Language of document : ECLI:EU:C:2012:377

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ

PEDRO CRUZ VILLALÓN

της 21ης Ιουνίου 2012 (1)

Υπόθεση C‑173/11

Football Dataco Ltd,

Scottish Premier League Ltd,

Scottish Football League,

PA Sport UK Ltd

κατά

Sportradar GmbH,

κατά

Sportradar AG,

[αίτηση του Court of Appeal (England & Wales) (Civil Division)
(Ηνωμένο Βασίλειο)
για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως]

«Οδηγία 96/9/ΕΚ – Έννομη προστασία των βάσεων δεδομένων – Έννοια των όρων “εξαγωγή” και “επαναχρησιμοποίηση” – Προσδιορισμός του τόπου όπου λαμβάνει χώρα η επαναχρησιμοποίηση»





1.        Στο πλαίσιο διαφοράς με αντικείμενο το δικαίωμα ειδικής φύσεως που προβλέπει το άρθρο 7 της οδηγίας 96/9/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Μαρτίου 1996, σχετικά με τη νομική προστασία των βάσεων δεδομένων (2), το Court of Appeal ζητεί από το Δικαστήριο να διευκρινίσει αν δεδομένη χρήση του περιεχομένου προστατευόμενης δυνάμει του εν λόγω δικαιώματος βάσεως δεδομένων πρέπει να χαρακτηριστεί ως «εξαγωγή» ή ως «επαναχρησιμοποίηση» και, μετά τον χαρακτηρισμό της, τον τόπο όπου πρέπει να θεωρηθεί ότι αυτή έλαβε χώρα.

2.        Το παρόν προδικαστικό ερώτημα παρέχει στο Δικαστήριο τη δυνατότητα να αποφανθεί επί του ζητήματος του προσδιορισμού του τόπου όπου έλαβε χώρα η προσβολή του δικαιώματος ειδικής φύσεως. Ακολουθώντας τη νομολογία του Δικαστηρίου όσον αφορά την επικοινωνία μέσω διαδικτύου, θα περιοριστώ στην πρόταση μίας λύσεως προσαρμοσμένης στις ιδιαιτερότητες του μέσου αυτού και, ειδικότερα, στις εννοιολογικές κατηγορίες της ίδιας της οδηγίας 96/9, αφήνοντας κατά μέρος την εξέταση λοιπών ζητημάτων, όπως ιδίως το ζήτημα της αρμοδιότητας, ως προς τα οποία, κατά την άποψή μου, το αιτούν δικαστήριο δεν ζητεί διευκρινίσεις.

I –    Το νομοθετικό πλαίσιο

 Α –     Το δίκαιο της Ένωσης

3.        Στο κεφάλαιο II («Δικαίωμα του δημιουργού») της οδηγίας 96/9, υπό τον τίτλο «Πράξεις που υπόκεινται σε περιορισμούς», το άρθρο 5 ορίζει τα εξής:

«Ο δημιουργός βάσης δεδομένων έχει το αποκλειστικό δικαίωμα, όσον αφορά την έκφραση της βάσης αυτής που επιδέχεται προστασία βάσει του δικαιώματος του δημιουργού, να εκτελεί ή να επιτρέπει τις ακόλουθες πράξεις:

[…]

δ)      οποιαδήποτε ανακοίνωση, επίδειξη ή παρουσίαση της βάσης δεδομένων στο κοινό·

[…]».

4.        Στο κεφάλαιο III («Δικαίωμα ειδικής φύσεως») της οδηγίας 96/9, υπό τον τίτλο «Αντικείμενο της προστασίας», το άρθρο 7 ορίζει τα εξής:

«1.      Τα κράτη μέλη παρέχουν στον κατασκευαστή μιας βάσης δεδομένων το δικαίωμα να απαγορεύει την εξαγωγή ή/και επαναχρησιμοποίηση του συνόλου ή ουσιώδους μέρους, αξιολογούμενου ποιοτικά ή ποσοτικά, του περιεχομένου της βάσης δεδομένων, εφόσον η απόκτηση, ο έλεγχος ή η παρουσίαση του περιεχομένου της βάσης καταδεικνύουν ουσιώδη ποιοτική ή ποσοτική επένδυση.

2.      Για τους σκοπούς του παρόντος τίτλου, νοούνται ως:

α)      “εξαγωγή”: η μόνιμη ή προσωρινή μεταφορά του συνόλου ή ουσιώδους μέρους του περιεχομένου βάσης δεδομένων σε άλλο υπόθεμα, με οποιοδήποτε μέσο ή υπό οποιαδήποτε μορφή·

β)      “επαναχρησιμοποίηση”: η πάσης μορφής διάθεση στο κοινό του συνόλου ή ουσιώδους μέρους του περιεχομένου της βάσης με διανομή αντιγράφων, εκμίσθωση, μετάδοση με άμεση επικοινωνία ή με άλλες μορφές. Η πρώτη πώληση αντιγράφου μιας βάσης δεδομένων στην Κοινότητα από τον δικαιούχο ή με τη συγκατάθεσή του συνιστά ανάλωση του δικαιώματος ελέγχου της μεταπώλησης του εν λόγω αντιγράφου στην Κοινότητα.

Ο δανεισμός στο κοινό δεν συνιστά πράξη εξαγωγής ή επαναχρησιμοποίησης.

[…]»

 Β –     Το εθνικό δίκαιο

5.        Η οδηγία 96/9 μεταφέρθηκε στην εσωτερική έννομη τάξη του Ηνωμένου Βασιλείου με τον νόμο Copyright Design and Patents Act 1988 (νόμο του 1988 σχετικά με το δικαίωμα του δημιουργού, τα δικαιώματα επί των σχεδίων και τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας) ο οποίος τέθηκε σε ισχύ με την Copyright and Rights in Database Regulations 1997 (SI 1997/3032) (κανονιστική πράξη του 1997 σχετικά με το δικαίωμα του δημιουργού και τα δικαιώματα επί των βάσεων δεδομένων). Το περιεχόμενο του βρετανικού νόμου είναι πανομοιότυπο με της οδηγίας.

II – Τα πραγματικά περιστατικά

6.        Οι Football Dataco Ltd, Scottish Premier League Ltd, Scottish Football League, PA Sport UK Ltd (στο εξής: Football Dataco κ.λπ.), ενάγουσες εταιρίες στο πλαίσιο της διαδικασίας της κύριας δίκης, φέρουν την ευθύνη για την οργάνωση των πρωταθλημάτων ποδοσφαίρου στην Αγγλία και τη Σκωτία. Η πρώτη είναι επιφορτισμένη με τη δημιουργία και επεξεργασία των δεδομένων και των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας σχετικά με τα πρωταθλήματα αυτά και υποστηρίζει ότι, βάσει του βρετανικού δικαίου, έχει δικαίωμα ειδικής φύσεως επί της βάσεως δεδομένων που καλείται Football Live.

