WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ UNII EUROPEJSKIEJ
(w pełnym składzie)
z dnia 5 maja 2010 r.(*)
Służba publiczna – Urzędnicy – Awans – Postępowanie w sprawie awansu za 2007 r. – Interes prawny – Decyzja o przyznaniu awansu – Lista urzędników awansowanych – Porównanie osiągnięć – Kryterium zakresu wykonywanych obowiązków – Żądanie stwierdzenia nieważności decyzji o przyznaniu awansu – Wyważenie interesów
W sprawie F‑53/08
mającej za przedmiot skargę wniesioną na podstawie art. 236 WE i art. 152 EWEA,
Vincent Bouillez, urzędnik Rady Unii Europejskiej, zamieszkały w Overijse (Belgia),
Kris Van Neyghem, urzędnik Rady Unii Europejskiej, zamieszkały w Tirlemont (Belgia),
Ingeborg Wagner-Leclercq, urzędniczka Rady Unii Europejskiej, zamieszkała w Edegem (Belgia),
reprezentowani przez adwokatów S. Orlandiego, A. Coolena, J.N. Louisa oraz É. Marchala,
strona skarżąca,
przeciwko
Radzie Unii Europejskiej, reprezentowanej przez M. Bauera oraz I. Šulce, działających w charakterze pełnomocników,
strona pozwana,
popieranej przez
Elizę Niniou i Marię-Béatrice Postiglione Branco, urzędniczki Rady Unii Europejskiej, zamieszkałe odpowiednio w Schaerbeek (Belgia) oraz w Kraainem (Belgia), początkowo reprezentowane przez adwokatów T. Bontincka i S. Woog, a następnie przez adwokatów T. Bontincka i S. Greco,
oraz
Marię De Jesus Cabritę i Marię-France Liegard, urzędniczki Rady Unii Europejskiej, zamieszkałe w Brukseli (Belgia), początkowo reprezentowane przez adwokata N. Lhoësta, a następnie przez adwokatów N. Lhoësta i L. Delhayego,
interwenienci,
SĄD DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ
(w pełnym składzie),
w składzie: P. Mahoney, prezes, H. Tagaras i S. Gervasoni (sprawozdawca), prezesi izb, H. Kreppel i S. Van Raepenbusch, sędziowie,
sekretarz: R. Schiano, administrator,
uwzględniając procedurę pisemną i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 9 grudnia 2009 r.,
wydaje następujący
Wyrok
1 Pismem, które zostało wysłane faksem i wpłynęło do sekretariatu Sądu w dniu 28 maja 2008 r. (oryginał został złożony w dniu 3 czerwca 2008 r.), V. Bouillez, K. Van Neyghem i I. Wagner-Leclercq, urzędnicy Rady Unii Europejskiej, wnieśli niniejszą skargę o stwierdzenie nieważności, z jednej strony, decyzji organu powołującego o odmowie awansowania skarżących do grupy zaszeregowania AST 7 w ramach postępowania w sprawie awansu za 2007 r. oraz, z drugiej strony, w razie konieczności, decyzji o przyznaniu awansu do tej grupy zaszeregowania w ramach tego postępowania urzędnikom wykonującym zadania o mniejszym stopniu odpowiedzialności niż skarżący, których nazwiska zostały ujęte na liście osób awansowanych opublikowanej w dniu 16 lipca 2007 r. w komunikacie do personelu nr 136/07.
Ramy prawne
2 Artykuł 45 ust. 1 regulaminu pracowniczego urzędników Unii Europejskiej (zwanego dalej „regulaminem pracowniczym”) stanowi:
„Awans następuje na podstawie decyzji organu powołującego z uwzględnieniem art. 6 ust. 2. Skutkuje on przyznaniem urzędnikowi wyższej grupy zaszeregowania w ramach grupy funkcyjnej, w której jest zatrudniony. Awansem obejmuje się osoby wybrane spośród urzędników, którzy posiadają przynajmniej dwuletni staż pracy w swojej grupie zaszeregowania, po porównaniu zasług [osiągnięć] urzędników mających prawo do ubiegania się o awans. Przy porównaniu zasług [osiągnięć] urzędników organ powołujący w szczególności uwzględnia sprawozdania dotyczące urzędników, znajomość języków obcych innych niż języki, dla których urzędnicy zadeklarowali biegłą znajomość [których biegłą znajomość urzędnicy zadeklarowali] zgodnie z art. 28 lit. f), i posługiwanie się nimi w wykonywaniu obowiązków oraz, w stosownych przypadkach, poziom wykonywanych przez nich obowiązków”.
3 Zgodnie z art. 10 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego:
„1. Urzędnicy pełniący służbę przed 1 maja 2004 r. w kategorii C lub D są kierowani z dniem 1 maja 2006 r. na ścieżkę kariery umożliwiającą awans:
a) z byłej kategorii C do grupy zaszeregowania AST 7;
b) z byłej kategorii D do grupy zaszeregowania AST 5.
[…]
3. Urzędnicy, do których stosuje się ust. 1, są członkami asystenckiej grupy funkcyjnej bez ograniczeń, jeżeli pomyślnie przejdą otwarty konkurs lub zostaną do niej zaliczeni w wyniku procedury akredytacji. Procedura akredytacji jest oparta o zasadę uwzględniania stażu pracy, doświadczenia, zasług oraz poziomu wykształcenia urzędników, a także dostępność stanowisk w grupie funkcyjnej AST. Wspólny komitet rozpatruje kandydatury urzędników ubiegających się o akredytację. Instytucje przyjmują przepisy wykonawcze dla tej procedury przed 1 maja 2004 r. W miarę potrzeb instytucje wprowadzają przepisy szczegółowe mające na celu uwzględnienie zmiany prowadzącej do zmiany w mających zastosowanie wskaźnikach awansu.
[…]”.
4 Artykuł 7 ust. 1 decyzji Rady z dnia 2 grudnia 2004 r. w sprawie zasad wdrożenia procedury akredytacji (zwanej dalej „decyzją z dnia 2 grudnia 2004 r.”) stanowi:
„[…] Urzędnicy akredytowani stają się członkami asystenckiej grupy funkcyjnej bez ograniczenia kariery zawodowej.
Rozwój kariery zawodowej urzędników pozostaje zależny od rzeczywistego wykonywania funkcji asystenckich »bez ograniczenia kariery zawodowej«, określonej jako taka”.
Okoliczności faktyczne leżące u podstaw sporu
5 Skarżący, urzędnicy, którzy zaczęli pełnić służbę w Radzie przed dniem 1 maja 2004 r., przynależeli do byłej kategorii B. W następstwie zmian w regulaminie pracowniczym, które weszły w życie w tym dniu, z dniem 1 maja 2006 r. skarżący zostali zaszeregowani do grupy funkcyjnej AST i skorzystali z pełni praw związanych ze ścieżką kariery bez ograniczeń w ramach tej grupy funkcyjnej.
6 V. Bouillez odpowiada za ogólne utrzymanie budynków zajmowanych przez służby Sekretariatu Generalnego Rady. Jako kierownik sekcji „Utrzymanie ogólne” służby „Zarządzanie techniczne i zagospodarowanie” kieruje sześcioosobowym zespołem. Z jego sprawozdania z oceny za okres od 1 stycznia 2005 r. do 30 czerwca 2006 r. wynika, że ma potencjał wymagany do objęcia funkcji administratora.
7 K. Van Neyghem jest „koordynatorem ds. mobilności” w Sekretariacie Generalnym Rady w ramach wprowadzenia obowiązkowego „planu mobilności zakładu”. Ponadto odpowiada za kolejność renowacji budynku Rady i zajmuje się podziałem przestrzeni biurowej między poszczególne służby Sekretariatu Generalnego. Z jego sprawozdania z oceny za 2004 r. wynika, że jest on zdolny do objęcia funkcji administratora, którą już pełnił przez okres kilku lat w Komitecie Ekonomiczno-Społecznym w charakterze członka personelu tymczasowego.
8 I. Wagner-Leclercq odpowiada za zarządzanie informatyczne danymi budżetowymi i za kontakty z podmiotami zewnętrznymi dotyczące baz danych, a także wspomaga administratora odpowiedzialnego za kwestie budżetowe dotyczące działań zewnętrznych.
9 W komunikacie do personelu nr 77/07 z dnia 14 maja 2007 r. Rada opublikowała listę urzędników dawnej kategorii C, którzy zostali akredytowani i stali się członkami asystenckiej grupy funkcyjnej bez ograniczenia kariery zawodowej.
