WYROK SĄDU (druga izba)
z dnia 30 listopada 2017 r.(*)
Znak towarowy Unii Europejskiej – Postępowanie w sprawie unieważnienia prawa do znaku – Unijny znak towarowy tworzony przez kombinację kolorów niebieskiego i srebrnego – Bezwzględna podstawa odmowy rejestracji – Wystarczająco jasne i precyzyjne przedstawienie graficzne – Konieczność istnienia systematycznego układu łączącego kolory w określony z góry i stały sposób – Uzasadnione oczekiwania – Artykuł 4 i art. 7 ust. 1 lit. a) rozporządzenia (WE) nr 207/2009 [obecnie art. 4 i art. 7 ust. 1 lit. a) rozporządzenia (UE) 2017/1001]
W sprawach połączonych T‑101/15 i T‑102/15
Red Bull GmbH, z siedzibą w Fuschl am See (Austria), reprezentowana przez adwokata A. Rencka,
strona skarżąca,
popierana przez:
Marques, z siedzibą w Leicester (Zjednoczone Królestwo), reprezentowaną początkowo przez R. Mallinsona i F. Delord, a następnie przez R. Mallinsona, solicitors,
interwenient,
przeciwko
Urzędowi Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO), reprezentowanemu przez A. Folliarda-Monguirala, działającego w charakterze pełnomocnika,
strona pozwana,
w której drugą stroną w postępowaniu przed Izbą Odwoławczą EUIPO, występującą przed Sądem w charakterze interwenienta, jest
Optimum Mark sp. z o.o., z siedzibą w Warszawie (Polska), reprezentowana przez radców prawnych R. Skubisza, M. Mazurka, J. Dudzika i E. Jaroszyńską-Kozłowską,
mających za przedmiot dwie skargi na dwie decyzje Pierwszej Izby Odwoławczej EUIPO z dnia 2 grudnia 2014 r. (odpowiednio w sprawie R 2037/2013‑1 i w sprawie R 2036/2013‑1), dotyczące dwóch postępowań w sprawie unieważnienia prawa do znaku między spółką Optimum Mark a spółką Red Bull,
SĄD (druga izba),
w składzie: M. Prek, prezes, E. Buttigieg i B. Berke (sprawozdawca), sędziowie,
sekretarz: J. Weychert, administrator,
uwzględniając skargi złożone w sekretariacie Sądu w dniu 26 lutego 2015 r.,
uwzględniając odpowiedzi na skargi złożone przez EUIPO w sekretariacie Sądu w dniu 11 czerwca 2015 r.,
uwzględniając odpowiedzi na skargi złożone przez interwenienta w sekretariacie Sądu w dniu 5 czerwca 2015 r.,
uwzględniając repliki złożone w sekretariacie Sądu w dniu 1 września 2015 r. w sprawie T‑101/15,
uwzględniając dupliki złożone przez interwenienta w sekretariacie Sądu w dniu 19 listopada 2015 r.,
uwzględniając postanowienie z dnia 18 listopada 2015 r. dopuszczające spółkę Marques do udziału w sprawie w charakterze interwenienta popierającego żądania skarżącej,
uwzględniając uwagi interwenienta złożone przez spółkę Marques w sekretariacie Sądu w dniu 6 stycznia i 22 marca 2016 r.,
po zapoznaniu się z uwagami skarżącej złożonymi w sekretariacie Sądu w dniu 22 marca 2016 r.,
po zapoznaniu się z uwagami EUIPO złożonymi w sekretariacie Sądu w dniu 21 marca 2016 r.,
po zapoznaniu się z uwagami interwenienta złożonymi w sekretariacie Sądu w dniu 22 marca 2016 r.,
uwzględniwszy postanowienie z dnia 9 grudnia 2016 r. w przedmiocie połączenia spraw T‑101/15 i T‑102/15 do łącznego rozpoznania na ustnym etapie postępowania oraz w celu wydania wyroku,
uwzględniwszy zmiany w składzie izb Sądu,
po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 10 marca 2017 r.,
wydaje następujący
Wyrok
Okoliczności powstania sporu
W sprawie Т-101/15
1 W dniu 15 stycznia 2002 r. skarżąca, Red Bull GmbH, dokonała zgłoszenia unijnego znaku towarowego w Urzędzie Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) na podstawie rozporządzenia Rady (WE) nr 40/94 z dnia 20 grudnia 1993 r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego (Dz.U. 1994, L 11, s. 1 – wyd. spec. w jęz. polskim, rozdz. 17, t. 1, s. 146), zmienionego [zastąpionego rozporządzeniem Rady (WE) nr 207/2009 z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego (Dz.U. 2009, L 78, s. 1), zmienionym i zastąpionym rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1001 z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie znaku towarowego Unii Europejskiej (Dz.U. 2017, L 154, s. 1)].
2 Znakiem towarowym, dla którego wystąpiono o rejestrację (zwanym dalej „pierwszym spornym znakiem towarowym”), jest kombinacja dwóch kolorów jako takich, przedstawiona poniżej:
3 W piśmie z dnia 30 czerwca 2003 r. skarżąca przedstawiła dodatkowe dokumenty w celu wykazania charakteru odróżniającego uzyskanego w następstwie używania pierwszego spornego znaku towarowego. W dniu 11 października 2004 r. skarżąca przedstawiła opis pierwszego spornego znaku towarowego o następującym brzmieniu: „Żądana ochrona obejmuje kolory niebieski (RAL 5002) i srebrny (RAL 9006). Proporcja kolorów wynosi około 50%–50%”.
4 Towary, dla których wniesiono o rejestrację, należą do klasy 32 w rozumieniu Porozumienia nicejskiego dotyczącego międzynarodowej klasyfikacji towarów i usług dla celów rejestracji znaków z dnia 15 czerwca 1957 r., ze zmianami, i odpowiadają następującemu opisowi: „napoje energetyzujące”.
5 Zgłoszenie unijnego znaku towarowego zostało opublikowane w Biuletynie Wspólnotowych Znaków Towarowych nr 10/2005 z dnia 7 marca 2005 r. Pierwszy sporny znak towarowy został zarejestrowany w dniu 25 lipca 2005 r. pod nr 002534774, ze wskazaniem jego charakteru odróżniającego uzyskanego w następstwie używania i opisu wspomnianego w pkt 3 powyżej.
6 W dniu 20 września 2013 r. interwenient, Optimum Mark sp. z o.o., złożył wniosek o unieważnienie prawa do pierwszego spornego znaku towarowego na podstawie art. 52 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 207/2009 [obecnie art. 59 ust. 1 lit. a) rozporządzenia 2017/1001] w związku z art. 7 ust. 1 lit. a), b) i d) wspomnianego rozporządzenia [obecnie art. 7 ust. 1 lit. a), b) i d) rozporządzenia 2017/1001], a także art. 52 ust. 1 lit. b) tego rozporządzenia [obecnie art. 59 ust. 1 lit. b) rozporządzenia 2017/1001] w odniesieniu do wszystkich towarów wskazanych w pkt 4 powyżej.
7 Wniosek o unieważnienie prawa do znaku uzasadniono w następujący sposób:
– pierwszy sporny znak towarowy nie spełnia wymogów określonych w art. 7 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 207/2009, ponieważ jego przedstawienie graficzne nie spełnia przesłanek wskazanych w orzecznictwie, zgodnie z którym przedstawienie graficzne powinno być jasne, precyzyjne, kompletne samo w sobie, łatwo dostępne, zrozumiałe, trwałe i obiektywne oraz powinno obejmować systematyczny układ łączący kolory w określony z góry i stały sposób;
– sformułowanie opisu załączonego do zgłoszenia pierwszego spornego znaku towarowego umożliwia liczne różne kombinacje proporcji „około” 50%–50% dwóch kolorów, a zatem liczne układy, w związku z czym konsumenci nie mogą ponownie dokonać, z przekonaniem, danego zakupu.
W sprawie Т-102/15
8 W dniu 1 października 2010 r. skarżąca dokonała w EUIPO drugiego zgłoszenia unijnego znaku towarowego na podstawie rozporządzenia nr 207/2009. Znakiem towarowym, dla którego wystąpiono o rejestrację (zwanym dalej „drugim spornym znakiem towarowym”), jest kombinacja dwóch kolorów jako takich, przedstawiona poniżej:
9 Towary, dla których dokonano zgłoszenia, należą do klasy 32 w rozumieniu porozumienia nicejskiego i odpowiadają następującemu opisowi: „napoje energetyzujące”.
10 Zgłoszenie unijnego znaku towarowego zostało opublikowane w Biuletynie Wspólnotowych Znaków Towarowych nr 48/2011 z dnia 29 listopada 2010 r.
11 W dniu 22 grudnia 2010 r. ekspert przesłał zawiadomienie o niespełnieniu wymagań formalnych, zgodnie z zasadą 9 ust. 3 rozporządzenia Komisji (WE) nr 2868/95 z dnia 13 grudnia 1995 r. wykonującego rozporządzenie Rady (WE) nr 40/94 w sprawie wspólnotowego znaku towarowego (Dz.U. 1995, L 303, s. 1 – wyd. spec. w jęz. polskim, rozdz. 17, t. 1, s. 189), wskazując, że w polu przeznaczonym do opisu znaku towarowego proporcje, w jakich każdy kolor jest stosowany do towarów, nie zostały wskazane, a sposób, w jaki owe kolory zostaną ukazane, nie został uściślony. Ekspert wezwał skarżącą do uściślenia „proporcji, w jakich oba kolory zostaną zastosowane (na przykład – w równych proporcjach), a także sposobu, w jaki zostaną ukazane”.
12 W dniu 10 lutego 2011 r. skarżąca wskazała ekspertowi, że „[z]godnie z [jego] zawiadomieniem z dnia 22 grudnia 2010 r. powiadamia [ona] EUIPO […] o fakcie, że oba kolory będą stosowane w równych proporcjach oraz zostaną zestawione”.
13 W dniu 8 marca 2011 r. drugi sporny znak towarowy został zarejestrowany na podstawie charakteru odróżniającego uzyskanego w następstwie używania, ze wskazaniem kolorów „niebieskiego (Pantone 2747 C), srebrnego (Pantone 877 C)”, a także następującym opisem: „Oba kolory będą stosowane w równych proporcjach oraz zostaną zestawione”.
14 W dniu 27 września 2011 r. interwenient złożył wniosek o unieważnienie prawa do drugiego spornego znaku towarowego na podstawie art. 52 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 207/2009 w związku z art. 7 ust. 1 lit. a), b) i d) wspomnianego rozporządzenia, a także art. 52 ust. 1 lit. b) tego rozporządzenia w odniesieniu do wszystkich towarów oznaczonych znakiem towarowym.
15 Wniosek o unieważnienie prawa do znaku uzasadniono w następujący sposób:
– drugi sporny znak towarowy nie spełnia wymogów określonych w art. 7 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 207/2009, ponieważ jego przedstawienie graficzne nie spełnia przesłanek wskazanych w orzecznictwie, zgodnie z którym przedstawienie graficzne powinno być jasne, precyzyjne, kompletne samo w sobie, łatwo dostępne, zrozumiałe, trwałe i obiektywne oraz powinno obejmować systematyczny układ łączący kolory w określony z góry i stały sposób;
– termin „zestawione” może być rozumiany jako oznaczający „mające wspólną krawędź” lub jako „umieszczone obok siebie” lub „rozpatrywane łącznie w celu stworzenia efektu kontrastu”, a w opisie drugiego spornego znaku towarowego nie wskazano rodzaju układu, zgodnie z którym oba kolory będą stosowane do towarów, i nie jest on zatem kompletny, jasny i precyzyjny sam w sobie.
