KONKLUŻJONIJIET TAL-AVUKAT ĠENERALI
MENGOZZI
ppreżentati fis-17 ta’ April 2012 (1)
Kawża C‑355/10
Il-Parlament Ewropew
vs
Il-Kunsill tal-Unjoni Ewropea
“Rikors għal annullament — Deċiżjoni 2010/252 — Setgħat ta’ implementazzjoni — Limiti — Regolament Nru 562/2006 — Kodiċi tal-Fruntieri ta’ Schengen — Sorveljanza tal-fruntieri”
1. Fil-kawża preżenti, il-Parlament Ewropew qed jitlob lill-Qorti tal-Ġustizzja tannulla d-Deċiżjoni tal-Kunsill 2010/252/UE, tas-26 ta’ April 2010, li tissupplimenta l-Kodiċi tal-Fruntieri ta’ Schengen (2) rigward is-sorveljanza tal-fruntieri esterni tal-baħar fil-kuntest tal-kooperazzjoni operattiva kkoordinata mill-Aġenzija Ewropea għall-Ġestjoni tal-Kooperazzjoni Operattiva fil-Fruntieri Esterni tal-Istati Membri tal-Unjoni Ewropea (iktar ’il quddiem, id-“deċiżjoni kkontestata”) (3). Fil-każ li r-rikors jiġi milqugħ, il-Parlament jitlob li jinżammu l-effetti tad-deċiżjoni kkontestata sakemm tiġi ssostitwita.
I – Il-kuntest ġuridiku u d-deċiżjoni kkontestata
2. Il-kodiċi tal-fruntieri ta’ Schengen (iktar ’il quddiem, il-“KFS”) fost l-oħrajn jistabbilixxi r-regoli applikabbli għall-kontrolli tal-fruntiera fuq persuni li jaqsmu l-fruntieri esterni tal-Istati Membri tal-Unjoni Ewropea (it-tieni paragrafu tal-Artikolu 1). Skont l-Artikolu 3(b) tiegħu, huwa japplika “mingħajr preġudizzju […] għad-drittijiet ta’ refuġjati u persuni li jitolbu protezzjoni internazzjonali, b’mod partikulari fir-rigward tan-non refoulement”.
3. Il-kunċett ta’ “fruntieri esterni” huwa definit fl-Artikolu 2(2) bħala “l-fruntieri ta’ l-art ta’ l-Istati Membri, inklużi l-fruntieri tax-xmajjar u l-lagi, il-fruntieri marittimi u l-ajruporti, il-portijiet tax-xmajjar, tal-baħar u tal-lagi tagħhom, sakemm m’humiex fruntieri interni”. L-istess Artikolu 2(10) tar-Regolament jiddefinixxi l-“verifiki fuq il-fruntiera” bħala “l-verifiki mwettqa f’punti tal-qsim tal-fruntiera, sabiex ikun żgurat li persuni, il-mezzi tat-trasport tagħhom u l-oġġetti fil-pussess tagħhom jitħallew jidħlu fit-territorju ta’ l-Istati Membri jew jitilqu minnu”. Fir-rigward tal-kunċett ta’ “sorveljanza fuq il-fruntiera” din hija definita fl-Artikolu 2(11) bħala s-“sorveljanza tal-fruntieri bejn il-punti ta’ qsim tal-fruntiera u s-sorveljanza ta’ punti ta’ qsim tal-fruntiera barra mill-ħinijiet stabbiliti ta’ ftuħ, sabiex persuni ma jitħallewx jevitaw il-verifiki fuq il-fruntiera”.
4. It-Titolu II tal-KFS bl-isem ta’ “Fruntieri esterni”, fih erba’ kapitoli. Il-Kapitolu II jispeċifika d-dispożizzjonijiet li jirregolaw il-verifiki fil-fruntieri fuq persuni min-naħa tal-gwardji tal-fruntiera, is-sorveljanza tal-fruntiera u ċ-ċaħda tad-dħul.
5. Id-dispożizzjonijiet dwar is-sorveljanzi tal-fruntieri jinsabu fl-Artikolu 12. Il-paragrafi 1 sa 4 ta’ dan l-Artikolu, li jiddefinixxu l-iskop tas-sorveljanza, il-poteri tal-gwardji tal-fruntieri u l-modalitajiet tal-eżerċizzju tas-sorveljanza, jgħidu dan li gej:
“1. L-għan ewlieni tas-sorveljanza tal-fruntieri għandu jkun biex ma jitħalliex li jsir il-qsim mhux awtorizzat tal-fruntiera, sabiex tiġi miġġielda l-kriminalità trans-konfinali u biex jittieħdu miżuri kontra persuni li jkunu qasmu l-fruntiera b’mod illegali.
2. Il-gwardji tal-fruntiera għandhom jużaw unitajiet stazzjonarji jew mobbli biex iwettqu s-sorveljanza tal-fruntieri. Din is-sorveljanza għandha sseħħ b’tali mod li ma tħallix u tiskoraġġixxi persuni milli jevitaw il-verifiki f’punti ta’ qsim tal-fruntiera.
3. Is-sorveljanza bejn punti ta’ qsim tal-fruntiera għandha titwettaq minn gwardji tal-fruntiera li n-numru u l-metodi tagħhom għandhom jiġu adattati għar-riskji u t-theddid eżistenti jew previsti. Hija għandha tinvolvi bdil frekwenti u għall-għarrieda tal-perijodi ta’ sorveljanza, sabiex qsim mhux awtorizzat tal-fruntiera jkun dejjem f’riskju li jinqabad.
4. Is-sorveljanza għandha ssir permezz ta’ unitajiet stazzjonarji jew mobbli li jwettqu dmirijiethom permezz ta’ rondi jew billi jistazzjonaw irwieħhom f’postijiet magħrufa li huma jew huma meqjusa sensittivi, bl-għan li b’din is-sorveljanza jinqabdu individwi li jkunu qed jaqsmu l-fruntiera illegalment. Is-sorveljanza tista’ titwettaq ukoll b’mezzi tekniċi, inklużi dawk elettroniċi”.
6. L-Artikolu 12(5), kif emendat bl-Artikolu 1(1) tar-Regolament Nru 296/2008 (4) jgħid:
“5. Jistgħu jiġu adottati miżuri addizzjonali li jirregolaw is-sorveljanza. Dawk il-miżuri huma imfassla sabiex jemendaw elementi mhux essenzjali ta’ dan ir-Regolament billi jissupplimentawh għandhom jiġu adottati skont il-proċedura regolatorja bi skrutinju msemmija fl-Artikolu 33(2).” (5).
