WYROK SĄDU (czwarta izba)
z dnia 14 lutego 2012 r.(*)
Dostęp do dokumentów – Rozporządzenie (WE) nr 1049/2001 – Dokumenty odnoszące się do umorzonego postępowania w przedmiocie stwierdzenia uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego – Dokumenty pochodzące od państwa członkowskiego – Udzielenie dostępu – Uprzednia zgoda zainteresowanego państwa członkowskiego
W sprawie T‑59/09
Republika Federalna Niemiec, reprezentowana przez M. Lummę, B. Kleina oraz A. Wiedmann, działających w charakterze pełnomocników,
strona skarżąca,
popierana przez:
Królestwo Hiszpanii, reprezentowane początkowo przez M. Muñoza Péreza, a następnie przez S. Centeno Huertę, działających w charakterze pełnomocników,
oraz przez
Rzeczpospolitą Polską, reprezentowaną początkowo przez M. Dowgielewicza, a następnie przez M. Szpunara i B. Majczynę, działających w charakterze pełnomocników,
interwenienci,
przeciwko
Komisji Europejskiej, reprezentowanej przez B. Smuldersa, P. Costę de Oliveirę oraz F. Hoffmeistera, działających w charakterze pełnomocników,
strona pozwana,
popieranej przez:
Królestwo Danii, reprezentowane początkowo przez J. Beringa Liisberga oraz B. Weis Fogh, a następnie przez S. Juula Jørgensena oraz C. Vanga, działających w charakterze pełnomocników,
przez
Republikę Finlandii, reprezentowaną przez J. Heliskoskiego, działającego w charakterze pełnomocnika,
oraz przez
Królestwo Szwecji, reprezentowane przez K. Petkovską, A. Falk oraz S. Johannesson, działające w charakterze pełnomocników,
interwenienci,
mającej za przedmiot skargę o stwierdzenie nieważności decyzji Komisji nr SG.E.3/RG/mbp D(2008) 10067 z dnia 5 grudnia 2008 r. udzielającej obywatelom dostępu do niektórych dokumentów przekazanych przez Republikę Federalną Niemiec w ramach postępowania w przedmiocie stwierdzenia uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego nr 2005/4569,
SĄD (czwarta izba),
w składzie: I. Pelikánová, prezes, K. Jürimäe i M. van der Woude (sprawozdawca), sędziowie,
sekretarz: T. Weiler, administrator,
uwzględniając procedurę pisemną i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 13 września 2011 r.,
wydaje następujący
Wyrok
Okoliczności powstania sporu
1 W piśmie z dnia 19 lipca 2008 r. Komisja Wspólnot Europejskich otrzymała wniosek o udostępnienie szeregu dokumentów, złożony na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 maja 2001 r. w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji (Dz.U. L 145, s. 43).
2 Dokumenty objęte wnioskiem zostały sporządzone w ramach postępowania w przedmiocie stwierdzenia uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego nr 2005/4569, wszczętego przez Komisję przeciwko Republice Federalnej Niemiec w związku z możliwym naruszeniem art. 28 WE i 30 WE przez niemiecki przepis administracyjny dotyczący zasad rejestracji używanych importowanych samochodów osobowych. Po przesłaniu Republice Federalnej Niemiec wezwania do usunięcia uchybienia w piśmie z dnia 18 października 2005 r. postępowanie zostało umorzone przez Komisję w dniu 28 czerwca 2006 r.
3 Dokumenty objęte wnioskiem o udostępnienie obejmowały, po pierwsze, pismo Republiki Federalnej Niemiec z dnia 16 lutego 2006 r. stanowiące odpowiedź na wezwanie do usunięcia uchybienia skierowane przez Komisję w dniu 18 października 2005 r., po drugie, protokół ze spotkania z dnia 27 marca 2006 r. w którym brali udział przedstawiciele władz niemieckich i Komisji, oraz, po trzecie, streszczenie na użytek wewnętrzny Komisji dotyczące stopnia zaawansowania postępowania. Dokumenty drugi i trzeci zawierały odniesienia do pisma Republiki Federalnej Niemiec z dnia 16 lutego 2006 r.
4 Pismem elektronicznym z dnia 23 lipca 2008 r. Komisja powiadomiła władze niemieckie w przedmiocie wniosku o udostępnienie dokumentów.
5 Pismem elektronicznym z dnia 31 lipca 2008 r. Republika Federalna Niemiec poinformowała Komisję o swoim sprzeciwie wobec udostępnienia wymienionych dokumentów w oparciu o wyjątki określone, po pierwsze, w art. 4 ust. 1 lit. a) tiret trzecie rozporządzenia nr 1049/2001 dotyczącym ochrony interesu publicznego w zakresie stosunków międzynarodowych oraz, po drugie, w art. 4 ust. 2 tiret trzecie tego rozporządzenia dotyczącym ochrony celów kontroli, śledztwa lub audytu. Zdaniem władz niemieckich udostępnienie dokumentów zagroziłoby opartej na zaufaniu współpracy pomiędzy Republiką Federalną Niemiec a Komisją w ramach postępowania w przedmiocie stwierdzenia uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. Władze niemieckie podniosły także, że w świetle prawa niemieckiego stosunki pomiędzy instytucjami Unii Europejskiej a Republiką Federalną Niemiec objęte są pojęciem „stosunków międzynarodowych”.
6 Pismem z dnia 5 sierpnia 2008 r. Komisja poinformowała wnioskodawców o sprzeciwie zgłoszonym przez Republikę Federalną Niemiec oraz o wskazanym przez nią uzasadnieniu odmowy. Komisja wskazała wnioskodawcom, że nie jest w stanie pozytywnie rozpatrzyć ich wniosku. Powołując się na wyrok Trybunału z dnia 18 grudnia 2007 r. w sprawie C‑64/05 P Szwecja przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. I‑11389, Komisja pozostawiła jednak wnioskodawcom możliwość zwrócenia się o ponowne rozpatrzenie ich sprawy.
7 Wnioskodawcy złożyli wniosek potwierdzający, kwestionując zasadność uzasadnienia, na jakie powołała się Republika Federalna Niemiec.
8 Pismem z dnia 15 września 2008 r. Komisja zwróciła się do Republiki Federalnej Niemiec o ponowne rozpatrzenie jej stanowiska w świetle wyroku Trybunału z dnia 1 lutego 2007 r. w sprawie C‑266/05 P Sison przeciwko Radzie, Zb.Orz. s. I‑1233, pkt 67–72, dotyczącego wyjątku opartego na ochronie stosunków międzynarodowych, jak również w świetle wyroków Sądu: z dnia 6 lipca 2003 r. w sprawach połączonych T‑391/03 i T‑70/04 Franchet i Byk przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. II‑2023, pkt 113; z dnia 8 listopada 2007 r. w sprawie T‑194/04 Bavarian Lager przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. II‑4523, pkt 148, 149, w przedmiocie wyjątku dotyczącego ochrony celu inspekcji, śledztwa i audytu.
