WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ
UNII EUROPEJSKIEJ
(druga izba)

z dnia 19 czerwca 2014 r.

Sprawa F‑157/12

BN

przeciwko

Parlamentowi Europejskiemu

Służba publiczna – Urzędnicy – Skarga o stwierdzenie nieważności – Urzędnik mający grupę zaszeregowania AD 14 zajmujący tymczasowo stanowisko radcy dyrektora – Zarzut stosowania mobbingu przez dyrektora generalnego – Długotrwałe zwolnienie chorobowe – Decyzja o powołaniu na stanowisko radcy w innej dyrekcji generalnej – Obowiązek staranności – Zasada dobrej administracji – Interes służby – Zasada zgodności między grupą zaszeregowania a stanowiskiem – Skarga o odszkodowanie lub zadośćuczynienie – Szkoda wynikająca z zachowania niemającego charakteru decyzyjnego

Przedmiot:      Skarga wniesiona na podstawie art. 270 TFUE, znajdującego zastosowanie do traktatu EWEA na mocy jego art. 106a, w której BN żąda, po pierwsze, stwierdzenia nieważności decyzji Parlamentu z dnia 20 marca 2012 r., w drodze której odwołano go ze stanowiska radcy dyrektora w Dyrekcji Zasobów dyrekcji generalnej ds. pracowniczych i przeniesiono go z urzędu z dniem 15 marca 2012 r. na stanowisko radcy w służbie ds. systemu zarządzania środowiskowego i audytu Wydziału ds. Ogólnej Koordynacji w Dyrekcji Zasobów DG Infrastruktury i Logistyki, a po drugie, naprawienia krzywdy poniesionej z tytułu stosowania mobbingu i złego administrowania przez swoich przełożonych, szacowanej ex æquo et bono na kwotę 400 000 EUR.

Orzeczenie:      Skarga zostaje oddalona. Parlament Europejski pokrywa własne koszty oraz zostaje obciążony kosztami poniesionymi przez BN.

Streszczenie

1.      Urzędnicy – Przeniesienie – Przeniesienie z urzędu – Kryterium odróżniające – Wspólne warunki

(regulamin pracowniczy, art. 4, art. 7 ust. 1, art. 29)

2.      Urzędnicy – Organizacja służb – Obsadzanie stanowisk – Przeniesienie z urzędu – Zachowanie zgodności między stanowiskiem a grupą zaszeregowania – Zakres

(regulamin pracowniczy, art. 7 ust. 1)

3.      Urzędnicy – Mobbing – Ciężar dowodu – Obowiązek uprawdopodobnienia przez zainteresowanego

(regulamin pracowniczy, art. 12a ust. 2)

4.      Skargi urzędników – Zarzuty – Nadużycie władzy – Pojęcie – Decyzja zgodna z interesem służby – Brak nadużycia władzy

5.      Urzędnicy – Organizacja służb – Obsadzanie stanowisk – Środek w postaci przeniesienia z urzędu w interesie służby – Prawo zainteresowanego do bycia wysłuchanym – Brak

[Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 41 ust. 2 lit. a); regulamin pracowniczy, art. 7 ust. 1]

6.      Urzędnicy – Obowiązek staranności ciążący na administracji – Zakres – Obowiązek wzmożonej staranności w razie problemów zdrowotnych urzędnika – Granice

(regulamin pracowniczy, art. 24)

7.      Urzędnicy – Ochrona bezpieczeństwa i zdrowia – Obowiązki instytucji – Zakres – Dyrektywa 89/391 w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy – Skutek – Granice

(Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 31 ust. 1; regulamin pracowniczy, art. 1e ust. 2; dyrektywa Rady 89/391)

1.      Nawet jeśli decyzja, z racji tego, że jej podstawę stanowi w szczególności art. 7 ust. 1 regulaminu pracowniczego, wydaje się decyzją o przeniesieniu urzędnika, należy uznać ją za przeniesienie z urzędu, jeżeli zainteresowany nie został przeniesiony na wolne stanowisko na podstawie art. 4 i 29 regulaminu pracowniczego.

Jednak decyzje o przeniesieniu z urzędu, podobnie jak decyzje o przeniesieniu urzędników, podlegają – odnośnie do ochrony praw i uzasadnionych interesów urzędników, których decyzje te dotyczą – normom art. 7 ust. 1 regulaminu pracowniczego, w szczególności w takim rozumieniu, że przeniesienie z urzędu może nastąpić jedynie w interesie służby i przy zachowaniu równoważności stanowisk.

