POSTANOWIENIE PREZESA TRYBUNAŁU
z dnia 5 lipca 2018 r.(*)
Odwołanie – Interwencja – Zasady prawa Unii – Artykuł 19 statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej – Reprezentowanie przez adwokata mającego status osoby trzeciej – Reprezentatywne stowarzyszenie zawodowe – Interes w rozstrzygnięciu sprawy – Dopuszczenie
W sprawach połączonych C‑515/17 P i C‑561/17 P
mających za przedmiot dwa odwołania w trybie art. 56 statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wniesione, odpowiednio, w dniu 16 sierpnia 2017 r. (C‑515/17 P) i w dniu 22 września 2017 r. (C‑561/17 P),
Uniwersytet Wrocławski, reprezentowany przez A. Krawczyk‑Giehsmann i K. Szarek, adwokaci,
wnoszący odwołanie,
popierany przez:
Republikę Czeską, reprezentowaną przez M. Smolka, J. Vláčila i A. Kasalicką, działających w charakterze pełnomocników,
interwenient w postępowaniu odwoławczym,
w której drugą stroną postępowania jest:
Agencja Wykonawcza ds. Badań Naukowych (REA), reprezentowana przez S. Payan‑Lagrou i V. Canetti, działające w charakterze pełnomocników, wspierane przez adwokata M. Le Berre’a i G. Maternę, radcę prawnego,
strona pozwana w pierwszej instancji (C‑515/17 P),
oraz
Rzeczpospolita Polska, reprezentowana przez B. Majczynę, działającego w charakterze pełnomocnika,
wnosząca odwołanie,
popierana przez:
Republikę Czeską, reprezentowaną przez M. Smolka, J. Vláčila i A. Kasalicką, działających w charakterze pełnomocników,
interwenient w postępowaniu odwoławczym,
w której drugą stroną postępowania są:
Uniwersytet Wrocławski, reprezentowany przez A. Krawczyk‑Giehsmann i K. Szarek, adwokaci,
strona skarżąca w pierwszej instancji,
Agencja Wykonawcza ds. Badań Naukowych (REA), reprezentowana przez S. Payan‑Lagrou i V. Canetti, działające w charakterze pełnomocników, wspierane przez adwokata M. Le Berre’a i G. Maternę, radcę prawnego,
strona pozwana w pierwszej instancji (C‑561/17 P),
PREZES TRYBUNAŁU,
po zapoznaniu się ze stanowiskiem sędziego sprawozdawcy F. Biltgena i rzecznika generalnego M. Bobeka,
wydaje następujące
Postanowienie
1 W swoich odwołaniach Uniwersytet Wrocławski (Polska) i Rzeczpospolita Polska wnoszą o uchylenie postanowienia Sądu Unii Europejskiej z dnia 13 czerwca 2017 r., Uniwersytet Wrocławski/REA (T‑137/16, niepublikowanego, EU:T:2017:407, zwanego dalej „zaskarżonym postanowieniem”), w którym Sąd odrzucił jako oczywiście niedopuszczalną skargę wniesioną przez Uniwersytet Wrocławski, mającą w szczególności na celu stwierdzenie nieważności decyzji Agencji Wykonawczej ds. Badań Naukowych (REA), która została umocowana do działania przez Komisję Europejską, o wypowiedzeniu zawartej między stronami umowy w sprawie grantu oraz nakazującej zwrot różnych kwot.
2 Decyzja Sądu o odrzuceniu skargi została uzasadniona okolicznością, że skarga wszczynająca postępowanie nie została złożona zgodnie z art. 19 statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, ponieważ przedstawiciel strony skarżącej nie spełniał wymogu niezależności wymaganej przez ten przepis.
3 Postanowieniem z dnia 24 listopada 2017 r. prezes Trybunału zadecydował o połączeniu spraw C‑515/17 P i C‑561/17 P do łącznego rozpoznania w ramach pisemnego i ustnego etapu postępowania oraz do wydania mającego zapaść orzeczenia.
4 Pismem złożonym w sekretariacie Trybunału w dniu 19 lutego 2018 r. Krajowa Izba Radców Prawnych (Polska) (zwana dalej „izbą”), z siedzibą w Warszawie (Polska), na podstawie art. 40 akapit drugi statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wniosła o dopuszczenie do sprawy C‑561/17 P w charakterze interwenienta popierającego żądania Rzeczypospolitej Polskiej, wnoszącej odwołanie w tej sprawie.
