urzędnika wyłącznie w oparciu o przyznanie punktów za osiągnięcia. Nie zmienia to faktu, że przyznanie trzech punktów za osiągnięcia, na podstawie pkt I.3.1 decyzji prezydium Parlamentu Europejskiego z dnia 6 lipca 2005 r. w sprawie polityki awansowania i programowania karier zawodowych, ze zm., po przeprowadzeniu corocznego porównania osiągnięć danego urzędnika, może stanowić istotną wskazówkę w ramach późniejszej porównawczej oceny osiągnięć urzędników tej samej grupy zaszeregowania pod kątem ich awansowania, zgodnie z art. 45 regulaminu pracowniczego.
Stosowanie rekomendacji dyrekcji generalnych jako kryterium pozwalającego na wyselekcjonowanie niektórych kandydatów, w szczególności takich, którzy otrzymali tę samą liczbę punktów za osiągnięcia, nie jest niezgodne z art. 45 regulaminu pracowniczego, ponieważ ustalanie przez dyrekcje generalne kolejności urzędników mogących ubiegać się o awans odbywa się na podstawie kompetencji zawodowych, jakimi wykazali się ci pracownicy. Ponadto kryterium oparte na wykonaniu zadań o kluczowym znaczeniu także nie jest niezgodne z art. 45 regulaminu pracowniczego, ponieważ dzięki niemu nagradza się bardzo dobre wyniki pracy urzędnika, któremu zostało powierzone trudne i ważne zadanie.
Kryterium zakresu odpowiedzialności nie można sprowadzać wyłącznie do liczby podwładnych, którymi zarządza urzędnik, czy też, bardziej ogólnie, do wagi wykonywanych przez niego zadań kierowniczych.
Nie zmienia to faktu, że sprawowanie funkcji kierownika wydziału, choć nie może stanowić jedynego kryterium oceny zakresu odpowiedzialności spoczywającego na urzędnikach mogących ubiegać się o awans, jest istotnym kryterium w ramach porównania, jakie organ powołujący winien w tym względzie przeprowadzić.
(zob. pkt 45, 52, 54, 55)
Odesłanie:
Sąd Unii Europejskiej: sprawa T‑175/09 P Rada przeciwko Stolsowi, 16 grudnia 2010 r., pkt 48
6. Artykuł 43 § 1 regulaminu postępowania przed Sądem do spraw Służby Publicznej zabrania podnoszenia nowych zarzutów po pierwszej wymianie pism procesowych, chyba że ich podstawą są okoliczności ujawnione dopiero w toku postępowania. Analogiczne rozwiązanie należy zastosować w odniesieniu do zastrzeżenia podniesionego na poparcie zarzutu. Ponadto przepis ten w żaden sposób nie wyklucza, by okoliczności te mogły być ujawnione przy okazji środka organizacji postępowania. Wreszcie prekluzja przewidziana w tym przepisie w zakresie, w jakim ogranicza możliwość podniesienia przez daną stronę wszelkich okoliczności koniecznych do uwzględnienia jej roszczeń, powinna być interpretowana zawężająco.
(zob. pkt 48)
Odesłanie:
Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑43/07 P Neophytou przeciwko Komisji, 13 października 2008 r., pkt 75–91 i przytoczone tam orzecznictwo
7. Organowi powołującemu przysługuje szeroki zakres uznania przy porównaniu osiągnięć urzędników, którzy mogą zostać awansowani, i w tym obszarze kontrola sądu powinna się ograniczać do zbadania, czy w świetle sposobów i środków, przy zastosowaniu których administracja mogła dokonać oceny, administracja ta utrzymała się w rozsądnych granicach i czy nie skorzystała ze swego uprawnienia w sposób oczywiście błędny. Sąd nie może więc zastąpić oceny organu powołującego swoją oceną kwalifikacji i osiągnięć kandydatów.
(zob. pkt 63)
Odesłanie:
Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑132/03 Casini przeciwko Komisji, 15 września 2005 r., pkt 52 i przytoczone tam orzecznictwo
Sąd Unii Europejskiej: ww. sprawa Rada przeciwko Stolsowi, pkt 48
8. Przysługujący administracji szeroki zakres uznania w celu dokonania oceny osiągnięć urzędników przedstawionych do awansu na podstawie art. 45 regulaminu pracowniczego jest ograniczony koniecznością porównania kandydatur przy dochowaniu wszelkiej staranności i bezstronności, w interesie służby i zgodnie z zasadą równego traktowania. W praktyce porównanie winno być prowadzone na zasadzie równości i na podstawie porównywalnych źródeł informacji.
W tym względzie, przy zachowaniu skuteczności, z którą organ powołujący powinien korzystać z przysługującego zakresu uznania, błąd jest oczywisty, gdy jest łatwy do zauważenia i może zostać ewidentnie stwierdzony w świetle kryteriów, od których prawodawca uzależnił decyzje dotyczące awansu.
(zob. pkt 64, 65)
Odesłanie:
Sąd Pierwszej Instancji: ww. sprawa Casini przeciwko Komisji, pkt 53 i przytoczone tam orzecznictwo
Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑104/09 Canga Fano przeciwko Radzie, 24 marca 2011 r., pkt 29–35
9. Nawet jeśli decyzja prezydium Parlamentu Europejskiego z dnia 6 lipca 2005 r. w sprawie polityki awansowania i programowania karier zawodowych, ze zm., przewiduje próg odniesienia, który zależy od przeciętnego, wyrażonego w latach okresu przepracowanego w grupie zaszeregowania, to art. 45 regulaminu pracowniczego wymaga, by awans przyznawany był wyłącznie na podstawie wyboru, w związku z czym nie można z niego wywodzić zasady, zgodnie z którą urzędnik powinien zostać awansowany w sytuacji, gdy jego osiągnięcia się nie pomniejszyły, czy zasady regularnego postępu na ścieżce kariery zawodowej, która zobowiązywałaby administrację do automatycznego awansowania urzędnika z tego tylko względu, że nabył pewien staż pracy w grupie zaszeregowania.
(zob. pkt 70)
Odesłanie:
Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑68/09 Barbin przeciwko Parlamentowi, 15 lutego 2011 r., pkt 90, 91
10. Zgodnie z art. 87 § 1 regulaminu postępowania przed Sądem do spraw Służby Publicznej kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Żądania, by orzeczono w przedmiocie kosztów według norm prawa, nie można uznać za żądanie obciążenia kosztami strony przegrywającej sprawę.
(zob. pkt 76)
Odesłanie:
Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑141/07 Maniscalco przeciwko Komisji, 10 lipca 2008 r., pkt 30–33 i przytoczone tam orzecznictwo