ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

(τρίτο τμήμα)

της 15ης Απριλίου 2015

Υπόθεση F‑96/13

Νικόλαος Πιπιλιάγκας

κατά

Ευρωπαϊκής Επιτροπής

«Υπαλληλική υπόθεση — Υπάλληλοι — Μετάθεση προς το συμφέρον της υπηρεσίας — Άρθρο 26 του ΚΥΚ — Δικαιώματα άμυνας»

Αντικείμενο:      Προσφυγή ασκηθείσα δυνάμει του άρθρου 270 ΣΛΕΕ, το οποίο έχει εφαρμογή στη Συνθήκη ΕΚΑΕ βάσει του άρθρου 106α της Συνθήκης αυτής, με την οποία ο Ν. Πιπιλιάγκας ζητεί ιδίως την ακύρωση της αποφάσεως της αρμόδιας για τους διορισμούς αρχής (στο εξής: ΑΔΑ) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που τον ανατοποθετεί με μετάθεση, από 1ης Ιανουαρίου 2013, στη Διεύθυνση «Κοινοί Πόροι» της Γενικής Διευθύνσεως (ΓΔ) «Κινητικότητα και Μεταφορές» (στο εξής: ΓΔ «Κινητικότητα») στις Βρυξέλλες (Βέλγιο).

Απόφαση:      Η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής της 19ης Δεκεμβρίου 2012, με την οποία ο Ν. Πιπιλιάγκας ανατοποθετήθηκε στη Διεύθυνση «Κοινοί Πόροι» της Γενικής Διευθύνσεως «Κινητικότητα και Μεταφορές», στις Βρυξέλλες (Βέλγιο) από 1ης Ιανουαρίου 2013, ακυρώνεται. Η προσφυγή απορρίπτεται κατά τα λοιπά. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή φέρει τα δικαστικά έξοδά της και καταδικάζεται στα έξοδα του Ν. Πιπιλιάγκα.

Περίληψη

1.      Ένδικη διαδικασία — Μέτρα οργανώσεως της διαδικασίας — Αίτημα υπαλλήλου για απόσυρση ορισμένων εγγράφων από τη δικογραφία με το αιτιολογικό ότι τα εν λόγω έγγραφα δεν έχουν περιληφθεί στον ατομικό του φάκελο — Απόρριψη

(Οργανισμός του Δικαστηρίου, άρθρο 21, εδ. 1· Κανονισμός Διαδικασίας του Δικαστηρίου Δημόσιας Διοίκησης, άρθρο 137 § 2· Κανονισμός Υπηρεσιακής Καταστάσεως των υπαλλήλων, άρθρο 26)

2.      Υπάλληλοι — Ατομικός φάκελος — Έγγραφα που πρέπει να περιέχονται σ’ αυτόν — Απόφαση που επηρεάζει τη διοικητική κατάσταση υπαλλήλου — Έννοια — Ανακοινώσεις υπαλλήλων που καταγγέλλουν τη στάση άλλου υπαλλήλου ο οποίος εν συνεχεία τοποθετήθηκε σε νέα θέση — Περιλαμβάνονται

(Κανονισμός Υπηρεσιακής Καταστάσεως των υπαλλήλων, άρθρο 26, εδ. 1, στοιχείο α΄)

3.      Υπάλληλοι — Απόφαση που επηρεάζει τη διοικητική κατάσταση υπαλλήλου — Λήψη υπόψη στοιχείων που δεν περιέχονται στον ατομικό του φάκελο — Καθοριστική επίδραση — Ακύρωση — Προϋποθέσεις

(Κανονισμός Υπηρεσιακής Καταστάσεως των υπαλλήλων, άρθρα 26, εδ. 2, και 90 § 1)

4.      Υπάλληλοι — Αρχές — Δικαιώματα άμυνας — Υποχρέωση ακροάσεως του ενδιαφερομένου πριν την έκδοση βλαπτικής γι’ αυτόν αποφάσεως — Περιεχόμενο

1.      Το άρθρο 26 του ΚΥΚ απαγορεύει στο όργανο να αντιτάξει στον υπάλληλο ή να επικαλεσθεί εναντίον του έγγραφα τα οποία πρέπει να περιέχονται στον ατομικό του φάκελο και τα οποία δεν μνημονεύονται στον φάκελο αυτόν, στην περίπτωση δε αυτή η απόφαση της Διοικήσεως που βασίζεται σε τέτοια έγγραφα είναι ακυρωτέα. Ωστόσο, το άρθρο αυτό ουδόλως ρυθμίζει το παραδεκτό των εγγράφων στο πλαίσιο ένδικης διαδικασίας.