7.        Η επίμαχη βάση δεδομένων (Football Live) αποτελεί συλλογή δεδομένων σχετικών με τους τρέχοντες ποδοσφαιρικούς αγώνες (εξέλιξη των αποτελεσμάτων, ονόματα των παικτών, τέρματα, κάρτες, αντικαταστάσεις). Τα δεδομένα συλλέγονται κυρίως από πρώην επαγγελματίες ποδοσφαιριστές οι οποίοι εργάζονται ως ανεξάρτητοι συνεργάτες για λογαριασμό των Football Dataco κ.λπ., παρακολουθώντας για τον σκοπό αυτό τους ποδοσφαιρικούς αγώνες. Η απόκτηση και/ή ο έλεγχος των συλλεγόμενων πληροφοριών, όπως υποστηρίζουν οι Football Dataco κ.λπ., απαιτεί όχι μόνο μία σημαντική επένδυση, αλλά, περαιτέρω, η δημιουργία της Football Live απαιτεί ικανότητα, προσπάθεια, κριτική ικανότητα και σημαντική διανοητική εργασία εκ μέρους πεπειραμένου προσωπικού.

8.        Από την άλλη πλευρά, η γερμανική εταιρία Sportradar GmbH μεταδίδει απευθείας, μέσω του διαδικτύου, τα αποτελέσματα και λοιπά στατιστικά δεδομένα σχετικά με τους αγώνες του αγγλικού πρωταθλήματος. Η εν λόγω υπηρεσία καλείται Sport Live Data.

9.        Ειδικότερα, η Sportradar GmbH διαθέτει ιστότοπο, ο οποίος καλείται betradar.com. Οι εταιρίες στοιχημάτων οι οποίες είναι πελάτες της Sportradar Gmbh φέρεται ότι συνάπτουν συμβάσεις με την ελβετική εταιρία Sportradar AG, η οποία είναι μητρική εταιρία της Sportradar GmbH. Μεταξύ των εταιριών αυτών συγκαταλέγονται η βρετανική εταιρία bet365 και η εταιρία Stan James, η οποία έχει έδρα το Γιβραλτάρ. Αμφότερες προσφέρουν υπηρεσίες στοιχημάτων απευθυνόμενες στη βρετανική αγορά. Οι δικοί τους ιστότοποι περιλαμβάνουν σύνδεσμο προς τον ιστότοπο betradar.com. Η επιλογή Live Score παρέχει πρόσβαση σε πληροφορίες οι οποίες εμφανίζονται σε μια λωρίδα που διατρέχει την οθόνη και φέρει την ένδειξη bet365 ή Stan James, οπότε προκύπτει, κατά τη γνώμη του Court of Appeal, ότι οι εναγόμενες εταιρίες προσβλέπουν σε σημαντικό βαθμό στο κοινό του Ηνωμένου Βασιλείου.

10.      Στις 23 Απριλίου 2010 οι Football Dataco κ.λπ., υποστηρίζοντας ότι οι παρεχόμενες από την υπηρεσία Sport Live Data πληροφορίες εξάγονται από τη βάση δεδομένων Football Live, αξίωσαν από τη Sportradar, ενώπιον του High Court of England and Wales, αποκατάσταση της ζημίας που προήλθε από την προσβολή του δικαιώματός τους ειδικής φύσεως επί της βάσεως δεδομένων Football Live.

11.      Η Sportradar αμφισβήτησε την αρμοδιότητα του βρετανικού δικαστηρίου και ζήτησε από το Landgericht Gera (Γερμανία) να διαπιστώσει τυπικώς ότι οι δραστηριότητές της ουδόλως προσβάλλουν δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας των Football Dataco κ.λπ.

12.      Το High Court έκρινε ότι ήταν αρμόδιο να εκδικάσει το αίτημα των Football Dataco κ.λπ. κατά το μέρος με το οποίο ζητήθηκε να αναγνωριστεί η αλληλέγγυα ευθύνη της Sportradar και των πελατών της που χρησιμοποιούν τον ιστότοπό της στο Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ ήταν αναρμόδιο να εκδικάσει το αίτημα με το οποίο ζητήθηκε να αναγνωριστεί η κύρια ευθύνη της Sportradar. Αμφότερα τα μέρη προσέβαλαν την απόφαση του High Court ενώπιον του Court of Appeal, δικαστήριο το οποίο υποβάλλει το παρόν προδικαστικό ερώτημα.

III – Το προδικαστικό ερώτημα

13.      Το περιεχόμενο του υποβληθέντος από το Court of Appeal ερωτήματος είναι το ακόλουθο:

«Όταν αναφορτώνονται δεδομένα από βάση δεδομένων που προστατεύονται με το δικαίωμα ειδικής φύσεως που προβλέπει η οδηγία 96/9/ΕΚ (στο εξής: οδηγία για τις βάσεις δεδομένων) σε διαδικτυακό διακομιστή ο οποίος βρίσκεται στο κράτος μέλος Α και, κατόπιν αιτήματος ενός χρήστη στο κράτος μέλος Β, ο διακομιστής αποστέλλει τα δεδομένα αυτά στον υπολογιστή του χρήστη ώστε να αποθηκευθούν στη μνήμη του και να προβληθούν στην οθόνη του,

α)      συνιστά η πράξη της αποστολής των δεδομένων “εξαγωγή” ή “επαναχρησιμοποίηση” εκ μέρους του προσώπου που προβαίνει σε αυτήν;

β)      λαμβάνει χώρα οποιαδήποτε πράξη “εξαγωγής” ή “επαναχρησιμοποιήσεως” από το εν λόγω πρόσωπο;

i)      στο κράτος μέλος A·

ii)      στο κράτος μέλος Β·

iii)      σε αμφότερα τα κράτη μέλη.»

14.      Το Court of Appeal κρίνει ότι δεν είναι σκόπιμο να εκθέσει συναφώς τις απόψεις του και περιορίζεται για τον λόγο αυτό σε παράθεση των επιχειρημάτων των διαδίκων (σημείο 45 της αιτήσεως προδικαστικής αποφάσεως).

IV – Η ενώπιον του Δικαστηρίου διαδικασία

15.      Η αίτηση προδικαστικής αποφάσεως περιήλθε στο Δικαστήριο στις 8 Απριλίου 2011.

16.      Εκτός από τους διαδίκους στην παρούσα διαδικασία και την Επιτροπή, γραπτές παρατηρήσεις κατέθεσαν και η Ισπανική και η Πορτογαλική Κυβέρνηση.