10 W komunikacie do personelu nr 97/07 z dnia 12 czerwca 2007 r. (zwanym dalej „komunikatem z dnia 12 czerwca 2007 r.”) Rada poinformowała urzędników o danych, które zostały udostępnione komitetom konsultacyjnym ds. awansu, oraz o środkach przyjętych w celu wykonania postanowień art. 45 regulaminu pracowniczego. Załącznik 2 do tego komunikatu precyzował dla każdej grupy zaszeregowania liczbę możliwych awansów za 2007 r., a załącznik 3 zawierał listę urzędników uprawnionych do ubiegania się o awans.
11 W sprawozdaniu z dnia 13 lipca 2007 r. komitet konsultacyjny ds. awansu dla asystenckiej grupy funkcyjnej bez ograniczenia kariery zawodowej przedstawił organowi powołującemu w ramach postępowania za 2007 r. listę 22 urzędników awansowanych do grupy zaszeregowania AST 7. Lista ta nie zawierała nazwisk skarżących, natomiast widniały na niej nazwiska pewnej liczby akredytowanych urzędników.
12 W komunikacie do personelu nr 136/07 z dnia 16 lipca 2007 r. organ powołujący postanowił zastosować się do opinii komitetu konsultacyjnego ds. awansu wyrażonej w sprawozdaniu z dnia 13 lipca 2007 r. i awansować 22 urzędników zaproponowanych przez ten komitet.
13 W dniu 15 października 2007 r. K. Van Neyghem i I. Wagner-Leclercq zakwestionowali, w odrębnych zażaleniach, listę urzędników awansowanych do grupy zaszeregowania AST 7.
14 Zażaleniem z dnia 16 października 2007 r. V. Bouillez zakwestionował decyzję o odmowie awansowania do grupy zaszeregowania AST 7 oraz decyzję o przyznaniu awansu do tej grupy zaszeregowania akredytowanym urzędnikom.
15 Rada oddaliła te zażalenia decyzjami z dnia 15 lutego 2008 r., doręczonymi w dniu 18 lutego 2008 r. V. Bouillezowi i I. Wagner-Leclercq oraz w dniu 20 lutego 2008 r. K. Van Neyghemowi (zwanymi dalej „decyzjami oddalającymi zażalenia”).
Żądania stron i przebieg postępowania
16 Skarżący wnoszą do Sądu o:
– stwierdzenie nieważności decyzji organu powołującego o odmowie awansowania ich do grupy zaszeregowania AST 7 w ramach postępowania w sprawie awansu za 2007 r. (zwanych dalej „spornymi decyzjami”);
– stwierdzenie nieważności, „w koniecznym zakresie”, decyzji o przyznaniu awansu do tej grupy zaszeregowania w ramach tego samego postępowania urzędników, których nazwiska zostały ujęte na liście osób awansowanych opublikowanej w dniu 16 lipca 2007 r. w komunikacie do personelu nr 136/07 (zwanych dalej „decyzjami o przyznaniu awansu akredytowanym urzędnikom”);
– obciążenie Rady kosztami postępowania.
17 Rada wnosi do Trybunału o:
– oddalenie skargi;
– orzeczenie w sprawie kosztów według stosownych przepisów.
18 Pismem z dnia 19 listopada 2008 r. Sąd powiadomił Radę o przekazaniu sprawy, zgodnie z art. 13 regulaminu postępowania, pełnemu składowi Sądu. Sąd zwrócił ponadto uwagę Rady na okoliczność, że skarżący żądają stwierdzenia nieważności nie tylko spornych decyzji, lecz również decyzji o przyznaniu awansu akredytowanym urzędnikom. Sąd zwrócił się zatem do Rady o wyjaśnienie, czy w przypadku stwierdzenia nieważności tych ostatnich decyzji, a także jeśli Rada postanowiłaby przyznać skarżącym awans z mocą wsteczną, awans taki mógłby mieć miejsce dopiero po cofnięciu początkowo przyjętych decyzji o przyznaniu awansu, które zostały zakwestionowane w przewidzianym regulaminem pracowniczym terminie zaskarżenia i które byłyby równie niezgodne z prawem jak decyzje o odmowie awansowania. W tym samym piśmie Sąd zwrócił się do Rady, w trybie art. 111 § 1 regulaminu postępowania, o przedstawienie uwag w przedmiocie możliwego powiadomienia awansowanych urzędników, których awans został zakwestionowany przez skarżących, o możliwości przystąpienia do sprawy w charakterze interwenientów.
19 Pismem z dnia 19 listopada 2008 r. Sąd powiadomił skarżących o przekazaniu sprawy, zgodnie z art. 13 regulaminu postępowania, pełnemu składowi Sądu. Sąd zauważył ponadto, że skarżący domagają się stwierdzenia nieważności nie tylko spornych decyzji, lecz również decyzji o przyznaniu awansu akredytowanym urzędnikom, oraz że jeśli to ostatnie żądanie zostanie uznane za dopuszczalne i będzie skuteczne, naruszy prawa zainteresowanych urzędników. Sąd poinformował również skarżących o zamiarze powiadomienia tych urzędników o możliwości przystąpienia do sprawy w charakterze interwenientów i zwrócił się do skarżących, w trybie art. 111 § 1 regulaminu postępowania, o przedstawienie swoich uwag w przedmiocie tej możliwości proceduralnej.
20 Pismem z dnia 24 listopada 2008 r. skarżący poinformowali Sąd o swoich zastrzeżeniach dotyczących planowanego powiadomienia urzędników akredytowanych, którzy zostali awansowani do grupy zaszeregowania AST 7, o możliwości przystąpienia do sprawy w charakterze interwenientów i podkreślili, że takie działanie Sądu wpłynie na opóźnienie wydania wyroku w niniejszej sprawie.
21 W piśmie z dnia 19 grudnia 2008 r. Rada podniosła, że chociaż według niej powiadomienie awansowanych urzędników o możliwości przystąpienia do sprawy w charakterze interwenientów nie jest konieczne, to kwestię tę pozostawia ocenie Sądu. Rada poinformowała także, że „liczba stanowisk, których może dotyczyć awans do grupy zaszeregowania AST 7 w ramach postępowania za 2007 r., została […] ustalona w sposób wyczerpujący”.
22 Żadna ze stron nie podważyła w wyżej wspomnianych pismach ani w terminie późniejszym dokonanej przez Sąd interpretacji żądań zmierzających do stwierdzenia nieważności decyzji o przyznaniu awansu, które według Sądu zostały wysunięte wyłącznie przeciwko decyzjom o przyznaniu awansu akredytowanym urzędnikom.
23 Pismami z dnia 23 stycznia 2009 r. Sąd, w trybie art. 111 § 1 regulaminu postępowania, powiadomił 14 akredytowanych urzędników, którzy zostali awansowani w 2007 r. do grupy zaszeregowania AST 7, a w odniesieniu do których decyzje o przyznaniu awansu zostały zakwestionowane, o możliwości przystąpienia do sprawy w charakterze interwenientów.
24 Postanowieniem z dnia 3 kwietnia 2009 r. prezes Sądu dopuścił E. Niniou, M.B. Postiglione Branco (zwanych dalej „pierwszymi interwenientami”), M. De Jesus Cabritę i M.F. Liegard (zwanych dalej „drugimi interwenientami”) do sprawy w charakterze interwenientów popierających żądania strony pozwanej.
25 W uwagach interwenienta, które wpłynęły do sekretariatu Sądu w dniu 11 maja 2009 r., pierwsi interwenienci wnoszą do Sądu o:
– oddalenie skargi;
– orzeczenie w sprawie kosztów według stosownych przepisów.
26 W uwagach interwenienta, które wpłynęły do sekretariatu Sądu w dniu 11 maja 2009 r., drudzy interwenienci wnoszą do Sądu o:
– oddalenie skargi;
– obciążenie skarżących kosztami zgodnie z art. 89 regulaminu postępowania.
27 Pismem z dnia 30 czerwca 2009 r. Rada poinformowała Sąd, że nie zamierza ustosunkowywać się do przedstawionych uwag interwenientów.
28 W piśmie, które wpłynęło do sekretariatu Sądu w dniu 3 lipca 2009 r., skarżący przedstawili swoje uwagi w przedmiocie uwag drugich interwenientów. Skarżący podnoszą te same żądania co w skardze, a ponadto wnoszą o obciążenie Rady kosztami poniesionymi przez interwenientów lub pomocniczo o obciążenie drugich interwenientów ich własnymi kosztami.