W sprawach T‑101/15 i T‑102/15
16 W dwóch decyzjach z dnia 9 października 2013 r. Wydział Unieważnień unieważnił prawo do pierwszego spornego znaku towarowego i drugiego spornego znaku towarowego (zwanych dalej łącznie „spornymi znakami towarowymi”), stwierdzając, że ich przedstawienie graficzne stanowi „samo tylko zestawienie dwóch lub więcej kolorów, określonych w sposób abstrakcyjny i bez konturów” w rozumieniu wyroku z dnia 24 czerwca 2004 r., Heidelberger Bauchemie (C‑49/02, EU:C:2004:384, pkt 34), nie wykazując cech precyzji i stałości wymaganych zgodnie z art. 4 rozporządzenia nr 207/2009 (obecnie art. 4 rozporządzenia 2017/1001), ponieważ umożliwia ono liczne różne kombinacje, które nie umożliwiają konsumentowi zrozumienia i zapamiętania szczególnej kombinacji, jaką mógłby się posłużyć, aby ponownie dokonać, z przekonaniem, danego zakupu. Ponadto nie umożliwia ono właściwym organom i podmiotom gospodarczym poznania zakresu chronionych praw właściciela spornych znaków towarowych. A zatem przedstawienie graficzne spornych znaków towarowych, połączone z opisem (w obu wariantach wskazanych w pkt 3 i 13 powyżej), nie umożliwia określenia specyficznego układu kolorów mogącego zdefiniować szczególną kombinację kolorów przedstawionych w równych proporcjach – a zatem przedmiot ochrony przyznanej przez sporne znaki towarowe – i w konsekwencji nie jest zgodne z art. 4 rozporządzenia nr 207/2009. O ile bowiem taki opis nie musi opisywać sposobu, w jaki dany znak towarowy będzie używany lub stosowany w odniesieniu do różnych towarów, o tyle ma on na celu zdefiniowanie dokładnego przedmiotu ochrony udzielonej na podstawie rejestracji znaku towarowego w rozumieniu tego przepisu. Ponadto Wydział Unieważnień uściślił, że o ile jest prawdą, że zasada 3 ust. 3 rozporządzenia nr 2868/95 nie wymaga przedstawienia opisu przedstawienia graficznego, o tyle nie wyklucza ona jednak możliwości odmowy rejestracji znaku towarowego lub unieważnienia prawa do znaku, gdy istnienie opisu jest niezbędne w celu zapewnienia zgodności rejestracji znaku towarowego z art. 4 rozporządzenia nr 207/2009. Wreszcie Wydział Unieważnień przypomniał, że EUIPO nie jest związane swoimi wcześniejszymi orzeczeniami, lecz jedynie zasadą zgodności z prawem, a podsumowując, wskazał, że mając na względzie, iż w całości uwzględniono wniosek o unieważnienie prawa do znaku zgodnie z art. 7 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 207/2009, nie przeprowadzi on badania pozostałych wskazanych przez interwenienta podstaw unieważnienia.
17 W dniu 17 października 2013 r. skarżąca wniosła dwie skargi na obie decyzje Wydziału Unieważnień i w dniu 10 lutego 2014 r. przedłożyła pisma zawierające uzasadnienie skarg.
18 Dwoma decyzjami z dnia 2 grudnia 2014 r. (zwanymi dalej „zaskarżonymi decyzjami”) Pierwsza Izba Odwoławcza EUIPO oddaliła obie skargi jako bezzasadne, ponieważ sporne znaki towarowe zarejestrowano z naruszeniem art. 7 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 207/2009 w związku z art. 4 tego rozporządzenia. Izba Odwoławcza uzasadniła obie decyzje w oparciu o identyczne rozumowanie.
19 Z jednej strony Izba Odwoławcza stwierdziła, że skarżąca nie może skutecznie powołać się na zasadę ochrony uzasadnionych oczekiwań, którą miał naruszyć Wydział Unieważnień, mając na względzie, iż fakt, że ekspert wezwał skarżącą do zamieszczenia opisu wspomnianego znaku towarowego i zaakceptował, a wręcz nawet zasugerował jego sformułowanie, nie jest równoważny z precyzyjnymi, bezwarunkowymi i spójnymi informacjami, na których skarżąca mogłaby oprzeć swoje uzasadnione oczekiwania. Co więcej, w okresie rejestracji spornych znaków towarowych nie istniało ustalone orzecznictwo EUIPO dotyczące rejestracji znaków towarowych Unii Europejskiej o danym kolorze jako takim, a w każdym wypadku ewentualne orzecznictwo – nawet gdyby było aktualne – nie jest równoważne z precyzyjnymi, bezwarunkowymi i spójnymi informacjami i nie jest istotne dla oceny, czy przedstawienie graficzne znaku towarowego spełnia wymóg wskazany w art. 4 rozporządzenia nr 207/2009.
20 Z drugiej strony Izba Odwoławcza uznała, że Wydział Unieważnień słusznie stwierdził, iż sporne znaki towarowe zostały zarejestrowane z naruszeniem rozpatrywanych łącznie art. 4 i art. 7 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 207/2009.
21 Po pierwsze, Izba Odwoławcza przypomniała, że okoliczność, iż oznaczenie wykazuje charakter odróżniający uzyskany w następstwie używania, nie umożliwia zneutralizowania wymogów określonych w art. 4 rozporządzenia nr 207/2009. Zdaniem Izby Odwoławczej przepis ten ma na celu określenie dokładnego przedmiotu ochrony przyznanej właścicielowi przez unijny znak towarowy, aby uniemożliwić obchodzenie prawa znaków towarowych Unii Europejskiej w celu uzyskania nienależnej korzyści konkurencyjnej, a także by umożliwić właściwym organom jasne i precyzyjne poznanie charakteru zarejestrowanych oznaczeń, a podmiotom gospodarczym uzyskanie dokładnych informacji dotyczących praw osób trzecich poprzez dostęp do publicznego rejestru prowadzonego przez owe organy.
22 Po drugie, Izba Odwoławcza uznała zdolność rejestracyjną kolorowych znaków towarowych jako takich i przypomniała orzecznictwo, zgodnie z którym opis może być niezbędny dla spełnienia wymogów określonych w art. 4 rozporządzenia nr 207/2009. Gdy taki opis jest połączony z przedstawieniem graficznym, stanowi on jego integralną część.
23 Po trzecie, co się tyczy kombinacji dwóch lub większej liczby kolorów jako takich, w pkt 45 zaskarżonych decyzji Izba Odwoławcza stwierdziła, że w wyroku z dnia 24 czerwca 2004 r., Heidelberger Bauchemie (C‑49/02, EU:C:2004:384), ustanowiono ogólną zasadę dotyczącą wykładni art. 4 rozporządzenia nr 207/2009, zgodnie z którym aby spełnić określone w orzecznictwie wymogi precyzji i trwałości, kombinacje kolorów powinny mieć systematyczny układ łączący dane kolory w określony z góry i stały sposób. Ta zasada ogólna ma na celu uniknięcie sytuacji, w której przedstawienie graficzne – umożliwiając liczne różne kombinacje – nie umożliwia przeciętnemu konsumentowi ponownego dokonania, z przekonaniem, danego zakupu. W konsekwencji w pkt 48 zaskarżonych decyzji stwierdziła ona, że przedstawienie graficzne spornych znaków towarowych z jednej strony i załączony do nich opis (w dwóch wariantach wskazanych w pkt 3 i 13 powyżej) z drugiej strony, które należy ocenić łącznie – wskazując zwykłe zestawienie dwóch kolorów zidentyfikowanych za pomocą kodów i proporcje, w jakich te ostatnie zostaną przedstawione – umożliwiają układ tych dwóch kolorów według licznych różnych kombinacji wywołujących bardzo odmienne całościowe wrażenie. Sporne znaki towarowe nie są zatem wystarczająco precyzyjne i stałe.
24 Po czwarte, w zaskarżonej decyzji w sprawie T‑101/15 Izba Odwoławcza przyjęła, że nie jest niezbędne orzekanie w kwestii, czy przybliżone wskazanie proporcji kolorów za pomocą terminu „około” jest wystarczające zgodnie z art. 4 rozporządzenia nr 207/2009, ponieważ opis jest nieprecyzyjny nawet przy braku tego terminu.
25 Po piąte, w zakresie, w jakim skarżąca twierdziła, że przedstawienie graficzne zgłoszonego znaku towarowego jest wystarczająco precyzyjne, ponieważ ukazuje ono kolory niebieski z lewej i srebrny z prawej i są one zestawione, a mianowicie rozdzielone środkową wertykalną linią w równych proporcjach, w pkt 50 zaskarżonej decyzji w sprawie T‑101/15 i w pkt 49 zaskarżonej decyzji w sprawie T‑102/15 Izba Odwoławcza stwierdziła, że do wspomnianego przedstawienia należało załączyć wyraźny opis w tym względzie. Przy braku takiego wyraźnego opisu przedstawienie graficzne spornych znaków towarowych umożliwia różne układy.
26 Po szóste, Izba Odwoławcza oddaliła argument skarżącej, zgodnie z którym EUIPO powinno było umożliwić jej zmianę zgłoszeń spornego znaku towarowego w celu usunięcia zidentyfikowanych nieprawidłowości, ponieważ zasada 9 rozporządzenia nr 2868/95 nie może stanowić podstawy prawnej w tym celu.
Żądania stron
27 Skarżąca, popierana przez stowarzyszenie Marques (zwane dalej „interweniującym stowarzyszeniem”), wnosi do Sądu o:
– stwierdzenie nieważności zaskarżonych decyzji;
– przekazanie niniejszych spraw EUIPO do rozpatrzenia na podstawie art. 7 ust. 3 rozporządzenia nr 207/2009 (obecnie art. 7 ust. 3 rozporządzenia 2017/1001);
– obciążenie EUIPO i interwenienta kosztami postępowania.
28 EUIPO wnosi do Sądu o:
– oddalenie skargi;
– obciążenie skarżącej kosztami postępowania;
29 Interwenient wnosi do Sądu o:
– oddalenie skargi;
– obciążenie skarżącej kosztami postępowania, w tym kosztami poniesionymi przez interwenienta.
Co do prawa
30 Na poparcie skarg skarżąca podnosi dwa zarzuty dotyczące odpowiednio: zarzut pierwszy – naruszenia art. 4 i art. 7 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 207/2009 oraz zasad proporcjonalności i równego traktowania, a także zarzut drugi – naruszenia zasady ochrony uzasadnionych oczekiwań.
W przedmiocie zarzutu pierwszego, dotyczącego naruszenia art. 4 i art. 7 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 207/2009 i zasad proporcjonalności i równego traktowania
31 W pierwszej kolejności skarżąca, popierana przez interweniujące stowarzyszenie, jest zdania, że sporne znaki towarowe są zgodne z wymogami określonymi w art. 4 rozporządzenia nr 207/2009 i że Izba Odwoławcza interpretuje w sposób nadmiernie rygorystyczny wyrok z dnia 24 czerwca 2004 r., Heidelberger Bauchemie (C‑49/02, EU:C:2004:384), z czego wynika nieproporcjonalne i dyskryminujące traktowanie jedynie kolorowych znaków towarowych jako takich w porównaniu z pozostałymi rodzajami znaków towarowych. Zdaniem skarżącej wyrok ten nie ma zastosowania do rejestracji znaków towarowych takich jak sporne znaki towarowe. Po pierwsze, ma on zastosowanie jedynie do zgłoszeń kombinacji kolorów jako takich zawierających opis wskazujący wyraźnie na ochronę „we wszystkich możliwych do wyobrażenia formach” – odmiennie niż w wypadku opisu spornych znaków towarowych. Po drugie, w wersji w języku postępowania, a mianowicie w wersji niemieckiej, w pkt 34 tego wyroku użyto terminu „Zusammenstellung”, co zdaniem skarżącej sankcjonuje jedynie „arbitralną kombinację” dwóch lub większej liczby kolorów, a nie „zestawienie” – termin użyty w wersji francuskiej, który jej zdaniem odnosi się natomiast do „precyzyjnej kombinacji”. Przedstawienie graficzne spornych znaków towarowych dotyczy takiej precyzyjnej kombinacji, a nie arbitralnej kombinacji.