9 Pismem z dnia 23 września 2008 r. władze niemieckie powtórzyły i uzasadniły swe stanowisko, wedle którego spornych dokumentów nie należy w ogóle udostępniać.
10 Decyzją z dnia 5 grudnia 2008 r. nr SG.E.3/RG/mbp D(2008) 10067 (zwaną dalej „zaskarżoną decyzją”) Komisja postanowiła udzielić wnioskodawcom dostępu do dokumentów. Na poparcie swej decyzji Komisja podniosła, że argumenty powołane przez Republikę Federalną Niemiec na poparcie sprzeciwu wobec udostępnienia dokumentów były prima facie bezzasadne, wobec czego należało dojść do wniosku, że władze niemieckie nie dostarczyły wystarczających danych, uzasadniające zastosowanie jednego z wyjątków, na które się powołały. Zgodnie z art. 5 ust. 6 decyzji Komisji 2001/937/WE, EWWiS, Euratom z dnia 5 grudnia 2001 r. zmieniającej jej regulamin wewnętrzny (Dz.U. L 345, s. 94), Komisja powiadomiła władze niemieckie o swoim zamiarze udostępnienia spornych dokumentów po upływie terminu 10 dni roboczych i zwróciła uwagę tych władz na dostępne środki odwoławcze, z których mogą one skorzystać w celu przeciwstawienia się temu udostępnieniu.
11 Pismem z dnia 18 grudnia 2008 r. Republika Federalna Niemiec przekazała Komisji swój sprzeciw wobec udostępnienia dokumentów objętych wnioskiem. Wskazała, że zamierza złożyć skargę o stwierdzenie nieważności i zwraca się o nieudostępnianie dokumentów do czasu zakończenia tego postępowania.
12 Pismem z dnia 30 stycznia 2009 r. Komisja zwróciła uwagę Republiki Federalnej Niemiec, że może wystąpić do Sądu o zastosowanie środka tymczasowego w celu uniemożliwienia udostępnienia objętych wnioskiem dokumentów. Republika Federalna Niemiec nie złożyła jednak takiego wniosku.
13 Komisja przekazała sporne dokumenty wnioskodawcom.
Przebieg postępowania i żądania stron
14 Republika Federalna Niemiec wniosła niniejszą skargę pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 11 lutego 2009 r.
15 Pismami złożonymi w sekretariacie Sądu odpowiednio w dniach 8 czerwca 2009 r. i 7 lipca 2009 r. Królestwo Hiszpanii i Rzeczpospolita Polska wniosły o dopuszczenie do sprawy w charakterze interwenientów po stronie Republiki Federalnej Niemiec.
16 Pismami złożonymi w sekretariacie Sądu odpowiednio w dniach 18 czerwca, 29 czerwca i 1 lipca 2009 r. Królestwo Szwecji, Królestwo Danii i Republika Finlandii wniosły o dopuszczenie do sprawy w charakterze interwenienta po stronie Komisji.
17 Interwencje te zostały dopuszczone postanowieniem prezesa szóstej izby Sądu z dnia 3 września 2009 r.
18 Z uwagi na fakt, że skład izby Sądu uległ zmianie, sędzia sprawozdawca został przeniesiony do czwartej izby, której w związku z tym przydzielono niniejszą sprawę do rozpoznania.
19 Republika Federalna Niemiec, popierana przez Królestwo Hiszpanii i Rzeczpospolitą Polską, wnosi do Sądu o:
– stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji;
– obciążenie Komisji kosztami postępowania.
20 Komisja, popierana przez Królestwo Danii, Republikę Finlandii i Królestwo Szwecji, wnosi do Sądu o:
– oddalenie skargi;
– obciążenie Republiki Federalnej Niemiec kosztami postępowania.
Co do prawa
21 Republika Federalna Niemiec podniosła jeden zarzut oparty na naruszeniu art. 4 ust. 1–3 i 5 rozporządzenia nr 1049/2001 w związku z zasadą lojalnej współpracy określoną w art. 10 WE.
22 Tytułem zasadniczym Republika Federalna Niemiec twierdzi w istocie, że Komisja przekroczyła granice swoich uprawnień kontrolnych określonych w ww. w pkt 6 wyroku Trybunału w sprawie Szwecja przeciwko Komisji w ten sposób, że nie poszanowała zgłoszonego przez Republikę Federalną Niemiec sprzeciwu wobec udostępnienia spornych dokumentów, a co za tym idzie, dopuściła się naruszenia art. 4 ust. 5 rozporządzenia nr 1049/2001.
23 Tytułem pomocniczym Republika Federalna Niemiec twierdzi, że w żadnym wypadku nie można uznać za oczywiście błędne podanego przez nią uzasadnienia swego sprzeciwu wobec udostępnienia spornych dokumentów, który to sprzeciw oparty był na wyjątkach określonych w art. 4 ust. 1–3 rozporządzenia nr 1049/2001.
W przedmiocie postępowania określonego w art. 4 ust. 5 rozporządzenia nr 1049/2001
24 Strony nie zgadzają się co do zakresu kontroli, jaki instytucja – w niniejszej sprawie Komisja – powinna sprawować w ramach postępowania określonego w art. 4 ust. 5 rozporządzenia nr 1049/2001 w odniesieniu do uzasadnienia powołanego przez państwo członkowskie, które – w oparciu o wyjątki określone w art. 4 ust. 1–3 tego rozporządzenia – zgłasza sprzeciw wobec udostępnienia dokumentów objętych wnioskiem.
25 Republika Federalna Niemiec przy wsparciu Królestwa Hiszpanii jest zdania, że instytucja nie ma prawa kontrolować zasadności uzasadnienia powołanego przez zainteresowane państwo członkowskie. Popierając stanowisko Republiki Federalnej Niemiec, Rzeczpospolita Polska dodaje, że Komisja może jednakże zbadać, czy państwo członkowskie, powołując się na wyjątek, dokonało błędnego zastosowania przepisów rozporządzenia nr 1049/2001 w sposób oczywisty i niepozostawiający żadnych wątpliwości.
26 Komisja, przy wsparciu Królestwa Danii, Republiki Finlandii i Królestwa Szwecji, twierdzi, że ciąży na niej obowiązek ustalania, czy uzasadnienie podane przez państwo członkowskie jest prima facie prawidłowe, biorąc pod uwagę okoliczności sprawy i orzecznictwo.
