WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ UNII EUROPEJSKIEJ
(trzecia izba)

z dnia 13 grudnia 2012 r.

Sprawa F‑2/11

BW

przeciwko

Komisji Europejskiej

Służba publiczna – Urzędnicy – Zatrudnienie – Urzędnik na okresie próbnym – Niepowołanie na czas nieokreślony po zakończeniu okresu próbnego – Uzasadnienie decyzji o zwolnieniu urzędnika na okresie próbnym – Prawo do obrony

Przedmiot: Skarga wniesiona na podstawie art. 270 TFUE, znajdującego zastosowanie do traktatu EWEA na mocy jego art. 106a, w której BW żąda zasadniczo stwierdzenia nieważności decyzji Komisji Europejskiej z dnia 1 marca 2010 r. w sprawie niepowołania go na urzędnika na czas nieokreślony.

Orzeczenie: Skarga zostaje oddalona. Skarżący pokrywa własne koszty i zostaje obciążony kosztami poniesionymi przez Komisję.

Streszczenie

1.      Urzędnicy – Zatrudnienie – Okres próbny – Sprawozdanie z okresu próbnego – Obowiązek uzasadnienia – Zakres – Obowiązek przywoływania konkretnych przykładów na poparcie ocen wartościujących – Brak

(regulamin pracowniczy, art. 43)

2.      Skargi urzędników – Uprzednie zażalenie w drodze administracyjnej – Zgodność pomiędzy zażaleniem i skargą – Identyczność przedmiotu i podstawy

(regulamin pracowniczy, art. 90, 91)

3.      Urzędnicy – Zatrudnienie – Okres próbny – Przedmiot – Warunki przebiegu

(regulamin pracowniczy, art. 34)

4.      Urzędnicy – Zatrudnienie – Okres próbny – Decyzja o niepowołaniu urzędnika na okresie próbnym na czas nieokreślony – Decyzja o zwolnieniu z pracy urzędnika powołanego na czas nieokreślony – Różny charakter prawny – Podlegające uwzględnieniu odpowiednie elementy oceny

(regulamin pracowniczy, art. 34 ust. 2)

5.      Urzędnicy – Zatrudnienie – Okres próbny – Ocena wyników – Ocena przydatności urzędnika na okresie próbnym – Kontrola sądowa – Granice – Oczywisty błąd w ocenie – Pojęcie

(regulamin pracowniczy, art. 34)

6.      Urzędnicy – Obowiązek staranności ciążący na administracji – Zasada dobrej administracji – Zakres – Obowiązek przydzielenia urzędnikowi na okresie próbnym nowego stanowiska w wypadku przedłużenia okresu próbnego – Brak

(regulamin pracowniczy, art. 34 ust. 3)

7.      Urzędnicy – Ocena – Rozbieżności pomiędzy urzędnikiem a jego przełożonym – Brak wpływu na zdolność tego ostatniego do oceny osiągnięć zainteresowanego

8.      Urzędnicy – Zasady – Prawo do obrony – Obowiązek wysłuchania zainteresowanego przed wydaniem aktu dla niego niekorzystnego – Zakres – Sprawozdanie z okresu próbnego – Wyłączenie

(regulamin pracowniczy, art. 34)

1.      O ile konieczne jest ustalenie każdemu urzędnikowi na okresie próbnym celów na początku okresu próbnego, i to nawet w braku odpowiednich przepisów w tym zakresie, po to, aby oceniający mógł mieć podstawę do oceny wydajności danego urzędnika na okresie próbnym, o tyle na podstawie obowiązku uzasadnienia oceniający powinien wyłącznie dokonać zestawienia wyraźnych cech prac wykonanych przez urzędnika na okresie próbnym, w szczególności pod kątem zdatności do wypełniania zadań należących do zakresu jego obowiązków, wydajności i zachowania w ramach służby, a nie wskazywać wyznaczone cele, które nie zostały osiągnięte. Podobnie, w sytuacji gdy oceniający dochował obowiązku uzasadnienia i pod warunkiem że ocena jest w jasny sposób indywidualna, a nie bezosobowa, nie ma on obowiązku uszczegółowienia powodów swojej oceny poprzez podawanie konkretnych przykładów na poparcie każdej oceny wartościującej zawartej w sprawozdaniu z okresu próbnego.