32 W drugiej kolejności Izba Odwoławcza wymaga opisu szczegółowego sposobu, w jaki kolory będą używane w odniesieniu do towarów, a zatem sposobu używania przez skarżącą spornych znaków towarowych, co stanowi kwestię istotną dla celów stosowania art. 7 ust. 3 rozporządzenia nr 207/2009 lub art. 15 tego rozporządzenia (obecnie art. 18 rozporządzenia 2017/1001), podczas gdy kwestia zgodności z art. 4 tego rozporządzenia rejestracji oznaczenia jako unijnego znaku towarowego wymaga badania in abstracto precyzji przedstawienia graficznego. Ponadto taki opis, po pierwsze, nie stanowi wymogu prawnego, oraz po drugie, nadawałby danemu oznaczeniu status graficznego znaku towarowego.
33 W trzeciej kolejności, co się tyczy wspomnianego opisu, uznanie konieczności „wyraźnego” opisu faktycznego używania kolorowego znaku towarowego jako takiego jest równoważne z ustanowieniem dodatkowej przesłanki rejestracji tego rodzaju znaków towarowych, co nie stanowi prawnego wymogu rejestracji unijnego znaku towarowego w świetle mających zastosowanie uregulowań lub orzecznictwa, a także nie jest wymagane w odniesieniu do innych rodzajów „nietradycyjnych znaków towarowych” takich jak trójwymiarowe znaki towarowe lub dźwiękowe znaki towarowe lub graficzne lub słowne tradycyjne znaki towarowe i czego nigdy nie wymagano we wcześniejszych decyzjach EUIPO ani w orzecznictwie. A zatem zdaniem skarżącej Izba Odwoławcza naruszyła również zasady proporcjonalności i równego traktowania różnych rodzajów znaków towarowych.
34 Dla celów rejestracji unijnego znaku towarowego tworzonego przez kombinację kolorów jako takich, zgodnie z art. 4 rozporządzenia nr 207/2009, jest bowiem wystarczające, że taki znak towarowy został zgłoszony jako znak towarowy tego rodzaju, że został przedstawiony graficznie i że kolory zostały zidentyfikowane poprzez odniesienie do uznanych międzynarodowo kodów identyfikacyjnych kolorów. Reguła „otrzymuje się to, co widać” wyraża wizualnie pozostałe parametry niezbędne dla identyfikacji danego znaku towarowego.
35 EUIPO i interwenient kwestionują te zarzuty szczegółowe.
36 Na wstępie należy wskazać, że różne zarzuty szczegółowe podnoszone w ramach zarzutu pierwszego mogą być w istocie podzielone na trzy części dotyczące odpowiednio: część pierwsza – naruszenia art. 4 i art. 7 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 207/2009, część druga – naruszenia zasady równego traktowania, oraz część trzecia – naruszenia zasady proporcjonalności.
W przedmiocie części pierwszej, dotyczącej naruszenia art. 4 i art. 7 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 207/2009
37 Zgodnie z art. 4 rozporządzenia nr 207/2009 unijny znak towarowy może składać się z jakiegokolwiek oznaczenia, które można przedstawić w formie graficznej, w szczególności z wyrazów, łącznie z nazwiskami, rysunków, liter, cyfr, kształtu towarów lub ich opakowań, pod warunkiem że oznaczenia takie umożliwiają odróżnianie towarów lub usług jednego przedsiębiorstwa od towarów lub usług innych przedsiębiorstw.
38 Zgodnie z art. 7 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 207/2009 nie są rejestrowane jako unijne znaki towarowe oznaczenia, które nie spełniają wymagań art. 4 tego rozporządzenia.
39 Z orzecznictwa wynika, że aby tworzyć unijny znak towarowy w rozumieniu art. 4 rozporządzenia nr 207/2009, kolory lub kombinacje kolorów powinny spełniać trzy przesłanki. Po pierwsze, powinny one stanowić oznaczenie. Po drugie, oznaczenie to powinno nadawać się do przedstawienia w formie graficznej. Po trzecie, oznaczenie to powinno umożliwiać odróżnienie towarów lub usług jednego przedsiębiorstwa od towarów i usług innych przedsiębiorstw (zob. analogicznie wyrok z dnia 24 czerwca 2004 r., Heidelberger Bauchemie, C‑49/02, EU:C:2004:384, pkt 22 i przytoczone tam orzecznictwo).
40 Zgodnie z tym, co orzekł już Trybunał, kolory są zwykłą właściwością rzeczy. Nawet w specyficznym środowisku gospodarczym kolory i ich kombinacje są co do zasady używane ze względu na ich zdolność przyciągania uwagi lub cechy dekoracyjne, nie przenosząc żadnego określonego znaczenia. Niemniej nie można wykluczyć, iż w połączeniu z danym towarem lub z daną usługą kolory lub kombinacje kolorów mogą stanowić oznaczenie (zob. wyrok z dnia 24 czerwca 2004 r., Heidelberger Bauchemie, C‑49/02, EU:C:2004:384, pkt 23 i przytoczone tam orzecznictwo).
41 W celu stosowania art. 4 rozporządzenia nr 207/2009 należy ustalić, czy zgłoszone kolory lub kombinacje kolorów – w kontekście, w jakim są używane – faktycznie przedstawiają się jako oznaczenia. Założeniem tego wymogu jest w szczególności uniemożliwienie obejścia przepisów prawa o znakach towarowych, celem uzyskania nienależnej korzyści konkurencyjnej (zob. analogicznie wyrok z dnia 24 czerwca 2004 r., Heidelberger Bauchemie, C‑49/02, EU:C:2004:384, pkt 24).
42 Ponadto, co się tyczy wymogu, aby oznaczenie mogło być przedstawione graficznie w rozumieniu art. 4 rozporządzenia nr 207/2009, z orzecznictwa wynika, że to przedstawienie graficzne powinno umożliwiać oznaczeniu przedstawienie wizualne, w szczególności za pomocą figur, linii lub znaków, tak aby mogło być dokładnie zidentyfikowane (zob. analogicznie wyrok z dnia 12 grudnia 2002 r., Sieckmann, C‑273/00, EU:C:2002:748, pkt 46).
43 Co więcej, by pełnić swą funkcję, przedstawienie graficzne w rozumieniu art. 4 rozporządzenia nr 207/2009 powinno być jasne, precyzyjne, kompletne samo w sobie, łatwo dostępne, zrozumiałe, trwałe i obiektywne (zob. analogicznie wyrok z dnia 12 grudnia 2002 r., Sieckmann, C‑273/00, EU:C:2002:748, pkt 47–55).
44 Taki sposób wykładni jest wynikiem konieczności zapewnienia poprawnego funkcjonowania systemu rejestracji unijnych znaków towarowych. Jedną z funkcji wymogu możliwości przedstawienia graficznego jest zdefiniowanie samego znaku towarowego, celem określenia dokładnego przedmiotu ochrony przyznanej właścicielowi zarejestrowanego znaku towarowego. Zgłoszenie znaku towarowego w rejestrze publicznym ma bowiem za zadanie zapewnienie dostępu do znaku właściwym organom, jak i odbiorcom, a w szczególności podmiotom gospodarczym. Z jednej strony właściwe organy powinny znać w sposób jasny i dokładny charakter oznaczeń tworzących znak towarowy, aby móc wykonywać obowiązki związane z uprzednim badaniem zgłoszeń, jak również z publikacją i prowadzeniem stosownego i dokładnego rejestru znaków towarowych. Z drugiej strony podmioty gospodarcze powinny mieć możliwość jasnego i precyzyjnego sprawdzenia zarejestrowanych zgłoszeń, a także zgłoszeń dokonanych przez aktualnych lub potencjalnych konkurentów, zyskując w ten sposób dostęp do odpowiednich informacji dotyczących praw osób trzecich (zob. analogicznie wyrok z dnia 24 czerwca 2004 r., Heidelberger Bauchemie, C‑49/02, EU:C:2004:384, pkt 26–30).
45 W tych okolicznościach, aby spełnić swą rolę zarejestrowanego unijnego znaku towarowego, oznaczenie powinno być postrzegane w sposób precyzyjny, stały i trwały, co zapewni spełnianie funkcji wskazywania pochodzenia przez wspomniany znak towarowy (zob. wyrok z dnia 24 czerwca 2004 r., Heidelberger Bauchemie, C‑49/02, EU:C:2004:384, pkt 31, 32).
46 Co się tyczy kolorowych znaków towarowych jako takich, Trybunał orzekł, że próbka koloru nie stanowi sama w sobie przedstawienia graficznego w rozumieniu art. 4 rozporządzenia nr 207/2009. Natomiast opis słowny koloru, ponieważ składa się on z wyrazów składających się ze znaków, stanowi przedstawienie graficzne koloru, pod warunkiem że spełnia przesłanki wspomniane w pkt 44 i 45 powyżej (zob. analogicznie wyrok z dnia 6 maja 2003 r., Libertel, C‑104/01, EU:C:2003:244, pkt 33–35).
47 Co się tyczy znaków towarowych tworzonych przez kombinację dwóch lub większej liczby kolorów jako takich, Trybunał uściślił, że aby spełnić przesłanki wspomniane w pkt 44 i 45 powyżej, przedstawienie graficzne dwóch lub większej liczby kolorów wskazanych w sposób abstrakcyjny i bez konturów powinno obejmować systematyczny układ łączący dane kolory w określony z góry i stały sposób. Samo tylko zestawienie dwóch lub więcej kolorów – bez nadania im formy lub konturów – lub samo tylko wymienienie dwóch lub więcej kolorów „we wszystkich możliwych do wyobrażenia formach” nie spełnia przesłanek precyzji i stałości wymaganych zgodnie z art. 4 rozporządzenia nr 207/2009. Takie przedstawienia mogą bowiem obejmować liczne różne kombinacje uniemożliwiające konsumentowi zrozumienie i zapamiętanie szczególnej kombinacji, którą mógłby się posłużyć z przekonaniem, chcąc ponownie dokonać danego zakupu, a właściwym organom i podmiotom gospodarczym poznanie zakresu chronionych praw przysługujących właścicielowi znaku towarowego (zob. analogicznie wyrok z dnia 24 czerwca 2004 r., Heidelberger Bauchemie, C‑49/02, EU:C:2004:384, pkt 33–35).
48 To w świetle powyższych rozważań należy rozpatrzyć, czy zaskarżone decyzje są dotknięte błędem w ocenie.
49 W niniejszym wypadku w pkt 53 zaskarżonej decyzji w sprawie T‑101/15 i w pkt 52 zaskarżonej decyzji w sprawie T‑102/15 Izba Odwoławcza utrzymała w mocy decyzje Wydziału Unieważnień, w których unieważniono prawa do spornych znaków towarowych na podstawie art. 4 i art. 7 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 207/2009, ponieważ znaków tych nie można uznać za wystarczająco precyzyjne. Izba Odwoławcza oparła to stwierdzenie na łącznej analizie przedstawienia graficznego i opisu załączonych do każdego ze spornych znaków towarowych. Ze względu na to, że poza wskazaniem dwóch kolorów opis ogranicza się do wskazania określonej proporcji między tymi kolorami, Izba Odwoławcza stwierdziła, że samo wskazanie tej proporcji umożliwia układ tych dwóch kolorów według licznych różnych kombinacji i nie łączy zatem tych kolorów w określony z góry i stały sposób, jak tego wymaga art. 4 rozporządzenia nr 207/2009, którego wykładni dokonano w wyroku z dnia 24 czerwca 2004 r., Heidelberger Bauchemie (C‑49/02, EU:C:2004:384).