Εξάλλου, το να μη λαμβάνονται υπόψη τα έγγραφα που κοινοποιήθηκαν στο πλαίσιο μιας τέτοιας διαδικασίας θα είχε ως συνέπεια να μην μπορεί ο δικαστής της Ένωσης να εξετάσει τους λόγους που προβάλλονται ενώπιόν του και οι οποίοι βασίζονται στα εν λόγω έγγραφα. Συναφώς, δεν θα είχε κανένα νόημα να μη λαμβάνονται υπόψη τα έγγραφα που χρησιμοποιήθηκαν για την εξέταση ενός λόγου μετά την επ’ ακροατηρίου συζήτηση που διεξήχθη ειδικά για τα έγγραφα αυτά προκειμένου το δικαστήριο να αποφανθεί επί του λόγου αυτού. Επίσης, αυτός ο τρόπος ενέργειας θα αντέβαινε στο άρθρο 137, παράγραφος 2, του Κανονισμού Διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου, δυνάμει του οποίου, σε περίπτωση αιτήσεως αναιρέσεως, η Γραμματεία του Δικαστηρίου Δημόσιας Διοίκησης διαβιβάζει τη δικογραφία της πρωτοβάθμιας δίκης στη Γραμματεία του Γενικού Δικαστηρίου.

(βλ. σκέψεις 26 και 27)

Παραπομπή:

ΓΔΕΕ: αποφάσεις Rozand-Lambiotte κατά Επιτροπής, T‑96/95, EU:T:1997:25, σκέψη 42, και de Brito Sequeira Carvalho κατά Επιτροπής και Επιτροπή κατά de Brito Sequeira Carvalho, T‑40/07 P και T‑62/07 P, EU:T:2009:382, σκέψη 99

2.      Το άρθρο 26, πρώτο εδάφιο, στοιχείο α΄, του ΚΥΚ δεν υποχρεώνει αυτό καθαυτό τη Διοίκηση να ενσωματώνει στον ατομικό φάκελο κάθε έγγραφο που είναι σχετικό με έναν υπάλληλο. Το εν λόγω άρθρο, προβαίνει κατά τον τρόπο αυτό σε διάκριση μεταξύ, αφενός, των «εγγράφων» που πρέπει να περιέχονται στον ατομικό φάκελο μόνον εάν αφορούν τη διοικητική κατάσταση του συγκεκριμένου υπαλλήλου και των «εκθέσεων» που πρέπει να κατατίθενται στον ατομικό φάκελο μόνον εάν αφορούν την ικανότητα, την απόδοση ή την συμπεριφορά του υπαλλήλου, και αφετέρου, των λοιπών σχετικών με τον συγκεκριμένο υπάλληλο εγγράφων.

Αναφερόμενο στις προμνησθείσες εκθέσεις, το άρθρο 26, πρώτο εδάφιο, στοιχείο α΄, του ΚΥΚ εννοεί έγγραφα με επίσημη χροιά που αφορούν την ικανότητα, την απόδοση ή την συμπεριφορά του υπαλλήλου. Ωστόσο, ο ατομικός φάκελος πρέπει να περιέχει επίσης τα έγγραφα που καταγράφουν τα πραγματικά περιστατικά ή τα στοιχεία που αφορούν τη συμπεριφορά του υπαλλήλου και τα οποία θα χρησιμοποιηθούν εν συνεχεία γα την έκδοση αποφάσεως που επηρεάζει τη διοικητική του κατάσταση και τη σταδιοδρομία του, όπως μια γνώμη υπό τη μορφή υπηρεσιακού σημειώματος που περιέχει εκτίμηση σχετικά με την ικανότητα και τη συμπεριφορά του υπαλλήλου, ή τα ήδη υφιστάμενα έγγραφα που περιέχουν οποιαδήποτε μνεία επίμεμπτων πράξεων ή ακόμη όλα τα έγγραφα που είναι ικανά να επηρεάσουν τη διοικητική κατάσταση του υπαλλήλου και τη σταδιοδρομία του. Ωστόσο, το άρθρο 26 του ΚΥΚ ουδόλως απαγορεύει σε θεσμικό όργανο να διεξαγάγει έρευνα και να καταρτίσει σχετικό φάκελο έρευνας, τα μόνα δε σχετικά με την έρευνα αυτή έγγραφα που πρέπει να κατατίθενται στον φάκελο του υπαλλήλου είναι οι ενδεχόμενες αποφάσεις επιβολής κυρώσεων που εκδόθηκαν με βάση τον εν λόγω φάκελο έρευνας.