27 Należy przypomnieć, że zgodnie z art. 2 ust. 3 rozporządzenia nr 1049/2001 prawo dostępu do dokumentów będących w posiadaniu instytucji obejmuje nie tylko dokumenty sporządzone przez te instytucje, lecz także dokumenty uzyskane przez nie od osób trzecich, w tym od państw członkowskich, co zostało wyraźnie przewidziane w art. 3 lit. b) tego rozporządzenia.
28 Przyjmując powyższe rozwiązanie, ustawodawca Unii odszedł od zasady autorstwa, która obowiązywała przed uchwaleniem rozporządzenia nr 1049/2001. Na mocy tej zasady, jeśli dokument będący w posiadaniu instytucji został sporządzony przez osobę trzecią, wniosek o jego udostępnienie musiał być skierowany bezpośrednio do autora dokumentu.
29 Od czasu wejścia w życie rozporządzenia nr 1049/2001 wszelkie dokumenty będące w posiadaniu instytucji, niezależnie od tego, czy zostały sporządzone przez instytucje, czy też pochodzą od państw członkowskich albo od innych osób trzecich, objęte są zakresem zastosowania tego rozporządzenia, wobec czego obowiązują względem nich przepisy tego rozporządzenia, w szczególności te dotyczące przedmiotowych wyjątków od prawa dostępu.
30 Gdy chodzi o dokumenty pochodzące od osób trzecich, art. 4 ust. 4 rozporządzenia nr 1049/2001 stanowi, że w sytuacji, gdy brak jest jasności co do tego, czy dany dokument może zostać udostępniony, instytucja zasięga opinii osoby trzeciej w celu ustalenia, czy mogą mieć zastosowanie wyjątki określone w art. 4 ust. 1 lub 2 tego rozporządzenia.
31 Gdy chodzi o dokumenty pochodzące od państwa członkowskiego, art. 4 ust. 5 rozporządzenia nr 1049/2001 stanowi, że państwo członkowskie może zwrócić się do instytucji o nieudostępnianie, bez jego uprzedniej zgody, dokumentu pochodzącego od tego państwa. Zgodnie z orzecznictwem przepis ten daje zatem państwu członkowskiemu możliwość wzięcia udziału w wydaniu decyzji przez instytucję i ustanawia w tym zakresie proces decyzyjny mający na celu ustalenie, czy wyjątki przedmiotowe, wymienione w art. 4 ust. 1–3 tego rozporządzenia, stoją na przeszkodzie udostępnieniu rozpatrywanego dokumentu (zob. podobnie ww. w pkt 6 wyrok w sprawie Szwecja przeciwko Komisji, pkt 76, 81, 83, 93).
32 Artykuł 4 ust. 5 rozporządzenia nr 1049/2001 powierza bowiem stosowanie przepisów prawa Unii łącznie instytucji i państwu członkowskiemu, które skorzystało z możliwości określonej przez tenże ust. 5, przy czym podmioty te są zobowiązane – zgodnie z ciążącym na nich obowiązkiem lojalnej współpracy na podstawie art. 10 WE – działać i współpracować w taki sposób, by przepisy te mogły zostać skutecznie zastosowane (ww. w pkt 6 wyrok w sprawie Szwecja przeciwko Komisji, pkt 85).
33 Wynika z tego przede wszystkim, że instytucja, do której wpłynął wniosek o udostępnienie dokumentu wydanego przez państwo członkowskie, oraz to państwo powinny, z chwilą zawiadomienia tego państwa członkowskiego przez instytucję o wpłynięciu wniosku, niezwłocznie podjąć lojalne rozmowy na temat potencjalnego stosowania wyjątków przewidzianych w art. 4 ust. 1–3 rozporządzenia nr 1049/2001, zachowując w szczególności na uwadze potrzebę umożliwienia instytucji zajęcia stanowiska w terminie, którego w trybie art. 7 i 8 tego rozporządzenia musi ona dochować, stanowiąc w przedmiocie takiego wniosku o udzielenie dostępu (ww. w pkt 6 wyrok w sprawie Szwecja przeciwko Komisji, pkt 86).
34 Następnie państwo członkowskie, które na zakończenie wskazanych rozmów sprzeciwiłoby się ujawnieniu spornego dokumentu, ma obowiązek uzasadnienia tego sprzeciwu z powołaniem się na omawiane wyjątki. Instytucja nie może bowiem nadać dalszego biegu sprzeciwowi zgłoszonemu przez państwo członkowskie wobec udostępnienia przekazanego przez nie dokumentu, jeśli sprzeciw ten jest pozbawiony jakiegokolwiek uzasadnienia bądź jeśli przedstawione uzasadnienie nie zawiera odniesienia do wyjątków wyliczonych w art. 4 ust. 1–3 rozporządzenia nr 1049/2001. Jeżeli, pomimo wyraźnego wezwania o tej treści przesłanego państwu członkowskiemu przez instytucję, państwo to nadal nie wskaże takiego uzasadnienia, w przypadku gdy instytucja jest zdania, iż żaden z tych wyjątków nie znajduje zastosowania, jest ona zobowiązana udostępnić dokument będący przedmiotem wniosku (ww. w pkt 6 wyrok w sprawie Szwecja przeciwko Komisji, pkt 87, 88).
35 W tym względzie należy przypomnieć, że art. 4 ust. 5 rozporządzenia nr 1049/2001 nie nadaje państwu członkowskiemu ogólnego, bezwarunkowego prawa weta, skutkującego czysto uznaniowym i nieobjętym obowiązkiem uzasadnienia sprzeciwem wobec ujawnienia wszelkich dokumentów przechowywanych przez instytucję z tego tylko powodu, że dokument ten pochodzi od tego państwa członkowskiego (ww. w pkt 6 wyrok w sprawie Szwecja przeciwko Komisji, pkt 58).
36 Wreszcie, jak wynika w szczególności z art. 7 i 8 rozporządzenia nr 1049/2001, sama instytucja ma obowiązek uzasadnienia decyzji odmownej wydanej autorowi wniosku o udzielenie dostępu. Obowiązek ten oznacza, że instytucja musi poinformować w swej decyzji nie tylko o sprzeciwie zgłoszonym przez dane państwo członkowskie wobec ujawnienia żądanego dokumentu, ale również o przyczynach przywołanych przez to państwo członkowskie, prowadzących do zastosowania jednego z wyjątków od prawa dostępu do dokumentów przewidzianych w art. 4 ust. 1–3 tego rozporządzenia. Informacje te mogą bowiem umożliwić wnioskodawcy zrozumienie przyczyn i podstaw odmowy, zaś właściwemu sądowi przeprowadzenie w odpowiednim przypadku pozostającej w jego gestii kontroli (ww. w pkt 6 wyrok w sprawie Szwecja przeciwko Komisji, pkt 89).
