Language of document :

Αίτηση προδικαστικής αποφάσεως την οποία υπέβαλε το Tribunale Amministrativo Regionale per il Lazio (Ιταλία) στις 27 Μαΐου 2019 – WWF Italia o.n.l.u.s. κ.λπ. κατά Presidenza del Consiglio dei Ministri, Azienda Nazionale Autonoma Strade SpA (ANAS)

(Υπόθεση C-411/19)

Γλώσσα διαδικασίας: η ιταλική

Αιτούν δικαστήριο

Tribunale Amministrativo Regionale per il Lazio

Διάδικοι στην υπόθεση της κύριας δίκης

Προσφεύγοντες: WWF Italia o.n.l.u.s., Lega Italiana Protezione Uccelli o.n.l.u.s., Gruppo di Intervento Giuridico o.n.l.u.s., Italia Nostra o.n.l.u.s., Forum Ambientalista, FC κ.λπ.

Καθών: Presidenza del Consiglio dei Ministri, Azienda Nazionale Autonoma Strade SpA (ANAS)

Προδικαστικά ερωτήματα

Έχει το άρθρο 6 της οδηγίας 1992/43/ΕΟΚ1 , σε συνδυασμό με την οδηγία [2009/147/ΕΚ]2 , κατά το μέτρο που τυγχάνει εφαρμογής εν προκειμένω, την έννοια ότι αντίκεινται σε αυτό πρωτογενής εθνική νομοθεσία και οι εκδοθείσες δυνάμει της νομοθεσίας αυτής εκτελεστικές πράξεις κανονιστικού χαρακτήρα [...], η οποία επιτρέπει στο όργανο «τελευταίου βαθμού», που είναι αρμόδιο να εκδώσει απόφαση περί περιβαλλοντικής συμβατότητας του προκαταρκτικού σχεδίου έργου σε περίπτωση αιτιολογημένης αντίθετης γνώμης του Υπουργού Περιβάλλοντος και Προστασίας του Εδάφους και της Θάλασσας, να εγκρίνει και ως εκ τούτου να επιτρέψει τη συνέχιση της διαδικασίας, επικαλούμενο την ύπαρξη σημαντικού δημόσιου ενδιαφέροντος, παρά το γεγονός ότι το αρμόδιο για την προστασία του περιβάλλοντος κρατικό όργανο έχει διαπιστώσει ότι δεν είναι δυνατή η θέσπιση τυχόν απαιτήσεων και μέτρων μετριασμού για το υπό έγκριση σχέδιο του έργου, για το οποίο ήδη διατυπώθηκε αρνητική γνώμη στο πλαίσιο της εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΕΠΕ);

Αντιτίθενται οι ως άνω οδηγίες σε λύση όπως η εν προκειμένω υιοθετηθείσα σύμφωνα με την οποία, με σκοπό την έγκριση του προκαταρκτικού σχεδίου ενός έργου που υπόκειται στη διαδικασία εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΕΠΕ), κρίνεται ότι υπερισχύει του συμφέροντος της προστασίας του περιβάλλοντος το καλούμενο «σημαντικό δημόσιο συμφέρον», μολονότι αυτό βασίζεται αποκλειστικά στη μεγαλύτερη οικονομικότητα του έργου, στη συμμόρφωσή του με τις απαιτήσεις επίσης της προστασίας του τοπίου, της ιστορίας, του πολιτισμού και των κοινωνικοοικονομικών πτυχών, καθώς και στην ανάγκη ολοκληρώσεως ενός διευρωπαϊκού οδικού δικτύου, εν προκειμένω του ΔΕΔ-[Μ], το οποίο χαρακτηρίζεται «εκτεταμένο» βάσει του κανονισμού (ΕΕ) 1315/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Δεκεμβρίου 20133 , παρά το γεγονός ότι υφίσταται εναλλακτική λύση η οποία έχει ήδη λάβει περιβαλλοντική έγκριση;

Συμβιβάζεται με τις ως άνω παρατεθείσες διατάξεις του δικαίου της Ένωσης λύση όπως η εν προκειμένω υιοθετηθείσα, στο πλαίσιο της οποίας κρίθηκε ότι είναι δυνατό να μετατεθεί στο στάδιο του οριστικού σχεδίου η διεξαγωγή περαιτέρω ερευνών και μελετών, μεταξύ των οποίων της εκτίμησης επιπτώσεων στον τόπο, σχετικά με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του οδικού άξονα ο οποίος δεν εγκρίθηκε στο πλαίσιο της εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΕΠΕ), αντί να ζητηθούν από τον φορέα του έργου περαιτέρω έρευνες και μελέτες για τον μετριασμό των επιπτώσεων στην οικονομία και το τοπίο του εναλλακτικού άξονα ο οποίος έχει ήδη λάβει περιβαλλοντική έγκριση;