29 W piśmie, które wpłynęło do sekretariatu Sądu w dniu 7 lipca 2009 r. i odnosiło się do uwag pierwszych interwenientów, skarżący podnoszą te same żądania co w skardze, a ponadto wnoszą o obciążenie Rady kosztami poniesionymi przez interwenientów lub pomocniczo o obciążenie pierwszych interwenientów ich własnymi kosztami.
30 W dniu rozprawy Sąd, który rozpatrywał niniejszą sprawę w pełnym składzie, z powodu przeszkody w wykonywaniu obowiązków przez jednego z jego członków obradował jedynie w składzie sześciu sędziów.
31 Zgodnie z jednej strony z art. 17 akapit pierwszy statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i art. 5 akapit pierwszy załącznika I do tego statutu oraz z drugiej strony z art. 27 regulaminu postępowania narady Sądu są ważne jedynie wtedy, gdy bierze w nich udział nieparzysta liczba sędziów, i jeśli Sąd z powodu nieobecności sędziego lub innych przeszkód w wykonywaniu obowiązków obraduje w liczbie parzystej, sędzia ostatni w porządku pierwszeństwa ustanowionym na podstawie art. 5 wspomnianego regulaminu nie uczestniczy w naradzie (zob. analogicznie wyrok Sądu Pierwszej Instancji z dnia 5 czerwca 1992 r. w sprawie T‑26/90 Finsider przeciwko Komisji, Rec. s. II‑1789, pkt 38).
32 Na mocy przywołanych powyżej przepisów w naradzie w sprawie niniejszego wyroku uczestniczyło pięciu sędziów, których podpis widnieje na wyroku.
Co do prawa
33 Skarżący podnoszą na poparcie całości swych żądań zmierzających do stwierdzenia nieważności cztery zarzuty:
– zarzut pierwszy, dotyczący niewystarczającego charakteru uzasadnienia;
– zarzut drugi, dotyczący naruszenia art. 45 ust. 1 regulaminu pracowniczego, po pierwsze, w zakresie, w jakim Rada przy porównywaniu osiągnięć jedynie pomocniczo uwzględniła zakres obowiązków wykonywanych przez kandydatów do awansu oraz, po drugie, w zakresie, w jakim Rada przy porównywaniu osiągnięć nie zbadała pewnych kryteriów pomocniczych;
– zarzut trzeci, dotyczący naruszenia art. 7 ust. 1 decyzji z dnia 2 grudnia 2004 r.;
– zarzut czwarty, dotyczący oczywistego błędu w ocenie osiągnięć urzędników uprawnionych do ubiegania się o awans.
34 Sąd uważa, że bardziej szczegółowo należy rozpatrzyć zarzut dotyczący naruszenia art. 45 ust. 1 regulaminu pracowniczego w zakresie, w jakim Rada przy porównaniu osiągnięć jedynie pomocniczo uwzględniła zakres obowiązków wykonywanych przez kandydatów do awansu.
W przedmiocie żądań wysuwanych przeciwko spornym decyzjom
Argumenty stron
35 Skarżący podnoszą, że Rada naruszyła przepisy art. 45 ust. 1 regulaminu pracowniczego w zakresie, w jakim przy porównaniu osiągnięć jedynie pomocniczo uwzględniła zakres obowiązków wykonywanych przez kandydatów do awansu.
36 Sąd zauważył już w swoim wyroku z dnia 31 stycznia 2008 r. w sprawie F‑104/05 Valero Jordana przeciwko Komisji, Zb.Orz.SP s. I‑A‑1‑27, II‑A‑1‑127, pkt 74 i 75, że kryterium to, dodane w nowej wersji art. 45 regulaminu pracowniczego, który wszedł w życie w dniu 1 maja 2004 r., jest tym bardziej istotne, że w kontekście art. 45 ust. 1 regulaminu pracowniczego w brzmieniu obowiązującym przed tą datą Sąd Pierwszej Instancji orzekł, iż zakres wykonywanych obowiązków nie może stanowić decydującego kryterium przy porównywaniu osiągnięć.
37 Przyjęcie dokonanej przez Radę interpretacji nowego brzmienia art. 45 ust. 1 regulaminu pracowniczego skutkowałoby całkowitym pozbawieniem tego przepisu użyteczności. Celem zawartego w tym przepisie wyrażenia „w stosownych przypadkach” jest bowiem zobowiązanie organu powołującego do uwzględnienia wszystkich mogących zaistnieć sytuacji szczególnych, w których dany urzędnik wykonuje obowiązki wykraczające poza jego grupę zaszeregowania.
38 Rada podnosi, że zgodnie z przepisami art. 45 ust. 1 regulaminu pracowniczego zakres wykonywanych obowiązków nie stanowi rozstrzygającego elementu, który należy uwzględnić przy porównywaniu osiągnięć urzędników. Rada przypomina w tym względzie, że skoro urzędnicy uprawnieni do ubiegania się o awans przynależą do tej samej grupy funkcyjnej, uznaje się, że wykonywane przez nich obowiązki są porównywalne. Kryterium zakresu obowiązków powinno mieć znaczenie pomocnicze, gdy urzędnik zajmuje w ramach swojej grupy zaszeregowania lub grupy funkcyjnej stanowisko wyższe niż wynika z zastrzeżonej dla niego ścieżki kariery. Tymczasem w niniejszej sprawie zakres obowiązków wykonywanych przez skarżących nie jest wyraźnie szerszy od zakresu obowiązków urzędników akredytowanych objętych awansem. Kryterium to, które mogłoby zostać zastosowane wyłącznie pomocniczo, nie mogło zatem wpłynąć na zmianę rezultatów porównania ocen analitycznych o charakterze ogólnym.
39 Rada podnosi, po drugie, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem sądów wspólnotowych nie miała obowiązku uwzględnienia kryteriów pomocniczych, takich jak wiek czy staż pracy, jeżeli uznała, że osiągnięcia awansowanych urzędników i osiągnięcia skarżących nie były równorzędne.
40 Interwenienci podnoszą w swoich uwagach te same argumenty, które na swoją obronę podniosła Rada.
41 Na rozprawie Rada wyjaśniła, w jaki sposób należy jej zdaniem interpretować art. 45 ust. 1 regulaminu pracowniczego. Kryterium zakresu wykonywanych obowiązków powinno być uwzględniane, podobnie jak kryteria odnoszące się do sprawozdań z oceny i kompetencji językowych urzędników, jako jedno z kryteriów oceny osiągnięć urzędników ubiegających się o awans i tym samym podczas przeprowadzania analizy porównawczej osiągnięć kryterium to powinno być uwzględniane jako kryterium „podstawowe”, w odróżnieniu od kryteriów pomocniczych, takich jak wiek i staż pracy, które należy brać pod uwagę dopiero w dalszej kolejności, po stwierdzeniu, że osiągnięcia urzędników uprawnionych do ubiegania się o awans są równorzędne.
Ocena Sądu
- W przedmiocie dopuszczalności zarzutu
42 Co się tyczy K. Van Neyghema, zarówno z jego zażalenia (pkt 29), jak i oddalającej je decyzji Rady (pkt 28) wynika, że zarzut dotyczący naruszenia art. 45 regulaminu pracowniczego w zakresie, w jakim przy porównywaniu osiągnięć Rada jedynie pomocniczo uwzględniła zakres obowiązków wykonywanych przez kandydatów do awansu, został wyraźnie przedstawiony w ramach postępowania poprzedzającego wniesienie skargi.
43 Jeżeli chodzi o dwóch pozostałych skarżących, Sąd zastanawia się, czy w świetle orzecznictwa, zgodnie z którym zażalenia należy rozpatrywać w duchu otwartości, dopuszczalne jest, by skarżący podnosili zarzut wspomniany w poprzednim punkcie, zważywszy na treść wniesionych przez nich zażaleń.
44 V. Bouillez wyraźnie wskazał w zażaleniu naruszenie art. 45 ust. 1 regulaminu pracowniczego (pkt 22) i stwierdził (pkt 26), że „przy porównywaniu osiągnięć kandydatów ubiegających się o awans organ powołujący miał na podstawie art. 45 regulaminu pracowniczego obowiązek uwzględnić wszystkie mające znaczenie elementy”. Należy uznać, że w zażaleniu tym, które należy rozpatrywać w duchu otwartości, V. Bouillez podważa nieuwzględnienie przez Radę przy porównywaniu osiągnięć zakresu obowiązków wykonywanych przez kandydatów ubiegających się o awans.