17.      Κατόπιν της αποφάσεως περί διεξαγωγής επ’ ακροατηρίου συζητήσεως, οι διάδικοι κλήθηκαν από το Δικαστήριο να εστιάσουν τα επιχειρήματά τους στα ακόλουθα δύο ζητήματα:

–        –      Με ποιον τρόπο συνδέονται το εκτιθέμενο από το αιτούν δικαστήριο ζήτημα του προσδιορισμού του τόπου της αποστολής των δεδομένων με τα ζητήματα του εφαρμοστέου δικαίου στη διαφορά της κύριας δίκης και του κατά τόπον αρμόδιου δικαστηρίου σύμφωνα, αντιστοίχως, με τον κανονισμό Ρώμη ΙΙ και τον κανονισμό Βρυξέλλες I;

–        –      Ποια είναι η ενδεχόμενη επίδραση στην παρούσα υπόθεση των νομολογιακών εξελίξεων που παρατίθενται στις σκέψεις 61 έως 67 της αποφάσεως L’Oréal (3), στις σκέψεις 61 έως 94 της αποφάσεως Pammer και Alpenhof (4) και στις σκέψεις 45 έως 52 της αποφάσεως eDate Advertising κ.λπ. (5);

18.      Κατά την επ’ ακροατηρίου συζήτηση της 8ης Μαρτίου 2012, παρέστησαν ενώπιον του Δικαστηρίου η Βελγική Κυβέρνηση, η Πορτογαλική Κυβέρνηση, καθώς και οι διάδικοι στην υπόθεση της κύριας δίκης και η Επιτροπή.

V –    Επιχειρήματα

19.      Οι Football Dataco κ.λπ. υποστηρίζουν, όσον αφορά το πρώτο εκ των υποβληθέντων από το Court of Appeal ερώτημα, ότι η αποστολή των δεδομένων στον υπολογιστή ενός χρήστη αποτελεί ταυτοχρόνως εξαγωγή –με την έννοια της μεταφοράς, από ένα μέσο προς άλλο μέσο, δεδομένων που προέρχονται από προστατευόμενη βάση– και επαναχρησιμοποίηση –με την έννοια της μεταδόσεως των εν λόγω δεδομένων στο κοινό.

20.      Όσον αφορά το δεύτερο εκ των υποβληθέντων από το αιτούν δικαστήριο ερώτημα, οι Football Dataco κ.λπ. υποστηρίζουν ότι οι ενέργειες της Sportradar πρέπει να θεωρηθεί ότι έλαβαν χώρα στο Ηνωμένο Βασίλειο, διότι κατευθύνθηκαν προς αυτό το κράτος μέλος. Για τον λόγο αυτό, τυγχάνει εφαρμογής, κατά την άποψή τους, η καλούμενη «θεωρία της ανακοινώσεως», την οποία αναγνωρίζει τόσο η οδηγία 2001/29 (6) όσο και η Συνθήκη ΠΟΔΙ (7) και το Δικαστήριο στην προπαρατεθείσα απόφαση L’Oréal.

21.      Η Ισπανική Κυβέρνηση συντάσσεται ουσιαστικά με τη θέση των Football Dataco κ.λπ., υποστηρίζοντας ότι, κατά την άποψή της, η εξεταζόμενη δραστηριότητα περιλαμβάνει εξαγωγή, η οποία λαμβάνει χώρα στο κράτος Α όπου βρίσκεται η βάση στην οποία αναφορτώνονται τα προερχόμενα από την προστατευόμενη βάση δεδομένα, και επαναχρησιμοποίηση, η οποία λαμβάνει χώρα στο κράτος Β όπου βρίσκεται ο χρήστης προς τον οποίο αποστέλλονται τα δεδομένα κατόπιν αιτήματός του.

22.      Η Πορτογαλική Κυβέρνηση επισημαίνει ότι, στην υπόθεση της κύριας δίκης, τα δεδομένα θα μπορούσαν να αποκτηθούν χωρίς να χρησιμοποιηθεί η προστατευόμενη βάση. Για τον λόγο αυτό, στο μέτρο που δεν μπορεί να υπάρχει βεβαιότητα ως προς τούτο, μπορεί να γίνεται λόγος μόνο για επαναχρησιμοποίηση, η οποία, περαιτέρω, λαμβάνει χώρα σε αμφότερα τα κράτη μέλη.

23.      Η δε Επιτροπή υποστηρίζει ότι το ερώτημα πρέπει να επεκταθεί ώστε να περιλάβει και την αναφόρτωση των δεδομένων πριν από την αποστολή τους, θεωρώντας ότι η πρώτη πράξη συνιστά εξαγωγή, ενώ η δεύτερη επαναχρησιμοποίηση. Όσον αφορά το ζήτημα του τόπου όπου έλαβαν χώρα οι πράξεις αυτές, η Επιτροπή υποστηρίζει ότι είναι αδιάφορο για τον νομικό χαρακτηρισμό τους και ότι θα ενδιαφέρει, ενδεχομένως, μόνο σε μεταγενέστερο χρόνο, στο πλαίσιο της διαδικασίας της κύριας δίκης, όταν θα πρέπει να προσδιορισθεί το εφαρμοστέο στη διαφορά δίκαιο.

24.      Τέλος, η Sportradar περιορίζεται στο ζήτημα του τόπου όπου έλαβαν χώρα οι εξεταζόμενες πράξεις, υποστηρίζοντας ότι για τον προσδιορισμό του πρέπει να εφαρμοστεί η «θεωρία της εκπομπής». Κατά την άποψή της, τη θεωρία αυτή αναγνωρίζουν η οδηγία 96/9, η Σύμβαση της Βέρνης (8), η οδηγία 89/552 (9), η οδηγία 93/83 (10) και η οδηγία 2001/29. Από την προσέγγιση αυτή προκύπτει ότι τόσο η αποστολή των δεδομένων όσο και η προηγούμενη αναφόρτωσή τους συνιστούν πράξεις επαναχρησιμοποιήσεως οι οποίες λαμβάνουν χώρα στο κράτος μέλος όπου βρίσκεται ο διακομιστής στον οποίο αναφορτώνονται τα προστατευόμενα δικαιώματα.