37 Z powyższego wynika, że zgodnie z orzecznictwem art. 4 ust. 5 rozporządzenia nr 1049/2001 upoważnia dane państwo członkowskie do sprzeciwienia się ujawnieniu przekazanych przez nie dokumentów jedynie na podstawie wyjątków określonych w art. 4 ust. 1–3 tego rozporządzenia i przy odpowiednim uzasadnieniu swego stanowiska w tym względzie (ww. w pkt 6 wyrok w sprawie Szwecja przeciwko Komisji, pkt 99).
38 Należy wskazać ponadto, że z art. 4 ust. 4 rozporządzenia nr 1049/2001 wynika, że jeśli dana instytucja jest zdania, iż należy oczywiście odmówić dostępu do dokumentu pochodzącego od państwa członkowskiego na podstawie wyjątków przewidzianych w art. 4 ust. 1 lub 2, odmawia ona dostępu wnioskodawcy nawet bez potrzeby zasięgania opinii państwa członkowskiego, od którego pochodzi dokument, i bez względu na to, czy to państwo członkowskie złożyło uprzednio wniosek w trybie art. 4 ust. 5 tego rozporządzenia. W takim przypadku jest zatem oczywiste, że decyzja w przedmiocie wniosku o udostępnienie dokumentu zostaje podjęta przez instytucję przy uwzględnieniu jedynie wyjątków wynikających bezpośrednio z przepisów prawa Unii (ww. w pkt 6 wyrok w sprawie Szwecja przeciwko Komisji, pkt 68).
39 W niniejszej sprawie Republika Federalna Niemiec twierdzi, powołując się na ww. w pkt 6 wyrok w sprawie Szwecja przeciwko Komisji, pkt 88, że jedynie w dwóch sytuacjach Komisja może nie uwzględnić sprzeciwu zgłoszonego przez państwo członkowskie wobec udostępnienia dokumentów, to jest, po pierwsze, gdy sprzeciw jest pozbawiony wszelkiego uzasadnienia w rozumieniu art. 253 WE oraz, po drugie, gdy wskazane uzasadnienie nie odwołuje się do wyjątków wymienionych w art. 4 ust. 1–3 rozporządzenia nr 1049/2001. Odwołuje się ona w tym względzie do zasady lojalnej współpracy, a także do wyraźnego rozróżnienia pomiędzy, po pierwsze, art. 4 ust. 4 rozporządzenia nr 1049/2001, który stanowi, w odniesieniu do dokumentów osób trzecich innych niż państwa członkowskie, prosty mechanizm konsultacji, oraz, po drugie, art. 4 ust. 5 tego rozporządzenia, który przyznaje państwom członkowskim prawo do uzależnienia od ich zgody dostępu do danego dokumentu.
40 Na rozprawie Republika Federalna Niemiec stwierdziła także, że art. 255 ust. 1 WE i art. 42 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, ogłoszonej w dniu 7 grudnia 2000 r. w Nicei (Dz.U. C 364, s. 1, zwanej dalej „kartą praw podstawowych”) odwołują się do dostępu do dokumentów instytucji, a nie do dokumentów pochodzących od państw członkowskich.
41 Gdy chodzi, po pierwsze, o odwołanie się przez Republikę Federalną Niemiec do art. 255 WE i art. 42 karty praw podstawowych, należy zauważyć przede wszystkim, że art. 255 ust. 2 WE przyznaje Radzie kompetencję do określenia zasad ogólnych oraz ograniczeń dotyczących prawa dostępu do dokumentów. Niemniej jednak rozporządzenie nr 1049/2001, które zostało uchwalone przez Parlament Europejski i Radę, a którego legalności Republika Federalna Niemiec nie kwestionuje, rozszerza w sposób wyraźny prawo dostępu do dokumentów na wszelkie dokumenty znajdujące się w posiadaniu danej instytucji (zob. pkt 27, 28 powyżej).
42 Następnie nie ulega wątpliwości, że państwa członkowskie są w istotnym stopniu zaangażowane w procesy legislacyjne i wykonawcze Unii, zarówno poprzez swą reprezentację w łonie Rady, jak i przez swój udział w licznych komitetach ustanowionych przez Radę (zob. podobnie ww. w pkt 6 wyrok w sprawie Szwecja przeciwko Komisji, pkt 63). Wykluczenie licznych dokumentów pochodzących od państw członkowskich z zakresu stosowania prawa dostępu do dokumentów w rozumieniu art. 255 ust. 1 WE byłoby niezgodne z celem w postaci przejrzystości, do jakiego zmierza to postanowienie i który to cel jest gwarantowany przez art. 42 karty praw podstawowych, z zastrzeżeniem pewnych wyjątków, które podlegają wykładni ścisłej (ww. w pkt 8 wyrok w sprawie Sison przeciwko Radzie, pkt 63; ww. w pkt 6 wyrok w sprawie Szwecja przeciwko Komisji, pkt 66).
43 Wreszcie deklaracja nr 35 dotycząca art. 255 ust. 1 WE, załączona do aktu końcowego traktatu amsterdamskiego stanowi, że konferencja jest zgodna co do tego, iż zasady i warunki określone w art. 255 WE pozwolą państwu członkowskiemu zwrócić się do Komisji lub Rady o nieudostępnianie osobom trzecim dokumentu pochodzącego od tego państwa bez jego uprzedniej zgody. Wynika stąd, że twórcy tego traktatu nie zamierzali wykluczać dokumentów państw członkowskich z zakresu zastosowania art. 255 ust. 1 WE.
44 Argument Republiki Federalnej Niemiec, wedle którego należy – w świetle pierwotnego prawa Unii – nadać wykładnię zwężającą prawu do dostępu do dokumentów pochodzących od państw członkowskich, nie zasługuje zatem na uwzględnienie.
45 Gdy chodzi, po drugie, o intensywność kontroli, jaką instytucja może przeprowadzać w odniesieniu do uzasadnienia powołanego przez państwo członkowskie w celu uzasadnienia swego sprzeciwu wobec udostępnienia określonego dokumentu, należy przypomnieć, że art. 4 ust. 5 rozporządzenia nr 1049/2001 powierza realizację celów tego rozporządzenia łącznie instytucji i państwu członkowskiemu. Ustanawia on w tym celu proces decyzyjny, w ramach którego podmioty te zobowiązane są współpracować lojalnie, zgodnie z wymogami art. 10 WE, w celu zapewnienia, że przepisy tego rozporządzenia będą stosowane skutecznie i w sposób zgodny z orzecznictwem.