45 Jeśli chodzi o I. Wagner-Leclercq, w swoim zażaleniu, które zostało zredagowane w języku angielskim, podniosła ona, że decyzja o odmowie awansowania jej naruszała art. 45 regulaminu pracowniczego. I. Wagner-Leclercq stwierdziła:
„Uważam, że z powodu braku opisów stanowisk przeprowadzenie analizy porównawczej osiągnięć każdego kandydata, uwzględniającej znaczenie stanowiska zajmowanego przez urzędnika w schemacie organizacyjnym i odpowiadających mu obowiązków, było niemożliwe”.
46 W sformułowanej w ten sposób krytyce skarżąca odniosła się przynajmniej pośrednio do zarzutu dotyczącego nieuwzględnienia przez organ powołujący zakresu obowiązków wykonywanych przez urzędników uprawnionych do ubiegania się o awans.
47 Z powyższego wynika, że podnoszony przez trzech skarżących zarzut dotyczący naruszenia art. 45 ust. 1 regulaminu pracowniczego w zakresie, w jakim podczas porównywania osiągnięć Rada jedynie pomocniczo uwzględniła kryterium oparte na zakresie obowiązków wykonywanych przez awansowanych urzędników, jest dopuszczalny. Sąd zauważa ponadto, że Rada nie podniosła w tym zakresie zarzutu niedopuszczalności.
- W przedmiocie zasadności zarzutu
48 Zgodnie z art. 45 ust. 1 regulaminu pracowniczego przy porównywaniu zasług urzędników organ powołujący w szczególności uwzględnia sprawozdania dotyczące urzędników, znajomość języków obcych innych niż języki, których biegłą znajomość urzędnicy zadeklarowali, i posługiwanie się nimi w wykonywaniu obowiązków oraz, w stosownych przypadkach, zakres obowiązków wykonywanych przez urzędników uprawnionych do ubiegania się o awans.
49 Sąd orzekł, że w dziedzinie, w której administracja dysponuje szerokimi uprawnieniami dyskrecjonalnymi, wyraźne wskazanie tych kryteriów w art. 45 regulaminu pracowniczego podkreśla wyjątkowe znaczenie, jakie prawodawca przypisuje konieczności ich uwzględnienia (wyrok Sądu z dnia 31 stycznia 2008 r. w sprawie F‑97/05 Buendía Sierra przeciwko Komisji, Zb.Orz.SP s. I‑A‑1‑15, II‑A‑1‑49, pkt 62). Wyraźne wskazanie w art. 45 ust. 1 regulaminu pracowniczego konieczności uwzględnienia w stosownych przypadkach, przy porównywaniu osiągnięć w celu awansu, zakresu obowiązków wykonywanych przez danego urzędnika jest tym bardziej istotne, że Sąd Pierwszej Instancji, w swoim wyroku z dnia 12 lipca 2001 r. w sprawie T‑131/00 Schochaert przeciwko Radzie, RecFP s. I‑A‑141, II‑743, pkt 43, uznał okoliczność utrzymania kryterium zakresu obowiązków wykonywanych przez urzędnika uprawnionego do ubiegania się o awans jako kryterium determinującego za sprzeczną z przepisami art. 45 ust. 1 w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 maja 2004 r.
50 Sąd orzekł ponadto, po pierwsze, że postanowienia art. 45 ust. 1 regulaminu pracowniczego obowiązujące od dnia 1 maja 2004 r. są jaśniejsze, jeśli chodzi o elementy, które należy uwzględniać na potrzeby przyznania awansu, niż przepisy tego artykułu w brzmieniu sprzed tej daty, gdyż odwołują się one, poza sprawozdaniami z oceny, do posługiwania się językami obcymi innymi niż języki, których biegłą znajomość urzędnicy zadeklarowali, oraz w stosownych przypadkach, do zakresu wykonywanych obowiązków; Sąd orzekł, po drugie, że co do zasady od tej pory organ powołujący powinien porównywać osiągnięcia urzędników uprawnionych do awansu właśnie w świetle tych trzech elementów, gdyż termin „osiągnięcia” w rozumieniu art. 45 ust. 1 regulaminu pracowniczego ma odmienny, w istocie szerszy zakres niż identyczny termin, którego użyto w wersji tego artykułu obowiązującej przed dniem 1 maja 2004 r. (wyrok Sądu z dnia 7 listopada 2007 r. w sprawie F‑57/06 Hinderyckx przeciwko Radzie, Zb.Orz.SP s. I‑A‑1‑329, II‑A‑1‑1831, pkt 45). Dokonując oceny osiągnięć urzędników, organ powołujący może dodatkowo, na podstawie trzech elementów wyraźnie wskazanych w art. 45 ust. 1 regulaminu pracowniczego, uwzględnić inne elementy, takie jak wiek kandydatów oraz staż pracy w ramach danej grupy zaszeregowania lub służby, jeżeli osiągnięcia urzędników uprawnionych do ubiegania się o awans są równorzędne (ww. wyrok w sprawie Hinderyckx przeciwko Radzie, pkt 46). Na rozprawie Rada opowiedziała się za tą samą wykładnią, precyzując, że nowe przepisy mające zastosowanie do postępowań w sprawie awansów, które są w trakcie opracowywania przez jej służby, podkreślają rolę, jaką przy ocenie osiągnięć kandydatów do awansu odgrywa kryterium zakresu wykonywanych obowiązków.
51 Orzeczono ponadto, że w sytuacji gdy administracja dysponuje szerokimi uprawnieniami dyskrecjonalnymi, jak w przypadku organu powołującego w zakresie awansu, przy przeprowadzaniu analizy porównawczej osiągnięć kandydatów ubiegających się o awans na podstawie art. 45 ust. 1 regulaminu pracowniczego na administracji spoczywa obowiązek uważnego i bezstronnego uwzględnienia wszystkich elementów, które mają znaczenie dla oceny tych osiągnięć (wyrok Sądu Pierwszej Instancji z dnia 2 kwietnia 2009 r. w sprawie T‑473/07 P w sprawie Komisja przeciwko Berrisfordowi, Zb.Orz.SP s. I‑B‑1‑17, II‑B‑1‑85, pkt 42; a także wyrok z dnia 10 października 2007 r. w sprawie F‑107/06 Berrisford przeciwko Komisji, Zb.Orz.SP s. I‑A‑1‑285, II‑A‑1‑1603, pkt 71).
52 A zatem z postanowień art. 45 ust. 1 regulaminu pracowniczego wynika, że zakres obowiązków wykonywanych przez urzędników uprawnionych do ubiegania się o awans stanowi jeden z trzech elementów, które mają znaczenie i które administracja powinna uwzględnić przy przeprowadzaniu analizy porównawczej osiągnięć urzędników uprawnionych do awansu.
53 Należy zgodzić się z Radą, że przynależność do tej samej grupy funkcyjnej lub tej samej grupy zaszeregowania zakłada wykonywanie równorzędnych funkcji. Użycie w art. 45 ust. 1 regulaminu pracowniczego wyrażenia „w stosownych przypadkach” potwierdza, że w większości przypadków, zważywszy na wspomniane domniemanie równorzędności zakresu obowiązków urzędników przynależących do tej samej grupy zaszeregowania, kryterium zakresu wykonywanych obowiązków nie stanowi elementu pozwalającego na rozróżnienie osiągnięć kandydatów ubiegających się o awans.
54 Domniemanie to można jednak podważyć, zwłaszcza odkąd byłe kategorie B i C zostały połączone w jednolitą grupę funkcyjną asystentów. Konsekwencją tego połączenia było bowiem automatyczne rozszerzenie zakresu obowiązków, które mogą być wykonywane przez urzędnika przynależącego do grupy funkcyjnej AST, co wynika również z tabeli zamieszczonej w części A załącznika I do regulaminu pracowniczego. W odniesieniu do zakresu obowiązków mogą zatem występować istotne różnice między poszczególnymi funkcjami wykonywanymi przez urzędników przynależących do tej samej grupy funkcyjnej. Ponadto regulamin pracowniczy nie wprowadza współzależności między wykonywanymi funkcjami a określoną grupą zaszeregowania. Wprost przeciwnie, pozwala on na rozdzielenie grupy zaszeregowania i pełnionych funkcji (zob. podobnie wyrok Sądu Pierwszej Instancji z dnia 8 lipca 2008 r. w sprawie T‑56/07 P Komisja przeciwko Economidisowi, Zb.Orz.SP s. I‑B‑1‑31, II‑B‑1‑213, pkt 58–60). Wspomniane rozdzielenie grupy zaszeregowania i zakresu wykonywanych funkcji odpowiada ponadto woli prawodawcy i przysługującej instytucjom możliwości wprowadzania ułatwień w zarządzaniu personelem. Sąd Pierwszej Instancji, dokonując wykładni przepisów art. 45 regulaminu pracowniczego w wersji obowiązującej przed dniem 1 maja 2004 r., również stwierdził, że w niektórych sytuacjach wspomniane domniemanie równorzędności obowiązków urzędników przynależących do tej samej grupy zaszeregowania nie jest uzasadnione (ww. wyrok w sprawie Schochaert przeciwko Radzie, pkt 42 i przytoczone tam orzecznictwo).