25.      Όσον αφορά τα ερωτήματα στα οποία το Δικαστήριο κάλεσε τους διαδίκους να εστιάσουν την επιχειρηματολογία τους κατά τη διάρκεια της επ’ ακροατηρίου συζητήσεως, όλοι επισημαίνουν ότι το ζήτημα του προσδιορισμού του τόπου όπου έλαβαν χώρα οι πράξεις της αποστολής των δεδομένων είναι κρίσιμο προκειμένου να καθοριστεί τόσο το αρμόδιο εθνικό δικαστήριο όσο και το εφαρμοστέο ουσιαστικό δίκαιο. Ως εκ τούτου, η ανάπτυξη της επιχειρηματολογίας των διαδίκων εστιάστηκε αρχικά στον προσδιορισμό του τόπου στον οποίο έλαβε χώρα η προσβολή των δικαιωμάτων ειδικής φύσεως που ενδιαφέρουν εν προκειμένω. Ως προς το ζήτημα αυτό όλοι οι διάδικοι ενέμειναν στις θέσεις που είχαν εκφράσει στα υπομνήματά τους, με εξαίρεση την Επιτροπή, η οποία κατά την επ’ ακροατηρίου συζήτηση υποστήριξε ότι εν προκειμένω υπήρξε τόσο εξαγωγή όσο και επαναχρησιμοποίηση και ότι αμφότερες οι πράξεις έλαβαν χώρα τόσο στο κράτος Α όσο και στο κράτος Β, καθώς, κατά την άποψή της, ήταν κρίσιμη η διάκριση μεταξύ, αφενός, της βλαπτικής πράξεως και, αφετέρου, αυτής καθαυτής της βλάβης.

26.      Τέλος, κατά την επ’ ακροατηρίου συζήτηση, αμφότερες η Βελγική και η Πορτογαλική Kυβέρνηση δεν αναγνώρισαν ότι η Football Live πληρούσε την προϋπόθεση της «βάσεως δεδομένων» κατά την έννοια του άρθρου 1, παράγραφος 2, της οδηγίας 96/9, καθόσον ούτε από άποψη περιεχομένου ούτε από άποψη δομής ικανοποιούσε τις αναγκαίες προϋποθέσεις ώστε να αποτελεί αντικείμενο της προστασίας την οποία εγγυάται η εν λόγω οδηγία.

VI – Εκτίμηση

 Α –      Προκαταρκτικές παρατηρήσεις

27.      Προκειμένου να γίνουν κατανοητές η έννοια και η έκταση των υποβληθέντων προδικαστικών ερωτημάτων του Court of Appeal, θεωρώ ότι είναι διαφωτιστικό το περιεχόμενο της αποφάσεως του Court of Appeal, η οποία είχε προηγηθεί και συνοδεύει την αίτηση για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως της ίδιας ημερομηνίας.

28.      Η εν λόγω απόφαση καταλήγει διαπιστώνοντας α) την αναρμοδιότητα του δικαστηρίου να κρίνει την αγωγή για προσβολή δικαιώματος διανοητικής ιδιοκτησίας (ζήτημα το οποίο αναπτύσσεται στα σημεία 14 έως 18 της αιτήσεως για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)· β) την αρμοδιότητα του δικαστηρίου να αποφανθεί επί της αλληλέγγυας ευθύνης της Sportradar (ζήτημα το οποίο αναπτύσσεται στα σημεία 19 έως 39 της αιτήσεως για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)· γ) τη μη έκδοση οριστικής αποφάσεως όσον αφορά την αρμοδιότητα του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου όσον αφορά την αγωγή που ασκήθηκε ατομικώς κατά των εναγομένων.

29.      Το τελευταίο αυτό ζήτημα δεν συνδέεται σαφώς με την αίτηση για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως. Αντ’ αυτού, ξεκινώντας από τη σκέψη 40 της ίδιας αποφάσεως, εκτίθενται σκέψεις που είναι δυνατό να θεωρηθούν ως το σκεπτικό βάσει του οποίου διαμορφώθηκαν τα υποβληθέντα ερωτήματα υπό την τελική τους διατύπωση: ο προβληματισμός σχετικά με τις κατηγορίες «εξαγωγής» και «επαναχρησιμοποιήσεως» (σκέψεις 40-41), αλλά κυρίως μία εκτενής περιγραφή των θέσεων των διαδίκων όσον αφορά τις θεωρίες της «μεταδόσεως» και της «ανακοινώσεως» (σκέψεις 42 έως 46), καταλήγοντας με την παράθεση των ερωτημάτων, όπως εκτέθηκαν ήδη.

30.      Το πρώτο από τα εν λόγω ερωτήματα αφορά τον νομικό χαρακτηρισμό, σύμφωνα με την οδηγία 96/9, πράξεως την οποία το Court of Appeal περιγράφει λεπτομερώς χρησιμοποιώντας τους ακόλουθους όρους: «αποστολή» από πρόσωπο που εκμεταλλεύεται ένα διακομιστή ευρισκόμενο σε κράτος μέλος προς τον υπολογιστή χρήστη ευρισκόμενου σε άλλο κράτος μέλος, κατόπιν αιτήματος του εν λόγω χρήστη, δεδομένων που αποκτήθηκαν από βάση δεδομένων προστατευόμενη δυνάμει δικαιώματος ειδικής φύσεως.

31.      Επομένως, δεν αμφισβητείται οτιδήποτε σε σχέση με τη βάση δεδομένων Football Live –η οποία πρέπει να νοηθεί ως «βάση δεδομένων» κατά την έννοια του άρθρου 1, παράγραφος 2, της οδηγίας 96/9–, ούτε σε σχέση με τα δικαιώματα τα οποία διατείνονται ότι έχουν επ’ αυτής οι Football Dataco κ.λπ. Συνεπώς, κατά την άποψή μου, είναι εκτός θέματος η επανεξέταση των ανωτέρω ζητημάτων, την οποία ζήτησαν η Βελγική και η Πορτογαλική Κυβέρνηση, προκειμένου να αμφισβητήσουν ότι η βάση Football Live αποτελεί βάση δεδομένων προστατευόμενη σύμφωνα με την οδηγία 96/9.

32.      Ούτε το ζήτημα αυτό ούτε το ζήτημα αν οι Football Dataco κ.λπ. είναι δικαιούχοι δικαιώματος ειδικής φύσεως επί της βάσεως δεδομένων Football Live αμφισβητήθηκαν στο πλαίσιο της διαδικασίας της κύριας δίκης.

33.      Αντιθέτως, υπενθυμίζεται ότι, όπως αναφέρεται στο σημείο 19 της αιτήσεως για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως, η Sportradar αμφισβητεί ειδικότερα, στο πλαίσιο της διαδικασίας της κύριας δίκης, την αρμοδιότητα των δικαστηρίων στο Ηνωμένο Βασίλειο να αποφανθούν επί της προσβολής του δικαιώματος ειδικής φύσεως, την οποία προβάλλουν οι Football Dataco κ.λπ. με την αγωγή που άσκησαν ατομικώς εναντίον της.