Sprawozdanie z okresu próbnego powinno z zasady obejmować wyłącznie oceny dotyczące okresu, za który zostało sporządzone. Jednakże w sytuacji, gdy okres próbny urzędnika został przedłużony, oceniający może w sprawozdaniu dotyczącym okresu, podczas którego okres próbny został przedłużony, zawrzeć uwagi dotyczące początkowego okresu próbnego, co nie powoduje wadliwości sprawozdania, ponieważ takie wskazówki mają podkreślać postęp w wykonywaniu zadań przez skarżącego.

Oceny poszanowania przez administrację spoczywającego na niej obowiązku uzasadnienia wszystkich sprawozdań z okresu próbnego należy dokonywać wówczas, gdy sporządzona została ostateczna wersja tego sprawozdania. W rezultacie, dopóki sprawozdanie z okresu próbnego nie stało się ostateczne, okoliczność zmiany jego treści nie może stanowić naruszenia obowiązku uzasadnienia.

(zob. pkt 43–45)

Odesłanie:

Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑249/04 Combescot przeciwko Komisji, 12 września 2007 r., pkt 86

2.      Zasada zgodności między uprzednim zażaleniem administracyjnym a skargą może znajdować zastosowanie tylko w wypadku, gdy skarga zmienia przedmiot zażalenia, czyli gdy zawiera zarzut dotyczący niezgodności z prawem formalnym, podczas gdy w zażaleniu zostały podniesione wyłącznie zarzuty dotyczące niezgodności z prawem materialnym, lub przeciwnie, gdy skarga zawiera zarzut dotyczący niezgodności z prawem materialnym, podczas gdy w zażaleniu zostały podniesione wyłącznie zarzuty dotyczące niezgodności z prawem formalnym. Okoliczność, że w celu złożenia zażalenia skarżący skorzystał z usług adwokata, pozostaje bez znaczenia dla ustalenia kwestii, czy przedmiot sporu został zmieniony.

(zob. pkt 46, 140, 141)

Odesłanie:

Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑45/07 Mandt przeciwko Parlamentowi, 1 lipca 2010 r., pkt 119

3.      O ile okres próbny, który ma na celu umożliwić administracji dokonanie oceny zdatności urzędnika na okresie próbnym do wypełniania zadań należących do zakresu jego obowiązków, jak również jego wydajności i zachowania podczas służby, nie może być zrównany z okresem szkolenia, to niemniej jednak konieczne jest, aby zainteresowany mógł w tym okresie wykazać się swoimi kwalifikacjami. W praktyce oznacza to, że urzędnik na okresie próbnym musi nie tylko mieć właściwe warunki materialne, lecz również korzystać z odpowiednich wytycznych i porad uwzględniających pełnione obowiązki, ażeby mógł dostosować się do szczególnych potrzeb stanowiska, które zajmuje.

(zob. pkt 104)

Odesłanie:

Trybunał: sprawa 3/84 Patrinos przeciwko KES, 15 maja 1985 r., pkt 20, 21

Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑96/95 Rozand-Lambiotte przeciwko Komisji, 5 marca 1997 r., pkt 95

Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑73/07 Doktor przeciwko Radzie, 16 kwietnia 2008 r., pkt 31

4.      Decyzja o niepowołaniu na czas nieokreślony różni się przez swój charakter od zwolnienia z pracy w ścisłym znaczeniu osoby powołanej na urzędnika na czas nieokreślony. O ile w tym ostatnim przypadku wymagane jest szczegółowe badanie powodów uzasadniających rozwiązanie powstałego już stosunku pracy, o tyle przy decyzjach dotyczących powołania na czas nieokreślony urzędników na okresie próbnym badanie powinno mieć charakter ogólny i dotyczyć istnienia wszystkich pozytywnych okoliczności, ujawnionych w trakcie okresu próbnego, pokazujących, że powołanie urzędnika na okresie próbnym na czas nieokreślony leży w interesie służby.

(zob. pkt 78)

Odesłanie:

Trybunał: sprawa 290/82 Tréfois przeciwko Trybunałowi Sprawiedliwości, 17 listopada 1983 r., pkt 24, 25

Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑112/06 Krcova przeciwko Trybunałowi Sprawiedliwości, 18 października 2007 r., pkt 61, 62

5.      Sąd Unii nie może zastąpić swoją oceną oceny instytucji w odniesieniu do wyników okresu próbnego i zdatności kandydata do ostatecznego powołania na urzędnika w administracji Unii Europejskiej, ponieważ kontrola sądu ogranicza się do zgodności z prawem decyzji pod względem formalnym, stwierdzenia braku oczywistych błędów w ocenie lub nadużycia władzy.