55 Wspomniane domniemanie równorzędności nie pozwala zatem na wyciągnięcie wniosku, że administracja nie ma obowiązku posługiwania się kryterium odnoszącym się do zakresu wykonywanych obowiązków, sprawdzając w konkretnej sytuacji, czy badanie tego kryterium może wykazać różnice dotyczące osiągnięć zainteresowanych urzędników.
56 Tym samym wykładni wyrażenia „w stosownych przypadkach” nie należy dokonywać w ten sposób, że pozwala ono administracji przy przeprowadzaniu analizy porównawczej osiągnięć a priori wykluczyć konieczność uwzględnienia kryterium zakresu wykonywanych obowiązków. Wprost przeciwnie, wyraźnie wymieniając to kryterium w art. 45 ust. 1 regulaminu pracowniczego, w odróżnieniu od jego braku w wersji tego artykułu obowiązującej przed dniem 1 maja 2004 r., prawodawca pragnął wskazać, że zakres obowiązków wykonywanych przez urzędnika uprawnionego do ubiegania się o awans stanowi element, który może mieć znaczenie podczas przeprowadzania tej analizy. Wyrażenie „w stosownych przypadkach” oznacza po prostu, że chociaż w przypadku pracowników przynależących do tej samej grupy zaszeregowania można oczekiwać zasadniczo zajmowania stanowisk o równorzędnych obowiązkach, to jednak, jeśli w konkretnym wypadku tak nie jest, należy uwzględnić tę okoliczność podczas postępowania w sprawie awansu.
57 W niniejszej sprawie wspomniane domniemanie równorzędności między urzędnikami przynależącymi do tej samej grupy zaszeregowania nie może w każdym razie zostać podtrzymane i prowadzić do tego, by Rada nie miała obowiązku zbadania znaczenia kryterium opartego na zakresie obowiązków wykonywanych przez urzędników uprawnionych do ubiegania się o awans. Ze sprawozdań z oceny V. Bouilleza i K. Van Neyghema wynika bowiem, że urzędnicy ci mają potencjał do wykonywania funkcji administratorów, czyli funkcji należących do grupy funkcyjnej wyższej od ich grupy zaszeregowania. Jest zatem możliwe, że obowiązki tych dwóch urzędników miały szerszy zakres od obowiązków wykonywanych przez pozostałych urzędników uprawnionych do ubiegania się o awans przynależących do tej samej grupy zaszeregowania.
58 W niniejszym sporze Rada podniosła wreszcie na rozprawie, że zakres obowiązków wykonywanych przez urzędników uprawnionych do ubiegania się o awans stanowi tylko jedno z trzech kryteriów „podstawowych”, które należy uwzględnić przy porównywaniu osiągnięć. Rada wskazała jednak, że nie można jej zarzucić dopuszczenia się naruszenia przepisów art. 45 ust. 1 regulaminu pracowniczego w toku postępowania w sprawie awansu za 2007 r., gdyż przyjmując decyzje o przyznaniu awansu i sporne decyzje, uwzględniła ten element.
59 W tym zakresie należy stwierdzić, że kontrola motywów decyzji o przyznaniu awansu i decyzji o odmowie awansowania jest utrudniona ze względu na fakt, że te dwie kategorie decyzji nie muszą być uzasadniane (wyrok Sądu Pierwszej Instancji z dnia 29 maja 1997 r. w sprawie T‑6/96 Contargyris przeciwko Radzie, RecFP s. I‑A‑119, II‑357, pkt 147 i przytoczone tam orzecznictwo). Umotywować należy jedynie decyzję o oddaleniu zażalenia wniesionego na podstawie art. 90 ust. 2 regulaminu pracowniczego przez kandydata nieobjętego awansem, a uzasadnienie tej decyzji jest uważane zarazem za uzasadnienie decyzji, od której wniesiono zażalenie (wyrok Sądu Pierwszej Instancji z dnia 11 czerwca 1996 r. w sprawie T‑118/95 Anacoreta Correia przeciwko Komisji, RecFP s. I‑A‑283, II‑835, pkt 82).
60 Ponieważ odpowiedź na zażalenie jest w tym względzie szczególnie istotna, należy zatem przeanalizować poszczególne elementy akt sprawy, by ustalić, czy Rada rzeczywiście, jak podnosi, dokonała porównania osiągnięć na warunkach przewidzianych w art. 45 ust. 1 regulaminu pracowniczego, uwzględniając w szczególności zakres obowiązków wykonywanych przez urzędników uprawnionych do ubiegania się o awans.
61 Na obronę swego stanowiska Rada powołuje, po pierwsze, komunikat z dnia 12 czerwca 2007 r. W komunikacie tym stwierdzono w szczególności:
„Każdy komitet ustali listy kandydatów do awansu, którzy po dokonaniu porównania osiągnięć, są najodpowiedniejsi do objęcia stanowisk utworzonych dla roku 2007. W tym celu uwzględnione zostaną w szczególności sprawozdania dotyczące urzędników, a także inne kryteria wskazane w art. 45 regulaminu pracowniczego”.
62 W pkt 3 załącznika 1 do komunikatu z dnia 12 czerwca 2007 r. wskazano:
„Postępowanie w sprawie awansu charakteryzuje się wejściem w życie art. 45 ust. 2 regulaminu pracowniczego, zgodnie z którym urzędnik musi wykazać, przed pierwszym awansem, umiejętność posługiwania się w wykonywaniu obowiązków trzecim językiem. Urzędnicy, których dotyczy ten przepis i którzy nie przedstawili dowodów na umiejętność posługiwania się w wykonywaniu obowiązków trzecim językiem, nie mogą zostać awansowani, nawet w wypadku posiadania przez nich stażu pracy wymaganego w dniu 1 stycznia 2007 r. […]”.
63 Niezaprzeczalnie poza sprawozdaniem z oceny komunikat z dnia 12 czerwca 2007 r. odsyła w celu porównania osiągnięć do „innych kryteriów” wymienionych w art. 45 regulaminu pracowniczego. Mimo to w komunikacie nie odwołano się wyraźnie do zakresu obowiązków wykonywanych przez urzędników uprawnionych do awansu, choć w załączniku 1 do komunikatu mowa jest wyraźnie o kryterium znajomości innych języków obcych niż języki, których biegłą znajomość zainteresowani urzędnicy zadeklarowali. W tych okolicznościach sam komunikat z dnia 12 czerwca 2007 r., z uwagi na ogólny i nieprecyzyjny charakter zawartych w nim informacji, nie pozwala na wykazanie, że Rada przy porównywaniu osiągnięć uwzględniła zakres wykonywanych obowiązków.
64 Po drugie, Rada w celu wykazania, że porównała osiągnięcia urzędników uprawnionych do awansu zgodnie z art. 45 ust. 1 regulaminu pracowniczego, powołuje się na sprawozdanie komitetu konsultacyjnego ds. awansu. Tymczasem należy zauważyć, że sprawozdanie to nie precyzuje wyraźnie, jakie kryteria wspomniany komitet uwzględnił, przygotowując swe wnioski. Z brzmienia sprawozdania wynika, że komitet konsultacyjny dysponował sprawozdaniami z oceny kandydatów i listą urzędników, którzy wykazali swą zdolność do posługiwania się w wykonywaniu obowiązków trzecim językiem. Żadna informacja zawarta w sprawozdaniu komitetu konsultacyjnego nie pozwala natomiast na wyraźnie ustalenie, czy komitet ten dysponował stosownymi i mającymi znaczenie informacjami odnoszącymi się do zakresu obowiązków wykonywanych przez poszczególnych urzędników uprawnionych do ubiegania się o awans. Znaczące jest w tym względzie, że w sprawozdaniu tym nie pojawia się wyrażenie „zakres wykonywanych obowiązków”. W konsekwencji sprawozdanie komitetu konsultacyjnego nie pozwala na ustalenie, czy Rada, przyjmując sporne decyzje, uwzględniła zakres wykonywanych przez urzędników obowiązków.