50 W pierwszej kolejności skarżąca, popierana przez interweniujące stowarzyszenie, twierdzi w istocie, że wykładnia wyroku z dnia 24 czerwca 2004 r., Heidelberger Bauchemie (C‑49/02, EU:C:2004:384), jakiej dokonała Izba Odwoławcza, a także sposób zastosowania przez nią tego wyroku są w niniejszym wypadku błędne.
51 W szczególności skarżąca jest zdania, że wyrok z dnia 24 czerwca 2004 r., Heidelberger Bauchemie (C‑49/02, EU:C:2004:384) ma jedynie zastosowanie do przedstawienia graficznego tworzonego przez zwykłą arbitralną i nieokreśloną „kombinację” kolorów i nie dotyczy wypadku zestawienia kolorów, które nie stanowi zwykłej „kombinacji” w rozumieniu wspomnianego wyroku. Ponadto wyrok ten dotyczy zasadniczo kwestii żądania udzielenia ochrony dwóch kolorów „we wszystkich możliwych do wyobrażenia formach”. A zatem wyraz „lub”, jakim posłużono się w pkt 34 wyroku z dnia 24 czerwca 2004 r., Heidelberger Bauchemie (C‑49/02, EU:C:2004:384), należy rozpatrzyć w świetle wyrażenia „we wszystkich możliwych do wyobrażenia formach”. Z powyższego wynika, że zestawienie dwóch kolorów – jednego obok drugiego – połączone ze wskazaniem odpowiedniego stosunku procentowego między nimi nie skutkuje tym, że przedstawienie graficzne nie jest precyzyjne lub jasne, chyba że owe parametry zostaną wyraźnie podważone w złożonym jednocześnie opisie. Oceny obu okoliczności należy zatem dokonywać łącznie.Sporne znaki towarowe nie są tworzone przez zwykłą kombinację kolorów i ich zgłoszenie nie dotyczy ochrony „we wszystkich możliwych do wyobrażenia formach”. Wspomniany wyrok nie powinien zatem być stosowany w niniejszym wypadku.
52 Zdaniem interweniującego stowarzyszenia wyrok z dnia 24 czerwca 2004 r., Heidelberger Bauchemie (C‑49/02, EU:C:2004:384), ma zastosowanie do dwóch rodzajów przedstawień graficznych: po pierwsze, do oznaczeń tworzonych przez zwykłe zestawienie (co należy interpretować jako „zwykłą kombinację”) dwóch lub większej liczby kolorów bez formy ani konturów, oraz po drugie, do oznaczeń tworzonych przez dwa lub większą liczbę kolorów określonych jako przedstawione „we wszystkich możliwych do wyobrażenia formach”. Punkt 34 wspomnianego wyroku dotyczy zatem dwóch alternatywnych sytuacji, a sporne znaki towarowe nie są objęte żadną z nich.
53 Należy zatem oddalić rozumowanie przedstawione przez skarżącą i interweniujące stowarzyszenie w odniesieniu do zakresu stosowania wyroku z dnia 24 czerwca 2004 r., Heidelberger Bauchemie (C‑49/02, EU:C:2004:384), ponieważ opiera się ono na błędnej wykładni wspomnianego wyroku.
54 Punkty 33–35 wyroku z dnia 24 czerwca 2004 r., Heidelberger Bauchemie (C‑49/02, EU:C:2004:384), wspomniane w pkt 47 powyżej, powinny bowiem być rozpatrywane łącznie, a także w świetle zasad przywołanych w pkt 24 i 26–30 tego wyroku, wspomnianych w pkt 41 i 44 powyżej.
55 Z brzmienia tych punktów wynika, że aby określić w sposób dokładny przedmiot ochrony przyznanej przez unijny znak towarowy tworzony przez kombinację kolorów jako takich, owe kolory powinny być przedstawione według szczególnego układu lub schematu łączącego kolory w określony z góry i stały sposób, tak aby zapobiec licznym różnym kombinacjom tych kolorów uniemożliwiającym konsumentowi zrozumienie i zapamiętanie szczególnej kombinacji, jak uściślił Trybunał w pkt 35 wyroku z dnia 24 czerwca 2004 r., Heidelberger Bauchemie (C‑49/02, EU:C:2004:384).
56 Taka przesłanka jest zgodna, po pierwsze, z koniecznością spełniania przez znak towarowy funkcji wskazania pochodzenia, ponieważ znak powinien być postrzegany i rozpoznawany przez konsumentów, gdy umieszczono go na towarach, przy uwzględnieniu faktu, że kolory są zazwyczaj zwykłą właściwością rzeczy i są ogólnie używane ze względu na ich zdolność przyciągania uwagi lub cechy dekoracyjne, nie przenosząc żadnego określonego znaczenia, po drugie, z wymogiem pewności prawa, ponieważ umożliwia ona właściwym organom oraz podmiotom gospodarczym jasne i precyzyjne poznanie charakteru oznaczeń tworzących znak towarowy, a także praw osób trzecich, oraz po trzecie, z wymogiem unikania nadmiernego ograniczania dostępności kolorów w obrocie gospodarczym poprzez ustanowienie monopoli na rzecz jednego przedsiębiorstwa.
57 Należy zatem rozpatrzyć, czy sporne znaki towarowe umożliwiają liczne różne kombinacje dwóch rozpatrywanych kolorów, w rozumieniu pkt 35 wyroku z dnia 24 czerwca 2004 r., Heidelberger Bauchemie (C‑49/02, EU:C:2004:384).
58 Przedstawienie graficzne spornych znaków towarowych jest tworzone przez zestawienie wertykalne dwóch kolorów, niebieskiego i srebrnego, w proporcji 50%–50%. To przedstawienie graficzne jest połączone z odmiennym opisem w obu wypadkach. W opisie załączonym do pierwszego spornego znaku towarowego, stanowiącego przedmiot sprawy T‑101/15, zidentyfikowano oba kolory poprzez odniesienie do międzynarodowo uznanego kodu identyfikacyjnego kolorów „RAL” i uściślono, że ich proporcje wynoszą „około 50%-50%”. W opisie dotyczącym drugiego spornego znaku towarowego, stanowiącego przedmiot sprawy T‑102/15, zidentyfikowano oba kolory poprzez odniesienie do międzynarodowo uznanego kodu identyfikacyjnego kolorów „Pantone” i uściślono, że kolory „będą stosowane w równych proporcjach oraz zostaną zestawione”.
59 Należy zaś stwierdzić, po pierwsze, że Izba Odwoławcza słusznie stwierdziła, iż przedstawienie graficzne spornych znaków towarowych stanowi zwykłe zestawienie dwóch kolorów bez formy ani konturów, umożliwiając szereg różnych kombinacji dwóch kolorów.
60 Po drugie, należy stwierdzić, że również słusznie Izba Odwoławcza uznała, iż opisy załączone do przedstawienia graficznego każdego ze spornych znaków towarowych nie zawierają dodatkowych uściśleń w odniesieniu do systematycznego układu łączącego kolory w określony z góry i stały sposób, a także uniemożliwiającego szereg różnych kombinacji tych kolorów, jak wymaga tego wyrok z dnia 24 czerwca 2004 r., Heidelberger Bauchemie (C‑49/02, EU:C:2004:384).
61 Powyższych stwierdzeń nie podważają różne argumenty podnoszone przez skarżącą popieraną przez interweniujące stowarzyszenie.
62 Po pierwsze, należy oddalić jako nieistotne dla sprawy argumenty skarżącej i interweniującego stowarzyszenia dotyczące wykładni terminu „Zusammenstellung” w różnych wersjach językowych pkt 34 wyroku z dnia 24 czerwca 2004 r., Heidelberger Bauchemie (C‑49/02, EU:C:2004:384), ponieważ termin „zestawienie”, o ile nie odsyła on do jakiejkolwiek arbitralnej kombinacji, jak podnoszą skarżąca i interweniujące stowarzyszenie, o tyle nie stanowi również koniecznie systematycznego układu w rozumieniu pkt 33 wyroku z dnia 24 czerwca 2004 r., Heidelberger Bauchemie (C‑49/02, EU:C:2004:384). O ile jest bowiem prawdą, że zestawienie wskazuje bezpośrednie połączenie dwóch lub większej liczby kolorów, umieszczonych obok siebie, owo połączenie może zostać przedstawione w szeregu różnych układów. Wspomniane zestawienie może zatem mieć odmienne formy skutkujące różnymi wizerunkami lub schematami, z których wszystkie będą miały „proporcje około 50%-50%” lub „równe proporcje”.
63 Wskazanie proporcji w opisie spornych znaków towarowych dodaje jedynie informację, zgodnie z którą zajęcie przestrzeni przez oba kolory – bez względu na formę, w jakiej zestawienie zostanie przedstawione – będzie takie, iż każdy kolor będzie zajmował połowę tej przestrzeni. Z powyższego wynika, że należy oddalić również sposób wykładni wyroku z dnia 24 czerwca 2004 r., Heidelberger Bauchemie (C‑49/02, EU:C:2004:384), preferowany przez skarżącą popieraną przez interweniujące stowarzyszenie, zgodnie z którą to wykładnią precyzja w odniesieniu do proporcji lub stosunku między różnymi kolorami wystarcza, aby spełnić wymóg istnienia systematycznego układu, taki jak wspomniany w tym wyroku.
64 Układ dwóch kolorów może bowiem nie być z góry określony i stały nie tylko ze względu na odmienne proporcje między tymi kolorami, lecz także ze względu na odmienne umiejscowienie w przestrzeni tych kolorów przedstawionych w takich samych proporcjach.
65 Po drugie, jeśli chodzi o twierdzenie interweniującego stowarzyszenia, zgodnie z którym zestawienie wertykalne dwóch pasm koloru, niebieskiego z lewej i srebrnego z prawej, w przybliżeniu w identycznych proporcjach stanowi jedyny systematyczny układ łączący kolory w określony z góry i stały sposób, to należy je oddalić. W pkt 54–60 powyżej wykazano bowiem, że w niniejszym wypadku przedstawienie graficzne dwóch zestawionych kolorów połączone ze wskazaniem udziału procentowego ich odpowiednich proporcji jest niewystarczające, aby określić ich systematyczny układ. Należy także stwierdzić, że skarżąca załączyła do zgłoszeń, dokonanych na podstawie charakteru odróżniającego uzyskanego w następstwie używania spornych znaków towarowych, dowody, które ukazują je na bardzo odmienne sposoby w stosunku do zestawienia wertykalnego dwóch kolorów ukazanych w przedstawieniu graficznym zawartym we wspomnianych zgłoszeniach.
66 Sama skarżąca jest zatem zdania, że sporne znaki towarowe – kolorowe znaki towarowe same w sobie, zdefiniowane w sposób abstrakcyjny – zapewniają ochronę obejmującą odmienne układy kolorów niebieskiego i srebrnego, a nie jedynie układ tworzony przez dwa równe pasma wertykalne, niebieskie z lewej i srebrne z prawej, jak twierdzi interweniujące stowarzyszenie. Skarżąca przyznaje w ten sposób, że przedstawienie graficzne spornych znaków towarowych – w formie, w jakiej je zarejestrowano – umożliwia szereg odtworzeń, które nie są z góry określone ani stałe.