5 W swych uwagach na piśmie, przedstawionych na podstawie art. 131 § 1 regulaminu postępowania przed Trybunałem, Rzeczpospolita Polska i REA wskazały, że nie mają zastrzeżeń wobec uwzględnienia wniosku złożonego przez izbę.
W przedmiocie wniosku o dopuszczenie do sprawy w charakterze interwenienta
6 Na podstawie art. 40 akapity drugi i trzeci statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej każda osoba mogąca uzasadnić interes w rozstrzygnięciu sprawy przedłożonej Trybunałowi, innej niż sprawa między państwami członkowskimi, między instytucjami Unii Europejskiej lub między tymi państwami z jednej strony a wspomnianymi instytucjami z drugiej strony, może interweniować w owej sprawie. Otóż należy od razu zauważyć, że izba pragnie interweniować w sprawie pomiędzy państwem członkowskim a agencją Unii.
7 Ponadto zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału pojęcie „interesu w rozstrzygnięciu sprawy” w rozumieniu tegoż art. 40 akapit drugi należy określić na podstawie przedmiotu sporu i rozumieć je jako bezpośredni i faktyczny interes w rozstrzygnięciu co do samych żądań, a nie jako interes w odniesieniu do podniesionych zarzutów lub argumentów. W istocie przez „rozstrzygnięcie sprawy” należy rozumieć oczekiwane orzeczenie kończące postępowanie w sprawie, i to w taki sposób, w jaki jest ono ujęte w sentencji wyroku, który ma zostać wydany [postanowienia: prezesa Trybunału z dnia 27 lutego 2015 r., Mory i in./Komisja, C‑33/14 P, niepublikowane, EU:C:2015:135, pkt 7; a także wiceprezesa Trybunału z dnia 17 maja 2018 r., Stany Zjednoczone Ameryki/Apple Sales International i in., C‑12/18 P(I), niepublikowane, EU:C:2018:330, pkt 7 i przytoczone tam orzecznictwo].
8 W powyższym względzie należy w szczególności ustalić, czy zaskarżony akt dotyczy składającego wniosek o dopuszczenie do sprawy w charakterze interwenienta bezpośrednio i czy jego interes w rozstrzygnięciu sprawy został stwierdzony. Co do zasady interes w rozstrzygnięciu sprawy można uznać za wystarczająco bezpośredni tylko wówczas, gdy to rozstrzygnięcie może zmienić sytuację prawną wnoszącego o dopuszczenie do sprawy w charakterze interwenienta [postanowienie wiceprezesa Trybunału z dnia 17 maja 2018 r., Stany Zjednoczone Ameryki/Apple Sales International i in., C‑12/18 P(I), niepublikowane, EU:C:2018:330, pkt 8 i przytoczone tam orzecznictwo].
9 Z utrwalonego orzecznictwa wynika także, że reprezentatywne stowarzyszenie zawodowe, którego celem jest ochrona interesów jego członków, może zostać dopuszczone do udziału w postępowaniu w charakterze interwenienta, gdy sprawa dotyczy kwestii zasadniczych mogących mieć wpływ na owe interesy (zob. podobnie postanowienia: prezesa Trybunału z dnia 3 kwietnia 2014 r., Komisja/Andersen, C‑303/13 P, niepublikowane, EU:C:2014:226, pkt 8; z dnia 25 marca 2014 r., Voss of Norway/OHIM, C‑445/13 P, niepublikowane, EU:C:2014:202, pkt 7 i przytoczone tam orzecznictwo; a także z dnia 12 stycznia 2018 r., Société des produits Nestlé i in./Mondelez UK Holdings & Services i EUIPO, C‑84/17 P, C‑85/17 P i C‑95/17 P, niepublikowane, EU:C:2018:16, pkt 6).
10 W niniejszej sprawie należy stwierdzić w pierwszej kolejności – jak wynika z wniosku o dopuszczenie do sprawy w charakterze interwenienta – że izba stanowi samorząd zawodowy na szczeblu krajowym, do którego przynależą obowiązkowo wszyscy radcowie prawni i aplikanci radcowscy zamieszkali na terytorium danego państwa członkowskiego. I tak z około 34 000 osób wykonujących zawód radcy prawnego ponad 3000 osób wykonuje ten zawód na podstawie umowy cywilnoprawnej.