65 Po trzecie, z uwagi na wspomniane wyżej niejasności wydaje się, że szczególnie istotne znaczenie dla oceny przez Sąd zasadności omawianego zarzutu stanowi uzasadnienie decyzji oddalających zażalenia skarżących.
66 W tym względzie decyzje oddalające zażalenia V. Bouilleza i I. Wagner-Leclercq są mało pomocne, gdyż nie zawierają żadnych informacji odnośnie do faktycznie zastosowanej przez Radę metody porównania osiągnięć urzędników.
67 Z decyzji oddalającej zażalenie K. Van Neyghema wynika natomiast, że w celu dokonania porównania osiągnięć urzędników uprawnionych do ubiegania się o awans organ powołujący oparł się na sprawozdaniach z oceny zainteresowanych, bez uwzględnienia zakresu wykonywanych przez nich obowiązków.
68 W istocie na wstępie tej decyzji organ powołujący dołożył starań, cytując art. 45 ust. 1 regulaminu pracowniczego, by podkreślić część wyrażenia „w szczególności uwzględnia sprawozdania dotyczące urzędników”. Następnie organ ten informuje, że sprawozdania z oceny wszystkich urzędników akredytowanych objętych awansem były lepsze od sprawozdania dotyczącego wnoszącego zażalenie. Wreszcie, co najistotniejsze, administracja podnosi we wspomnianej decyzji, że kryterium dotyczące zakresu wykonywanych przez urzędników obowiązków należy uwzględnić wyłącznie w sytuacji „równorzędnych osiągnięć” „w celu rozróżnienia urzędników, którzy spełnili wymogi awansu”.
69 Tymi słowami organ powołujący informuje wnoszącego zażalenie, że wobec stwierdzonego w świetle sprawozdania z oceny braku równorzędności między jego osiągnięciami a osiągnięciami awansowanych urzędników kryterium zakresu obowiązków nie zostało uwzględnione. Z bardzo ogólnych stwierdzeń użytych w tej decyzji przez organ powołujący (ze stwierdzeń tych wynika, że administracja w sytuacji wnoszącego zażalenie nie sięgnęła po żadne szczególne rozwiązania, lecz zastosowała w jego przypadku własną interpretację przepisów art. 45 regulaminu pracowniczego) można zatem wywnioskować, że organ ten, oceniając, czy poszczególni urzędnicy uprawnieni do ubiegania się o awans do grupy zaszeregowania AST 7 mieli te same osiągnięcia, nie uwzględnił zakresu wykonywanych przez nich obowiązków. Tymczasem, jak stwierdzono powyżej, zakres obowiązków stanowi jeden z trzech kryteriów pozwalających na ocenę osiągnięć kandydatów ubiegających się o awans.
70 Po czwarte, Rada przedstawiła w załączniku (B 9) do swej odpowiedzi na skargę przeglądową tabelę zawierającą funkcje i zakres obowiązków zainteresowanych urzędników. Z akt sprawy nie wynika jednak, by taka tabela istniała w momencie przyjmowania spornych decyzji, i co więcej, Rada nie utrzymywała, że tabela ta stanowiła podstawę analizy przeprowadzonej przez komitet konsultacyjny, do którego wniosków zastosowała się Rada.
71 Z powyższego wynika zatem, że wbrew twierdzeniom Rady okoliczność nieuwzględnienia przez nią zakresu obowiązków wykonywanych przez urzędników przy porównywaniu ich osiągnięć została wykazana w stopniu zgodnym z wymogami prawa. A zatem Rada naruszyła prawo. W rezultacie należy z tego względu stwierdzić nieważność spornych decyzji, bez potrzeby rozpatrywania pozostałych zarzutów skargi.
W przedmiocie żądań wysuwanych przeciwko decyzjom o przyznaniu awansu akredytowanym urzędnikom
W przedmiocie dopuszczalności
- Argumenty stron
72 Drudzy interwenienci podnoszą, że żądania wysuwane przeciwko decyzjom o przyznaniu awansu akredytowanym urzędnikom są niedopuszczalne. Decyzje te są bowiem jedynie konsekwencją decyzji akredytacyjnych, których skarżący nie zakwestionowali.
73 Skarżący podnoszą, że tak sformułowany zarzut niedopuszczalności nie może zostać uwzględniony. Celem ich skargi nie było bowiem kwestionowanie decyzji akredytacyjnych dotyczących awansowanych urzędników, którzy poprzednio przynależeli do kategorii C, lecz uzyskanie stwierdzenia nieważności decyzji o przyznaniu awansu tym urzędnikom, gdyż nie wykonywali oni funkcji związanych ze ścieżką kariery bez ograniczeń w ramach asystenckiej grupy funkcyjnej.
74 Co do istoty, strony powtarzają te same argumenty, które przedstawiły poprzednio w części wyroku dotyczącego żądań zmierzających do stwierdzenia nieważności spornych decyzji.
75 Drudzy interwenienci podnoszą ponadto, że stwierdzenie nieważności decyzji o przyznaniu awansu akredytowanym urzędnikom byłoby rażąco nieproporcjonalnie, zważywszy na liczbę urzędników, których by ono dotyczyło, i szkody, jakie tego rodzaju stwierdzenie nieważności mogłoby wyrządzić. Stwierdzenie nieważności wspomnianych decyzji naruszałoby ponadto zasadę ochrony uzasadnionych oczekiwań i praw nabytych.
- Ocena Sądu
76 Zgodnie z art. 110 regulaminu postępowania żądania wysuwane w uwagach interwenienta są dopuszczalne wyłącznie w sytuacji, gdy popierają uwzględnienie, w całości lub w części, żądań jednej ze stron. Interwenient nie ma tym samym legitymacji do stawiania zarzutu niedopuszczalności, który nie został podniesiony w trakcie procedury pisemnej, a Sąd nie ma w konsekwencji obowiązku ustosunkowywać się do zarzutów, które podniósł w tym zakresie interwenient.
77 Mimo to, zgodnie z art. 77 regulaminu postępowania, Sąd może w każdym czasie z urzędu badać, czy skarga jest niedopuszczalna ze względu na bezwzględne przeszkody procesowe, w tym przeszkody przywołane przez interwenientów (zob. analogicznie wyrok Sądu Pierwszej Instancji z dnia 14 kwietnia 2005 r. w sprawie T‑88/01 Sniace przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. II‑1165, pkt 49, 52, 53).
78 W niniejszej sprawie, wbrew temu, co utrzymują drudzy interwenienci, decyzje akredytacyjne i decyzje o przyznaniu awansu stanowią całkowicie odrębne decyzje. Również okoliczność, że skarżący nie zakwestionowali decyzji akredytujących nie może prowadzić do uznania żądań wysuwanych przeciwko decyzjom w sprawie awansu za niedopuszczalne.
79 Zarzut niedopuszczalności podniesiony przez drugich interwenientów nie może zatem zostać uwzględniony.
80 Ponadto Sąd uważa za stosowne przypomnieć, że urzędnicy uprawnieni do ubiegania się o awans do określonej grupy zaszeregowania mają co do zasady osobisty interes w kwestionowaniu decyzji o przyznaniu awansu do tej grupy zaszeregowania innym urzędnikom. Trybunał kilkakrotnie w sposób dorozumiany uznał za dopuszczalne tego rodzaju skargi i wręcz stwierdził nieważność decyzji w sprawie awansu lub nominacji z powodu błędów popełnionych przy porównywaniu osiągnięć lub braku takiego porównania (wyroki Trybunału: z dnia 23 stycznia 1975 r. w sprawie 29/74 de Dapper przeciwko Parlamentowi, Rec. s. 35; z dnia 17 stycznia 1989 r. w sprawie 293/87 Vainker przeciwko Parlamentowi, Rec. s. 23). Sąd Pierwszej Instancji również wyraźnie orzekł, że nawet jeżeli członkowi personelu nie przysługuje wymagalne prawo do awansu, ma on jednak interes w kwestionowaniu decyzji w sprawie awansu innego członka personelu do grupy zaszeregowania, do której aspiruje, przeciwko której to decyzji wniósł oddalone zażalenie (wyrok Sądu Pierwszej Instancji z dnia 21 stycznia 2004 r. w sprawie T‑328/01 Robinson przeciwko Parlamentowi, RecFP s. I‑A‑5, II‑23, pkt 32, 33).