34.      Επίσης, δεν αμφισβητείται ότι τα «αποστελλόμενα» δεδομένα προήλθαν από τη βάση Football Live και ότι η «αποστολή» έγινε από διακομιστή της Sportradar ευρισκόμενο σε κράτος μέλος διαφορετικό από το Ηνωμένο Βασίλειο. Στον βαθμό που τα ανωτέρω εξυπακούονται, δεν απαιτείται, κατά την άποψή μου, και αντίθετα προς τα υποστηριζόμενα από την Επιτροπή, να εξεταστεί ο νομικός χαρακτηρισμός της αναφορτώσεως στον διακομιστή της Sportradar των δεδομένων που λήφθηκαν από τη βάση Football Live. Η απάντηση στο ερώτημα αυτό ουδόλως συμβάλλει στην απάντηση επί των υποβληθέντων από το Court of Appeal ερωτημάτων προς το Δικαστήριο, τα οποία αφορούν αποκλειστικώς την αποστολή προς τον υπολογιστή χρηστών ευρισκόμενων στο Ηνωμένο Βασίλειο δεδομένων των οποίων η φύση, η απόκτηση και η προέλευση δεν ήγειραν αμφιβολίες.

35.      Το δεύτερο υποβληθέν ερώτημα αφορά τον προσδιορισμό του τόπου όπου έλαβε χώρα η πράξη της «αποστολής», μετά τον νομικό χαρακτηρισμό της. Κατά την άποψη της Επιτροπής, ο προσδιορισμός του τόπου στον οποίο έλαβε χώρα η πράξη της αποστολής είναι αδιάφορος για τον χαρακτηρισμό της πράξεως αυτής. Τούτο είναι αναμφιβόλως αληθές. Παρά ταύτα, η διαπίστωση αυτή δεν ασκεί αυτή καθ’ εαυτή καθοριστική επιρροή. Είναι δυνατό να θεωρηθεί ότι το Court of Appeal ζητεί διευκρινίσεις ως προς τον τόπο της «αποστολής» ενδεχομένως διότι μόνο εκκινώντας από αυτό το στοιχείο μπορεί να προσδιορίσει το δικαστήριο το οποίο είναι αρμόδιο να κρίνει τη διαφορά που ανέκυψε στο πλαίσιο της υποθέσεως της κύριας δίκης, ερώτημα το οποίο συνιστά, όπως κατέστη σαφές κατά την επ’ ακροατηρίου συζήτηση, ένα από τα ζητήματα της υπό κρίση διαφοράς στο πλαίσιο της κύριας διαδικασίας (σημεία 19 και 20 της αιτήσεως για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως).

36.      Παρά ταύτα, δεν πρέπει να παραβλεφθεί ότι το Court of Appeal συνέταξε με μεγάλη ακρίβεια τα δύο ερωτήματα τα οποία υπέβαλε στο Δικαστήριο. Μερίμνησε ώστε να αποδώσει τις αμφιβολίες του σχετικά με την πράξη αποστολής στην οποία προέβη η Sportradar, ζητώντας διευκρινίσεις, πρώτον, σχετικά με τον χαρακτηρισμό της ως «εξαγωγή» ή «επαναχρησιμοποίηση» και, στη συνέχεια, σχετικά με τον τόπο στον οποίο αυτή η συγκεκριμένη πράξη λαμβάνει χώρα. Κατά την άποψή μου, αποφεύγοντας κάθε αναφορά στην προκληθείσα με αυτή την πράξη ζημία, το αιτούν δικαστήριο είχε την πρόθεση να μην περιληφθεί στην εκτίμηση του Δικαστηρίου η εξέλιξη των συνεπειών που απορρέουν από τον προσδιορισμό του τόπου στον οποίο λαμβάνει χώρα η «αποστολή». Για τον λόγο αυτό, θα περιοριστώ στο ζήτημα του προσδιορισμού του τόπου όπου η συγκεκριμένη πράξη της αποστολής έλαβε χώρα, χωρίς να επεκταθώ στο ζήτημα των συνεπειών που είναι δυνατό να συναχθούν από την απάντηση στο ζήτημα αυτό, συνέπειες ως προς τις οποίες θα κληθεί να αποφανθεί το αιτούν δικαστήριο.

37.      Εξάλλου, φρονώ ότι από τα διαδικαστικά έγγραφα στο πλαίσιο της κύριας δίκης δεν προκύπτει ότι το Court of Appeal αναμένει ότι θα υπάρξουν αμφιβολίες αναφορικά με τον προσδιορισμό του εφαρμοστέου εν προκειμένω δικαίου αφής στιγμής προσδιοριστεί το αρμόδιο να αποφανθεί επί της κύριας διαφοράς δικαστήριο. Ούτε κατά την επ’ ακροατηρίου συζήτηση τούτο αποτέλεσε αντικείμενο συζητήσεως, και για τον λόγο αυτό, κατά την άποψή μου, δεν θα ήταν σκόπιμο να αποφανθεί το Δικαστήριο επί του ζητήματος αυτού.

 Β –      Ο νομικός χαρακτηρισμός της αποστολής, την οποία ενεργεί πρόσωπο το οποίο εκμεταλλεύεται διακομιστή ευρισκόμενο σε ένα κράτος μέλος προς τον υπολογιστή χρήστη ευρισκόμενου σε άλλο κράτος μέλος, κατόπιν αιτήματος του εν λόγω χρήστη, δεδομένων ληφθέντων από βάση δεδομένων προστατευόμενη δυνάμει δικαιώματος ειδικής φύσεως. Αντικειμενικές και υποκειμενικές πτυχές

38.      Κατά την άποψή μου, η απάντηση σε αυτό το πρώτο ερώτημα συνάγεται χωρίς δυσκολία από τη νομολογία του Δικαστηρίου σε διάφορες, σχετικά πρόσφατες, αποφάσεις του (11).

39.      Κατά τη νομολογία αυτή, οι έννοιες των όρων «εξαγωγή» και «επαναχρησιμοποίηση», από αντικειμενικής απόψεως, «πρέπει […] να ερμηνεύονται ως αναφερόμενες σε κάθε πράξη που συνίσταται, αντιστοίχως, στην ιδιοποίηση και τη διάθεση στο κοινό, χωρίς τη συγκατάθεση του δημιουργού της βάσεως δεδομένων, των αποτελεσμάτων της επενδύσεως του τελευταίου, στερώντας του έτσι έσοδα που υποτίθεται ότι θα του επέτρεπαν να αποσβέσει το κόστος της επενδύσεως αυτής» (προπαρατεθείσα απόφαση The British Horseracing Board, σκέψη 51).