46 Tymczasem należy zauważyć, w tej perspektywie, że stanowisko zajęte przez Republikę Federalną Niemiec jest nie do pogodzenia z ogólną systematyką i celami rozporządzenia nr 1049/2001, albowiem zmierza ono do tego, by w ramach stosowania art. 4 ust. 5 rozporządzenia instytucja godziła się w sposób systematyczny z odmową państwa członkowskiego, pod warunkiem że odmowa ta jest w jakikolwiek sposób uzasadniona, a uzasadnienie odnosi się do wyjątków określonych w art. 4 ust. 1–3 tego rozporządzenia. Tego rodzaju sytuacja nie odpowiada jednak lojalnemu dialogowi, jaki instytucja i państwo członkowskie zobowiązane są prowadzić w celu zapewnienia skutecznego wdrożenia rozporządzenia nr 1049/2001.
47 Należy następnie przypomnieć, że zgodnie ze swym art. 8 ostateczna odpowiedzialność za prawidłowe stosowanie rozporządzenia nr 1049/2001 spoczywa na instytucji i to do niej należy obrona ważności decyzji przed sądami Unii lub przed rzecznikiem praw obywatelskich. Gdyby instytucja obowiązana była automatycznie zgadzać się z uzasadnieniem zaproponowanym przez państwo członkowskie, byłaby ona zmuszona bronić wobec składającego wniosek o dostęp do dokumentu, a także w odpowiednim wypadku przed wskazanymi wyżej instancjami kontrolnymi, stanowisko, którego sama nie uważa za nadające się do obrony.
48 W tym względzie należy doprecyzować, że przepisy rozporządzenia nr 1049/2001, z zastrzeżeniem zawartych w nim wyjątków, stanowią, iż prawo dostępu do wszelkich dokumentów posiadanych przez instytucję powinny być skutecznie wdrażane przez instytucję, do której skierowano wniosek o udostępnienie, a nie jedynie w wyniku skargi złożonej do sądu Unii. Argument Republiki Federalnej Niemiec, wedle którego możliwość złożenia tego rodzaju skargi wykluczałaby sprawowanie przez zainteresowaną instytucję kontroli nad uzasadnieniem powołanym przez państwo członkowskie, nie może zostać uwzględniony.
49 Wreszcie kontrola ograniczona do czysto formalnych aspektów sprzeciwu zgłoszonego przez państwo członkowskie pozwoliłaby mu na odmowę wszelkiego udostępnienia dokumentów, nawet w braku rzeczywistych powodów uzasadniających wyjątek od zasady określonej w art. 2 ust. 1 rozporządzenia nr 1049/2001 poprzez uzasadnienie formalnie odwołujące się do wyjątków przedmiotowych, określonych w art. 4 ust. 1–3 tego rozporządzenia. Tego rodzaju wyłącznie formalna kontrola prowadziłaby do przywrócenia w praktyce zasady autorstwa, którą twórcy rozporządzenia nr 1049/2001 uchylili, i byłaby sprzeczna z regułą, wedle której wyjątki przedmiotowe określone w art. 4 ust. 1–3 tego rozporządzenia tworzą ramy wykonywania kompetencji, jakie art. 4 ust. 5 tego rozporządzenia przyznaje zainteresowanemu państwu członkowskiemu (ww. w pkt 6 wyrok w sprawie Szwecja przeciwko Komisji, pkt 76).
50 Z powyższego wynika, że Republika Federalna Niemiec błędnie twierdzi, iż wskutek sprzeciwu zgłoszonego przez państwo członkowskie w ramach art. 4 ust. 5 rozporządzenia nr 1049/2001 instytucja jest zobowiązana – przed wydaniem, zgodnie z art. 8 ust. 1 tego rozporządzenia, decyzji uzasadniającej jej odmowę udostępnienia żądanego dokumentu – ograniczyć się w tym względzie do sprzeciwu państwa członkowskiego, przeprowadzić formalną kontrolę polegającą jedynie na ustaleniu, czy ten sprzeciw nie jest pozbawiony wszelkiego uzasadnienia i czy uzasadnienie to odwołuje się do wyjątków określonych w art. 4 ust. 1–3 rozporządzenia nr 1049/2001.
51 Tymczasem wręcz przeciwnie, ustanowiony w art. 4 ust. 5 rozporządzenia nr 1049/2001 proces decyzyjny wymaga, aby zarówno zainteresowane państwo członkowskie, jak i instytucja, przestrzegały wyjątków przedmiotowych przewidzianych w art. 4 ust. 1–3 omawianego rozporządzenia (ww. w pkt 6 wyrok w sprawie Szwecja przeciwko Komisji, pkt 83). Instytucja jest zatem władna upewnić się, że uzasadnienie sprzeciwu państwa członkowskiego wobec udostępnienia żądanego dokumentu – które powinno zostać ujęte w decyzji o odmowie dostępu wydanej na podstawie art. 8 ust. 1 rozporządzenia nr 1049/2001 – nie jest bezzasadne.
52 W tym względzie nie można przyjąć – jak twierdzi tytułem pomocniczym Republika Federalna Niemiec, powołując się analogicznie na kryteria ustanowione w wyroku Trybunału z dnia 6 października 1982 r. w sprawie 283/81 Cilfit i in., Zb.Orz. s. 3415, pkt 13 – by kontrola instytucji mogła mieć miejsce jedynie w wypadku, gdy sporna sytuacja doprowadziła do wydania wyroku przez sąd Unii w identycznej lub podobnej sprawie, albo w sytuacji, gdy prawidłowe stosowanie prawa byłoby tak oczywiste, że nie pozwalałoby na żadne rozsądne wątpliwości. Nie chodzi też o to, by – jak twierdzi Rzeczpospolita Polska – ustalić, czy uzasadnienie powołane przez zainteresowane państwo członkowskie jest błędne ponad wszelką wątpliwość.
53 Analiza dokonywana przez instytucję polega na ustaleniu, czy – biorąc pod uwagę okoliczności sprawy i właściwe przepisy – motywy powołane przez państwo członkowskie na poparcie swego sprzeciwu są tego rodzaju, iż mogą prima facie uzasadniać taką odmowę (zob. analogicznie postanowienie Prezesa Trybunału z dnia 23 lutego 2001 r. w sprawie C‑445/00 R Austria przeciwko Radzie, Rec. s. I‑1461, pkt 73, 74), a co za tym idzie, czy motywy te pozwalają wskazanej instytucji na przyjęcie odpowiedzialności, jaką nakłada na nią art. 8 rozporządzenia nr 1049/2001.
54 Należy zauważyć, że nie chodzi tu, w odniesieniu do instytucji, o narzucanie swego zdania albo o zastąpienie oceny państwa członkowskiego własną oceną, ale o uniknięcie wydania decyzji, której sama instytucja nie uważa za możliwą do obrony. Instytucja bowiem, jako autor decyzji o udostępnieniu albo o odmowie udostępnienia, odpowiada za jej legalność. Przed odmówieniem udostępnienia dokumentu pochodzącego od państwa członkowskiego powinna ona zatem zbadać, czy to ostatnie oparło swój sprzeciw na wyjątkach przedmiotowych określonych w art. 4 ust. 1–3 rozporządzenia nr 1049/2001 oraz czy należycie umotywowało swe stanowisko pod kątem tych wyjątków (zob. podobnie ww. w pkt 6 wyrok w sprawie Szwecja przeciwko Komisji, pkt 99).