7. L-Artikolu 33(2) tal-KFS, emendat wkoll mir-Regolament Nru 296/2008, jgħid:
“Fejn issir referenza għal dan il-paragrafu, għandhom japplikaw l-Artikolu 5(a) (1)-(4), u l-Artikolu 7 tad-Deċiżjoni 1999/468/KE, [tat-28 ta’ Ġunju 1999, li tipprovdi l-proċeduri għall-eżerċizzju tas-setgħat tal-implimentazzjoni konferiti fuq il-Kummissjoni (iktar ’il quddiem, id-‘deċiżjoni komitoloġija’) (6)], b’kont meħud tad-dispożizzjonijiet ta’ l-Artikolu 8 tagħha”.
8. L-Artikolu 5a tad-deċiżjoni komitoloġija, li ġie introdott bid-Deċiżjoni 2006/512 (7), jirregola tip ġdid ta’ modalità ta’ setgħat ta’ implementazzjoni msejħa “proċedura regolatorja bi skrutinju”. Din il-proċedura tiġi segwita bl-adozzjoni ta’ miżuri ta’ portata ġenerali intiżi biex jemendaw elementi mhux essenzjali ta’ att bażiku adottat skont il-proċedura tal-Artikolu 251 KE, biex eventwalment jitneħħew ċerti elementi minn dawn jew l-att jiġi ssupplimentat b’elementi mhux essenzjali ġodda (it-tielet premessa tad-Deċiżjoni 2006/512 u l-Artikolu 2(2) tad-deċiżjoni komitoloġija).
9. Id-deċiżjoni kkontestata ġiet adottata fuq il-bażi tal-Artikolu 12(5) tal-KFS, skont il-proċedura stabbilita fl-Artikolu 5a(4) tad-deċiżjoni komitoloġija, li tapplika fil-każ fejn il-miżuri pproġettati mill-Kummissjoni ma jikkonformawx mal-pariri tal-kumitat imwaqqaf fuq il-bażi tal-paragrafu 1 tal-istess artikolu jew fin-nuqqas tal-parir tiegħu (8). Fuq il-bażi ta’ din il-proċedura, il-Kummissjoni tagħmel proposta lill-Kunsill dwar miżuri li għandhom jiġu adottati u trażmessi fl-istess ħin lill-Parlament [Artikolu 5a(4)(a)]. Jekk il-Kunsill jipprevedi li jiġu adottati l-miżuri proposti, għandu jibgħathom lill-Parlament [Artikolu 5a(4)(d)], li, “waqt li jaġixxi b’maġġoranza tal-membri li jiffurmawh, jista’ fi żmien erba’ xhur mit-trasmissjoni tal-proposta skond il-punt (a), jopponi l-adozzjoni tal-miżuri konċernati, minħabba li l-miżuri proposti jkunu jeċċedu s-setgħat implimentattivi previsti fl-istrument bażiku jew ma jkunux kompatibbli ma’ l-għan jew mal-kontenut ta’ l-istrument bażiku jew ma jkunux jirrispettaw il-prinċipji ta’ sussidjarjetà jew ta’ proporzjonalità” [Artikolu 5a(4)(e)]. Jekk il-Parlament joġġezzjona, il-miżuri ma jiġux adottati [Artikolu 5a(4)(f)]. F’każ kuntrarju, il-miżuri jiġu adottati mill-Kunsill [Artikolu 5a(4)(g)].
10. Jirriżulta mill-premessi 2 u 11 tad-deċiżjoni kkontestata li din tal-aħħar għandha bħala għan l-adozzjoni ta’ regoli addizzjonali għas-sorveljanza ta’ fruntieri marittimi min-naħa tal-gwardji tal-fruntiera fl-operazzjonijiet ikkoordinati mill-Aġenzija Ewropea għall-Ġestjoni tal-Kooperazzjoni Operattiva fil-Fruntieri Esterni tal-Istati Membri tal-Unjoni Ewropea (iktar ’il quddiem, l-“Aġenzija” jew “Frontex”), stabbilita mir-Regolament Nru 2007/2004 (iktar ’il quddiem, ir-“regolament Frontex”) (9). Hija tikkonsisti minn żewġ artikoli u minn anness maqsum f’żewġ partijiet, bl-isem, l-ewwel waħda, “Regoli għall-operazzjonijiet tal-fruntieri tal-baħar ikkoordinati mill-Aġenzija” u t-tieni, “Linji gwida għal sitwazzjonijiet ta’ tiftix u salvataġġ u għall-iżbark fil-kuntest tal-operazzjonijiet tal-fruntieri tal-baħar ikkoordinati mill-Aġenzija”. Skont l-Artikolu 1 “[i]s-sorveljanza tal-fruntieri esterni tal-baħar fil-kuntest ta’ kooperazzjoni operazzjonali bejn l-Istati Membri koordinata mill-Aġenzija […] għandha tkun irregolata mir-regoli stabbiliti fil-Parti I għall-Anness. Dawk ir-regoli u l-linji gwida mhux vinkolanti stabbiliti fil-parti II tal-Anness għandhom jiffurmaw parti mill-pjan operazzjonali mfassal għal kull operazzjoni kkoordinata mill-Aġenzija”.
11. Il-Parti I tal-anness imsemmi, fil-punt 1, issemmi ċerti prinċipji ġenerali intiżi, fost l-oħrajn, biex jiggarantixxu li l-operazzjonijiet ta’ sorveljanza marittima jsiru b’rispett tad-drittijiet fundamentali u tal-prinċipju ta’ non refoulment. Il-punt 2 fih dispożizzjonijiet dettaljati fir-rigward tal-interċettazzjoni u jelenka l-miżuri li jistgħu jiġu adottati fil-qafas tal-operazzjoni ta’ sorveljanza “kontra bastimenti jew biċċiet oħra tal-baħar li fir-rigward tagħhom hemm raġunijiet raġonevoli sabiex wieħed jissuspetta li qed iġorru persuni li għandhom l-intenzjoni li jevitaw il-kontrolli fil-punti tal-qsim tal-fruntieri” (punt 2.4). Il-kundizzjonijiet għall-adozzjoni ta’ dawn il-miżuri jvarjaw skont jekk l-interċettazzjoni tal-bastimenti jew biċċiet oħra tal-baħar issirx fl-ibħra territorjali jew fiż-żona kontigwa ta’ Stat Membru (punt 2.5.1) jew inkella fl-ibħra internazzjonali (punt 2.5.2). Il-Parti II tal-anness fil-punt 1 tipprovdi dispożizzjonijiet għall-unitajiet li jipparteċipaw fl-operazzjoni ta’ sorveljanza f’sitwazzjonijiet ta’ tiftix u ta’ salvataġġ, inkluż għal dak li jikkonċerna l-indikazzjoni u t-trażmissjoni ta’ informazzjoni liċ-ċentru ta’ koordinament tas-salvataġġ territorjalment kompetenti u fiċ-ċentru tal-koordinament tal-operazzjoni, u tiddefinixxi ċerti kundizzjonijiet biex tkun teżisti emerġenza (punt 1.4). Il-punt 2 jistabbilixxi linji gwida dwar il-modalitajiet għall-iżbark tal-persuni interċettati jew salvati.