40.      Περαιτέρω, πρόκειται για έννοιες οι οποίες «δεν μπορούν να περιοριστούν στις περιπτώσεις της εξαγωγής και της επαναχρησιμοποιήσεως απευθείας από την αρχική βάση δεδομένων, και μάλιστα με κίνδυνο να μείνει ο δημιουργός της βάσεως δεδομένων χωρίς προστασία έναντι των χωρίς προηγούμενη άδεια πράξεων αντιγραφής από αντίγραφο της βάσεώς του» (προπαρατεθείσα απόφαση The British Horseracing Board Ltd, σκέψη 52). Κατά συνέπεια, «οι έννοιες της εξαγωγής και της επαναχρησιμοποιήσεως δεν προϋποθέτουν απαραιτήτως άμεση πρόσβαση στην αντίστοιχη βάση δεδομένων» (προπαρατεθείσα απόφαση The British Horseracing Board, σκέψη 53).

41.      Στην υπό κρίση υπόθεση, η οποία αφορά αποκλειστικώς την κατόπιν αιτήματος χρήστη «αποστολή» προς τον υπολογιστή του δεδομένων ληφθέντων από βάση δεδομένων προστατευόμενη δυνάμει δικαιώματος ειδικής φύσεως, είναι προφανές ότι πρόκειται για πράξη η οποία εμπίπτει, ως αναγκαίο συστατικό στοιχείο, σε διαδικασία διαθέσεως στο κοινό η οποία, κατά τη νομολογία που διαμορφώθηκε με την προπαρατεθείσα απόφαση The British Horseracing Board, συνιστά επαναχρησιμοποίηση, υπό την έννοια του άρθρου 7, παράγραφος 2, της οδηγίας 96/9.

42.      Πράγματι, η «επαναχρησιμοποίηση» στην οποία αναφέρεται η οδηγία 96/9, στο πλαίσιο της επικοινωνίας μέσω του διαδικτύου, μπορεί να νοηθεί μόνο ως μία, κανονικά, σύνθετη πράξη αποτελούμενη από εκείνες τις συμπεριφορές που είναι αναγκαίες ώστε να προέλθει η «διάθεση» την οποία, κατά το γράμμα της οδηγίας, περιλαμβάνει η «επαναχρησιμοποίηση». Η αποστολή από τη Sportradar στην οποία αναφέρεται το Court of Appeal ενσωματώνεται σε αυτή τη σύνθετη πράξη υπό τη μορφή ενός εκ των αναγκαίων συστατικών της και, για τον λόγο αυτό, καθόσον αφορά την παρούσα υπόθεση, πρέπει να θεωρηθεί ότι συνιστά «επαναχρησιμοποίηση».

43.      Στο σημείο αυτό κρίνω σκόπιμο να εξετάσω τις περιστάσεις υπό τις οποίες υποβλήθηκε η παρούσα αίτηση για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως. Με τον τρόπο αυτό θα γίνει αντιληπτή η συνάφεια των ζητημάτων επί των οποίων το αιτούν δικαστήριο διατηρεί αμφιβολίες όσον αφορά την αρμοδιότητά του να αποφανθεί επί μίας πολύ συγκεκριμένης πράξεως: της «αποστολής» την οποία ενήργησε η Sportradar.

44.      Υπενθυμίζεται προκαταρκτικώς ότι το Court of Appeal δεν διατηρεί αμφιβολίες ως προς την αρμοδιότητά του να εκδικάσει την ασκηθείσα από τους Football Dataco κ.λπ. αγωγή η οποία στρέφεται αλληλεγγύως κατά της Sportradar και των εγκατεστημένων στο Ηνωμένο Βασίλειο πελατών της. Αντιθέτως, αμφιβάλλει ως προς την αρμοδιότητά του να εκδικάσει την ασκηθείσα από τους Football Dataco κ.λπ. αγωγή η οποία στρέφεται ατομικώς κατά της Sportradar.

45.      Κατά την άποψή μου, είναι σαφές ότι συνιστά κλασική περίπτωση «επαναχρησιμοποιήσεως» η αλληλουχία των συμπεριφορών της Sportradar η οποία καταλήγει, μέσω των εταιριών στοιχημάτων που έχουν συμβληθεί με αυτή, στη διάθεση σε ιδιώτες των δεδομένων της βάσεως Football Live.

46.      Παρά ταύτα, στο μέτρο που η αγωγή στην υπόθεση της κύριας δίκης στρέφεται αποκλειστικώς κατά της Sportradar, το αιτούν δικαστήριο ζητεί να διευκρινιστεί αν μόνη η συμπεριφορά της εταιρίας αυτής, η οποία ενσωματώνεται στην ως άνω αλληλουχία και φέρει τον νομικό χαρακτηρισμό που απολαύει το σύνολο των εν λόγω ενεργειών, επειδή εντάσσεται στο πλαίσιο αυτό, έχει από μόνη της, στα άκρα όρια αυτού του πλαισίου, επαρκή οντότητα και αυτοτέλεια ώστε να φέρει διαφορετικό χαρακτηρισμό.

47.      Κατά την άποψή μου, η απάντηση πρέπει σαφώς να είναι αρνητική. Το γεγονός ότι, υπό περιστάσεις ανάλογες της υποθέσεως της κύριας δίκης, η «επαναχρησιμοποίηση» είναι το αποτέλεσμα της συνδρομής σειράς συμπεριφορών καταλογιζόμενων σε διαφορετικά πρόσωπα δεν συνεπάγεται ότι κάθε μία από τις συμπεριφορές αυτές δεν μπορεί να χαρακτηριστεί από μόνη της ως «επαναχρησιμοποίηση» υπό την έννοια και με τις συνέπειες που προβλέπει η οδηγία 96/9. Είναι σαφές ότι κάθε μία από τις εν λόγω συμπεριφορές μπορεί να νοηθεί μόνο ως συστατική της σύνθετης πράξεως και, ως εκ τούτου, φέρει αναγκαίως τον χαρακτηρισμό που αντιστοιχεί στην επίμαχη πράξη.

48.      Κατά συνέπεια, ως πρώτο συμπέρασμα, προτείνω στο Δικαστήριο να απαντήσει στο πρώτο ερώτημα ότι η «αποστολή» την οποία ενήργησε ειδικότερα η Sportradar συνιστά επαναχρησιμοποίηση υπό την έννοια του άρθρου 7, παράγραφος 2, στοιχείο β΄, της οδηγίας 96/9.

