WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ
(druga izba)
z dnia 2 lipca 2009 r.
Sprawa F-49/08
Massimo Giannini
przeciwko
Komisji Wspólnot Europejskich
Służba publiczna – Personel kontraktowy – Zwolnienie po okresie próbnym – Świadczenie pracy w okresie próbnym w nieprawidłowych warunkach – Nieprawidłowości postępowania w sprawie oceny – Koszty podróży – Delegatura w państwie trzecim
Przedmiot: Skarga wniesiona na podstawie art. 236 WE i art. 152 EWEA, w której M. Giannini żąda: stwierdzenia nieważności decyzji Komisji o jego zwolnieniu, doręczonej w dniu 10 lipca 2007 r., a w razie potrzeby stwierdzenia nieważności decyzji oddalającej zażalenie na tę decyzję; w rezultacie zasądzenia od Komisji wszelkich należności pieniężnych związanych z kontynuacją umowy o pracę; w każdym razie stwierdzenia nieważności decyzji z dnia 27 lipca 2007 r. i z dnia 20 września 2007 r. o potrąceniu z jego wynagrodzenia za sierpień 2007 r. kwoty 5218,22 EUR i w rezultacie zwrotu tej kwoty powiększonej o odsetki za zwłokę; w każdym razie stwierdzenia nieważności decyzji z dnia 28 sierpnia 2007 r. o ograniczeniu dodatku na zagospodarowanie do wysokości jednej trzeciej kwoty otrzymanej w listopadzie 2006 r. i o potrąceniu pozostałych dwóch trzecich, czyli 4278,50 EUR z wynagrodzenia za luty 2008 r. i w rezultacie nakazania zwrotu tej kwoty powiększonej o odsetki za zwłokę; zasądzenia odszkodowania i zadośćuczynienia, oszacowanych tymczasowo na 200 000 EUR.
Orzeczenie: Stwierdza się nieważność decyzji Komisji z dnia 27 lipca 2007 r. nakazującej zwrot jednej trzeciej kwoty kosztów podróży przyznanej skarżącemu za rok 2007. Komisja wypłaci skarżącemu niesłusznie potrąconą na mocy decyzji z dnia 27 lipca 2007 r. kwotę, jednak poza kosztami podróży rodziny skarżącego; kwota ta zostanie powiększona o odsetki naliczane, począwszy od dnia potrącenia aż do dnia rzeczywistej spłaty, w oparciu o stawkę procentową ustaloną przez Europejski Bank Centralny dla głównych operacji refinansowania, obowiązującą w tym okresu, powiększoną o dwa punkty. Umarza się postępowanie w przedmiocie żądań stwierdzenia nieważności decyzji z dnia 28 sierpnia 2007 r., którą Komisja ograniczyła kwotę dodatku na zagospodarowanie dla skarżącego do wysokości jednej trzeciej kwoty otrzymanej w listopadzie 2006 r. W pozostałym zakresie skarga zostaje oddalona. Skarżący pokrywa własne koszty postępowania oraz trzy czwarte kosztów poniesionych przez Komisję. Komisja pokrywa jedną czwartą swoich kosztów postępowania.