II – Il-proċedura quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja u t-talbiet tal-partijiet
12. Permezz ta’ att ippreżentat fir-reġistru tal-Qorti tal-Ġustizzja fit-12 ta’ Lulju 2010, il-Parlament ippreżenta rikors, suġġett ta’ din il-kawża. Il-Kummissjoni intervjeniet b’sostenn tal-Kunsill. Ir-rappreżentanti tat-tliet istituzzjonijiet instemgħu fis-seduta li saret fil-25 ta’ Jannar 2012.
13. Il-Parlament jitlob lill-Qorti tal-Ġustizzja tannulla d-deċiżjoni kkontestata, tiddeċiedi li l-effetti tagħha jinżammu sakemm tiġi ssostitwita u tikkundanna lill-Kunsill għall-ispejjeż.
14. Il-Kunsill jitlob lill-Qorti tal-Ġustizzja tiddikjara r-rikors inammissibbli jew, b’mod sussidjarju, tiċħdu bħala infondat, u tikkundanna lill-Parlament għall-ispejjeż.
15. Il-Kummissjoni titlob lill-Qorti tal-Ġustizzja tiċħad ir-rikors u tikkundanna lill-Parlament għall-ispejjeż.
III – Fuq ir-rikors
A – Fuq l-ammissibbiltà
16. Il-Kunsill jeċċepixxi, preliminarjament, l-inammissibbiltà tar-rikors. Huwa jsostni li ladarba l-Parlament astjena milli jeżerċita d-dritt ta’ veto tiegħu skont l-Artikolu 5a(4)(e) tad-deċiżjoni komitoloġija, il-Parlament tilef id-dritt li jikkontesta d-deċiżjoni kkontestata quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja. Anki għalkemm mhux att tal-Parlament, id-deċiżjoni kkontestata b’ċertu mod hija responsabbiltà ta’ din l-istituzzjoni billi ġiet adottata anki permezz tal-astensjoni tagħha. Għaldaqstant il-Parlament ma għandux interess li jaġixxi fil-kuntest ta’ dan ir-rikors, li huwa bbażat fuq l-istess motivi — li jinqabżu l-limiti tas-setgħat ta’ implementazzjoni — li kienu jippermettulu li joġġezzjona għall-adozzjoni tad-deċiżjoni kkontestata fil-kuntest tal-proċedura regolatorja bi skrutinju.
17. Fil-fehma tiegħi, din l-eċċezzjoni għandha tiġi miċħuda.
18. Kif osserva b’mod korrett il-Parlament waqt is-seduta, ir-rikonoxximent li dan tal-aħħar għandu dritt sħiħ għal rimedju effettiv, bl-istess mod bħall-Kunsill u l-Kummissjoni, jikkostitwixxi element ewlieni fl-arkitettura kostituzzjonali tal-Unjoni u wieħed mill-istadji fil-proċess ta’ demokratizzazzjoni tal-istrutturi istituzzjonali tagħha.
19. Il-Qorti tal-Ġustizzja ddikjarat b’mod ċar li l-eżerċizzju tad-dritt għal rimedju tal-atturi hekk imsejħin privileġġati ma huwiex suġġett għall-prova tal-eżistenza ta’ interess ġuridiku (10), u lanqas ma huwa kkundizzjonat mill-pożizzjoni li jieħu (11) l-Istat Membru jew l-istituzzjoni (12) meta jkun hemm il-proċedura ta’ adozzjoni tal-att ikkontestat.
20. Fil-kuntest tal-proċedura regolatorja bi skrutinju, il-Parlament ma għandux l-obbligu li joġġezzjona għall-adozzjoni tal-att anki meta jidhirlu li jeżistu motivi ta’ illegalità li jippermettulu l-eżerċizzju tad-dritt tal-veto. Għalhekk, il-pożizzjoni tiegħu tista’ tiddependi wkoll minn evalwazzjonijiet ta’ natura politika, kif jidher li ġara fid-deċiżjoni kkontestata (13), mingħajr dan ma jimplika li jitlef id-dritt tiegħu li jitlob u jikseb l-annullament tal-att wara l-adozzjoni tiegħu. F’dan ir-rigward bilkemm hemm bżonn li jingħad li l-kontroll tal-legalità ta’ att permezz tal-eżerċizzju ta’ dritt ta’ veto matul il-proċedura ta’ adozzjoni tiegħu, preċiżament għaliex dan tal-aħħar jista’ jiġi suġġett għal evalwazzjonijiet ta’ natura politika, ma jistax jiġi kkunsidrat li jissostitwixxi l-istħarriġ f’sede ġudizzjarja.
21. Il-Kunsill jippreċiża li l-Parlament iżomm id-dritt tiegħu li jaġixxi kontra l-att inkwistjoni, imma mhux għal motivi li setgħu jippermettulu joġġezzjona kontra l-adozzjoni tiegħu. B’mod konkret, limitazzjoni bħal din tobbliga lill-Parlament li jikkontesta dan l-att fuq il-bażi ta’ motivi li jirrigwardaw il-mertu tal-miżuri ta’ implementazzjoni li jkollu fih, mingħajr ma dawn kienu s-suġġett ta’ dibattitu politiku normali f’sede leġiżlattiva.
22. Fl-aħħar nett nosserva, ad abundantiam, li għall-eżerċizzju tad-dritt ta’ veto tal-Parlament fil-qafas tal-proċedura regolatorja bi skrutinju, hija meħtieġa maġġoranza (14) ikbar minn dik ordinarjament prevista għad-deliberazzjonijiet tal-Parlament (15) u li l-preżentazzjoni ta’ rikors fil-Qorti tal-Ġustizzja min-naħa tal-president tal-Parlament f’isem dan tal-aħħar, meta sseħħ fuq rakkomandazzjoni tal-kummissjoni kompetenti, tista’ tiġi deċiża anki irrispettivament minn votazzjoni tal-assemblea parlamentari (16). Jekk il-Parlament jiġi mċaħħad mid-dritt li jippreżenta rikors għal annullament kontra att adottat fil-qafas ta’ proċedura regolatorja bi skrutinju, minkejja l-pożizzjoni espressa matul din il-proċedura, ifisser għalhekk, fost l-oħrajn, li l-minoranza parlamentari tiġi mċaħħda minn strument ta’ protezzjoni.