11 Izba, mająca osobowość prawną, ma na celu przyczynianie się do zapewniania warunków do wykonywania ustawowych zadań radców prawnych, reprezentowanie radców prawnych i aplikantów radcowskich oraz ochronę ich interesów zawodowych, a także nadzór nad należytym wykonywaniem przez nich zawodu.
12 Izbę można zatem uznać za reprezentatywne stowarzyszenie zawodowe w rozumieniu orzecznictwa przytoczonego w pkt 9 niniejszego postanowienia.
13 W drugiej kolejności należy zauważyć, że kwestia prawna podniesiona w sporze przedłożonym Trybunałowi w sprawie C‑561/17 P dotyczy zasadniczo wykładni art. 19 statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, a mówiąc dokładniej – przestrzegania warunku niezależności wymaganej w przypadku reprezentacji prawnej strony przez radcę prawnego przed sądami Unii, który jest związany z tą stroną umową zlecenia uregulowaną w prawie cywilnym jako nauczyciel zewnętrzny. W związku z tym kwestia ta stanowi kwestię zasadniczą, która może mieć wpływ na interesy członków izby.
14 Z powyższego wynika, że spór, o którym mowa, dotyczy izby bezpośrednio i uzasadnia w sposób wymagany prawem niewątpliwy interes w rozstrzygnięciu sprawy zawisłej przed Trybunałem.
15 Jeśli chodzi o prawa proceduralne interwenienta, zgodnie z art. 129 § 3 regulaminu postępowania akceptuje on stan sprawy, w jakim się ona znajduje w chwili jego wstąpienia.
16 W przypadku gdy wniosek o dopuszczenie do sprawy w charakterze interwenienta zostaje złożony w terminie przewidzianym w art. 190 § 2 regulaminu postępowania oraz gdy zostanie on uwzględniony, na podstawie art. 131 § 4 tego regulaminu w związku z art. 190 § 1 tegoż regulaminu interwenientowi przekazuje się wszelkie dokumenty procesowe doręczone stronom.
17 Zgodnie z art. 132 § 1 regulaminu postępowania interwenient będzie mógł przedstawić uwagi w terminie miesiąca od przekazania mu tych dokumentów procesowych oraz będzie mógł przedstawić uwagi podczas rozprawy, o ile będzie ona miała miejsce.
18 W tych okolicznościach należy dopuścić izbę do udziału w postępowaniu w charakterze interwenienta w sprawach połączonych C‑515/17 P i C‑561/17 P w celu poparcia żądań przedstawionych przez Rzeczpospolitą Polską w sprawie C‑561/17 P, zgodnie z wnioskiem przedstawionym przez izbę w ramach tej drugiej sprawy.
W przedmiocie kosztów
19 Zgodnie z art. 137 § 1 regulaminu postępowania, mającym zastosowanie do postępowania odwoławczego na podstawie art. 184 § 1 tego regulaminu, o kosztach rozstrzyga się w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.
20 Jako że wniosek izby o dopuszczenie do sprawy w charakterze interwenienta został uwzględniony, rozstrzygnięcie o kosztach związanych z jej interwencją nastąpi w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.
Z powyższych względów prezes Trybunału postanawia, co następuje:
1) Krajowa Izba Radców Prawnych (Polska) zostaje dopuszczona do udziału w postępowaniu w charakterze interwenienta w sprawach połączonych C‑515/17 P i C‑561/17 P w celu poparcia żądań przedstawionych przez Rzeczpospolitą Polską w sprawie C‑561/17 P, zgodnie z wnioskiem przedstawionym przez tę izbę w ramach tej sprawy.
2) Sekretarz zapewni doręczenie kopii wszystkich dokumentów procesowych Krajowej Izbie Radców Prawnych.
3) Krajowej Izbie Radców Prawnych zostanie wyznaczony termin na przedstawienie na piśmie zarzutów podnoszonych na poparcie jej żądań.
4) Rozstrzygnięcie o kosztach związanych z interwencją Krajowej Izby Radców Prawnych nastąpi w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.
Sporządzono w Luksemburgu w dniu 5 lipca 2018 r.
A. Calot Escobar K. Lenaerts