Streszczenie
1. Urzędnicy – Skarga – Nieograniczone prawo orzekania – Spory o charakterze majątkowym w rozumieniu art. 91 ust. 1 regulaminu pracowniczego – Pojęcie
(regulamin pracowniczy, art. 91 ust. 1)
2. Urzędnicy – Personel kontraktowy – Zatrudnienie – Okres próbny – Przedmiot – Warunki przebiegu
(warunki zatrudnienia innych pracowników, art. 84)
3. Urzędnicy – Personel kontraktowy – Zaszeregowanie – Nadzór członka personelu kontraktowego należącego do grupy funkcyjnej IV przez urzędnika należącego do grupy funkcyjnej AST
(warunki zatrudnienia innych pracowników, art. 80 ust. 2)
4. Urzędnicy – Zatrudnienie – Okres próbny – Warunki przebiegu – Ostrzeżenie
(regulamin pracowniczy, art. 34)
5. Postępowanie – Skarga wszczynająca postępowanie – Wymogi formalne
(statut Trybunału Sprawiedliwości, art. 21 akapit pierwszy, załącznik I, art. 7 ust. 3; regulamin Sądu Pierwszej Instancji, art. 44 § 1 lit. c); regulamin postępowania przed Sądem do spraw Służby Publicznej, art. 35 § 1)
6. Urzędnicy – Personel kontraktowy – Zatrudnienie – Okres próbny – Ocena wyników
(warunki zatrudnienia innych pracowników, art. 84 ust. 3)
7. Urzędnicy – Równość traktowania – Urzędnicy powołani na czas nieokreślony i pracownicy na okresie próbnym
(regulamin pracowniczy, art. 43; warunki zatrudnienia innych pracowników, art. 84)
8. Urzędnicy – Personel kontraktowy – Zatrudnienie – Okres próbny –Sprawozdanie z okresu próbnego – Zakres i treść
(regulamin pracowniczy, art. 25; warunki zatrudnienia innych pracowników, art. 11 akapit pierwszy, art. 81)
9. Urzędnicy – Personel kontraktowy – Zatrudnienie – Okres próbny –Sprawozdanie z okresu próbnego
(regulamin pracowniczy, art. 25; warunki zatrudnienia innych pracowników, art. 11 akapit pierwszy, art. 81, art. 84 ust. 3)
10. Urzędnicy – Personel kontraktowy – Zatrudnienie – Okres próbny – Decyzja o zwolnieniu
(regulamin pracowniczy, art. 25; warunki zatrudnienia innych pracowników, art. 11 akapit pierwszy, art. 81)
11. Urzędnicy – Personel kontraktowy – Zatrudnienie – Okres próbny –Negatywna ocena zdolności zainteresowanego do należytego wykonywania obowiazków – Przedłużenie okresu próbnego
(warunki zatrudnienia innych pracowników, art. 84 ust. 3)
12. Urzędnicy – Zwrot kosztów – Koszty corocznej podróży
(regulamin pracowniczy, załącznik VII, art. 8)
13. Urzędnicy – Zwrot kosztów – Koszty corocznej podróży
(regulamin pracowniczy, załącznik VII, art. 8 ust. 4)
1. „Spory o charakterze majątkowym” w rozumieniu art. 91 ust. 1 regulaminu pracowniczego stanowią nie tylko skargi pracowników o stwierdzenie odpowiedzialności instytucji, lecz również wszystkie te, które dotyczą zapłaty przez instytucję na rzecz pracownika kwoty, którą uważa on za należną mu na podstawie regulaminu pracowniczego lub innego aktu prawnego mającego zastosowanie do stosunku pracy. Nieograniczone prawo orzekania przyznane sądowi wspólnotowemu przez art. 91 ust. 1 regulaminu pracowniczego nakłada nań obowiązek zakończenia zawisłych przed nim sporów w sposób zupełny, to znaczy rozstrzygnięcia w przedmiocie całokształtu praw i obowiązków pracownika, z zastrzeżeniem przekazania odnośnej instytucji wykonania, pod swoją kontrolą, części orzeczenia na warunkach, które zostały przez ten sąd szczegółowo określone. A zatem do sądu wspólnotowego należy w razie potrzeby zasądzenie od instytucji zapłaty pewnej kwoty, do której skarżący ma prawo na podstawie regulaminu pracowniczego lub innego aktu prawnego.
(zob. pkt 39–42)
Odesłanie:
Trybunał: sprawa C‑135/06 P Weißenfels przeciwko Parlamentowi, 18 grudnia 2007 r., Zb.Orz. s. I‑12041, pkt 65, 67, 68
2. Należy stwierdzić nieważność decyzji w sprawie zwolnienia po okresie próbnym, jeżeli skarżący nie miał możliwości w trakcie tego okresu świadczenia pracy w normalnych warunkach.