Επίσης, απλά ηλεκτρονικά μηνύματα δεν μπορούν καταρχήν, να θεωρηθούν ως εκθέσεις κατά την έννοια του άρθρου 26, πρώτο εδάφιο, στοιχείο α΄, του ΚΥΚ. Ομοίως και κατά μείζονα λόγο, υπηρεσιακό σημείωμα συντάκτης του οποίου δεν είναι διοικητική αρχή δεν μπορεί να θεωρηθεί ως έκθεση κατά την έννοια του άρθρου 26, πρώτο εδάφιο, στοιχείο α΄, του ΚΥΚ.

Έγγραφο που αφορά τη διοικητική κατάσταση υπαλλήλου και το οποίο είναι ικανό να έχει καθοριστική επίδραση στην απόφαση πρέπει, καταρχήν, να έχει κοινοποιηθεί στον ενδιαφερόμενο υπάλληλο και, εν συνεχεία, να έχει ταξινομηθεί στον ατομικό του φάκελο. Όσον αφορά ειδικότερα, την απόφαση περί νέας τοποθετήσεως, παρά το ότι δεν αποτελεί έκθεση που αφορά την ικανότητα, την απόδοση ή τη συμπεριφορά του συγκεκριμένου υπαλλήλου κατά την έννοια του άρθρου 26 του ΚΥΚ, η εν λόγω κοινοποίηση και ταξινόμηση στον ατομικό φάκελο επιβάλλονται, a priori, και για τα ηλεκτρονικά μηνύματα ή για υπηρεσιακό σημείωμα υπογεγραμμένο από μόνιμους ή έκτακτους υπαλλήλους που καταγγέλλουν τη στάση του συγκεκριμένου υπαλλήλου, εφόσον είναι ικανά να ασκήσουν καθοριστική επίδραση στην απόφαση περί τοποθετήσεώς του ή μη σε νέα θέση.

(βλ. σκέψεις 42, 43, 46 και 48)

Παραπομπή:

ΔΕΕ: απόφαση Ojha κατά Επιτροπής, C‑294/95 P, EU:C:1996:434, σκέψη 67

ΓΔΕΕ: αποφάσεις Rozand-Lambiotte κατά Επιτροπής, EU:T:1997:25, σκέψη 42· Αποστολίδης κατά Δικαστηρίου, T‑86/97, EU:T:1998:71, σκέψη 36· Ojha κατά Επιτροπής, T‑77/99, EU:T:2001:71, σκέψη 57· Recalde Langarica κατά Επιτροπής, T‑344/99, EU:T:2001:237, σκέψη 60· Cwik κατά Επιτροπής, T‑155/03, T‑157/03 και T‑331/03, EU:T:2005:447, σκέψη 52, και de Brito Sequeira Carvalho κατά Επιτροπής και Επιτροπή κατά de Brito Sequeira Carvalho, EU:T:2009:382, σκέψη 96

ΔΔΔΕΕ: αποφάσεις Bianchi κατά ETF, F‑38/06, EU:F:2007:117, σκέψεις 45 και 48, και Talvela κατά Επιτροπής, F‑43/06, EU:F:2007:162, σκέψεις 59 έως 62

3.      Το γεγονός ότι ορισμένα έγγραφα δεν περιελήφθησαν στον ατομικό φάκελο υπαλλήλου δεν είναι ικανό να δικαιολογήσει, από μόνο του, την ακύρωση βλαπτικής γι’ αυτόν αποφάσεως, εάν τα έγγραφα αυτά γνωστοποιήθηκαν πράγματι στον ενδιαφερόμενο.

Από το άρθρο 26, δεύτερο εδάφιο, του ΚΥΚ προκύπτει ότι η απαγόρευση της αντιτάξεως στον υπάλληλο εγγράφων που αφορούν τη διοικητική του κατάσταση αφορά μόνον τα έγγραφα που δεν του έχουν προηγουμένως κοινοποιηθεί. Η εν λόγω απαγόρευση δεν αφορά τα έγγραφα τα οποία, μολονότι του γνωστοποιήθηκαν, δεν έχουν ακόμη περιληφθεί στον ατομικό του φάκελο. Σε περίπτωση που το όργανο δεν περιλάβει τα έγγραφα αυτά στον ατομικό φάκελο του υπαλλήλου, αυτός διατηρεί το δικαίωμα να υποβάλει σχετική αίτηση βάσει του άρθρου 90, παράγραφος 1, του ΚΥΚ και, σε περίπτωση απορρίψεως, διοικητική ένσταση. Το όργανο όμως σε καμία περίπτωση δεν κωλύεται να λάβει απόφαση προς το συμφέρον της υπηρεσίας βάσει εγγράφων που έχουν προηγουμένως κοινοποιηθεί στον ενδιαφερόμενο, με μόνη αιτιολογία ότι τα έγγραφα αυτά δεν έχουν περιληφθεί στον ατομικό του φάκελο.