67 Taki jest dokładnie skutek, jakiemu wyrok z dnia 24 czerwca 2004 r., Heidelberger Bauchemie (C‑49/02, EU:C:2004:384), ma zapobiec w zakresie, w jakim skutek ten jest niezgodny z celami leżącymi u podstaw art. 4 rozporządzenia nr 207/2009, wspomnianymi w pkt 41 i 44 powyżej i polegającymi na zapewnieniu funkcji znaku towarowego oraz możliwości, by konsumenci mogli zrozumieć, rozpoznać i zapamiętać dany znak towarowy, co wymaga, aby został on ukazany wizualnie w formie, w jakiej go zarejestrowano.
68 Po trzecie, jeśli – jak twierdzi interweniujące stowarzyszenie – aby zapewnić cechy precyzji i stałości wymagane zgodnie z art. 4 rozporządzenia nr 207/2009, wystarczy, iż zastosowano regułę „otrzymuje się to, co widać”, w oparciu o powyższe należałoby stwierdzić, że zestawienie wertykalne dwóch równych pasm, niebieskiego z lewej i srebrnego z prawej, stanowi jedyny układ będący przedmiotem ochrony przyznanej na podstawie rejestracji spornych znaków towarowych. Jednakże sytuacja taka nie ma miejsca, jak wynika z pkt 65 powyżej.
69 Przeciwnie to właśnie stosowanie tej reguły wymaga, aby przedstawienie graficzne, które zgłoszono i które jest widoczne („co widać”), było jedynym stanowiącym przedmiot ochrony przyznanej przez sporne znaki towarowe („otrzymuje się to”). Podobnie wyrok z dnia 24 czerwca 2004 r., Heidelberger Bauchemie (C‑49/02, EU:C:2004:384), przyczynia się do uściślenia praktycznych skutków, jakie należy wywieść z tej reguły w odniesieniu do przesłanek rejestracji kolorowych znaków towarowych jako takich.
70 Po czwarte, stosowanie w niniejszym wypadku przez Izbę Odwoławczą wyroku z dnia 24 czerwca 2004 r., Heidelberger Bauchemie (C‑49/02, EU:C:2004:384), nie skutkuje – wbrew temu, co twierdzą skarżąca i interweniujące stowarzyszenie – zanegowaniem istnienia lub zdolności rejestracyjnej tego rodzaju znaków towarowych, z naruszeniem art. 4 rozporządzenia nr 207/2009, zmienionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2424 z dnia 16 grudnia 2015 r. zmieniającym rozporządzenie nr 207/2009 i rozporządzenie nr 2868/95 i uchylającym rozporządzenie Komisji (WE) nr 2869/95 w sprawie opłat na rzecz Urzędu Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) (Dz.U. 2015, L 341, s. 21), zgodnie z którym unijny znak towarowy może składać się z jakichkolwiek oznaczeń, w szczególności z wyrazów, łącznie z nazwiskami, lub rysunków, liter, cyfr, kolorów, kształtu towarów lub ich opakowań lub dźwięków, pod warunkiem że oznaczenia takie umożliwiają, po pierwsze, odróżnianie towarów lub usług jednego przedsiębiorstwa od towarów lub usług innych przedsiębiorstw, oraz po drugie, przedstawienie ich w rejestrze unijnych znaków towarowych w sposób pozwalający właściwym organom i odbiorcom na ustalenie jednoznacznego i dokładnego przedmiotu ochrony udzielonej właścicielowi tego znaku towarowego. Rozporządzenie to wchodzi zresztą w życie dopiero w dniu 1 października 2017 r.
71 W tym celu wystarcza bowiem, że właściciel znaku towarowego zgłosi przedstawienie graficzne znaku towarowego odpowiadające dokładnie przedmiotowi ochrony, jaką zamierza uzyskać. Nie może natomiast zgłosić przedstawienia graficznego, dochodząc jednocześnie ochrony szerszej niż ochrona przyznana przez wspomniane przedstawienie lub ochrony, która mu nie odpowiada – bezpośrednio wbrew regule „otrzymuje się to, co widać”.
72 Po piąte, opierając się na opinii doradcy, skarżąca przyznaje, iż ważnym celem opisu oznaczenia jest zapewnienie w praktyce jednolitego odtworzenia znaku towarowego, umożliwiając jednocześnie ewentualne, lecz nieuniknione, „nieznaczne różnice” w ramach gospodarczego odtworzenia oznaczenia. Niemniej w niniejszym wypadku należy stwierdzić, że różnice między spornymi znakami towarowymi – w formie, w jakiej je przedstawiono i opisano, a także przy uwzględnieniu sposobu, w jaki je odtworzono – nie są nieznaczne, a zestawienie dwóch równych pasm wertykalnych, jednego o kolorze niebieskim z lewej i drugiego o kolorze srebrnym z prawej, nie zostało w żaden sposób odtworzone na towarach skarżącej.
73 Po szóste, skarżąca i interweniujące stowarzyszenie są zdania, że wymaganie opisu systematycznego układu kolorów stanowiącego przedmiot znaku towarowego tworzonego przez kombinację kolorów jako takich skutkowałoby w istocie uchyleniem rozróżnienia między kolorowymi znakami towarowymi jako takimi a graficznymi znakami towarowymi.
74 Nie można zgodzić się z tą tezą. Nawet jeśli przedstawienie lub opis precyzyjnego układu kolorów przyczyniają się bowiem do zbliżenia kolorowego znaku towarowego jako takiego do graficznego znaku towarowego, przedmiot ochrony przyznanej przez te dwie kategorie znaków towarowych pozostaje odrębny.
75 Co więcej, jak słusznie podkreśla interwenient, kolorowy znak towarowy jako taki może być umieszczony, bez konturów, na każdej powierzchni oznaczonych nim towarów, niezależnie od ich formy lub opakowania, co nie ma miejsca w wypadku graficznych znaków towarowych [zob. podobnie wyrok z dnia 28 stycznia 2015 r., Enercon/OHIM (Pięć niuansów koloru zielonego), T‑655/13, niepublikowany, EU:T:2015:49, pkt 16]. Dane przedsiębiorstwo zachowuje zatem zawsze interes w rejestracji kolorowego znaku towarowego, przy uwzględnieniu szerszej ochrony przyznanej przez ten rodzaj znaków towarowych w stosunku do ochrony przyznanej przez graficzny znak towarowy.
76 W drugiej kolejności skarżąca twierdzi, po pierwsze, że wskazany przez Izbę Odwoławczą w pkt 50 zaskarżonej decyzji w sprawie T‑101/15 i w pkt 49 zaskarżonej decyzji w sprawie T‑102/15 obowiązek przedłożenia wyraźnego opisu nie wynika ani z mających zastosowanie uregulowań, ani z orzecznictwa, po drugie, że w orzecznictwie nigdy nie uznano, iż ów opis ma mieć za przedmiot faktyczne używanie danego znaku towarowego, oraz po trzecie, że taki wymóg – stosowany jedynie do kolorowych znaków towarowych jako takich – skutkuje naruszeniem zasady równego traktowania. Zdaniem skarżącej Izba Odwoławcza ustanowiła zatem dodatkową przesłankę rejestracji dotyczącą jedynie kolorowych znaków towarowych jako takich, której nie przewidziano w art. 4 rozporządzenia nr 207/2009.
77 Na wstępie należy uściślić, że Izba Odwoławcza nie potwierdziła w zaskarżonych decyzjach, iż istnieje obowiązek przedłożenia wyraźnego opisu zgłoszonego znaku towarowego. Wskazała ona jedynie, że wyraźny opis jest niezbędny „w niniejszym wypadku”.
78 Co się tyczy kwestii, czy Izba Odwoławcza słusznie uznała, że wyraźny opis spornych znaków towarowych jest niezbędny w niniejszym wypadku, po pierwsze, należy przypomnieć, iż zasada 3 ust. 3 rozporządzenia nr 2868/95 stanowi, że zgłoszenie „może też zawierać opis znaku”.
79 Jak w pkt 48 zaskarżonych decyzji słusznie wskazała Izba Odwoławcza, gdy w zgłoszeniu zawarto już opis, zgłoszenie to należy rozpatrzyć łącznie z przedstawieniem graficznym.
80 Ponadto, jak w pkt 43 zaskarżonych decyzji słusznie podkreśliła Izba Odwoławcza, z wyroku z dnia 6 maja 2003 r., Libertel (C‑104/01, EU:C:2003:244), wynika, że opis oznaczenia może być niezbędny, aby spełnić wymogi art. 4 rozporządzenia nr 207/2009.
81 Sytuacja taka ma miejsce w szczególności, gdy układ systematyczny łączący kolory w określony z góry i stały sposób nie wynika z przedstawienia graficznego i to ostatnie nie umożliwia zatem jasnego zdefiniowania przedmiotu ochrony, jak wskazano to w pkt 59 powyżej.
82 W konsekwencji w pkt 50 zaskarżonej decyzji w sprawie T‑101/15 i w pkt 49 zaskarżonej decyzji w sprawie T‑102/15 Izba Odwoławcza słusznie stwierdziła, że w niniejszym wypadku niezbędne jest przedłożenie wyraźnego opisu systematycznego układu łączącego kolory w określony z góry i stały sposób.
83 Po drugie, należy również oddalić argument skarżącej dotyczący wymagania przez Izbę Odwoławczą, aby opis dotyczył faktycznego używania spornego znaku towarowego.
84 W tym względzie, o ile pkt 48 zaskarżonych decyzji odnosi się do „zakresu” ochrony przyznanej przez oznaczenie – pojęcia ogólnie rozpatrywanego w ramach oceny istotnego używania dla celów stosowania art. 7 ust. 3 lub art. 15 rozporządzenia nr 207/2009 – o tyle w niniejszym wypadku termin ten, którym posłużono się w zaskarżonych decyzjach, należy rozumieć jako odnoszący się do „przedmiotu” ochrony przyznanej przez unijny znak towarowy, jak potwierdziło to EUIPO na rozprawie.
85 Wymóg, by znak towarowy tworzony przez kombinację dwóch lub większej liczby kolorów przedstawiał systematyczny układ łączący kolory w określony z góry i stały sposób, nie jest bowiem równoważny z wymogiem zdefiniowania faktycznego używania zgłoszonego znaku towarowego. Jednakże abstrakcyjny charakter takiego znaku towarowego oraz ograniczona samoistna zdolność kolorów do przenoszenia jakiegokolwiek precyzyjnego znaczenia i zatem wskazywania pochodzenia handlowego towaru lub usługi wymagają, by przedmiot ochrony przyznanej przez sporny znak towarowy został zdefiniowany z odpowiednim poziomem precyzji. Kolorowe znaki towarowe jako takie odróżniają się zatem od pozostałych rodzajów znaków towarowych, które ze względu na swój charakter są bardziej precyzyjne, a także jest bardziej prawdopodobne, iż przenoszą znaczenie. W konsekwencji przy uwzględnieniu charakteru i samoistnych cech kolorowych znaków towarowych jako takich, wymóg, aby przedmiot ochrony przyznanej przez takie znaki towarowe został zdefiniowany z odpowiednim poziomem precyzji, nie stanowi naruszenia zasady równości.
86 Po trzecie, co się tyczy podnoszonego naruszenia zasady równego traktowania, należy dodać, że kolorowe znaki towarowe jako takie nie są ograniczone ani w przestrzeni, ani przez formę, odmiennie niż trójwymiarowe znaki towarowe, ani przez kontury, odmiennie niż graficzne znaki towarowe, a także że uzewnętrzniają się one wizualnie, a nie poprzez dźwięk lub znaki – jak dźwiękowe lub słowne znaki towarowe.