Chociaż okres próbny, którego celem jest umożliwienie oceny umiejętności i zachowania urzędnika lub pracownika na okresie próbnym, nie może być zrównany z okresem szkolenia, to niemniej konieczne jest, aby zainteresowany w tym okresie próbnym mógł wykazać się swoimi kwalifikacjami. Warunek ten w praktyce oznacza, że zainteresowany w okresie próbnym powinien korzystać z odpowiednich wytycznych i porad, ażeby mógł dostosować się do szczególnych potrzeb stanowiska, które zajmuje.
Wymaganego poziomu omawianych wytycznych i porad nie należy oceniać w sposób abstrakcyjny, lecz konkretnie, mając na uwadze charakter wykonywanych obowiązków. W tym kontekście nie można ignorować wcześniejszego doświadczenia urzędnika lub pracownika na okresie próbnym. O ile bowiem doświadczenie to nie może jako takie podważyć użyteczności okresu próbnego, to może określić stopień nadzoru, z jakiego powinien korzystać zainteresowany, aby okres próbny spełnił swe zadanie.
(zob. pkt 65)
Odesłanie:
Trybunał: sprawa 3/84 Patrinos przeciwko KES, 15 maja 1985 r., Rec. s. 1421, pkt 20–24
Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑26/91 Kupka-Floridi przeciwko KES, 1 kwietnia 1992 r., Rec. s. II‑1615, pkt 44; sprawa T‑568/93 Correia przeciwko Komisji, 30 listopada 1994 r., RecFP s. I‑A‑271, II‑857, pkt 34; sprawa T‑96/95 Rozand-Lambiotte przeciwko Komisji, 5 marca 1997 r., RecFP s. I‑A‑35, II‑97, pkt 95
Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑112/06 Krcova przeciwko Trybunałowi Sprawiedliwości, 18 października 2007 r., Zb.Orz.SP s. I‑A‑1‑0000, II‑A‑1‑0000, pkt 48, odwołanie w toku przed Sądem Pierwszej Instancji, sprawa T‑498/07 P; sprawa F‑73/07 Doktor przeciwko Radzie, 16 kwietnia 2008 r., Zb.Orz.SP s. I‑A‑1‑0000, II‑A‑1‑0000, pkt 31, 33–36, odwołanie w toku przed Sądem Pierwszej Instancji, sprawa T‑248/08 P
3. Z art. 80 ust. 2 warunków zatrudnienia innych pracowników wynika, że członkowie personelu kontraktowego należący do grupy funkcyjnej IV mogą wykonywać swe zadania pod nadzorem urzędników bez względu na ich kategorię. Przepis ten nie zabrania zatem, by członek personelu kontraktowego należący do grupy funkcyjnej IV mógł wykonywać zadania, w danym przypadku, pod nadzorem urzędnika należącego do grupy funkcyjnej AST.
(zob. pkt 72)
4. Prawo urzędnika na okresie próbnym do świadczenia pracy w tym okresie w prawidłowych warunkach jest wystarczająco zagwarantowane poprzez ostrzeżenie ustne pozwalające mu na dostosowanie i poprawę pracy według wymogów służby.
(zob. pkt 84)
Odesłanie:
Sąd Pierwszej Instancji: ww. sprawa Rozand-Lambiotte przeciwko Komisji, pkt 102
5. O ile poszczególne punkty skargi przed Sądem Pierwszej Instancji mogą zostać wsparte lub uzupełnione odesłaniami do określonych fragmentów dokumentów do niej załączonych, o tyle załączniki pełnią funkcję czysto dowodową i pomocniczą, nie można więc ich wykorzystać do rozwinięcia zarzutu, który został zwięźle przedstawiony w skardze, poprzez podniesienie zarzutów lub argumentów, które nie znajdują się w tej skardze. Skarżący jest zobowiązany do wskazania w swej skardze konkretnych zarzutów, które sąd ma rozstrzygnąć, oraz do przynajmniej zwięzłego przedstawienia okoliczności faktycznych i prawnych, na których zarzuty te zostały oparte.