Λαμβανομένων υπόψη των ανωτέρω, σε περίπτωση καταφατικής απαντήσεως όσον αφορά τη συμβατότητα [με το δίκαιο της Ένωσης] του πρώτου, δευτέρου και τρίτου ερωτήματος, αντιτίθενται οι ως άνω οδηγίες σε λύση όπως η εν προκειμένω υιοθετηθείσα, σύμφωνα με την οποία δεν κρίνεται ως δεσμευτική απόρριψη η γνώμη περί ελλείψεως περιβαλλοντικής συμβατότητας, που διατυπώθηκε από το αρμόδιο όργανο στο πλαίσιο της διαδικασίας εγκρίσεως του προκαταρκτικού σχεδίου έργου, και με την οποία μετατίθεται στο στάδιο του οριστικού σχεδίου η διεξαγωγή ενδελεχέστερων εκτιμήσεων των επιπτώσεων στον οικείο τόπο από απόψεως τοπίου και περιβάλλοντος, όσον αφορά ειδικά την εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων και τη συνακόλουθη λήψη κατάλληλων μέτρων αντισταθμίσεως και μετριασμού των επιπτώσεων;

Αντιτίθενται οι ως άνω οδηγίες σε λύση όπως η εν προκειμένω υιοθετηθείσα, σύμφωνα με την οποία ο φορέας που εισηγήθηκε την παρέμβαση κλήθηκε να ενσωματώσει, κατά την κατάρτιση του οριστικού σχεδίου του έργου, τις απαιτήσεις, παρατηρήσεις και συστάσεις όσον αφορά το τοπίο και το περιβάλλον που διατυπώθηκαν κατά τη διάρκεια της διασκέψεως των αρμοδίων υπηρεσιών η οποία διεξήχθη όσον αφορά το προκαταρκτικό σχέδιο, παρά το γεγονός ότι το αρμόδιο για την περιβαλλοντική προστασία όργανο διαπίστωσε αδυναμία θεσπίσεως τυχόν απαιτήσεων και μέτρων μετριασμού για το υπό έγκριση σχέδιο του έργου;

Αντιτίθενται οι ως άνω οδηγίες σε λύση όπως η εν προκειμένω υιοθετηθείσα σύμφωνα με την οποία ο φορέας που εισηγήθηκε την παρέμβαση κλήθηκε επίσης να καταρτίσει τη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων του έργου, που να συμπεριλαμβάνει την καλούμενη «κατάλληλη εκτίμηση», κατά πλήρη συμμόρφωση προς τις επιταγές της ισχύουσας νομοθεσίας, με βάση τις οποίες πρέπει να πραγματοποιηθεί η επίμαχη εκτίμηση επιπτώσεων;

Αντιτίθενται οι ως άνω οδηγίες σε λύση όπως η εν προκειμένω υιοθετηθείσα, στην οποία ορίζεται τρίτος φορέας (Regione Lazio, περιφέρεια του Λατίου) και όχι το κανονικά αρμόδιο όργανο (η Επιτροπή ΕΠΕ-ΣΠΕ του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Προστασίας του Εδάφους και της Θάλασσας) ως υπεύθυνος για την έγκριση της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων που επισυνάπτεται στο οριστικό σχέδιο του έργου, επίσης με σκοπό τον καθορισμό των τυχόν μεταγενέστερων μέτρων μετριασμού και αντισταθμίσεως που απαιτούνται για την προστασία και τη διαφύλαξη από απόψεως τοπίου και περιβάλλοντος του οικείου τόπου, ενώ στην Επιτροπή ΕΠΕ-ΣΠΕ του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Προστασίας του Εδάφους και της Θάλασσας καταλείπεται μόνον η αρμοδιότητα να διατυπώσει, κατά την έννοια και για τους σκοπούς του άρθρου 185, παράγραφοι 4 και 5, του νομοθετικού διατάγματος 163/06, εκ των υστέρων τη γνώμη της όσον αφορά τη συμμόρφωση του οριστικού σχεδίου του επίμαχου οδικού έργου με τις απαιτήσεις προστασίας του τοπίου και του περιβάλλοντος, μετά την παροχή της εν λόγω εγκρίσεως;

____________

1     Οδηγία 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 21ης Μαΐου 1992, για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας (ΕΕ 1992, L 206, σ. 7).

2     Οδηγία 2009/147/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Νοεμβρίου 2009, περί της διατηρήσεως των αγρίων πτηνών (ΕΕ 2010, L 20, σ. 7).

3     Κανονισμός (ΕΕ) 1315/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Δεκεμβρίου 2013, περί των προσανατολισμών της Ένωσης για την ανάπτυξη του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών και για την κατάργηση της απόφασης αριθ. 661/2010/EE (ΕΕ 2013, L 348, σ. 1).