(zob. pkt 44–46)

Odesłanie

Sąd do spraw Służby Publicznej, wyrok de Albuquerque/Komisja, F‑55/06, EU:F:2007:15, pkt 55 i przytoczone tam orzecznictwo

2.      W przypadku zmiany obowiązków urzędnika przy przeniesieniu urzędnika z urzędu zasada zgodności grupy zaszeregowania ze stanowiskiem, o której mowa między innymi w art. 7 regulaminu pracowniczego, wymaga porównania grupy zaszeregowania urzędnika z aktualnie pełnionymi obowiązkami, a nie jego aktualnych obowiązków z pełnionymi poprzednio. Stąd też zasada zgodności grupy zaszeregowania ze stanowiskiem nie stoi na przeszkodzie temu, by decyzja wiązała się z przydzieleniem nowych obowiązków, które – choć różnią się od poprzednio wykonywanych i są postrzegane przez zainteresowanego jako zmniejszenie zakresu obowiązków – są jednak zgodne ze stanowiskiem odpowiadającym jego grupie zaszeregowania. Tym samym faktyczne zmniejszenie zakresu obowiązków urzędnika jest sprzeczne z zasadą zgodności grupy zaszeregowania ze stanowiskiem tylko wtedy, gdy te nowe obowiązki pozostają globalnie wyraźnie poniżej poziomu obowiązków odpowiadających jego grupie zaszeregowania i stanowisku, zważywszy na ich charakter, wagę i zakres. Wreszcie regulamin pracowniczy nie przyznaje urzędnikom prawa do określonego stanowiska, lecz pozostawia organowi powołującemu uprawnienie do obsadzenia urzędników, w interesie służby, na różnych stanowiskach odpowiadających ich grupom zaszeregowania. Ponadto, choć wprawdzie w interesie administracji leży przydzielanie urzędnikom stanowisk z uwzględnieniem ich szczególnych umiejętności i osobistych preferencji, nie można jednak przyznać urzędnikom prawa do wykonywania bądź zachowania konkretnych funkcji bądź odmowy wykonywania każdej innej funkcji w ramach ich rodzaju stanowiska. Tak więc przeniesienie z urzędu ze stanowiska kierownika wydziału na stanowisko radcy, przy zachowaniu grupy zaszeregowania AD 14, następuje z poszanowaniem zgodności między grupą zaszeregowania a stanowiskiem, ponieważ, jak wynika z tabeli określającej kategorie stanowisk zamieszczonej w załączniku I pkt A regulaminu pracowniczego, grupa zaszeregowania AD 14 odpowiada wykonywanej przez administratora funkcji na przykład dyrektora, kierowania wydziału lub radcy.

(zob. pkt 55–58)

Odesłanie

Sąd do spraw Służby Publicznej, wyrok Bermejo Garde/KESE, F‑41/10, EU:F:2012:135, pkt 162–164 i przytoczone tam orzecznictwo, odwołanie w toku przed Sądem Unii Europejskiej, sprawa T‑530/12 P

3.      Aby art. 12a ust. 2 regulaminu pracowniczego dotyczący ochrony urzędnika, który uważa się za ofiarę mobbingu, znalazł zastosowanie na poparcie żądania stwierdzenia nieważności decyzji administracji, zainteresowany musi chociażby uprawdopodobnić zarzut, że zaskarżona decyzja stanowi wobec niego w całości lub w części środek odwetowy.

W tym względzie sama okoliczność, że urzędnik wnioskował o powołanie na stanowisko kierownika wydziału, a organ powołujący nie uwzględnił tego wniosku, zaś urzędnik został przeniesiony z urzędu ze stanowiska radcy na inne stanowisko radcy, nie wystarczy, by zakwalifikować zaskarżoną decyzję jako środek odwetowy wobec zainteresowanego.

(zob. pkt 67, 70)

4.      Pojęcie nadużycia władzy, którego wyrazem są nadużycia proceduralne, ma dokładny zakres, odnoszący się do wykorzystywania przez organ administracyjny uprawnień w celu innym niż ten, w którym tych uprawnień mu udzielono. Decyzja jest wadliwa z powodu nadużycia władzy tylko wtedy, gdy obiektywne, istotne i spójne przesłanki pozwalają stwierdzić, że została ona przyjęta w celach innych niż wskazane.

W sytuacji gdy środek w postaci przeniesienia z urzędu nie został uznany za sprzeczny z interesem służby, nie może być mowy o nadużyciu władzy.

(zob. pkt 76, 77)

Odesłanie

Sąd do spraw Służby Publicznej, wyrok BY/EASA, F‑81/11, EU:F:2013:82, pkt 69, 70 i przytoczone tam orzecznictwo

5.      Prawo do obrony obejmuje niewątpliwie, choć oczywiście jest dużo szersze, prawo każdego do bycia wysłuchanym, zanim zostaną podjęte indywidualne środki mogące negatywnie wpłynąć na jego sytuację, które to prawo zostało zapisane w art. 41 ust. 2 lit. a) Karty praw podstawowych Unii Europejskiej. Prawo urzędnika do bycia wysłuchanym ma zastosowanie szczególnie przed wydaniem aktu mogącego powodować istotne skutki dla przebiegu jego kariery zawodowej.