Tym bardziej przed Sądem do spraw Służby Publicznej załączniki nie mogą być wykorzystane do rozwinięcia zarzutu, który został zwięźle przedstawiony w skardze, poprzez podniesienie zarzutów lub argumentów, które nie znajdują się w tej skardze, ponieważ zgodnie z art. 7 ust. 3 załącznika I do statutu Trybunału Sprawiedliwości część pisemna postępowania przed tym sądem obejmuje zasadniczo tylko jedną wymianę pism procesowych, chyba że sąd ten postanowi inaczej. Ta specyficzna cecha postępowania przed Sądem do spraw Służby Publicznej wyjaśnia, dlaczego – w odróżnieniu od rozwiązań przyjętych w postępowaniu przed Sądem Pierwszej Instancji lub Trybunałem Sprawiedliwości zgodnie z art. 21 akapit pierwszy statutu Trybunału Sprawiedliwości – zarzuty i argumenty nie mogą być przedstawione w skardze w streszczonej formie. Takie mało restrykcyjne rozwiązanie powodowałoby bowiem w praktyce pozbawienie w znacznym stopniu skuteczności późniejszego przepisu szczególnego zawartego w załączniku I do statutu Trybunału Sprawiedliwości.
(zob. pkt 86, 87)
Odesłanie:
Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑340/03 France Télécom przeciwko Komisji, 30 stycznia 2007 r., Zb.Orz. s. II‑107, pkt 167
6. Artykuł 84 ust. 3 warunków zatrudnienia innych pracowników przyznaje oceniającemu oraz organowi upoważnionemu do zawierania umów o pracę szeroki zakres uznania w odniesieniu do oceny przydatności pracownika na okresie próbnym i jego pracy pod kątem interesu służby. Tym samym sąd wspólnotowy nie może zastąpić swoją oceną oceny instytucji w odniesieniu do znaczenia elementów oceny okresu próbnego, a jego kontrola ogranicza się do stwierdzenia braku oczywistych błędów w ocenie lub nadużycia władzy.
(zob. pkt 89)
Odesłanie:
Sąd Pierwszej Instancji: ww. sprawa Rozand-Lambiotte przeciwko Komisji, pkt112
Sąd do spraw Służby Publicznej: ww. sprawa Krcova przeciwko Trybunałowi Sprawiedliwości, pkt 62
7. Gwarancje proceduralne przyznane urzędnikom w trakcie postępowania w sprawie oceny nie mogą zostać rozszerzone na pracowników na okresie próbnym. Prawna i faktyczna sytuacja urzędników powołanych na czas nieokreślony i pracowników na okresie próbnym różnią się zasadniczo. W szczególności sytuacja faktyczna osoby na okresie próbnym nie jest porównywalna z sytuacją urzędnika od lat pełniącego swoje obowiązki. Co więcej, zasady dotyczące sprawozdań z oceny urzędników nie znajdują zastosowania do oceny osób na okresie próbnym. Sprawozdania z oceny urzędników zatrudnionych na czas nieokreślony oraz sprawozdanie z okresu próbnego spełniają odmienne funkcje, ponieważ sprawozdanie z okresu próbnego ma przede wszystkim oceniać zdatność osoby na okresie próbnym do wypełniania zadań należących do zakresu jej obowiązków, a rolą sprawozdania z oceny jest przede wszystkim zapewnienie administracji jak najpełniejszej okresowej informacji na temat pełnienia służby przez urzędnika.