Co do istoty
81 Przeciwko decyzjom o przyznaniu awansu akredytowanym urzędnikom skarżący podnieśli zarzut dotyczący naruszenia art. 45 ust. 1 regulaminu pracowniczego w zakresie, w jakim przy porównywaniu osiągnięć Rada jedynie pomocniczo uwzględniła zakres obowiązków wykonywanych przez kandydatów ubiegających się o awans. Ponieważ zarzut ten został podniesiony na poparcie żądań wysuwanych przeciwko tym decyzjom, a Sąd uznał go za zasadny, powinien on normalnie prowadzić do stwierdzenia nieważności tych decyzji, bez konieczności rozpatrywania pozostałych zarzutów podniesionych na poparcie tych żądań.
82 Sąd Unii przyznał jednak, że w sytuacji gdy akt, którego dotyczy żądanie stwierdzenia nieważności, powoduje powstanie korzyści dla osoby trzeciej, jak w przypadku wpisania na listę rezerwową, decyzji o przyznaniu awansu lub decyzji o powołaniu na wolne stanowisko, do sądu należy uprzednie zbadanie, czy takie stwierdzenie nieważności nie stanowiłoby nadmiernej sankcji za działanie niezgodne z prawem (wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 5 czerwca 1980 r. w sprawie 24/79 Oberthür przeciwko Komisji, Rec. s. 1743, pkt 11, 13; wyrok Sądu Pierwszej Instancji z dnia 10 lipca 1992 r. w sprawie T‑68/91 Barbi przeciwko Komisji, Rec. s. II‑2127, pkt 36).
83 W tym względzie należy zauważyć, że konsekwencje, które sąd Unii wiąże z niezgodnością z prawem, nie są jednakowe w przypadku konkursu i awansu. W istocie stwierdzenie nieważności wszystkich wyników konkursu stanowi co do zasady nadmierną sankcję za działania niezgodne z prawem, i to niezależnie od charakteru zaistniałych nieprawidłowości i doniosłości wynikających z nich następstw dla wyników konkursu (zob. w szczególności w odniesieniu do nieprawidłowego składu komisji konkursowej wyrok Sądu Pierwszej Instancji z dnia 22 czerwca 1990 r. w sprawach połączonych T‑32/89 i T‑39/89 Marcopoulos przeciwko Trybunałowi Sprawiedliwości, Rec. s. II‑281; zob. w odniesieniu do naruszenia zasady równego traktowania wyrok Sądu Pierwszej Instancji z dnia 17 marca 1994 r. w sprawie T‑44/91 Smets przeciwko Komisji RecFP s. I‑A‑97, II‑319).
84 Natomiast w kwestii awansów sąd Unii bada każdy konkretny przypadek.
85 Po pierwsze, sąd ten bierze pod uwagę charakter niezgodnych z prawem działań. Jeżeli stwierdzona nieprawidłowość stanowi jedynie uchybienie proceduralne, które wpływa na sytuację jedynie konkretnego urzędnika (zob. w szczególności w odniesieniu do braku sprawozdania z oceny ww. wyrok w sprawie Barbi przeciwko Komisji; wyroki Sądu Pierwszej Instancji: z dnia 21 listopada 1996 r. w sprawie T‑144/95 Michaël przeciwko Komisji, RecFP s. I‑A‑529, II‑1429; z dnia 5 października 2000 r. w sprawie T‑202/99 Rappe przeciwko Komisji, RecFP s. I‑A‑201, II‑911; zob. w odniesieniu do braku uzasadnienia wyrok Sądu Pierwszej Instancji z dnia 6 lipca 2004 r. w sprawie T‑281/01 Huygens przeciwko Komisji, RecFP s. I‑A‑203, II‑903), sąd Unii uznaje a priori, że tego rodzaju nieprawidłowość nie uzasadnia cofnięcia decyzji o przyznaniu awansu, gdyż takowe stwierdzenie nieważności stanowiłoby nadmierną sankcję. Natomiast w przypadku uchybień materialnych, takich jak niezgodność z prawem, która w całości podważa porównanie osiągnięć, sąd Unii stwierdza co do zasady nieważność decyzji o przyznaniu awansu (ww. wyroki: w sprawie Vainker przeciwko Parlamentowi; w sprawie Robinson przeciwko Parlamentowi).
86 Po drugie, sąd Unii przystępuje do wyważenia interesów.
87 Wyważając interesy sąd Unii uwzględnia, po pierwsze, interes zainteresowanych urzędników w tym, by w zgodzie z prawem i w całości przywrócić im prawo do ponownego porównania ich osiągnięć na podstawie prawidłowo zastosowanych kryteriów przewidzianych przez prawo, tak by w przyszłości nie musieli konkurować z urzędnikami, którzy zostali awansowani niezgodnie z prawem, oraz by stwierdzona przez sąd niezgodność z prawem nie miała ponownie miejsca.
88 Następnie sąd bierze pod uwagę interesy urzędników, którzy zostali awansowani niezgodnie z prawem. Wprawdzie urzędnicy ci nie dysponują żadnym prawem nabytym do utrzymania w mocy ich awansu, jeżeli decyzje w sprawie ich awansu obciążone są niezgodnością z prawem i zostały terminowo zaskarżone (zob. w odniesieniu do przykładów stwierdzenia nieważności ww. wyroki w sprawie Vainker przeciwko Parlamentowi; w sprawie Robinson przeciwko Parlamentowi), jednak sąd uwzględnia mimo to okoliczność, że urzędnicy ci w dobrej wierze mogli żywić przekonania o zgodności z prawem decyzji o przyznaniu im awansu, w szczególności jeśli otrzymali od swych przełożonych pozytywne oceny, które miały charakter obiektywnie uzasadniający awans. Sąd musi mieć szczególny wzgląd na interesy tych urzędników również dlatego, że stanowią oni istotną grupę (zob. w odniesieniu do oddalenia żądań stwierdzenia nieważności całej listy urzędników awansowanych obejmującej wiele osób wyrok Sądu Pierwszej Instancji z dnia 19 października 2006 r. w sprawie T‑311/04 Buendía Sierra przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. II‑4137, pkt 349).
89 Sądy badają wreszcie interes służby, czyli w szczególności kwestię przestrzegania prawa, konsekwencje budżetowe braku stwierdzenia nieważności decyzji, które są niezgodne z prawem (zob. pkt 90 poniżej), ewentualne trudności w wykonaniu wyroku sądu, ewentualne szkody dla ciągłości służby i ryzyko pogorszenia się klimatu społecznego w ramach instytucji.
90 Rozważywszy różne występujące interesy, sąd postanawia w odniesieniu do każdego konkretnego przypadku o ewentualnym stwierdzeniu nieważności decyzji o przyznaniu awansu. Jeżeli sąd uznałby ostatecznie, że stwierdzenie nieważności decyzji w sprawie awansu stanowiłoby nadmierną sankcję za stwierdzoną niezgodność z prawem, może on w stosownym przypadku, celem zapewnienia w interesie strony skarżącej pełnej skuteczności (effet utile) wyroku stwierdzającego nieważność decyzji o odmowie awansowania, skorzystać z nieograniczonego prawa orzekania w sporach o charakterze majątkowym i, nawet z urzędu, nakazać instytucji wypłatę odszkodowania (ww. wyrok w sprawie Oberthür przeciwko Komisji, pkt 14).
91 Badanie tych różnych kryteriów oceny w niniejszej sprawie odbywa się w szczególnym kontekście. Należy bowiem podkreślić, że skarżący wnoszą do Sądu żądania mające na celu stwierdzenie nieważności decyzji o przyznaniu awansu akredytowanym urzędnikom wyłącznie „w koniecznym zakresie” (a nie „w konsekwencji, w następstwie stwierdzenia nieważności decyzji o odmowie awansowania”).
92 W związku z tym, mając na uwadze sformułowanie użyte w tych żądaniach, Sąd powinien, przez zbadaniem, czy stwierdzenie nieważności stanowi nadmierną sankcję za stwierdzoną w wyżej wymienionych okolicznościach niezgodność z prawem, ocenić, czy wspomniane stwierdzenie nieważności jest konieczne, by przywrócić skarżącym możliwość bycia awansowanym, by przywrócić stan zgodności z prawem oznaczający przeprowadzenie nowego porównania osiągnięć na podstawie kryteriów zgodnych z prawem i, w stosownych przypadkach, objęcie skarżących awansem ze skutkiem ex tunc.