(βλ. σκέψη 49)

Παραπομπή:

ΔΕΕ: απόφαση Ojha κατά Επιτροπής, EU:C:1996:434, σκέψη 68

ΓΔΕΕ: απόφαση Recalde Langarica κατά Επιτροπής, EU:T:2001:237, σκέψη 60

4.     Η αποδεδειγμένη γνώση, εκ μέρους του ενδιαφερομένου υπαλλήλου, των πραγματικών περιστατικών που αποτελούν τη βάση βλαπτικής γι’ αυτόν αποφάσεως δεν μπορεί να θεωρηθεί, από μόνη της, ως επαρκής απόδειξη του ότι είχε τη δυνατότητα να υπερασπιστεί λυσιτελώς τα συμφέροντά του πριν από την έκδοση της εν λόγω αποφάσεως. Προκειμένου να εξασφαλισθεί ο σεβασμός των δικαιωμάτων άμυνας του υπαλλήλου, το θεσμικό όργανο πρέπει επιπλέον να αποδείξει, με κάθε μέσο, ότι είχε προηγουμένως καταστήσει σαφές στον εν λόγω υπάλληλο ότι τα επίμαχα πραγματικά περιστατικά, καίτοι δεν είχαν περιληφθεί στον ατομικό του φάκελο, μπορούσαν να δικαιολογήσουν τη λήψη της βλαπτικής γι’ αυτόν αποφάσεως. Επιπλέον, από την αρχή του σεβασμού των δικαιωμάτων άμυνας, έκφραση της οποίας αποτελεί το δικαίωμα ακροάσεως, προκύπτει ότι πρέπει να δίδεται στον ενδιαφερόμενο η δυνατότητα, πριν από την έκδοση αποφάσεως που τον θίγει, να διατυπώσει λυσιτελώς την άποψή του επί του υποστατού και της κρισιμότητας των πραγματικών γεγονότων και περιστάσεων βάσει των οποίων είναι δυνατόν να εκδοθεί μια τέτοια απόφαση. Συναφώς, στην περίπτωση που προϊστάμενοι υπαλλήλου τον καλέσουν σε συνέντευξη, η Διοίκηση πρέπει να φροντίσει ώστε ο εν λόγω υπάλληλος να ενημερωθεί με σαφήνεια για το επικείμενο μέτρο και ειδικά για το αντικείμενο της συνεντεύξεως, έτσι ώστε να μπορέσει να διατυπώσει λυσιτελώς την άποψή του πριν από την έκδοση αποφάσεως που τον θίγει.

Προκειμένου, πάντως, η προσβολή του δικαιώματος ακροάσεως να μπορεί να έχει ως συνέπεια την ακύρωση της βλαπτικής αποφάσεως, είναι ακόμη αναγκαίο να εξετάζεται αν, σε περίπτωση που δεν είχε σημειωθεί τέτοια πλημμέλεια, η διαδικασία θα μπορούσε να έχει διαφορετικό αποτέλεσμα. Στο πλαίσιο της εξετάσεως αυτής, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το σύνολο των πραγματικών περιστατικών της συγκεκριμένης υποθέσεως, ιδίως δε η φύση των αιτιάσεων και το εύρος των διαδικαστικών πλημμελειών που έχουν διαπραχθεί σε σχέση με τις εγγυήσεις που παρέχονται στον υπάλληλο.

Συναφώς, όταν η βλαπτική απόφαση βασίζεται σε αιτιάσεις που στηρίζονται σε υποκειμενικές αξιολογικές κρίσεις οι οποίες, επομένως, ως εκ της φύσεώς τους είναι δυνατόν να αλλάξουν, εάν ο υπάλληλος είχε τύχει ακροάσεως πριν από την έκδοση της εν λόγω αποφάσεως θα είχε μπορέσει να εκθέσει την άποψή του και θα είχε επιτύχει, ενδεχομένως, τη μεταβολή των κρίσεων που διατυπώθηκαν για τον ίδιο.

(βλ. σκέψεις 55, 57, 65 και 66)

Παραπομπή:

ΓΔΕΕ: απόφαση de Brito Sequeira Carvalho κατά Επιτροπής και Επιτροπή κατά de Brito Sequeira Carvalho, EU:T:2009:382, σκέψη 94

ΔΔΔΕΕ: αποφάσεις Nastvogel κατά Συμβουλίου, F‑4/10, EU:F:2011:134, σκέψη 94· Possanzini κατά Frontex, F‑124/11, EU:F:2013:137, σκέψη 60· CH κατά Κοινοβουλίου, F‑129/12, EU:F:2013:203, σκέψη 38· Delcroix κατά ΕΥΕΔ, F‑11/13, EU:F:2014:91, σκέψεις 35 και 42, και Tzikas κατά ERA, F‑120/13, EU:F:2014:197, σκέψη 55