87 Przy kombinacji kolorów jedynym możliwym umiejscowieniem w przestrzeni bez konturów jest zestawienie według różnych układów. Jedynymi uściśleniami, jakie można dodać, są zatem szczególne odcienie danych kolorów i proporcje, w jakich pozostają one względem siebie. Takie przedstawienie skutkuje przyznaniem zbyt szerokiego zakresu ochrony przez znak towarowy, który to zakres trudno jest pogodzić z wymogiem dostępności kolorów i który w konsekwencji powinien zostać uściślony w chwili dokonania zgłoszenia – w odniesieniu do systematycznego układu łączącego kolory w określony z góry i stały sposób.
88 Co więcej, jak w pkt 51 zaskarżonej decyzji w sprawie T‑101/15 i w pkt 50 zaskarżonej decyzji w sprawie T‑102/15 słusznie wskazała Izba Odwoławcza, z wyroku z dnia 12 grudnia 2002 r., Sieckmann (C‑273/00, EU:C:2002:748), wynika, że wymóg, aby oznaczenie było jasne, precyzyjne, kompletne samo w sobie, łatwo dostępne, zrozumiałe, trwałe i obiektywne, powinien być oceniany indywidualnie dla każdej kategorii znaków towarowych, przy uwzględnieniu jej charakteru i samoistnych cech.
89 Z wszystkich powyższych rozważań wynika, iż Izba Odwoławcza nie popełniła błędu, stwierdzając w pkt 48, 49 i 51 zaskarżonej decyzji w sprawie T‑101/15 i w pkt 48 i 50 zaskarżonej decyzji w sprawie T‑102/15, że samo wskazanie proporcji dwóch kolorów niebieskiego i srebrnego umożliwia układ tych kolorów według licznych różnych kombinacji i nie stanowi zatem systematycznego układu łączącego te kolory w określony z góry i stały sposób, wywołując bardzo różne całościowe wrażenie i uniemożliwiając konsumentom ponowne dokonanie z przekonaniem danego zakupu. Słusznie stwierdziła ona zatem, że przedstawione w niniejszym wypadku przedstawienie graficzne – połączone z opisem wskazującym jedynie proporcje dwóch kolorów – nie może być uznane za wystarczająco precyzyjne i że sporny znak towarowy został zarejestrowany z naruszeniem art. 7 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 207/2009.
90 Ponadto, jak w pkt 49 zaskarżonej decyzji w sprawie T‑101/15 słusznie wskazała Izba Odwoławcza, powyższe stwierdzenie odnosi się do obu spornych znaków towarowych. Zawarcie terminu „około” w opisie pierwszego spornego znaku towarowego wzmacnia bowiem tylko nieprecyzyjny charakter przedstawienia graficznego, które jest identyczne dla obu spornych znaków towarowych i umożliwia odmienne układy dwóch rozpatrywanych kolorów, ponieważ jest połączone z opisem, w którym nie dokonano uściśleń umożliwiających uznanie, iż istnieje wyłącznie jeden układ łączący kolory w określony z góry i stały sposób.
91 W konsekwencji należy oddalić w całości część pierwszą zarzutu pierwszego.
W przedmiocie części drugiej, dotyczącej naruszenia zasady równego traktowania
92 Na wstępie należy uściślić, że w ramach skargi skarżąca nie podnosi wyraźnie naruszenia zasady równego traktowania, lecz jedynie w ramach repliki poprzez odesłanie do argumentów przedstawionych w opinii doradcy, a także w uwagach skarżącej dotyczących uwag interweniującego stowarzyszenia, w punktach odnoszących się do zasady proporcjonalności.
93 Jednakże zawarte w replice wyraźne odniesienie do zasady równego traktowania stanowi w istocie jedynie formalizację zarzutu szczegółowego, który podniesiono już w skardze.
94 W niniejszym wypadku skarżąca twierdzi w szczególności, że konieczność opisania – w chwili dokonania zgłoszenia – sposobu, w jaki przedmiot znaku towarowego jest faktycznie stosowany do danych towarów lub usług, po pierwsze, nie istnieje w wypadku pozostałych kategorii znaków towarowych, takich jak trójwymiarowe znaki towarowe oraz dźwiękowe lub słowne znaki towarowe. Po drugie, wymóg ten skutkowałby odmiennym traktowaniem spornych znaków towarowych w świetle wcześniejszego orzecznictwa EUIPO i Sądu w dziedzinie kolorowych znaków towarowych jako takich.
95 Ustanowiona w prawie Unii zasada równego traktowania wymaga, aby porównywalne sytuacje były traktowane w ten sam sposób. Z orzecznictwa wynika, że dyskryminacja może wyłącznie polegać na stosowaniu różnych zasad do porównywalnych sytuacji lub też na stosowaniu tej samej zasady do różnych sytuacji (zob. wyrok z dnia 10 maja 2012 r., Komisja/Estonia, C‑39/10, EU:C:2012:282, pkt 48 i przytoczone tam orzecznictwo).
96 W pierwszej kolejności, co się tyczy porównania z pozostałymi rodzajami znaków towarowych, jak przeanalizowano to w pkt 85–88 powyżej, z charakteru znaku towarowego tworzonego przez kombinację kolorów jako takich – bez konturów lub formy – wynika, że aby dokładny przedmiot ochrony tego znaku był jasny i postrzegalny przez konsumentów i podmioty gospodarcze oraz aby znak ten spełniał zatem swą istotną funkcję wskazania pochodzenia, nie przyznając nieproporcjonalnych korzyści konkurencyjnych, jego przedstawienie graficzne lub załączony do niego opis powinny ukazywać precyzyjne odcienie danych kolorów, proporcje, a także ich układ w przestrzeni. Ten poziom precyzji jest wymagany ze względu na samoistnie mniej precyzyjny charakter kolorowych znaków towarowych jako takich, odróżniający je od pozostałych rodzajów znaków towarowych. W konsekwencji odmienne traktowanie jest uzasadnione w świetle orzecznictwa wspomnianego w pkt 95 powyżej.
97 W drugiej kolejności, jeśli chodzi o porównanie wcześniejszego orzecznictwa EUIPO dotyczącego kolorowych znaków towarowych jako takich, wystarczy przypomnieć, że wydawane przez izby odwoławcze na mocy rozporządzenia nr 207/2009 decyzje dotyczące rejestracji oznaczenia jako unijnego znaku towarowego są objęte wykonywaniem ograniczonej swobody, a nie uprawnień dyskrecjonalnych. W konsekwencji zgodność z prawem decyzji izb odwoławczych należy oceniać wyłącznie na podstawie tego rozporządzenia, zgodnie z jego wykładnią dokonaną przez sąd, a nie na podstawie ich wcześniejszej praktyki decyzyjnej (wyrok z dnia 15 września 2005 r., BioID/OHIM, C‑37/03 P, EU:C:2005:547, pkt 47).
98 Jest prawdą, że ze względu na zasady równego traktowania i dobrej administracji orzeczono, iż EUIPO powinno przy rozpatrywaniu zgłoszenia unijnego znaku towarowego brać pod uwagę decyzje wydane już w odniesieniu do podobnych zgłoszeń i ze szczególną uwagą rozważyć, czy w danym wypadku rozstrzygnięcie powinno brzmieć podobnie (wyrok z dnia 10 marca 2011 r., Agencja Wydawnicza Technopol/OHIM, C‑51/10 P, EU:C:2011:139, pkt 74).
99 Niemniej zasady te powinny pozostawać w zgodzie z przestrzeganiem legalności. W konsekwencji osoba, która wystąpiła o rejestrację oznaczenia w charakterze unijnego znaku towarowego, nie może przywoływać na swój użytek ewentualnej bezprawności popełnionej na rzecz osoby trzeciej celem uzyskania identycznej decyzji (wyrok z dnia 10 marca 2011 r., Agencja Wydawnicza Technopol/OHIM, C‑51/10 P, EU:C:2011:139, pkt 75, 76).
100 W niniejszym wypadku, po pierwsze, skarżąca opiera się na wytycznych EUIPO, zgodnie z którymi „gdy dokonano zgłoszenia kombinacji kolorów jako takich, zgłoszone przedstawienie graficzne powinno ograniczać te kolory w przestrzeni, aby określić zakres dochodzonego prawa (what you see is what you get – otrzymuje się to, co widać). Przedstawienie graficzne powinno jasno wskazywać proporcję i pozycje różnych kolorów i w konsekwencji zawierać systematyczny układ łączący dane kolory w określony z góry i stały sposób”. Z powyższego skarżąca wywodzi, że w orzecznictwie EUIPO przewidziano analizę zgłoszeń kolorowych znaków towarowych jako takich w oparciu o regułę „otrzymuje się to, co widać”.
101 W tym względzie nie można w niniejszym wypadku podnieść jakiegokolwiek naruszenia tego orzecznictwa. Z pkt 69 powyżej wynika bowiem, że wspomniana reguła nie jest niezgodna z wymogiem istnienia systematycznego układu takim jak określony w wyroku z dnia 24 czerwca 2004 r., Heidelberger Bauchemie (C‑49/02, EU:C:2004:384). Przeciwnie, należy stwierdzić, że taki wymóg wynika bezpośrednio z brzmienia punktu wytycznych EUIPO powołanego przez skarżącą.
102 Po drugie, skarżąca powołuje się na orzecznictwo EUIPO, które przyjęto po wydaniu wyroku z dnia 24 czerwca 2004 r., Heidelberger Bauchemie (C‑49/02, EU:C:2004:384), z którego to orzecznictwa zdaniem skarżącej wynika, że dopuszcza ono na podstawie reguły „otrzymuje się to, co widać” dokonywanie zgłoszeń unijnych znaków towarowych składających się z kombinacji kolorów jako takich – podobnych do spornych znaków towarowych – a także zatwierdzanie tych zgłoszeń na mocy niektórych decyzji izb odwoławczych.
103 W tym względzie, jak wspomniano w pkt 99 powyżej, skarżąca nie może przywoływać na swój użytek ewentualnej bezprawności popełnionej na rzecz osoby trzeciej [zob. także podobnie wyrok z dnia 22 marca 2017 r., Intercontinental Exchange Holdings/EUIPO (BRENT INDEX), T‑430/16, niepublikowany, EU:T:2017:198, pkt 45 i przytoczone tam orzecznictwo].
104 Po trzecie, skarżąca podnosi, że Sąd nigdy nie orzekł, iż jest niezbędne, aby wskazać w zgłoszeniu dokładny układ kolorów ukazanych na towarach. Skarżąca opiera się w szczególności na następujących wyrokach: z dnia 28 października 2009 r., BCS/OHIM – Deere (Kombinacja kolorów zielonego i żółtego) (T‑137/08, EU:T:2009:417), z dnia 12 listopada 2010 r., Deutsche Bahn/OHIM (Kombinacja horyzontalna kolorów szarego i czerwonego) (T‑404/09, niepublikowany, EU:T:2010:466), z dnia 12 listopada 2010 r., Deutsche Bahn/OHIM (Kombinacja wertykalna kolorów szarego i czerwonego) (T‑405/09, niepublikowany, EU:T:2010:467), z dnia 28 stycznia 2015 r., Pięć niuansów koloru zielonego (T‑655/13, niepublikowany, EU:T:2015:49).
105 W tym względzie wystarczy stwierdzić, że przywołane wyroki nie dotyczą naruszenia art. 4 i art. 7 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 207/2009, w związku z czym Sąd nie był zobowiązany do orzekania w przedmiocie wymogów jasności i precyzji rozpatrywanych oznaczeń.