93 Kwestią kluczową jest zatem ustalenie, czy utrzymanie w mocy decyzji o przyznaniu awansu 14 akredytowanych urzędników stanowiłoby przeszkodę dla awansowania skarżących, w sytuacji gdyby podczas nowego porównania przeprowadzonego w ramach wykonania wyroku sądu osiągnięcia skarżących zostały ocenione wyżej od osiągnięć urzędników awansowanych niezgodnie z prawem, tak aby umożliwić im skorzystanie z awansu.
94 Do zakończenia procedury pisemnej, jeśli wziąć pod uwagę w szczególności załącznik 2 do komunikatu z dnia 12 czerwca 2007 r. ustalający wyczerpująco liczbę możliwych awansów za 2007 r. do grupy zaszeregowania AST 7 na 22 oraz pismo Rady z dnia 19 grudnia 2008 r. potwierdzające tę informację, stwierdzenie nieważności decyzji o przyznaniu awansu akredytowanym urzędnikom wydawało się a priori konieczne, gdyż ewentualny awans skarżących do grupy zaszeregowania AST 7 wydawał się możliwy wyłącznie pod warunkiem cofnięcia awansu dla akredytowanych urzędników, którzy skorzystali z awansu do tej grupy zaszeregowania.
95 Na rozprawie przedstawiciel Rady podniósł na początku swego wystąpienia, że stwierdzenie nieważności decyzji o przyznaniu awansu akredytowanym urzędnikom po ogłoszeniu wyroku nie będzie już konieczne. Poinformował on bowiem o tym, że w przypadku stwierdzenia nieważności zaskarżonych decyzji Rada, w ramach wykonania wyroku, przywróci skarżącym ich prawa, wydając w razie konieczności decyzje w sprawie awansu za 2009 r., i przyzna skarżącym odszkodowanie z tytułu poniesionej szkody dla kariery zawodowej spowodowanej opóźnieniem awansu w latach 2007 i 2009.
96 Po wstępnych wystąpieniach stron i interwenientów w odpowiedzi na pytanie Sądu zmierzające do ustalenia, czy w świetle wyżej wskazanego stanowiska Rady skarżący nie rozważyliby wycofania żądań zmierzających do stwierdzenia nieważności decyzji o przyznaniu awansu akredytowanym urzędnikom, pełnomocnik skarżących stwierdził, że jest gotowy rozważyć wycofanie żądań, jeśli Rada potwierdziłaby na piśmie zobowiązania przedstawione przez jej przedstawiciela.
97 Po rozprawie Rada, pismem z dnia 17 grudnia 2009 r., poinformowała o treści swoich zobowiązań. Rada potwierdziła, że jeśli Sąd stwierdzi nieważność zaskarżonych decyzji z tego powodu, że porównanie osiągnięć w ramach postępowania w sprawie awansu za 2007 r. do grupy zaszeregowania AST 7 było obciążone niezgodnością z prawem, Rada zamierza podjąć następujące środki w celu wykonania wyroku:
„[…] Organ powołujący ponownie zwoła komitet konsultacyjny ds. awansu w celu ponownego porównania osiągnięć urzędników uprawnionych do ubiegania się o awans do grupy zaszeregowania AST 7 w 2007 r., zgodnie ze stwierdzeniami zawartymi w wyroku. Ponowne porównanie osiągnięć nie może ograniczać się jedynie do skarżących i urzędników objętych awansem, lecz powinno dotyczyć osiągnięć wszystkich urzędników uprawnionych do ubiegania się o awans do grupy zaszeregowania AST 7 w postępowaniu za 2007 r.
Skarżący mogą zostać awansowani jedynie w sytuacji, gdy w następstwie tego porównania i w zastosowaniu wszystkich kryteriów »podstawowych« i pomocniczych będą znajdować się w lepszej pozycji niż inni urzędnicy uprawnieni do ubiegania się o awans. Jeśli tak w rzeczywistości będzie, zainteresowani skarżący zostaną awansowani z mocą wsteczną do grupy zaszeregowania AST 7 ze skutkiem od dnia 1 stycznia 2007 r., ponad liczbę urzędników awansowanych w postępowaniu za 2007 r., w odniesieniu do których decyzje w sprawie awansu nie zostaną podważone”.
98 Pismem z dnia 7 stycznia 2010 r. skarżący poinformowali Sąd, że zważywszy na precyzyjne informacje Rady, przedstawione przez nią w piśmie z dnia 19 grudnia 2009 r., nie wycofają swoich żądań zmierzających do stwierdzenia nieważności decyzji o przyznaniu awansu.
99 Z wymiany pism między stronami wynika, że Rada ostatecznie zobowiązała się, iż w ramach wykonania postanowień niniejszego wyroku ponownie przeprowadzi porównanie osiągnięć i, w stosownych przypadkach, awansuje skarżących z mocą wsteczną powyżej ustalonej liczby.
100 W związku z tym w świetle bezwarunkowego zobowiązania podjętego przez Radę zgodnie z art. 266 TFUE stwierdzenie nieważności decyzji o przyznaniu awansu nie wydaje się ewidentnie niezbędne do stosownego przywrócenia skarżącym ich praw, gdyż ewentualny awans może zostać im przyznany ponad ustaloną liczbę urzędników akredytowanych objętych awansem, jeśli przyjąć, że taki awans ponad ustaloną liczbę, jeśli nastąpi, będzie miał taki sam zakres jak zakres decyzji o przyznaniu awansu, które zostały podjęte początkowo, bez jakichkolwiek negatywnych konotacji.
101 Chociaż prawdą jest, że w piśmie z dnia 7 stycznia 2010 r. skarżący zakwestionowali przedstawione w piśmie z dnia 17 grudnia 2009 r. sposoby wykonania przez Radę przewidywanego wyroku, podnosząc, że ich osiągnięcia powinny zostać porównane wyłącznie z osiągnięciami urzędników, którzy zostali objęci awansem, a nie z osiągnięciami wszystkich urzędników uprawnionych do ubiegania się o awans, krytyka ta pozostaje bez wpływu na ocenę, czy stwierdzenie nieważności decyzji o przyznaniu awansu ma ewentualnie niezbędny charakter. Dokładne określenie urzędników, którzy mogą zostać objęci ponownym porównaniem osiągnięć w ramach wykonania postanowień wyroku, jest bowiem kwestią niezależną od stwierdzenia nieważności decyzji o przyznaniu awansu akredytowanym urzędnikom.
102 W związku z powyższym w okolicznościach niniejszej sprawy stwierdzenie nieważności decyzji o przyznaniu awansu akredytowanym urzędnikom nie jest konieczne. Tym samym żądania wysunięte przeciwko tym decyzjom należy oddalić.
W przedmiocie kosztów
103 Zgodnie z art. 87 § 1 regulaminu postępowania, z zastrzeżeniem odmiennych przepisów tego samego rozdziału, kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Na mocy art. 87 § 2 tego regulaminu, jeżeli wymagają tego względy słuszności, Sąd może zdecydować, że strona przegrywająca sprawę zostanie obciążona tylko częścią kosztów, a nawet że nie zostanie nimi obciążona w ogóle.
104 Z uzasadnienia niniejszego wyroku wynika, że Rada zasadniczo przegrała sprawę. Poza tym skarżący wyraźnie zażądali obciążenia Rady kosztami postępowania. Ponieważ okoliczności niniejszego przypadku nie uzasadniają zastosowania przepisów art. 87 § 2 regulaminu postępowania, należy obciążyć Radę całością kosztów postępowania.
105 Interwenienci pokrywają własne koszty, zgodnie z postanowieniem art. 89 § 4 regulaminu postępowania, niezależnie od pokrycia w danym przypadku całości lub części tych kosztów przez Radę na podstawie postanowień art. 24 statutu.
Z powyższych względów
SĄD DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ
(w pełnym składzie)
orzeka, co następuje:
1) Stwierdza się nieważność decyzji Rady Unii Europejskiej o odmowie awansowania V. Bouilleza, K. Van Neyghema i I. Wagner-Leclercq do grupy zaszeregowania AST 7 w ramach postępowania w sprawie awansu za 2007 r.
2) Pozostałe żądania V. Bouilleza, K. Van Neyghema i I. Wagner-Leclercq zostają oddalone.
3) Rada Unii Europejskiej zostaje obciążona kosztami postępowania.
4) Interwenienci pokrywają własne koszty.
Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 5 maja 2010 r.