(zob. pkt 92, 95)
Odesłanie:
Sąd do spraw Służby Publicznej: ww. sprawa Doktor przeciwko Radzie, pkt 85, 86
8. Sprawozdanie z okresu próbnego członka personelu kontraktowego i późniejsze opinie, takie jak opinia przełożonego czy komitetu ds. sprawozdań nie stanowią decyzji niekorzystnych w rozumieniu art. 25 regulaminu pracowniczego, do którego odsyłają art. 11 akapit pierwszy i art. 81 warunków zatrudnienia innych pracowników. W rezultacie, o ile sprawozdanie z okresu próbnego i późniejsze opinie powinny zawierać wystarczającą argumentację celem umożliwienia organowi upoważnionemu do zawierania umów o pracę uzasadnienia decyzji i jej podjęcia, nie muszą jednak w sposób szczegółowy opisywać wszystkich okoliczności faktycznych, na których się opierają. W szczególności oceniający nie jest zobowiązany opisywać wszystkich czynności pracownika na okresie próbnym ani wymieniać w sposób wyczerpujący i szczegółowy napotkanych przez niego w okresie próbnym trudności. Nie można ponadto wymagać od oceniającego, przełożonego pracownika czy od komitetu ds. sprawozdań, by omawiali wszystkie kwestie faktyczne i prawne podniesione przez pracownika na okresie próbnym w jego samoocenie lub w pismach uzupełniających.
(zob. pkt 93)
Odesłanie:
Trybunał: sprawa 98/81 Munk przeciwko Komisji, 25 marca 1982 r., Rec. s. 1155, pkt 14
9. Chociaż art. 84 ust. 3 warunków zatrudnienia innych pracowników ma zapewniać personelowi kontraktowemu prawo do przedkładania ewentualnych uwag organowi upoważnionemu do zawierania umów o pracę i gwarantować, że uwagi te zostaną uwzględnione, art. 11 akapit pierwszy tych warunków zatrudnienia innych pracowników oraz art. 25 regulaminu pracowniczego, do których odsyła art. 81 warunków zatrudnienia innych pracowników w odniesieniu do personelu kontraktowego, nie dotyczą opinii wyrażonych przez przełożonych w ramach postępowania w sprawie oceny. Tym samym nie mogą oni być zobowiązani do zajęcia wyraźnego stanowiska w ramach uzasadnienia w przedmiocie wszystkich argumentów podnoszonych przez pracownika na okresie próbnym.
(zob. pkt 103, 105)
Odesłanie:
Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑98/98 Trigari-Venturin przeciwko Centrum Tłumaczeń, 21 września 1999 r., RecFP s. I‑A‑159, II‑821, pkt 57
10. Decyzja o zwolnieniu członka personelu tymczasowego po zakończeniu okresu próbnego podlega wymogom uzasadnienia. Ponieważ art. 81 warunków zatrudnienia innych pracowników odsyła w odniesieniu do personelu kontraktowego do art. 11 akapit pierwszy warunków zatrudnienia innych pracowników, znajdującego zastosowanie względem personelu tymczasowego, i ponieważ ten ostatni przepis rozszerza na personel tymczasowy stosowanie art. 25 regulaminu pracowniczego, stanowiącego, że każda decyzja niekorzystna powinna zawierać uzasadnienie, decyzja o niepowołaniu członka personelu kontraktowego na czas nieokreślony po zakończeniu okresu próbnego winna być uzasadniona.
Decyzja jest wystarczająco uzasadniona, gdy została wydana w kontekście znanym zainteresowanemu, pozwalającym mu zrozumieć zakres środka wobec niego podjętego. Tak jest, w przypadku gdy ta decyzja została poprzedzona spotkaniami z przełożonymi dotyczącymi rozpatrywanej sytuacji. Ponadto spełnia wymogi uzasadnienia decyzja, która odsyła do będącego już w posiadaniu zainteresowanego dokumentu, zawierającego informacje stanowiące podstawę decyzji instytucji.