23. Għaldaqstant, għall-motivi msemmija iktar ’il fuq, jiena tal-opinjoni li r-rikors għandu jiġi ddikjarat ammissibbli.
B – Fuq il-mertu
24. Il-Parlament isostni li d-deċiżjoni kkontestata taqbeż il-limiti tas-setgħat ta’ implementazzjoni mogħtija mill-Artikolu 12(5) tal-KFS u, għalhekk, toħroġ mill-kuntest ta’ applikazzjoni tal-bażi legali tagħha. F’dan il-kuntest huwa jagħmel tliet ilmenti. L-ewwel nett, id-deċiżjoni kkontestata tintroduċi elementi essenzjali ġodda fil-KFS. It-tieni nett, hija temenda elementi essenzjali tal-KFS. It-tielet nett, hija tinterferixxi mas-sistema maħluqa mir-regolament Frontex. Dawn l-ilmenti ser jiġu eżaminati separatament.
25. Qabel ma ngħaddi għal dan l-eżami, jeħtieġ li, madankollu, fil-qosor, naraw l-istadji tal-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja fuq il-portata u fuq il-limiti tas-setgħat ta’ implementazzjoni tal-atti Komunitarji, fl-aspetti li huma rilevanti f’dan il-każ.
1. Il-ġurisprudenza fuq il-portata u fuq il-limiti tas-setgħat ta’ implementazzjoni tal-atti Komunitarji
26. Il-portata u l-limiti tas-setgħat ta’ implementazzjoni tal-Kummissjoni ġew iddefiniti mill-Qorti tal-Ġustizzja f’ġurisprudenza li ġiet inawgurata fis-snin sebgħin bis-sentenza Köster (17). Fil-kawża li tat lok għal din is-sentenza, il-Qorti tal-Ġustizzja kienet ġiet mistiedna tiddeċiedi preliminarjament, fost l-oħrajn, fuq il-legalità tal-proċedura tal-kumitat ta’ ġestjoni mwaqqaf minn regolament fuq kwistjoni agrikola. F’dik l-okkażjoni hija ċċarat li fuq il-bażi ta’ din id-distinzjoni, li riedha t-Trattat stess, fost l-atti li jsibu l-bażi legali tagħhom f’dan tal-aħħar u miżuri intiżi għall-implementazzjoni tagħhom, il-leġiżlatur huwa legalment awtorizzat li jistabbilixxi f’ta’ l-ewwel il-“punti essenziali tar-regoli sussegwenti” biex f’tat-tieni jiġu adottati “dispożizzjonijiet ta’ implementazzjoni” intiżi “għall-implementazzjoni prattika tal-prinċipji” li jinsabu fl-att bażiku (18). Fis-sentenza Rey Soda, il-Qorti tal-Ġustizzja ppreċiżat li l-kunċett ta’ “implementazzjoni” għandu jiġi interpretat f’sens wiesa’ (19). Skont il-Qorti tal-Ġustizzja, din il-konklużjoni tirriżulta kemm mis-sinjifikat tal-Artikolu 155 TKE (li sar l-Artikolu 211 KE) u mis-sinjifikat tat-Trattat, kif ukoll mill-“ħtiġijiet konkreti”. Skont il-Qorti tal-Ġustizzja, f’setturi determinati, bħall-politika agrikola komuni, il-Kunsill jista’ jasal biex jagħti lill-Kummissjoni “fakultajiet wesgħin ta’ evalwazzjoni u ta’ azzjoni”. F’dawn il-każijiet, jiġifieri meta l-Kunsill ikun ta setgħat wesgħin lill-Kummissjoni, il-limiti tal-kompetenza tagħha għandhom jiġu definiti, skont il-Qorti tal-Ġustizzja, mhux tant għas-sinjifikat letterali tad-delega, imma għar-riferiment għall-għanijiet ġenerali essenzjali tal-att bażiku (20). Fis-sentenza Zuckerfabrik Franken (21), fl-interpretazzjoni tal-limiti ta’ delega ta’ poteri li tiġi eżerċitata permezz tal-proċedura tal-kumitat ta’ ġestjoni, li qiegħda f’regolament dwar l-organizzazzjoni komuni tas-swieq agrikoli, il-Qorti tal-Ġustizzja kienet iddikjarat li, fuq il-bażi ta’ dik id-delega, il-Kummissjoni kienet awtorizzata “tadotta l-miżuri kollha meħtieġa (22) jew utli għall-implementazzjoni tar-regolament bażiku, sakemm ma jikkuntrastawx ma’ dawk ir-regoli jew mar-regoli ta’ applikazzjoni stabbiliti mill-Kunsill”. F’sentenzi oħrajn, il-Qorti tal-Ġustizzja ppreċiżat li l-Kummissjoni hija obbligata li taġixxi fil-limiti li jistgħu jiġu dedotti mis-sistema kumplessiva u mill-għanijiet tal-att bażiku (23), kif ukoll mid-dispożizzjonijiet tiegħu (24).
27. Fil-kuntest tal-politika agrikola komuni, sa mis-sentenza ċċitata Rey Soda, il-Qorti tal-Ġustizzja rrikonoxxiet li l-Kummissjoni għandha poteri ta’ implementazzjoni wesgħin minħabba r-rwol partikolari li hija għandha f’dak is-settur, bħala l-unika istituzzjoni li tista’ “ssegwi b’mod kostanti u b’attenzjoni l-iżvilupp tas-swieq agrikoli u taġixxi bl-urġenza li tirrikjedi s-sitwazzjoni” (25). ’Il barra minn dan is-settur, jew ta’ setturi relatati, il-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja hija, madankollu, iktar restrittiva. Fis-sentenza Vreugdenhil (26), fuq it-tariffa doganali komuni, il-Qorti tal-Ġustizzja ppreċiżat li “interpretazzjoni f’sens wiesa’ tal-poteri tal-Kummissjoni hija aċċettabbli biss fil-kuntest tal-applikazzjoni tar-regoli tas-swieq agrikoli” (27).