106 W świetle powyższych rozważań należy oddalić część drugą zarzutu pierwszego.
W przedmiocie części trzeciej, dotyczącej naruszenia zasady proporcjonalności
107 Co się tyczy tej części zarzutu pierwszego, należy wskazać, że w ramach skargi skarżąca nie podnosi również wyraźnie naruszenia zasady proporcjonalności, lecz po raz pierwszy odnosi się do tego naruszenia w replice. W tym względzie, wbrew temu, co twierdzi EUIPO, należy stwierdzić dopuszczalność tej części zarzutu pierwszego. Co się tyczy zarzutu szczegółowego przedstawionego po raz pierwszy na etapie repliki, należy bowiem przypomnieć, iż z art. 76 lit. d) w związku z art. 84 § 1 regulaminu postępowania przed Sądem wynika, że skarga powinna zawierać określenie przedmiotu sporu oraz zwięzłe przedstawienie powołanych zarzutów oraz że podnoszenie nowych zarzutów w toku postępowania nie jest dopuszczalne, chyba że podstawą tych zarzutów są okoliczności prawne i faktyczne ujawnione dopiero w toku postępowania. Jednak zarzut, który stanowi rozwinięcie zarzutu podniesionego wcześniej, bezpośrednio lub w sposób dorozumiany, w skardze wszczynającej postępowanie i który jest z nim ściśle związany, należy uznać za dopuszczalny. Analogiczne rozstrzygnięcie należy przyjąć w odniesieniu do zarzutu szczegółowego powołanego na poparcie zarzutu (zob. podobnie i analogicznie wyrok z dnia 21 marca 2002 r., Joynson/Komisja, T‑231/99, EU:T:2002:84, pkt 156).
108 W niniejszym wypadku zarzut szczegółowy dotyczący nieproporcjonalnego charakteru rezultatów, do których prowadzi stosowanie przez EUIPO wyroku z dnia 24 czerwca 2004 r., Heidelberger Bauchemie (C‑49/02, EU:C:2004:384), w odniesieniu do zgodności przedstawienia graficznego kolorowego znaku towarowego jako takiego z art. 4 rozporządzenia nr 207/2009, wynika pośrednio, po pierwsze, ze sformułowanych już na etapie skargi twierdzeń skarżącej dotyczących braku konieczności przedłożenia wyraźnego opisu załączonego do przedstawienia graficznego spornych znaków towarowych, oraz po drugie, nieistnienia prawnego wymogu w tym względzie.
109 Z powyższego wynika, że należy także stwierdzić dopuszczalność zarzutu dotyczącego zasady proporcjonalności podniesionego w uwagach przez interweniujące stowarzyszenie, zgodnie z art. 142 § 1 regulaminu postępowania.
110 Co się tyczy zasadności tego zarzutu, po pierwsze, należy uściślić, że w zakresie, w jakim mają one na celu kwestionowanie odmiennego traktowania kolorowych znaków towarowych jako takich w stosunku do pozostałych kategorii znaków towarowych, argumenty rozwinięte przez skarżącą w tych ramach faktycznie dotyczą zasady równego traktowania i powinny w konsekwencji zostać oddalone, jak wynika z pkt 94–106 powyżej.
111 Po drugie, co się tyczy argumentu, zgodnie z którym preferowany przez Izbę Odwoławczą sposób wykładni wyroku z dnia 24 czerwca 2004 r., Heidelberger Bauchemie (C‑49/02, EU:C:2004:384), skutkuje zbyt rygorystycznym stosowaniem przesłanek mających zastosowanie do przedstawienia graficznego kolorowych znaków towarowych jako takich w świetle celów zamierzonych w ramach tych przesłanek oraz niepotrzebnie zawyżonego poziomu wymagań, należy przypomnieć, że zasada proporcjonalności wymaga, by akty instytucji Unii nie wykraczały poza to, co odpowiednie i konieczne do realizacji uzasadnionych celów, którym służą dane uregulowania, przy czym gdy istnieje możliwość wyboru spośród większej liczby odpowiednich rozwiązań, należy stosować te najmniej restrykcyjne, a wynikające z tego niedogodności nie mogą być nadmierne w stosunku do zamierzonych celów (wyroki: z dnia 12 lipca 2001 r., Jippes i in., C‑189/01, EU:C:2001:420, pkt 81; z dnia 22 stycznia 2013 r., Sky Österreich, C‑283/11, EU:C:2013:28, pkt 50).
112 Po pierwsze, jak wskazano zaś w pkt 41, 43 i 44 powyżej, głównymi celami zamierzonymi w ramach art. 4 rozporządzenia nr 207/2009 są w szczególności zapewnienie funkcji wskazania pochodzenia przez unijny znak towarowy, co wymaga, aby był on postrzegany w sposób precyzyjny, stały i trwały, zapewnienie pewności prawa, co wymaga wskazania właścicielowi, właściwym organom i pozostałym podmiotom gospodarczym dokładnej definicji przedmiotu ochrony przyznanej przez unijny znak towarowy, a także zapewnienie ochrony interesu ogólnego związanego z nieograniczaniem bez potrzeby dostępności kolorów i z unikaniem sytuacji, w której prawo unijnych znaków towarowych jest obchodzone w celu uzyskania nienależnej korzyści konkurencyjnej.
113 Po drugie, wskazując wymogi jasności i precyzji nałożone na znak towarowy tworzony przez kombinację kolorów jako takich w celu zapobieżenia licznym różnym kombinacjom, Trybunał wyważył proporcjonalny charakter tego wymogu w świetle celów zamierzonych przez wspomniany przepis.
114 Po trzecie, proporcjonalny charakter tego wymogu w odniesieniu do znaków towarowych tworzonych przez kombinację kolorów jako takich wynika bezpośrednio z charakteru tych znaków towarowych, jak przeanalizowano to w pkt 84–86 powyżej. Aby bowiem uściślić dokładny przedmiot ochrony przyznanej przez taki znak towarowy, niezbędne jest – już od etapu zgłoszenia – jego przedstawienie w sposób obiektywny i ukazujący układ w formie, w jakiej konsument będzie go postrzegał i go zapamięta.
115 W świetle powyższych rozważań należy stwierdzić, że stosowanie w niniejszym wypadku przesłanek wymaganych w wyroku z dnia 24 czerwca 2004 r., Heidelberger Bauchemie (C‑49/02, EU:C:2004:384), nie jest nieproporcjonalne w świetle celów zamierzonych przez wspomniane przesłanki.
116 Ponadto, jeśli EUIPO zaakceptowałoby ochronę kombinacji dwóch lub większej liczby kolorów, umożliwiając de facto liczne różne kombinacje, takie stanowisko byłoby równoważne z udzieleniem ochrony, która byłaby nieproporcjonalna w świetle zamierzonego w prawie znaków towarowych celu, jakim jest zapewnienie funkcji wskazania pochodzenia towarów w obrocie gospodarczym w interesie konsumentów.
117 Po czwarte, interweniujące stowarzyszenie twierdzi, iż naruszenie zasady proporcjonalności jest tym bardziej oczywiste ze względu na to, że w nowym rozporządzeniu 2015/2424 odstąpiono od wymogu przedstawienia graficznego, ustanawiając art. 4 lit. b) w rozporządzeniu nr 207/2009 [obecnie art. 4 lit. b) rozporządzenia 2017/1001], który odtąd przewiduje zwykły wymóg, aby oznaczenie mogło zostać przedstawione „w sposób pozwalający właściwym organom i odbiorcom na ustalenie jednoznacznego i dokładnego przedmiotu ochrony udzielonej właścicielowi tego znaku towarowego”.
118 W tym względzie, mimo że art. 4 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009, zmienionego rozporządzeniem 2015/2424, nie ma zastosowania w niniejszym wypadku, wystarczy stwierdzić, że taki argument opiera się na błędnej interpretacji tego przepisu. Nowe brzmienie art. 4 rozporządzenia nr 207/2009, dotyczące raczej wzmocnienia pewności prawa, jest bowiem bardziej restrykcyjne niż dawne brzmienie w zakresie, w jakim włącza ono wyraźnie do tekstu rozporządzenia cele określone w wyrokach: z dnia 12 grudnia 2002 r., Sieckmann (C‑273/00, EU:C:2002:748); z dnia 24 czerwca 2004 r., Heidelberger Bauchemie (C‑49/02, EU:C:2004:384), a także jest zatem całkowicie spójne z tym orzecznictwem oraz z jego stosowaniem przez Izbę Odwoławczą w zaskarżonych decyzjach.
119 Co więcej, wbrew temu, co twierdzi skarżąca, i podobnie jak interwenient, należy zauważyć, że wymaganie, by zgłoszenie dotyczące znaku towarowego tworzonego przez kombinację kolorów jako takich zostało przedstawione graficznie lub połączone z opisem zawierającym systematyczny układ kolorów w przestrzeni w taki sposób, aby umożliwić jasne i dokładne zrozumienie przedmiotu ochrony przyznanej przez wspomniany znak towarowy, nie jest ani niemożliwe, ani nieproporcjonalne.
120 W świetle wszystkich powyższych rozważań należy oddalić jako bezzasadną część trzecią zarzutu pierwszego dotyczącą naruszenia zasady proporcjonalności i w konsekwencji zarzut pierwszy w całości jako bezzasadny.
W przedmiocie zarzutu drugiego, dotyczącego naruszenia zasady ochrony uzasadnionych oczekiwań
121 W ramach niniejszego zarzutu skarżąca, popierana przez interweniujące stowarzyszenie, zarzuca Izbie Odwoławczej stwierdzenie, po pierwsze, że zgoda, a nawet sugestia, eksperta dotycząca sformułowania opisu w chwili dokonania zgłoszeń spornych znaków towarowych nie może uzasadnić uzasadnionych oczekiwań, oraz po drugie, że utrwalone orzecznictwo EUIPO albo nie istniało, albo nie było równoważne z informacjami mogącymi uzasadnić uzasadnione oczekiwania.
122 Wreszcie skarżąca jest zdania, że EUIPO, rejestrując sporne znaki towarowe na podstawie ich charakteru odróżniającego uzyskanego w następstwie używania, pośrednio orzekł w przedmiocie zgodności wspomnianych znaków towarowych z art. 4 rozporządzenia nr 207/2009.
123 EUIPO i interwenient kwestionują te argumenty.
124 Zgodnie z art. 52 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 207/2009 nieważność unijnego znaku towarowego stwierdza się na podstawie wniosku do EUIPO lub roszczenia wzajemnego w postępowaniu w sprawie naruszenia, gdy został on zarejestrowany z naruszeniem art. 7 tego rozporządzenia.
125 Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem możliwość powołania się na zasadę ochrony uzasadnionych oczekiwań przysługuje każdej jednostce w sytuacji, w której instytucja, udzielając tej jednostce konkretnych zapewnień, wzbudziła u niej uzasadnione nadzieje. Takimi zapewnieniami są, niezależnie od formy, w jakiej są one przekazywane, dokładne, bezwarunkowe i spójne informacje pochodzące z uprawnionych i wiarygodnych źródeł [zob. wyrok z dnia 5 kwietnia 2006 r., Kachakil Amar/OHIM (Podłużna linia zakończona trójkątem), T‑388/04, niepublikowany, pkt 26 i przytoczone tam orzecznictwo].
126 Jednak zapewnienia te powinny być zgodne z mającymi zastosowanie przepisami i normami, ponieważ uzasadnionych oczekiwań zainteresowanego nie mogą stwarzać zapewnienia, które nie uwzględniają znajdujących zastosowanie przepisów prawa Unii [zob. podobnie wyrok z dnia 27 czerwca 2012 r., Interkobo/OHIM – XXXLutz Marken (my baby), T‑523/10, EU:T:2012:326, pkt 83 i przytoczone tam orzecznictwo].
127 Ponadto z orzecznictwa wynika, że aby powołać się na zasadę ochrony uzasadnionych oczekiwań, strona skarżąca powinna wykazać istnienie oczekiwań opartych na dokładnych zapewnieniach ze strony administracji powodujących zrozumiałą wątpliwość u osoby, która działa w dobrej wierze i dochowuje należytej staranności wymaganej od dostatecznie poinformowanego przedsiębiorcy [zob. wyrok z dnia 9 września 2011 r., dm-drogerie markt/OHIM – Distribuciones Mylar (dm), T‑36/09, EU:T:2011:449, pkt 114 i przytoczone tam orzecznictwo].