55 Trzeba podkreślić, że analiza ta powinna zostać przeprowadzona w ramach lojalnego dialogu, który charakteryzuje proces decyzyjny ustanowiony na mocy art. 4 ust. 5 rozporządzenia nr 1049/2001, przy czym instytucja jest obowiązana pozwolić państwu członkowskiemu na dokładniejsze wyjaśnienie swych motywów lub na ich ponowną ocenę, tak by można było je uznać za prima facie nadające się do obrony (zob. pkt 53 powyżej).
56 Analiza ta powinna być także prowadzona z należytym uwzględnieniem zasady, wedle której określone w art. 4 rozporządzenia nr 1049/2001 wyjątki od prawa do dostępu do dokumentów instytucji powinny być interpretowane i stosowane ściśle, z uwzględnieniem celów tego rozporządzenia, a w szczególności faktu, o którym przypomniano w jego motywie 2, że prawo dostępu jest powiązane z demokratycznym charakterem instytucji Unii, a także okoliczności, że rozporządzenie ma na celu udzielenie publiczności najszerszego możliwego dostępu do dokumentów, o czym wspominają motyw 4 i art. 1 rozporządzenia (ww. w pkt 8 wyrok w sprawie Sison przeciwko Radzie, pkt 63; ww. w pkt 6 wyrok w sprawie Szwecja przeciwko Komisji, pkt 66).
57 Z poprzedzających rozważań wynika, że należy oddalić jako bezzasadny argument Republiki Federalnej Niemiec, wedle którego przy analizie zasadności uzasadnienia przez nią powołanego na poparcie swego sprzeciwu Komisja przekroczyła granice swych kompetencji kontrolnych w ramach postępowania określonego w art. 4 ust. 5 rozporządzenia nr 1049/2001.
W przedmiocie motywów powołanych przez Republikę Federalną Niemiec dla uzasadnienia swego sprzeciwu wobec udostępnienia dokumentów
58 Z powyższych rozważań wynika (zob. pkt 32, 33, 45, 46, 55 powyżej), że stosowanie art. 4 ust. 5 rozporządzenia nr 1049/2001 w celu ustalenia, czy odmowa udostępnienia dokumentu pochodzącego z państwa członkowskiego może zostać uzasadniona przez wzgląd na wyjątki określone w ust. 1–3 tego artykułu, oparte jest na lojalnej współpracy pomiędzy instytucją a zainteresowanym państwem członkowskim. Jedynie po zakończeniu otwartego i konstruktywnego dialogu co do możliwości uzasadnienia odmowy udostępnienia na podstawie art. 4 ust. 1–3 rozporządzenia nr 1049/2001 instytucja może zdecydować o odrzuceniu motywów powołanych przez państwo członkowskie na poparcie swego sprzeciwu, jeżeli jest ona zdania, że motywów tych nie sposób obronić.
59 W niniejszej sprawie przed wydaniem zaskarżonej decyzji miała miejsce wielokrotna wymiana poglądów pomiędzy Republiką Federalną Niemiec a Komisją. W szczególności w piśmie z dnia 15 września 2008 r. Komisja zwróciła się w sposób umotywowany do Republiki Federalnej Niemiec o ponowne rozpatrzenie swego stanowiska. Ta ostatnia jednak nie zmieniła swej decyzji odmownej. Dopiero po tej wymianie korespondencji Komisja wydała zaskarżoną decyzję. Wbrew twierdzeniom Republiki Federalnej Niemiec Komisja nie ograniczyła się więc do zastąpienia swą analizą analizy władz niemieckich. Wręcz przeciwnie, zaskarżona decyzja została wydana w następstwie lojalnego dialogu, zgodnie z procesem decyzyjnym określonym w art. 4 ust. 5 rozporządzenia nr 1049/2001.
60 Należy następnie ustalić, czy – jak twierdzi – Komisja mogła dojść do wniosku, że motywy powołane przez Republikę Federalną Niemiec na poparcie swego sprzeciwu wobec udostępnienia żądanych dokumentów nie były prima facie zasadne.
61 Gdy chodzi, po pierwsze, o wyjątek określony w art. 4 ust. 1 lit. a) tiret trzecie rozporządzenia nr 1049/2001, dotyczący ochrony stosunków międzynarodowych, Republika Federalna Niemiec twierdzi, że argumenty, na jakie się powołała przed Komisją na poparcie swego sprzeciwu, co najmniej nadawały się do obrony.
62 W tym względzie należy przede wszystkim wskazać, że pojęcie stosunków międzynarodowych, którym posłużono się w art. 4 ust. 1 lit. a) tiret trzecie rozporządzenia nr 1049/2001, jest pojęciem własnym prawa Unii i nie może w konsekwencji być uzależnione od treści, jaką nadają mu wewnętrzne porządki prawne państw członkowskich. Artykuł 4 ust. 5 tego rozporządzenia nie zawiera bowiem, podobnie jak art. 4 ust. 1–4, żadnego odesłania do przepisów prawa krajowego (ww. w pkt 6 wyrok w sprawie Szwecja przeciwko Komisji, pkt 69).
63 Należy następnie przypomnieć, jak zauważyła Komisja, że traktaty założycielskie Unii, w odróżnieniu od zwykłych umów międzynarodowych, ustanowiły nowy porządek prawny, wyposażony we własne instytucje, na których rzecz państwa ograniczają, w coraz szerszym zakresie, swoje prawa suwerenne i którego podmiotami są nie tylko państwa członkowskie, ale także ich obywatele (wyrok Trybunału z dnia 5 lutego 1963 r. w sprawie 26/62 Van Gend & Loos, Rec. s. 1, 3; opinia Trybunału z dnia 14 lutego 1991 r. w sprawie 1/91, Rec. s. I‑6079, pkt 21). Tymczasem w celu realizacji celów Unii w obszarach objętych jej kompetencją stosunki pomiędzy państwami członkowskimi a instytucjami Unii podlegają karcie konstytucyjnej ustanowionej w traktatach.
64 Powyższe dotyczy w szczególności komunikacji pomiędzy państwem członkowskim a Komisją w ramach postępowania w przedmiocie stwierdzenia uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego wszczętego w celu zapewnienia poszanowania przez państwo członkowskie obowiązków ciążących na nim na mocy traktatów.