28. Fis-sentenza Il-Ġermanja vs Il-Kummissjoni (28), il-Qorti tal-Ġustizzja pprovdiet preċiżazzjonijiet fuq il-kunċett ta’ “elementi essenzjali” ta’ leġiżlazzjoni partikolari (29), u huwa l-leġiżlatur li jiddefinixxihom. Il-kawża li wasslet għal din id-deċiżjoni kellha bħala suġġett rikors biex tiġi kkontestata l-legalità ta’ sistema ta’ sanzjonijiet applikabbli fil-kuntest ta’ sistema ta’ għajnuna Komunitarja li daħħlet il-Kummissjoni bis-saħħa ta’ delega tal-Kunsill. Il-Ġermanja sostniet li dawn is-sanzjonijiet kellhom jiġu kkunsidrati bħala komponenti essenzjali tar-regolamentazzjoni tas-settur inkwistjoni, għaliex kienu jaffettwaw id-drittijiet fundamentali tal-individwi. Hija sostniet ukoll li l-miżuri kkontestati ma kinux immirati biex jeżegwixxu l-leġiżlazzjoni bażika, imma biex jikkompletawha. Il-Qorti tal-Ġustizzja rrispondiet li l-kwalifikazzjoni ta’ “essenzjali” kellha tiġi kkunsidrata bħala “rriżervata għad-dispożizzjonijiet li għandhom għan li jittraduċu l-linji gwida fundamentali tal-politika Komunitarja” u li, f’dan il-każ, din il-kwalifikazzjoni ma kinitx tispetta lis-sanzjonijiet intiżi biex tiġi żgurata l-ġestjoni finanzjarja soda tal-fondi maħsuba sabiex iwettqu dawn il-linji gwida. F’sentenza ta’ xi snin wara, il-Qorti tal-Ġustizzja kkwalifikat bħala “mhux essenzjali” dispożizzjoni li kienet tinsab f’regolament tal-Kunsill fuq il-programm TACIS, li kienet tippermetti li tiġi emendata kwota mingħajr ma l-Parlament jiġi kkonsultat, għaliex ma kienx “jippreġudika […] is-sens ġenerali” tar-regolament inkwistjoni (30). Iktar reċenti, il-Qorti tal-Ġustizzja laqgħet ir-rikors ippreżentat mill-Parlament kontra deċiżjoni tal-Kummissjoni fejn ġie approvat proġett dwar is-sigurtà tal-fruntieri fil-Filippini, fil-kuntest ta’ għajnuna finanzjarja u teknika u tal-kooperazzjoni ekonomika mal-pajjiżi li qed jiżviluppaw tal-Asja. F’dik is-sentenza, l-Qorti tal-Ġustizzja ddeċidiet li l-għan li riedet tilħaq id-deċiżjoni kkontestata, jiġifieri l-ġlieda kontra t-terroriżmu u l-kriminalità internazzjonali, ma kienx jidħol fl-“għanijiet” tar-regolament li d-deċiżjoni kienet qed timplementa, u lanqas kellu “rabta diretta” magħhom (31).
29. Mill-ġurisprudenza msemmija iktar ’il fuq jirriżulta li l-limiti tas-setgħat ta’ implementazzjoni għandhom qabelxejn jiġu ddefiniti b’riferiment għall-karatteristiċi tal-politika inkwistjoni u l-marġni ta’ azzjoni kemxejn wiesgħa li għandha l-Kummissjoni fit-twettiq tagħha. Dawn il-limiti msemmija għandhom jiġu individwati wkoll fuq il-bażi tas-sinjifikat tad-dispożizzjoni ta’ delega, tal-kontenut u tal-għanijiet tal-att bażiku kif ukoll fuq is-sistema kumplessiva tiegħu. Id-definizzjoni tal-limiti msemmija iktar ’il fuq, kif ukoll id-determinazzjoni tan-natura essenzjali u mhux essenzjali tal-elementi tal-leġiżlazzjoni bażika mdaħħlin jew emendati bl-att ta’ implementazzjoni (32), mhux talli ma tispiċċax fi traspożizzjoni mekkanika tal-formuli użati mill-ġurisprudenza imma għandha tirriżulta minn evalwazzjoni magħmula fid-dawl tal-elementi kollha msemmija iktar ’il fuq.
2. Applikazzjoni f’dan il-każ tal-prinċipji meħudin mill-ġurisprudenza msemmija iktar ’il fuq.
30. Id-diversi elementi msemmija fil-paragrafu preċedenti ser jiġu eżaminati iktar ’l isfel fil-kuntest tar-rikors li huwa s-suġġett ta’ din il-kawża.
a) Kunsiderazzjonijiet dwar fejn jidħlu l-att bażiku u d-deċiżjoni kkontestata
31. Fil-preparazzjoni ta’ strumenti ta’ kontroll tal-fruntieri esterni u biex l-immigrazzjoni klandestina tiġi miġġielda, il-leġiżlatur tal-Unjoni jrid jagħmel għażliet delikati, li jistgħu jkollhom riperkussjonijiet qawwija fuq il-libertajiet individwali u jaffettwaw ir-rispett tad-drittijiet tal-bniedem, fuq l-obbligi internazzjonali tal-Istati Membri u fuq ir-relazzjonijiet tagħhom u tal-Unjoni ma’ Stati terzi. Dan jgħodd mhux biss għad-definizzjoni tal-linji gwida essenzjali tal-politika ta’ ġestjoni tal-fruntieri, imma wkoll għad-determinazzjoni tal-miżuri intiżi biex iwettqu dawn il-linji gwida. Għalhekk, f’dan il-kuntest, huwa ġġustifikat li l-eżerċizzju tas-setgħat ta’ implementazzjoni jkun inkwadrat iktar fil-wisa’ fir-rigward tas-setturi iktar tekniċi u li, għaldaqstant, il-marġni ta’ azzjoni tal-Kummissjoni jkun inqas estiż (33).
32. Għal dawn il-motivi nqis li r-riferiment li l-Kunsill jagħmel għall-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja msemmija iktar ’il fuq u għall-firxa tal-poteri ta’ implementazzjoni li din tirrikonoxxi fil-konfront tal-Kummissjoni, għandu jiġi kkunsidrat, f’dan il-każ, b’attenzjoni kbira.
b) Fuq l-għan u l-portata tas-setgħat ta’ implementazzjoni stabbiliti mill-Artikolu 12(5) tal-KFS
33. F’dan ir-rigward, għandu jiġi osservat, l-ewwel nett, li l-verżjoni Taljana tal-Artikolu 12(5) tal-KFS issemmi l-possibbiltà li jiġu adottati “modalità di sorveglianza supplementari”, filwaqt li verżjonijiet lingwistiċi oħrajn għandhom formulazzjoni li tirreferi b’mod iktar speċifiku għal miżuri addizzjonali li jirregolaw l-eżerċizzju tas-sorveljanza (34).
34. Premess dan, u indipendentement mis-sinjifikat letterali tad-dispożizzjoni inkwistjoni, l-għan tad-delega stabbilita fiha jidher li għandu jinftiehem effettivament bħala li jirrigwarda proċeduri prattiċi dwar it-twettiq tas-sorveljanza. Favur dan is-sens hemm kemm il-preambolu tal-KFS (35) kif ukoll dak tar-Regolament Nru 296/2008 (36) — li emenda l-Artikolu 12(5) tal-KFS bl-introduzzjoni tar-riferiment għall-proċedura regolatorja bi skrutinju — kif ukoll ix-xogħol preparatorju tal-KFS (37). Barra minn hekk, fuq dan il-punt jidhirli li hemm qbil sostanzjali bejn il-Parlament u l-Kunsill.