(zob. pkt 78)

Odesłanie:

Trybunał: ww. sprawa Tréfois przeciwko Trybunałowi Sprawiedliwości, pkt 24, 25

Sąd do spraw Służby Publicznej: ww. sprawa Krcova przeciwko Trybunałowi Sprawiedliwości, pkt 61, 62

6.      Ciążący na administracji obowiązek staranności wobec jej pracowników odzwierciedla równowagę wzajemnych praw i obowiązków, którą regulamin pracowniczy stworzył w zakresie stosunków między organem publicznym a pracownikami służby publicznej. Obowiązek ten, podobnie jak zasada dobrej administracji, wymaga w szczególności, by podejmując decyzję w sprawie sytuacji urzędnika, organ brał pod uwagę wszystkie okoliczności mogące wpłynąć na tę decyzję, przy czym powinien mieć na względzie nie tylko interes służby, ale również interes danego pracownika. Z art. 34 ust. 3 akapit trzeci regulaminu pracowniczego jasno wynika, że organ administracji ma możliwość – a nie obowiązek – przydzielenia urzędnika, którego okres próbny zdecydował się przedłużyć, do innej jednostki organizacyjnej. Tymczasem gdyby obowiązek staranności czy zasada dobrej administracji miały skutkować przekształceniem tej możliwości w obowiązek po stronie administracji, to zachwiałyby one równowagę praw i obowiązków, którą regulamin pracowniczy stworzył w zakresie stosunków między organem publicznym a pracownikami służby publicznej.

(zob. pkt 112, 122, 123)

Odesłanie:

Trybunał: sprawa 417/85 Maurissen przeciwko Trybunałowi Obrachunkowemu, 4 lutego 1987 r., pkt 12

Sąd do spraw Służby Publicznej: ww. sprawa Doktor przeciwko Radzie, pkt 42

7.      Nawet jeśli nie można wykluczyć, że rozbieżności pomiędzy urzędnikiem a jego przełożonym mogą powodować pewne rozdrażnienie przełożonego, to taka ewentualność sama w sobie nie oznacza, że ten ostatni nie jest w stanie dokonać obiektywnej oceny osiągnięć zainteresowanego.

(zob. pkt 114)

Odesłanie:

Sąd Pierwszej Instancji: sprawy połączone T‑155/03, T‑157/03 i T‑331/03 Cwik przeciwko Komisji, 13 grudnia 2005 r., pkt 150

8.      Przestrzeganie prawa do obrony w trakcie całego postępowania wszczętego przeciwko danej osobie, które może prowadzić do aktu dla niej niekorzystnego, stanowi podstawową zasadę prawa Unii. Zasada ta wymaga, by zainteresowana osoba miała możliwość skutecznego przedstawienia swojego stanowiska w przedmiocie informacji, które mogą obciążać ją w przyszłym akcie.

Tymczasem sprawozdanie z okresu próbnego nie stanowi aktu niekorzystnego, lecz akt przygotowujący decyzję w sprawie powołania urzędnika na okresie próbnym na czas nieokreślony lub jego zwolnienia. Tym samym w braku szczególnego przepisu oceniający nie jest zobowiązany do wysłuchania skarżącego przed sporządzeniem tego sprawozdania. Ponadto oceniający może zmienić sprawozdanie z okresu próbnego po wysłuchaniu zainteresowanego.

(zob. pkt 136, 137, 139)

Odesłanie:

Trybunał: sprawa 234/84 Belgia przeciwko Komisji, 10 lipca 1986 r., pkt 27; sprawa C‑458/98 P Industrie des poudres sphériques przeciwko Radzie, 3 października 2000 r., pkt 99; sprawa C‑344/05 P Komisja przeciwko De Bry’emu, 9 listopada 2006 r., pkt 37

Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑277/03 Vlachaki przeciwko Komisji, 8 marca 2005 r., pkt 64

Sąd Unii Europejskiej: sprawa T‑248/08 P Doktor przeciwko Radzie, 2 marca 2010 r., pkt 81