65 Należy wreszcie zauważyć, że twierdzenie Republiki Federalnej Niemiec, wedle którego komunikacja pomiędzy nią a instytucjami Unii należy do pojęcia stosunków międzynarodowych figurującego w art. 4 ust. 1 lit. a) tiret trzecie rozporządzenia nr 1049/2001 prowadziłaby do tego, że istotna część dokumentów powstających w obszarach aktywności Unii byłaby wyłączona ze służącego publiczności prawa dostępu do dokumentów instytucji. Tymczasem taki rezultat uchybiałby celowi przejrzystości, jaki ma rozporządzenie nr 1049/2001, i byłby niezgodny z opisaną wyżej zasadą, wedle której wyjątki określone w art. 4 ust. 1–3 rozporządzenia nr 1049/2001 należy interpretować i stosować ściśle (zob. pkt 42, 56 powyżej).
66 Słusznie zatem Komisja przyjęła, że motyw powołany przez Republikę Federalną Niemiec, oparty na ochronie stosunków międzynarodowych, o których mowa w art. 4 ust. 1 lit. a) tiret trzecie rozporządzenia nr 1049/2001, nie jest prima facie zasadny.
67 Należy jeszcze w tym względzie dodać, że to stwierdzenie nie wyklucza, że prawo krajowe chroniące interes publiczny lub prywatny może być uznane za interes godzien ochrony w ramach wyjątków określonych w rozporządzeniu nr 1049/2001. Pojęcia prawa krajowego i prawa Unii mogą bowiem być zbieżne, mogą się uzupełniać i mogą też stanowić wzajemne punkty odniesienia (zob. podobnie wyrok Trybunału z dnia 5 marca 1996 r. w sprawach połączonych C‑46/93 i C‑48/93 Brasserie du pêcheur i Factortame, Rec. s. I‑1029, pkt 27; ww. w pkt 6 wyrok w sprawie Szwecja przeciwko Komisji, pkt 84).
68 Gdy chodzi, po drugie, o wyjątek oparty na ochronie celu kontroli, śledztwa czy audytu, o której mowa w art. 4 ust. 2 tiret trzecie rozporządzenia nr 1049/2001, również powołany przez Republikę Federalną Niemiec, należy podnieść na wstępie, że postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, wszczynane przez Komisję na mocy art. 226 WE, należą do działań śledczych, o których mowa w tym przepisie.
69 Należy następnie przypomnieć, że gdy zostanie podjęta decyzja o odmowie udostępnienia dokumentu, o którego udostępnienie się zwrócono, obowiązkiem instytucji jest wyjaśnić, w jaki sposób dostęp do tego dokumentu mógłby konkretnie zagrażać powołanemu interesowi, o którym mowa w art. 4 ust. 1–3 rozporządzenia nr 1049/2001. W tym względzie instytucja może, w odpowiednim wypadku, oprzeć się na ogólnych domniemaniach dotyczących pewnych kategorii dokumentów, przy czym podobne względy o charakterze ogólnym mogą mieć zastosowanie do wniosków o udostępnienie dotyczących dokumentów tego samego rodzaju (wyroki Trybunału: z dnia 1 lipca 2008 r. w sprawach połączonych C‑39/05 P i C‑52/05 P Szwecja i Turco przeciwko Radzie, Zb.Orz. s. I‑4723, pkt 49, 50; z dnia 29 czerwca 2010 r. w sprawie C‑139/07 P Komisja przeciwko Glaswerke Ilmenau, Zb.Orz. s. I-5885, pkt 53, 54).
70 Wreszcie, gdy państwo członkowskie sprzeciwia się, w ramach procedury ustanowionej w art. 4 ust. 5 rozporządzenia nr 1049/2001 udostępnieniu dokumentów, które od niego pochodzą, ciąży na nim obowiązek dostarczenia instytucji wszelkich danych pozwalających uzasadnić decyzję o odmowie udostępnienia tych dokumentów.
71 W niniejszej sprawie z akt wynika, że Republika Federalna Niemiec na poparcie swego sprzeciwu wobec udostępnienia żądanych dokumentów powołała się na fakt, że ich udostępnienie osobom trzecim naruszałoby relacje zaufania i współpracy między Republiką Federalną Niemiec a Komisją, które cechują ich stosunki w poszukiwaniu rozwiązania zgodnego z prawem Unii w ramach postępowania w przedmiocie stwierdzenia uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. W tym względzie Republika Federalna Niemiec odsyła do wyroków Sądu: z dnia 11 grudnia 2001 r. w sprawie T‑191/99 Petrie i in. przeciwko Komisji, Rec. s. II‑3677, pkt 68, 69; z dnia 14 października 1999 r. w sprawie T‑309/97 Bavarian Lager przeciwko Komisji, Rec. s. II‑3217, pkt 46.
72 Republika Federalna Niemiec podniosła, że ten wzgląd ma zastosowanie również po umorzeniu postępowania w przedmiocie stwierdzenia uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, gdyż w ramach takiego postępowania stosowane są taktyki negocjacyjne, linie kompromisu oraz strategie, które mogą zostać na nowo wykorzystane w ramach przyszłych postępowań tego rodzaju. Jej zdaniem tego rodzaju konfiguracja interesów zasługuje na ochronę i to nawet przy braku szczegółowego ryzyka w przypadku danego postępowania w przedmiocie stwierdzenia uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. Republika Federalna Niemiec podkreśliła, że w niniejszej sprawie żądane dokumenty zawierały opisy stanu faktycznego oraz wskazówki co do etapów postępowania, jakie się toczą lub są planowane, których nie należy udostępniać, tak aby zapewnić lojalną współpracę pomiędzy nią a Komisją i aby nie utrudniać poszukiwania rozwiązań elastycznych i szybkich.
73 W tym względzie należy podnieść, że zgodnie z orzecznictwem wyjątek określony w art. 4 ust. 2 tiret trzecie rozporządzenia nr 1049/2001 nie obejmuje czynności śledczych jako takich, ale cel takich czynności, który w ramach postępowania w przedmiocie stwierdzenia uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego polega na skłonieniu państwa członkowskiego do podporządkowania się prawu wspólnotowemu (zob. podobnie wyrok Sądu z dnia 12 września 2007 r. w sprawie T‑36/04 API przeciwko Komisji, Zb.Orz. s. II‑3201, pkt 127, 133; ww. w pkt 8 wyrok w sprawie Bavarian Lager, pkt 149).
74 To właśnie dlatego poszczególne czynności śledcze mogą być objęte tym wyjątkiem do czasu osiągnięcia celu, nawet jeśli konkretne śledztwo lub kontrola, w wyniku której sporządzono dokument, którego udostępnienia się żąda, jest zakończone (ww. w pkt 8 wyrok w sprawie Franchet i Byk przeciwko Komisji, pkt 110; analogicznie, w odniesieniu do stosowania kodeksu postępowania z 1993 r., wyrok Sądu z dnia 13 września 2000 r. w sprawie T‑20/99 Denkavit Nederland przeciwko Komisji, Rec. s. II‑3011, pkt 48).