128 W niniejszym wypadku w pkt 29 zaskarżonych decyzji Izba Odwoławcza, po pierwsze, stwierdziła, że skarżąca nie może się powołać na zasadę ochrony uzasadnionych oczekiwań, ponieważ sugestie opisu przedstawione przez eksperta w chwili dokonania zgłoszenia nie stanowią precyzyjnych, bezwarunkowych i spójnych informacji mogących wywołać u skarżącej zasadne nadzieje dotyczące ważności rejestracji spornych znaków towarowych.
129 Co się tyczy pierwszego spornego znaku towarowego, z akt sprawy wynika, że w ramach kontaktów telefonicznych między dniem 11 sierpnia a 3 września 2004 r. ekspert wezwał przedstawiciela skarżącej do uściślenia zgłoszenia przy uwzględnieniu przesłanek rejestracji określonych w wyroku z dnia 24 czerwca 2004 r., Heidelberger Bauchemie (C‑49/02, EU:C:2004:384), a w szczególności do dodania informacji dotyczących proporcji dwóch rozpatrywanych kolorów oraz sposobu, w jaki te kolory zostaną ukazane. W następstwie tego wezwania eksperta w dniu 11 października 2004 r. skarżąca przedłożyła opis wskazany w pkt 3 powyżej i pierwszy sporny znak towarowy został zarejestrowany w dniu 25 lipca 2005 r.
130 Co się tyczy drugiego spornego znaku towarowego, jak wspomniano w pkt 11–13 powyżej, w następstwie zawiadomienia eksperta o niespełnieniu wymagań formalnych, w którym wezwano do uściślenia proporcji, w jakich każdy kolor jest stosowany do towarów, a także sposobu, w jaki owe kolory zostaną ukazane, skarżąca przedstawiła opis wskazujący, że „kolory będą stosowane w równych proporcjach i zostaną zestawione”. W dniu 8 marca 2011 r. został zarejestrowany drugi sporny znak towarowy.
131 Powyższe okoliczności faktyczne nie są kwestionowane przez EUIPO.
132 W tym względzie należy uściślić, że – jak EUIPO potwierdziło na rozprawie – w obu wypadkach ekspert ograniczył się do wezwania skarżącej do uściślenia przedłożonego opisu ze wskazaniem proporcji między dwoma rozpatrywanymi kolorami oraz sposobu, w jaki te kolory zostaną ukazane. Dokonane przez skarżącą uściślenia zostały następnie zaakceptowane. Jednakże nie oznacza to, że ekspert w obu wypadkach udzielił precyzyjnych, bezwarunkowych i spójnych zapewnień, zgodnie z którymi opisy te odpowiadają wymogom prawnym określonym w art. 4 rozporządzenia nr 207/2009.
133 Po pierwsze, o ile zaś ekspert dwukrotnie zaakceptował oba opisy, które nie są zgodne z wymogami określonymi w wyroku z dnia 24 czerwca 2004 r., Heidelberger Bauchemie (C‑49/02, EU:C:2004:384), o tyle takie okoliczności nie stoją na przeszkodzie stwierdzeniu nieważności spornych znaków towarowych, jeśli ich rejestracji dokonano z naruszeniem jednej z bezwzględnych podstaw odmowy rejestracji określonych w art. 7 rozporządzenia nr 207/2009.
134 Po drugie, nawet przy założeniu, że informacje przedstawione przez eksperta mogą być zakwalifikowane jako precyzyjne i bezwarunkowe zapewnienia, z orzecznictwa wspomnianego w pkt 126 powyżej wynika, że ponieważ takie zapewnienia nie są zgodne z mającymi zastosowanie przepisami, nie mogą one wzbudzać uzasadnionych oczekiwań.
135 Po trzecie, rejestracja unijnego znaku towarowego, poprzedzona lub nie dyskusją dotyczącą dowodów, jakie należy przedstawić, aby zapewnić prawidłowy i kompletny charakter zgłoszenia, nie może zabezpieczyć właściciela wspomnianego znaku towarowego przed ryzykiem stwierdzenia nieważności tego ostatniego na mocy art. 52 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009. Z orzecznictwa wspomnianego w pkt 126 powyżej wynika bowiem, że wymóg pewności prawa, stanowiący zamierzony w ramach tego przepisu interes ogólny, koniecznie ma pierwszeństwo przed ewentualnymi uzasadnionymi oczekiwaniami i interesem o charakterze prywatnym, jaki mógłby ewentualnie podnieść właściciel unijnego znaku towarowego.
136 Ponadto celem art. 52 ust. 1 rozporządzenia nr 207/2009 jest właśnie umożliwienie naprawienia ewentualnych błędów popełnionych przez eksperta w chwili dokonania zgłoszenia, bez względu na to, czy błąd poprzedziła dyskusja ze zgłaszającym znak towarowy, ponieważ w obu wypadkach dokonano rejestracji, która ma jakoby być prawidłowa, bez możliwości stwierdzenia jej nieważności ze względu na bezwzględną podstawę odmowy rejestracji, jak wynika z brzmienia tego przepisu.
137 W drugiej kolejności Izba Odwoławcza stwierdziła, że skarżąca nie może opierać żadnych uzasadnionych oczekiwań na wcześniejszym orzecznictwie EUIPO.
138 W tym względzie, jak wspomniano w pkt 98 i 99 powyżej, EUIPO jest zobowiązane do wykonywania swoich kompetencji zgodnie z ogólnymi zasadami prawa Unii. O ile mając na uwadze zasadę równego traktowania i zasadę dobrej administracji, EUIPO powinno przy rozpatrywaniu zgłoszenia brać pod uwagę decyzje wydane już w odniesieniu do podobnych zgłoszeń i ze szczególną uwagą rozważyć, czy w danym przypadku rozstrzygnięcie powinno brzmieć podobnie, o tyle stosowanie tych zasad należy jednak pogodzić z poszanowaniem zasady legalności. W konsekwencji osoba, która wystąpiła o rejestrację oznaczenia w charakterze unijnego znaku towarowego, nie może powoływać się z korzyścią dla siebie na niezgodne z prawem działanie na rzecz innej osoby w celu uzyskania identycznej decyzji. W pozostałym zakresie ze względów pewności prawa i właśnie dobrej administracji każde zgłoszenie do rejestracji powinno zostać rozpatrzone w sposób dokładny i kompletny, aby uniknąć nieprawidłowego rejestrowania unijnych znaków towarowych. Owo badanie powinno mieć miejsce w każdym konkretnym przypadku. Rejestracja oznaczenia w charakterze unijnego znaku towarowego zależy bowiem od specyficznych kryteriów, które znajdują zastosowanie w kontekście stanu faktycznego danej sprawy i służą weryfikacji, czy dane oznaczenie nie jest objęte podstawą odmowy rejestracji [zob. wyrok z dnia 12 grudnia 2014 r., Comptoir d’Épicure/OHIM – A-Rosa Akademie (da rosa), T‑405/13, niepublikowany, EU:T:2014:1072, pkt 63 i przytoczone tam orzecznictwo].
139 Z powyższego wynika, iż Izba Odwoławcza słusznie stwierdziła, że skarżąca nie może skutecznie podnosić wcześniejszych decyzji EUIPO na poparcie podnoszonego naruszenia zasady ochrony uzasadnionych oczekiwań (zob. podobnie wyrok z dnia 12 grudnia 2014 r., da rosa, T‑405/13, niepublikowany, EU:T:2014:1072, pkt 64 i przytoczone tam orzecznictwo).
140 Ponadto, nie popełniając błędu, w pkt 29 zaskarżonych decyzji Izba Odwoławcza przypomniała, że zgodnie z orzecznictwem zwykła praktyka – niezależnie od tego, jak upowszechniona by nie była – nie jest równoważna z precyzyjnymi, bezwarunkowymi i spójnymi informacjami w rozumieniu orzecznictwa wspomnianego w pkt 125 powyżej [zob. wyrok z dnia 25 marca 2009 r., Anheuser-Busch/OHIM – Budějovický Budvar (BUDWEISER), T‑191/07, EU:T:2009:83, pkt 49 i przytoczone tam orzecznictwo].
141 Co więcej, jak w pkt 30–33 zaskarżonych decyzji słusznie wskazała Izba Odwoławcza, skarżąca nie może oprzeć się na wcześniejszych decyzjach EUIPO lub izb odwoławczych lub również na wyrokach sądu Unii dotyczących unijnych znaków towarowych tworzonych przez kombinacje kolorów jako takich – podobnych do spornych znaków towarowych – opartych jedynie na art. 7 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 207/2009, aby podnosić istnienie orzecznictwa odnoszącego się do zdolności rejestracyjnej takich znaków towarowych w rozumieniu art. 4 wspomnianego rozporządzenia.
142 Z faktu, że ekspert, Izba Odwoławcza lub sąd Unii orzekli jedynie w przedmiocie braku charakteru odróżniającego tych znaków towarowych, nie można bowiem wywieść, że zostały one uznane za zgodne z art. 4 rozporządzenia nr 207/2009. W konsekwencji powyższych orzeczeń nie można uznać za stanowiące orzecznictwo EUIPO lub sądu Unii akceptujące zgłoszenia w charakterze unijnych znaków towarowych w wypadkach tego rodzaju znaków towarowych. Podobnie należy oddalić argument skarżącej, zgodnie z którym EUIPO, rejestrując sporne znaki towarowe na podstawie charakteru odróżniającego uzyskanego w następstwie używania, w sposób dorozumiany orzekło w przedmiocie zgodności tych znaków towarowych z art. 4 rozporządzenia nr 207/2009.
143 W trzeciej kolejności w zakresie, w jakim interweniujące stowarzyszenie opiera się na wytycznych EUIPO, już orzeczono, że nic nie umożliwia stwierdzenia, iż owe wytyczne mają pierwszeństwo przed uregulowaniami Unii mającymi zastosowanie w tej dziedzinie (zob. podobnie wyrok z dnia 25 marca 2009 r., BUDWEISER, T‑191/07, EU:T:2009:83, pkt 48).
144 Z wszystkich powyższych rozważań wynika, że Izba Odwoławcza słusznie stwierdziła, iż skarżąca nie może powołać się na zasadę ochrony uzasadnionych oczekiwań.
145 W konsekwencji należy oddalić zarzut drugi. A zatem, bez konieczności orzekania w przedmiocie dopuszczalności drugiego żądania skarżącej, należy oddalić skargę w całości.
W przedmiocie kosztów
146 Zgodnie z art. 134 § 1 regulaminu postępowania kosztami zostaje obciążona, na żądanie strony przeciwnej, strona przegrywająca sprawę. Ponieważ skarżąca przegrała sprawę, należy – zgodnie z żądaniem EUIPO i interwenienta – obciążyć ją kosztami postępowania.
147 Ponadto zgodnie z art. 138 § 3 regulaminu postępowania Sąd może zdecydować, że interwenient niewymieniony w §§ 1 i 2 tego przepisu pokryje własne koszty. W niniejszym wypadku interweniujące stowarzyszenie, które poparło żądania skarżącej, pokrywa własne koszty.
Z powyższych względów
SĄD (druga izba)
orzeka, co następuje:
1) Skarga zostaje oddalona.
2) Red Bull GmbH zostaje obciążona kosztami postępowania, w tym kosztami poniesionymi przez Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) i przez Optimum Mark sp. z o.o.
3) Marques pokrywa własne koszty.
Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 30 listopada 2017 r.
Podpisy