Organ powołujący nie jest zobowiązany do poinformowania zainteresowanego przed wydaniem decyzji o przeniesieniu z urzędu podstaw przyjętych w jej uzasadnieniu, aby mógł on skutecznie przedstawić swój pogląd na ten temat, jeżeli decyzja ta nie może powodować istotnych skutków dla przebiegu kariery zawodowej zainteresowanego, jeżeli zachowano w niej równoważność stanowisk, jeżeli odpowiada ona życzeniu zainteresowanego, by nie pełnić dłużej funkcji związanych z jego specjalizacją lub w bezpośrednim otoczeniu dyrekcji generalnej, w której zainteresowany pracował, oraz jeżeli nie powoduje ona zmiany miejsca pełnienia służby.

(zob. pkt 84, 85)

Odesłanie

Sąd Pierwszej Instancji, wyrok Clotuche/Komisja, T‑339/03, EU:T:2007:36, pkt 147

Sąd do spraw Służby Publicznej, wyrok Z/Trybunał Sprawiedliwości, F‑88/09 i F‑48/10, EU:F:2012:171, pkt 146 i przytoczone tam orzecznictwo

6.      Powinności ciążące na administracji z tytułu obowiązku staranności są znacznie większe w obliczu sytuacji, w której okazuje się, że urzędnik cierpi na problemy ze zdrowiem fizycznym lub psychicznym. W takim wypadku organ administracji powinien rozpatrywać jego wnioski w duchu szczególnej otwartości. Ponadto ogólnie na służbie medycznej instytucji, zwłaszcza gdy zostało jej zasygnalizowane – bądź przez samego zainteresowanego urzędnika, bądź przez administrację – że dana decyzja administracji mogłaby mieć szkodliwe skutki dla zdrowia jej adresata, ciąży obowiązek sprawdzenia faktycznego istnienia i rozmiarów sygnalizowanego ryzyka oraz powiadomienia organu powołującego o wynikach tego badania.

Nie można jednak czynić organowi administracji zarzutów naruszenia obowiązku staranności lub zasady dobrej administracji z powodu wydania decyzji o przeniesieniu z urzędu, jeżeli w drodze tej decyzji organ powołujący spełnia wyrażone przez zainteresowanego życzenie, by nie pracować dłużej w dziedzinie związanej ze swą specjalizacją lub w określonej dyrekcji generalnej. Wprawdzie zainteresowany chciałby zostać powołany na stawisko kierownika wydziału, a nie radcy, niemniej, zważywszy na szeroki zakres uznania przysługujący każdej instytucji w zakresie organizacji swoich służb, jeżeli przeniesienie z urzędu jest zgodne z interesem służby i zachowano w przy nim zasadę zachowania zgodności między grupą zaszeregowania a stanowiskiem, do sądu Unii nie należy ustalanie, czy właściwsze byłyby inne środki.

(zob. pkt 92, 93, 96–98)

Odesłanie

Sąd do spraw Służby Publicznej, wyrok Esders/Komisja, F‑62/10, EU:F:2011:141, pkt 80, 82 i przytoczone tam orzecznictwo

7.      Instytucje Unii są zobowiązane do przestrzegania prawa pracowników do warunków pracy zapewniających poszanowanie ich zdrowia, zapisanego w art. 31 ust. 1 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej. Zgodnie z wyjaśnieniami dotyczącymi art. 31 karty, które zgodnie z art. 6 ust. 1 akapit trzeci TUE i art. 52 ust. 7 karty należy uwzględniać do celów jej wykładni, art. 31 ust. 1 karty oparty jest na dyrektywie 89/391/EWG w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy.

Z kolei brzmienie art. 1e ust. 2 regulaminu pracowniczego, odnosząc się do minimalnych wymagań mających zastosowanie na mocy środków przyjętych zgodnie z traktatami w dziedzinach bezpieczeństwa i higieny i dotyczących warunków pracy, dotyczy takich norm jak te, które zawiera dyrektywa 89/391, jako że ona sama ma na celu, jak wynika to z jej art. 1 ust. 1, wprowadzenie środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy.

Obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa i zdrowia pracownikom, jakkolwiek by nie był szeroki, nie może jednak sięgać tak dalece, by nakładać na nią bezwzględny obowiązek osiągnięcia rezultatu.

(zob. pkt 104–106, 109, 110)

Odesłanie

Trybunał, wyrok (szczególna procedura kontroli orzeczenia) Komisja/Strack, C‑579/12 RX‑II, EU:C:2013:570, pkt 39, 43

Sąd do spraw Służby Publicznej, wyrok Missir Mamachi di Lusignano/Komisja, F‑50/09, EU:F:2011:55, pkt 130, odwołanie w toku przed Sądem Unii Europejskiej, sprawa T‑401/11 P