75 Należy jednak zauważyć, że aby uzasadnić zastosowanie wyjątku, o którym mowa w art. 4 ust. 2 tiret trzecie rozporządzenia nr 1049/2001, należy wykazać, że udostępnienie spornych dokumentów rzeczywiście może zagrażać ochronie celów czynności śledczych Komisji w sprawie rozpatrywanych uchybień (zob. podobnie ww. w pkt 8 wyrok w sprawie Franchet i Byk przeciwko Komisji, pkt 105, 109; a także ww. w pkt 73 wyrok w sprawie API przeciwko Komisji, pkt 127). Wymagana dla celów rozpatrzenia wniosku o udostępnienie dokumentów analiza powinna bowiem mieć charakter konkretny, a ryzyko naruszenia chronionego interesu powinno być racjonalnie przewidywalne, a nie czysto hipotetyczne (ww. w pkt 8 wyrok w sprawie Franchet i Byk przeciwko Komisji, pkt 115; ww. w pkt 8 wyrok w sprawie Bavarian Lager, pkt 151; ww. w pkt 69 wyrok w sprawie Szwecja i Turco przeciwko Radzie, pkt 43, 63).
76 W niniejszej sprawie nie ulega wątpliwości, że postępowania w przedmiocie stwierdzenia uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, w ramach którego żądane dokumenty zostały wytworzone, umorzono w dniu 28 czerwca 2006 r., tj. ponad dwa lata przed złożeniem wniosku o ich udostępnienie, co nastąpiło dnia 19 lipca 2008 r., Republika Federalna Niemiec nie może zatem powoływać się na ww. w pkt 71 wyrok w sprawie Petrie i in. przeciwko Komisji oraz ww. wyrok w sprawie Bavarian Lager przeciwko Komisji, gdyż wyroki te dotyczą sytuacji, w których postępowania w przedmiocie stwierdzenia uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego w dacie wydania zaskarżonych decyzji były jeszcze w toku, na etapie postępowania administracyjnego lub sądowego.
77 Nie można zatem w niniejszej sprawie kwestionować faktu, że żadne czynności śledcze, których cel mógłby zostać zagrożony przez udostępnienie spornych dokumentów, nie były w toku w chwili składania wniosku o udostępnienie dokumentów w lipcu 2008 r.
78 Jeśli chodzi o argument powołany przez Republikę Federalną Niemiec, wedle którego odmowa udostępnienia dokumentów była niezbędna z uwagi na konieczność zachowania poufności komunikacji pomiędzy Komisją a nią samą w ramach postępowań w przedmiocie stwierdzenia uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego (zob. pkt 71, 72 powyżej), po pierwsze, należy zauważyć, że w odróżnieniu od takich postępowań będących w toku nie istnieje ogólne domniemanie, wedle którego udostępnienie treści korespondencji pomiędzy Komisją a państwem członkowskim, powstałej w ramach zakończonego postępowania w przedmiocie stwierdzenia uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, godzi w cele czynności śledczych, o których mowa w art. 4 ust. 2 tiret trzecie rozporządzenia nr 1049/2001.
79 Po drugie, należy podnieść, że Republika Federalna Niemiec nie dostarczyła żadnych danych pozwalających pojąć, w jaki sposób udostępnienie żądanych dokumentów – w dwa lata po umorzeniu postępowania w przedmiocie stwierdzenia uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego – miałoby w sposób konkretny i rzeczywisty zagrozić celom przedmiotowego dochodzenia lub innego powiązanego dochodzenia. W szczególności w żaden sposób nie powołała się ona na możliwość ponownego wszczęcia postępowania umorzonego przez Komisję w dniu 28 czerwca 2006 r. lub istnienia postępowania w przedmiocie stwierdzenia uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego powiązanego z tym ostatnim, na którego przebieg mogłoby mieć wpływ udostępnienie żądanych dokumentów.
80 W tym kontekście należy także oddalić argument Królestwa Hiszpanii, wedle którego z uwagi na fakt, że Komisja ma nieograniczoną możliwość ponownego wszczynania postępowań w przedmiocie stwierdzenia uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, korespondencja pomiędzy Komisją a państwami członkowskimi w ramach tych procedur powinna zawsze być objęta wyjątkiem określonym w art. 4 ust. 2 tiret trzecie rozporządzenia nr 1049/2001, dotyczącym ochrony celów czynności śledczych. Argument tego rodzaju opiera się bowiem na rozumowaniu czysto hipotetycznym, albowiem Królestwo Hiszpanii nie wykazało rozsądnie przewidywalnej możliwości ponownego wszczęcia postępowania w przedmiocie stwierdzenia uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego w niniejszej sprawie.
81 W tych okolicznościach należy dojść do wniosku, że motywy powołane przez Republikę Federalną Niemiec na poparcie jej sprzeciwu wobec udostępnienia dokumentów miały charakter abstrakcyjny i czysto hipotetyczny, wobec czego nie mogły stanowić wystarczającej podstawy prawnej, na której Komisja mogłaby oprzeć decyzję odmowną wydaną na podstawie art. 4 ust. 2 tiret trzecie rozporządzenia nr 1049/2001.
82 W konsekwencji Komisja słusznie uznała, że motywy powołane przez Republikę Federalną Niemiec dla uzasadnienia swego sprzeciwu wobec przekazania żądanych dokumentów były prima facie bezzasadne.
83 Wobec powyższego skarga zasługuje na oddalenie.
W przedmiocie kosztów
84 Zgodnie z art. 87 § 2 regulaminu postępowania przed Sądem kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ Republika Federalna Niemiec przegrała sprawę, należy ją obciążyć, oprócz jej własnych kosztów, kosztami Komisji, zgodnie z żądaniami tej ostatniej.
85 Zgodnie z art. 87 § 4 akapit pierwszy regulaminu postępowania przed Sądem państwa członkowskie, które przystąpiły do sprawy w charakterze interwenienta, pokrywają własne koszty. Królestwo Danii, Królestwo Hiszpanii, Republika Finlandii, Rzeczpospolita Polska i Królestwo Szwecji pokrywają zatem własne koszty.
Z powyższych względów
SĄD (czwarta izba)
orzeka, co następuje:
1) Skarga zostaje oddalona.
2) Republika Federalna Niemiec pokrywa, oprócz własnych kosztów, także koszty Komisji Europejskiej.
3) Królestwo Danii, Królestwo Hiszpanii, Republika Finlandii, Rzeczpospolita Polska i Królestwo Szwecji pokrywają własne koszty.
Pelikánová | Jürimäe | Van der Woude |
Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 14 lutego 2012 r.
Podpisy