(zob. pkt 115, 117)
Odesłanie:
Trybunał: sprawy połączone C‑116/88 i C‑149/88 Hecq przeciwko Komisji, 7 marca 1990 r., Rec. s. I‑599, pkt 26, 27
Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑331/94 IPK przeciwko Komisji, 15 października 1997 r., Rec. s. II‑1665, pkt 52; ww. sprawa Trigari-Venturin przeciwko Centrum Tłumaczeń, pkt 84
11. Administracja korzysta z szerokiego zakresu uznania w odniesieniu do oceny przydatności urzędnika na okresie próbnym i jego pracy pod kątem interesu służby. W szczególności użycie w art. 84 ust. 3 warunków zatrudnienia innych pracowników sformułowania „w wyjątkowych przypadkach” wskazuje, że organ upoważniony do zawierania umów o pracę posiada szeroki zakres uznania w zakresie stwierdzenia, zgodnie ze stanem faktycznym i okolicznościami danego przypadku, w jakiej sytuacji wskazane jest przedłużenie okresu próbnego. W rezultacie sąd wspólnotowy może poddać dokonaną przez instytucję ocenę wyników okresu próbnego krytyce tylko w przypadku oczywistych błędów w ocenie lub nadużycia władzy.
O ile ciążący na administracji obowiązek staranności wobec jej pracowników wymaga, by podejmując decyzję w sprawie sytuacji urzędnika organ brał pod uwagę wszystkie okoliczności mogące wpłynąć na tę decyzję, przy czym powinien mieć na względzie nie tylko interes służby, ale również interes danego urzędnika, o tyle obowiązek staranności nie może skutkować przekształceniem przewidzianej w art. 84 ust. 3 warunków zatrudnienia innych pracowników możliwości przedłużenia okresu próbnego „w wyjątkowych przypadkach” w zasadę, bez zmiany tego przepisu, który odzwierciedla równowagę wzajemnych praw i obowiązków ustanowionych w tym akcie prawnym w stosunkach pomiędzy administracją a pracownikami na okresie próbnym.
(zob. pkt 126, 128, 129)
Odesłanie:
Sąd Pierwszej Instancji: sprawy połączone T‑373/00, T‑27/01, T‑56/01 i T‑69/01 Tralli przeciwko EBC, 27 czerwca 2002 r., RecFP s. I‑A‑97, II‑453, pkt 76
Sąd do spraw Służby Publicznej: ww. sprawa Krcova przeciwko Trybunałowi Sprawiedliwości, pkt 62, 77
12. Artykuł 8 ust. 4 zdanie drugie załącznika VII do regulaminu pracowniczego reguluje kwestię kosztów podróży urzędnika, którego miejsce zatrudnienia znajduje się poza terytorium państw członkowskich. Przepis ten przewiduje prawo do zwrotu w każdym roku kalendarzowym kosztów podróży zainteresowanego i jego rodziny, z pominięciem zasady prorata z art. 8 ust. 3, mającego zastosowanie do urzędnika, którego miejsce zatrudnienia znajduje się na terytorium państwa członkowskiego. Pracownik zatrudniony w państwie trzecim ma tym samym prawo do pełnego zwrotu kosztów podróży niezależnie od faktycznego okresu pełnienia służby. Takie odmienne traktowanie nie jest dyskryminujące, ponieważ sytuacja urzędników, których miejsce zatrudnienia znajduje się na terytorium państwa członkowskiego, i sytuacja urzędników zatrudnionych poza terytorium państw członkowskich różnią się od siebie znacząco.
(zob. pkt 155, 158–160)
Odesłanie:
Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑43/05 Chassagne przeciwko Komisji, 23 stycznia 2007 r., Zb.Orz.SP s. I‑A‑1‑0000, II‑A‑1‑0000, pkt 97
13. Przewidziany w art. 8 ust. 4 załącznika VII do regulaminu pracowniczego mechanizm zwrotu kosztów podróży dla urzędników zajmujących stanowiska w państwach trzecich, zachowany przez prawodawcę wspólnotowego w trakcie reformy regulaminu pracowniczego w 2004 r. wymaga, by podróż faktycznie się odbyła, a jej koszty zostały faktycznie poniesione. Chociaż przepis ten nie wspomina już o obowiązku przedstawienia zaświadczeń, obowiązek taki jest nierozłącznie związany z warunkiem rzeczywistego odbycia podróży.
(zob. pkt 168, 169)