35. Iżda l-pożizzjoni tagħhom hija differenti, minbarra fuq il-possibbiltà li jiġu kkwalifikati bħala sempliċi “regoli prattiċi” l-miżuri kontenuti fid-deċiżjoni kkontestata anki, iktar inġenerali, fuq il-marġni ta’ azzjoni mogħti lill-Kummissjoni, jiġifieri fuq il-portata tad-delega. Bażikament il-Parlament isostni li l-Artikolu 12(5) jawtorizza biss l-adozzjoni ta’ miżuri ta’ natura essenzjalment teknika. Iżda l-Kunsill josserva li l-leġiżlatur għażel li ma jippreċiżax il-kontenut u n-natura tar-regoli li għandhom jiġu adottati, biex b’hekk jingħataw poteri iktar wesgħin ta’ implementazzjoni lill-Kummissjoni.
36. L-argument tal-Parlament jidhirli li jinterpreta l-portata tad-delega inkwistjoni f’termini eċċessivament ristretti. Fil-fatt, kif il-Kunsill enfasizza korrettament, kemm l-użu ta’ formulazzjoni ġenerika, kif ukoll l-għażla ta’ proċedura ta’ komitoloġija li tippermetti l-adozzjoni ta’ miżuri li jemendaw l-att bażiku, għalkemm ifisser kontroll iktar profond fuq il-modalitajiet ta’ eżerċizzju tas-setgħat ta’ implementazzjoni, jikkostitwixxu indizji tal-intenzjoni li jingħata ċertu marġni ta’ azzjoni lill-Kummissjoni.
c) Fuq l-għan u fuq is-sinjifikat ġenerali tal-leġiżlazzjoni bażika
37. Il-Kunsill josserva li, fis-sistema tal-KFS, il-verifika fil-fruntieri tikkostitwixxi l-element essenzjali tal-politika ta’ kontroll fil-fruntieri esterni u li, għal din ir-raġuni, il-leġiżlatur, fil-kuntest tal-proċedura skont l-Artikolu 251 KE ddeċieda li jirregolaha b’mod eżawrjenti, u ppreveda li ċerti modalitajiet tagħha ma setgħux jiġu adottati jew emendati jekk mhux permezz tal-proċedura regolatorja bi skrutinju. Għall-kuntrarju, fir-rigward tas-sorveljanza tal-fruntieri, il-leġiżlatur sempliċement semma l-għanijiet tagħha u l-modalitajiet bażiċi, billi ta lill-Kummissjoni marġni ta’ azzjoni wiesa’ fl-adozzjoni ta’ miżuri supplimentari.
38. Hemm diversi elementi li jġiegħluni ma naqbilx mal-fehma li esprima l-Kunsill.
39. Fl-ewwel lok, jirriżulta b’mod partikolari mill-proposta ta’ regolament tal-Kummissjoni li l-qafas tal-KFS huwa dovut fil-biċċa l-kbira għall-fatt li fih hemm regoli adottati diġà fil-kuntest ta’ strumenti legali differenti bħal, b’mod partikolari, il-Konvenzjoni Schengen (38) u l-Manwal komuni għall-fruntieri esterni (39). Dawn l-istrumenti kienu stabbilew diġà regolamentazzjoni dettaljata tal-kontrolli tal-fruntiera u rregolaw ċerti modalitajiet tal-applikazzjoni tagħhom. Dawn ir-regoli kumplessivi issa jagħmlu parti mill-artikoli tal-KFS u parti mill-annessi tiegħu.
40. Fit-tieni lok, l-argument li fis-sinjifikat tal-KFS is-sorveljanza għandha rwol b’ċertu mod anċillari jew sekondarju fir-rigward tal-verifiki tal-fruntieri ma jidhirx li huwa kkonfermat fil-preambolu tal-KFS. B’mod partikolari, it-tmien premessa, wara li tippreċiża li l-kontroll tal-fruntiera jinkludi l-verifiki fuq il-persuni fil-punti tal-qsim tal-fruntiera u s-sorveljanza bejn dawn il-punti, tqis li “hemm bżonn li jkunu stabbiliti l-kondizzjonijiet, il-kriterji u r-regoli dettaljati li jirregolaw il-verifiki f’punti ta’ qsim u s-sorveljanza”. Is-sbatax-il premessa, li tirrigwarda l-għoti ta’ setgħat ta’ implementazzjoni lill-Kummissjoni, ma tagħmel l-ebda distinzjoni bejn verifiki u sorveljanza, imma tirreferi b’mod iktar ġenerali għall-“proċedura li tippermetti lill-Kummissjoni biex tadatta ċerti regoli prattiċi dettaljati li jirregolaw il-kontrolli fuq il-fruntiera.”
41. Fl-aħħar nett, jirriżulta mill-atti li ppreċedew u ppreparaw l-adozzjoni tal-KFS minbarra, iktar inġenerali, mid-diversi strumenti oħrajn tal-politika ta’ kontroll tal-fruntieri, l-ewwel wieħed fosthom ir-regolament Frontex, li ser insemmi iktar ’il quddiem, li s-sorveljanza hija waħda mill-komponenti essenzjali ta’ din il-politika (40). L-istess Artikolu 77(1)(b) TFUE jistabbilixxi li l-Unjoni “għandha tiżviluppa politika bil-għan li […] tassigura li jsiru kontrolli fuq persuni u sorveljanza effiċjenti tal-qsim tal-fruntieri esterni” billi tagħti l-istess piż liż-żewġ aspetti ta’ din il-politika.
42. Wara li ngħad dan, inqis li għandu jiġi miċħud anki l-argument, li l-Kunsill iddefenda bis-sħiħ waqt is-seduta, li, fid-dawl tas-sinjifikat ġenerali tal-KFS u tal-marġni ta’ azzjoni li tgawdi l-Kummissjoni, din hija awtorizzata, fl-eżerċizzju tas-setgħat ta’ implementazzjoni tagħha, li tadotta kull miżura kkunsidrata opportuna u utli biex jintlaħqu l-għanijiet intiżi għas-sorveljanza tal-fruntieri tal-KFS, u li ma tmurx kontra d-dispożizzjonijiet tiegħu.
43. Argument bħal dan huwa bbażat fuq il-premessa li peress li huma intiżi biex jirregolaw ċerti regoli prattiċi ta’ implementazzjoni tas-sorveljanza, il-miżuri li għandhom jiġu adottati bis-saħħa tal-Artikolu 12(5) tal-KFS ma jmissux, kważi minnhom infushom, elementi essenzjali tar-regolamentazzjoni bażika li bħala tali huma riżervati għal-leġiżlatur.