 Γ –      Ο προσδιορισμός του τόπου όπου έλαβε χώρα η «επαναχρησιμοποίηση» των δεδομένων τα οποία λήφθηκαν από βάση δεδομένων προστατευόμενη από δικαίωμα ειδικής φύσεως

49.      Η απάντηση στο δεύτερο εκ των υποβληθέντων από το αιτούν δικαστήριο ερώτημα ώθησε τους διαδίκους να συνταχθούν με μία από τις δύο κλασικές θεωρίες για την ανακοίνωση: από τη μία πλευρά, με την καλούμενη «θεωρία της εκπομπής», σύμφωνα με την οποία η επαναχρησιμοποίηση έλαβε χώρα στον τόπο όπου βρισκόταν ο διακομιστής της Sportradar από τον οποίο «απεστάλησαν» τα δεδομένα που ζήτησαν οι πελάτες των δύο εταιριών στοιχημάτων που παρέχουν τις υπηρεσίες τους στη βρετανική αγορά· από την άλλη, με την καλούμενη «θεωρία της μεταδόσεως ή της λήψεως», σύμφωνα με την οποία η επαναχρησιμοποίηση έλαβε χώρα στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου οι Βρετανοί πελάτες των εταιριών στοιχημάτων που συνδέονται με τη Sportradar έλαβαν, κατόπιν αιτήματος, στους υπολογιστές τους τα δεδομένα που μετέδωσε η Sportradar από τόπο ευρισκόμενο εκτός του Ηνωμένου Βασιλείου.

50.      Αυτή η προσέγγιση του προβλήματος καταδεικνύει σαφώς ότι, στο πλαίσιο του διαδικτύου, είναι αμφισβητήσιμης χρησιμότητας η χρησιμοποίηση εννοιολογικών κατασκευών που επινοήθηκαν στο πλαίσιο της ραδιοτηλεοπτικής μεταδόσεως. Στο δε τελευταίο αυτό πλαίσιο η νομοθεσία της Ένωσης την οποία επικαλούνται οι διάδικοι είτε δεν επιλέγει σαφώς μία από τις δύο δυνατές εναλλακτικές (12) είτε, όταν προβαίνει στην επιλογή αυτή, το πράττει ακριβώς προκειμένου να κατοχυρώσει μία δραστηριότητα η οποία χαρακτηρίζεται με βάση μία από τις εναλλακτικές αυτές (13).

51.      Στην παρούσα υπόθεση είναι αναγκαία κατά μείζονα λόγο, σύμφωνα με την πρόσφατη πρακτική του Δικαστηρίου, μία ιδιαίτερη κατασκευή, προσαρμοσμένη στην ιδιαιτερότητα της ανακοινώσεως μέσω του διαδικτύου και, ειδικότερα, στην ιδιαιτερότητα της εφαρμοστέας εν προκειμένω νομοθεσίας της Ένωσης, της οποίας την αυθεντική ερμηνεία ζητεί το αιτούν δικαστήριο.

52.      Πρώτον, τίθεται το ζήτημα της ανακοινώσεως μέσω του διαδικτύου, φαινόμενο ως προς τις ιδιαιτερότητες του οποίου, όσον αφορά τον τομέα της μεταδόσεως πληροφοριών, είχα την ευκαιρία να επεκταθώ στο πλαίσιο άλλου προδικαστικού ερωτήματος (14).

53.      Δεύτερον, εκδίδεται μια νομοθετική πράξη, η οδηγία 96/9, λόγος υπάρξεως της οποίας είναι η διαπίστωση της ανεπαρκούς προστασίας των δικαιωμάτων επί των βάσεων δεδομένων στα κράτη μέλη, όπως ρητώς αναφέρει η πρώτη αιτιολογική σκέψη της, με αποτέλεσμα ο σκοπός του νομοθέτη της Ένωσης να μην είναι άλλος από την εξασφάλιση επαρκούς προστασίας μέσω της αναγνωρίσεως και της κατοχυρώσεως των καλούμενων δικαιωμάτων ειδικής φύσεως του δημιουργού βάσεως δεδομένων έναντι ενεργειών οι οποίες κατά την οδηγία ορίζονται ως περιπτώσεις «εξαγωγής» ή «επαναχρησιμοποιήσεως», ακριβώς όπως αυτές οι οποίες ενδιαφέρουν εν προκειμένω.

54.      Η ίδια η οδηγία 96/9, όπως έχω επανειλημμένως αναφέρει, χρησιμοποιεί την έννοια της «επαναχρησιμοποιήσεως» ως ιδιαίτερη και ορισμένη κατηγορία με συγκεκριμένους όρους οι οποίοι, κατά την άποψή μου, ανταποκρίνονται πλήρως στις ανάγκες της θεωρητικής κατασκευής που απαιτεί ο ιδιαίτερος χαρακτήρας της ανακοινώσεως πληροφοριών μέσω διαδικτύου.

55.      Στο πλαίσιο του διαδικτύου, οι έννοιες της «εκπομπής» και της «λήψεως» έχουν πολύ σχετική αξία ως κριτήρια προσδιορισμού του «τόπου» των δύο σημείων μεταξύ των οποίων πραγματοποιείται η επικοινωνία. Η δικτυακή δομή ενός μέσου επικοινωνίας παγκόσμιας εμβέλειας, το οποίο τελεί σε διαρκή διαδικασία ανανεώσεως του περιεχομένου του και χαρακτηρίζεται ακόμη από αξιοσημείωτο βαθμό αντιστάσεως στην πειθαρχία ενός νομικού πλαισίου το οποίο, προκειμένου να είναι αποτελεσματικό και επαρκές, μπορεί να προέλθει μόνο από την κοινή βούληση της διεθνούς κοινότητας των κρατών, καθιστά ανώφελες τις κατηγορίες που στηρίζονται σε έννοιες οι οποίες, όπως ο χρόνος και ο χώρος, έχουν χαρακτήρα ιδιαίτερα αόριστο στον κόσμο της εικονικής πραγματικότητας.

56.      Το Δικαστήριο αναγνώρισε ως επαρκές κριτήριο την ιδέα του προορισμού της πληροφορίας που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο. Χρησιμοποίησε την ιδέα αυτή τόσο στην υπόθεση L’Oréal (15) όσο και στην υπόθεση Pammer και Hotel Alpenhof (16).

57.      Κατά την άποψή μου, σύμφωνο με το κριτήριο αυτό είναι επίσης και το κριτήριο που προβλέπει το ίδιο το άρθρο 7, παράγραφος 2, στοιχείο β΄, της οδηγίας 96/9, το οποίο ορίζει ότι ως «επαναχρησιμοποίηση» νοείται «η πάσης μορφής διάθεση στο κοινό» του περιεχομένου μίας προστατευόμενης βάσεως δεδομένων.

58.      Η διατύπωση αυτή, «διάθεση στο κοινό», συνιστά κατά την άποψή μου εκείνο το κρίσιμο εννοιολογικό στοιχείο που είναι αναγκαίο προκειμένου να δοθεί απάντηση στο υποβληθέν από το βρετανικό δικαστήριο ερώτημα. Με βάση την προσέγγιση αυτή, η έννοια της «επαναχρησιμοποιήσεως» περιλαμβάνει το σύνολο των πράξεων που στην προκειμένη περίπτωση, από την «αποστολή» από τον διακομιστή της Sportradar έως τις πράξεις των εταιριών στοιχημάτων, ολοκληρώνεται με την πρόσβαση των πελατών των εν λόγω εταιριών στα δεδομένα που εστάλησαν.