44. Għall-motivi li diġà kelli okkażjoni nispjega parzjalment fil-punt 38, ma nistax naqbel ma’ premessa bħal din. Biżżejjed jingħad hawnhekk li t-twettiq prattiku tal-għan ta’ prevenzjoni ta’ qsim ta’ fruntieri mhux awtorizzat jista’, konkretament, jimplika għażliet li jistgħu jikkaratterizzaw profondament il-politika ta’ immigrazzjoni ta’ ordinament ġuridiku partikolari. Pereżempju hemm maħsub, fil-kuntest tal-poteri mogħtija lill-gwardji tal-fruntiera, għall-awtorizzazzjoni għall-użu tal-forza, għall-kunsiderazzjoni jew le tas-sitwazzjoni individwali tal-persuni li jippruvaw, jew huma ssuspettati li jippruvaw, jaqsmu illegalment il-fruntiera, għan-natura tal-miżuri li għandhom jiġu adottati fil-konfront tagħhom ladarba jitwaqqfu, għall-proċeduri fuq kif jitkeċċew, u iktar inġenerali, għall-ħtieġa li l-ġabra tal-miżuri kontra l-immigrazzjoni klandestina tikkonforma mad-dispożizzjonijiet dwar id-drittijiet tal-bniedem (41).
45. Kuntrarjament għall-Kunsill, ma jidhirlix, għalhekk, li l-limiti tas-setgħat ta’ implementazzjoni skont l-Artikolu 12(5) tal-KFS huma individwabbli biss fuq il-bażi tal-għanijiet ġenerali tas-sorveljanza stabbiliti f’dik id-dispożizzjoni.
46. Issa ser neżamina l-ilmenti fformulati mill-Parlament fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet li saru iktar ’il fuq.
3. Fuq l-ewwel ilment li d-deċiżjoni kkontestata tintroduċi elementi essenzjali ġodda fil-KFS
a) L-argumenti tal-partijiet
47. L-ewwel nett, il-Parlament isostni li l-punt 2.4 tal-Parti I tal-anness tad-deċiżjoni kkontestata, fuq l-interċettazzjoni, jistabbilixxi l-adozzjoni ta’ miżuri li jmorru lil hinn minn dak awtorizzat mill-Artikolu 12 KFS bħala attività ta’ sorveljanza u jagħti lill-gwardji tal-fruntiera, f’dak il-kuntest, poteri estiżi ħafna li jimplikaw l-eżerċizzju ta’ marġni ta’ diskrezzjoni wiesa’. Bħala eżempju, il-Parlament isemmi l-possibbiltà tal-“konfiska tal-bastiment u l-arrest tal-persuni abbord” jew “it-twassil tal-bastiment jew il-persuni abbord lejn pajjiż terz jew inkella li l-bastiment jew il-persuni abbord jitħallew f’idejn l-awtoritajiet ta’ pajjiż terz” [punt 2.4 d) u f)]. Skont il-Parlament, l-Artikolu 12(5) tal-KFS jawtorizza biss l-adozzjoni ta’ miżuri ta’ natura teknika jew prattika, kif jirriżulta b’mod partikolari mis-sbatax-il premessa tal-KFS u mill-preambolu tar-Regolament Nru 296/2008.
48. Fir-replika, il-Parlament jippreċiża li r-regoli fuq l-interċettazzjoni li hemm fid-deċiżjoni kkontestata joħorġu mill-kuntest kemm materjali kif ukoll ġeografiku tal-kunċett ta’ “sorveljanza tal-fruntiera” kif iddefinit mill-Artikolu 2(11) tal-KFS. B’mod partikolari, u b’referenza għad-definizzjoni tal-kunċett ta’ “fruntieri esterni tal-baħar” li hemm fid-Deċiżjoni 574/2007 (42), il-Parlament josserva li l-KFS ma jawtorizzax l-adozzjoni ta’ miżuri ta’ sorveljanza intiżi għall-applikazzjoni fl-ibħra internazzjonali.
49. Fit-tieni lok, il-Parlament isostni li d-dispożizzjonijiet fil-Parti II tal-anness, dwar is-sitwazzjonijiet ta’ tiftix u salvataġġ, huma wkoll jaqgħu barra mill-kuntest tal-attività ta’ sorveljanza kif iddefinita mill-Artikolu 12 tal-KFS. Barra minn hekk, dawn id-dispożizzjonijiet joħolqu obbligi ġodda jew regoli ġodda fid-dritt tal-Unjoni li ma jistgħux jiġu ddefiniti bħala “elementi mhux essenzjali” skont l-Artikolu 2(2) tad-deċiżjoni komitoloġija. F’dan ir-rigward, il-Parlament isemmi l-obbligu għall-unitajiet li jipparteċipaw li “jipprovdu assistenza lil kull bastiment jew persuna f’diffikultà fuq il-baħar” (punt 1.1) u r-regola li għandu jkun pprivileġġat l-iżbark fil-pajjiż terz minn fejn telaq il-bastiment li jittrasporta l-persuni kkonċernati (it-tieni paragrafu tal-punt 2.1). Il-Parlament jenfasizza wkoll li, kuntrarjament għal dak li jidher li jirriżulta mit-titolu tal-Parti II tal-anness, il-linji gwida definiti fiha ma jistgħux jiġu kkunsidrati li ma humiex vinkolanti għaliex, skont it-tieni sentenza tal-Artikolu 1, tad-deċiżjoni kkontestata, dawn il-linji gwida “għandhom jiffurmaw parti mill-pjan operazzjonali mfassal għal kull operazzjoni kkoordinata mill-Aġenzija”.
50. Il-Kunsill jirreplika li l-punt 2.4 tal-Parti I tal-anness tad-deċiżjoni kkontestata jelenka miżuri li jistgħu jiġu adottati matul l-operazzjonijiet ta’ sorveljanza jew li huma konformi ma’ konvenzjonijiet internazzjonali. Dawn il-miżuri ma jmorrux kontra l-għanijiet tas-sorveljanza definiti fl-Artikolu 12 KFS. Fir-rigward tal-allegazzjoni tal-Parlament li tinsab fir-replika, li tgħid li r-regoli fuq l-interċettazzjoni joħorġu mill-ambitu tal-applikazzjoni materjali u ġeografika tal-kunċett ta’ sorveljanza, il-Kunsill jeċċepixxi qabelxejn l-inammissibbiltà għaliex ġiet ifformulata tardivament. Barra minn hekk dawn l-argumenti huma infondati. Fl-ewwel lok, id-definizzjoni tal-kunċett ta’ “fruntieri esterni tal-baħar” li hemm fid-Deċiżjoni 574/2007, li jirreferi għaliha l-Parlament, ma tapplikax fil-kuntest tal-KFS. Fit-tieni lok, fin-nuqqas ta’ definizzjoni espressa, is-sorveljanza tal-fruntieri tal-baħar għandha tiġi kkunsidrata wkoll bħala estiża għal operazzjonijiet magħmula fl-ibħra internazzjonali, għaliex interpretazzjoni bħal din biss, li hija wkoll kompatibbli mad-dispożizzjonijiet tad-dritt internazzjonali applikabbli, partikolarment il-Protokoll ta’ Palermo (43), tippermetti li tiġi żgurata l-effettività tal-Artikolu 12 KFS. Mill-bqija, il-Parlament ma pprovdiex biżżejjed raġunijiet biex jikkunsidra li l-attivitajiet ta’ sorveljanza fl-ibħra internazzjonali ma jidħlux fil-kuntest tal-applikazzjoni materjali tal-kunċett ta’ sorveljanza skont l-Artikolu 12 KFS.