59.      Τέλος, στο μέτρο που η «επαναχρησιμοποίηση» κανονικά, στο πλαίσιο του διαδικτύου, δεν συνιστά μεμονωμένη πράξη, αλλά αλληλουχία πράξεων οι οποίες, αποβλέποντας στη «διάθεση» συγκεκριμένων δεδομένων με τη χρήση ενός μέσου επικοινωνίας με δικτυακή και πολυπολική δομή, λαμβάνουν υπόσταση στο μέσο αυτό ως αποτέλεσμα συμπεριφορών προσώπων ευρισκόμενων σε διαφορετικούς τόπους, επιβάλλεται η διαπίστωση ότι «τόπος» όπου λαμβάνει χώρα η «επαναχρησιμοποίηση» είναι κάθε τόπος όπου λαμβάνουν χώρα οι πράξεις που είναι αναγκαίες για να παραχθεί το αποτέλεσμα στο οποίο συνίσταται η επαναχρησιμοποίηση, ήτοι η «διάθεση» των προστατευόμενων δεδομένων.

60.      Επομένως, ως δεύτερο συμπέρασμα, προτείνω στο Δικαστήριο να απαντήσει στο δεύτερο των ερωτημάτων ότι η εξεταζόμενη επαναχρησιμοποίηση πραγματοποιείται βάσει μίας αλληλουχίας συμπεριφορών που λαμβάνουν χώρα σε διάφορα κράτη μέλη, με αποτέλεσμα να θεωρείται ότι η επαναχρησιμοποίηση έλαβε χώρα σε όλα και σε κάθε ένα από αυτά.

VII – Προτάσεις

61.      Συνεπώς, προτείνω στο Δικαστήριο να δώσει την εξής απάντηση στα υποβληθέντα ερωτήματα:

«1)      Όταν αναφορτώνονται δεδομένα από βάση δεδομένων προστατευόμενη με το δικαίωμα ειδικής φύσεως που προβλέπει η οδηγία 96/9/ΕΚ σε διαδικτυακό διακομιστή ο οποίος βρίσκεται στο κράτος μέλος ,Α και, κατόπιν αιτήματος ενός χρήστη στο κράτος μέλος Β, ο διακομιστής αποστέλλει τα δεδομένα αυτά στον υπολογιστή του χρήστη ώστε να αποθηκευθούν στη μνήμη του και να προβληθούν στην οθόνη του, η πράξη της αποστολής των δεδομένων συνιστά “επαναχρησιμοποίηση” εκ μέρους του προσώπου που προβαίνει σε αυτήν.

2)      Η επαναχρησιμοποίηση που ενεργείται από το πρόσωπο αυτό λαμβάνει χώρα σε αμφότερα τα κράτη μέλη.»


1–      Γλώσσα του πρωτοτύπου: η ισπανική.


2–      ΕΕ L 77, σ. 20. Στο εξής: οδηγία 96/9.


3–      Απόφαση της 12ης Ιουλίου 2011, C‑324/09 (Συλλογή 2011, σ. Ι‑6011).


4–      Απόφαση της 7ης Δεκεμβρίου 2010, C‑585/08 και C‑144/09 (Συλλογή 2010, σ. Ι‑12527).


5–      Απόφαση της 25ης Οκτωβρίου 2011, C‑509/09 και C‑161/10 (Συλλογή 2011, σ. Ι‑10269).


6–      Οδηγία 2001/29/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Μαΐου 2001, για την εναρμόνιση ορισμένων πτυχών του δικαιώματος του δημιουργού και συγγενικών δικαιωμάτων στην κοινωνία της πληροφορίας (ΕΕ L 167, σ. 10).


7–      Συνθήκη του Παγκόσμιου Οργανισμού Διανοητικής Ιδιοκτησίας για την πνευματική ιδιοκτησία, η οποία υπογράφηκε στη Γενεύη στις 20 Δεκεμβρίου 1996, σχετικά με τα δικαιώματα του δημιουργού.


8–      Σύμβαση της Βέρνης για την προστασία λογοτεχνικών και καλλιτεχνικών έργων (πράξη Παρισίων της 24ης Ιουλίου 1971).


9–      Οδηγία 89/552/EOK του Συμβουλίου, της 3ης Οκτωβρίου 1989, για τον συντονισμό ορισμένων νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών σχετικά με την άσκηση τηλεοπτικών δραστηριοτήτων (ΕΕ L 298, σ. 23).


10–      Οδηγία 93/83/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 27ης Σεπτεμβρίου 1993, περί συντονισμού ορισμένων κανόνων όσον αφορά το δικαίωμα του δημιουργού και τα συγγενικά δικαιώματα που εφαρμόζονται στις δορυφορικές ραδιοτηλεοπτικές μεταδόσεις και την καλωδιακή αναμετάδοση (ΕΕ L 248, σ. 15).


11–      Αποφάσεις της 9ης Νοεμβρίου 2004, C‑203/02, The British Horseracing Board Ltd κ.λπ. (Συλλογή 2004, σ. I‑10415), της 9ης Οκτωβρίου 2008, C‑304/07, Directmedia Publishing GmbH (Συλλογή 2008, σ. I‑7565), και της 5ης Μαρτίου 2009, C‑545/07, Apis-Hristovich EOOD (Συλλογή 2009, σ. I‑1627).


12–      Πρόκειται για την περίπτωση της προπαρατεθείσας οδηγίας 2001/29, η οποία, τόσο κατά τους Football Dataco κ.λπ. όσο και κατά τη Sportradar, αποτελεί την υποστηρικτική βάση των αντίστοιχων θέσεών τους.


13–      Τούτο ισχύει όσον αφορά την επίσης προπαρατεθείσα οδηγία 89/552, η οποία υιοθετεί τη θεωρία της εκπομπής αποκλειστικώς γιατί έχει ως σκοπό να προβλέψει «τις ελάχιστες αναγκαίες διατάξεις για την κατοχύρωση της ελευθερίας των τηλεοπτικών μεταδόσεων» (δέκατη τρίτη αιτιολογική σκέψη).


14–      Προτάσεις της 29ης Μαρτίου 2011 στην προπαρατεθείσα υπόθεση eDate Advertising (σημεία 42 έως 48).


15–      Προπαρατεθείσα (σκέψεις 61 και 62).


16–      Προπαρατεθείσα (σκέψεις 75 έως 93).