51. Għal dak li jirrigwarda l-linji gwida li hemm fil-Parti II tal-anness, il-Kunsill jenfasizza qabelxejn in-natura mhux vinkolanti tagħhom, li tirriżulta b’mod ċar mit-test tagħhom u mid-deċiżjoni kkontestata fil-kumpless tagħha. Fir-rigward tal-portata tagħhom, huwa josserva li l-obbligi tal-Istati Membri fir-rigward tat-tiftix u s-salvataġġ huma rregolati minn konvenzjonijiet internazzjonali. Il-linji gwida inkwistjoni jiżguraw interpretazzjoni koerenti tad-dispożizzjonijiet ta’ dawn il-konvenzjonijiet li japplikaw meta l-ħtieġa li tiġi pprovduta għajnuna lil biċċa tal-baħar f’diffikultà, attività li l-Kunsill jirrikonoxxi li ma tistax tikkwalifika bħala sorveljanza f’sens strett, tinqala’ matul operazzjoni ta’ sorveljanza kkoordinata tal-Aġenzija. Madankollu, l-Istati Membri huma liberi li ma jsegwux din l-interpretazzjoni u li jdaħħlu miżuri differenti fil-pjan operattiv miftiehem mal-Aġenzija.
52. Il-Kummissjoni tikkunsidra li l-poter li jiġi kkompletat att permezz taż-żieda ta’ elementi ġodda mhux essenzjali jfisser l-awtorizzazzjoni biex jiġu stabbiliti obbligi addizzjonali u biex jiġu rregolati attivitajiet ġodda, fil-limiti li dawn tal-aħħar ikunu meħtieġa jew utli għall-implementazzjoni tal-att bażiku u li ma jmorrux kontrih.
53. Skont il-Kummissjoni, id-deċiżjoni kkontestata hija meħtieġa, jew tal-inqas utli, sabiex jitwettaq l-għan li jiġi prekluż il-passaġġ mhux awtorizzat mill-fruntiera kif jingħad fl-Artikolu 2(11) u l-Artikolu 12 KFS. Dan huwa l-għan tad-dispożizzjonijiet tad-deċiżjoni kkontestata dwar ir-rondi fl-ibħra territorjali. Il-Kummissjoni tenfasizza wkoll li l-ebda dispożizzjoni tal-KFS ma teskludi l-applikazzjoni tiegħu mill-operazzjonijiet ta’ sorveljanza f’ibħra internazzjonali. Barra minn hekk, l-Anness VI tal-KFS, li jawtorizza verifiki tal-fruntiera fil-port ta’ Stat terz jew waqt qsim, jikkonferma li l-kuntest ta’ applikazzjoni ġeografiku tal-KFS jestendi anki għal attivitajiet magħmula ’il barra mit-territorju tal-Istati Membri, bil-kundizzjoni li dawn jidħlu fil-kuntest ta’ applikazzjoni materjali ta’ dan l-att, pereżempju fil-kunċett ta’ sorveljanza. F’dan ir-rigward, il-Kummissjoni tqis li l-Parlament jadotta interpretazzjoni eċċessivament restrittiva tal-“kunċett ta’ sorveljanza”. Skont il-Kummissjoni, l-interċettazzjoni tidħol fil-kunċett ta’ sorveljanza meta jkollha bħala għan biċċiet tal-baħar li huma ssuspettati li għandhom l-intenzjoni li jidħlu fit-territorju tal-Unjoni u jevitaw il-kontrolli tal-fruntiera. Għalhekk, is-sorveljanza ma hijiex limitata għal attività sempliċement passiva, kif fuq kollox jgħid l-Artikolu 12(4) tal-KFS, li jawtorizza li “jinqabdu individwi”. Bl-istess mod, il-Kummissjoni tqis li l-attivitajiet ta’ tiftix u salvataġġ magħmula matul operazzjonijiet ta’ sorveljanza jidħlu fil-kunċett ta’ sorveljanza. F’dan ir-rigward, hija tosserva li ta’ spiss hija l-istess operazzjoni ta’ sorveljanza li tipprovoka l-operazzjonijiet ta’ tiftix u salvataġġ, meta, wara li jkun hemm interċettazzjoni, il-biċċa tal-baħar tiġi mgħerrqa.
b) Analiżi
54. L-ewwel nett għandha tiġi miċħuda l-eċċezzjoni ta’ inammissibbiltà mqajma mill-Kunsill kontra l-allegazzjoni, li tinsab fir-replika, li r-regoli fuq l-interċettazzjoni joħorġu mill-kuntest ta’ applikazzjoni materjali u ġeografiku tal-kunċett ta’ sorveljanza. Kuntrarjament għal dak li jsostni l-Kunsill, fil-fatt dan huwa argument li jsaħħaħ billi jiżviluppa l-motivi esposti diġà fl-att li daħħal ir-rikors u mhux ta’ motiv ġdid invokat tardivament. Infakkar ukoll li l-motivi ta’ inkompetenza, bħala motivi ta’ ordni pubbliku, jistgħu jitqajmu ex officio (44).
55. Għal dak li jirrigwarda l-mertu, jeħtieġ li jiġi eżaminat jekk, kif isostni l-Parlament, bid-deċiżjoni kkontestata l-Kunsill qabiżx il-kompetenzi ta’ implementazzjoni taħt l-Artikolu 12(5) tal-KFS li jirregola l-elementi essenzjali tar-regoli bażiċi. B’mod partikolari l-Parlament isostni, fl-ewwel lok, li d-deċiżjoni kkontestata tistabbilixxi miżuri li ma jidħlux fil-kuntest ta’ applikazzjoni materjali tal-kunċett ta’ sorveljanza skont il-KFS.
56. Is-“sorveljanza fuq il-fruntiera” hija ddefinita, fl-Artikolu 2(11) tal-KFS bħala s-“sorveljanza tal-fruntieri bejn il-punti ta’ qsim tal-fruntiera u s-sorveljanza ta’ punti ta’ qsim tal-fruntiera barra mill-ħinijiet stabbiliti ta’ ftuħ, sabiex persuni ma jitħallewx jevitaw il-verifiki fuq il-fruntiera”. L-Artikolu 12(1) tal-KFS jippreċiża li s-“sorveljanza tal-fruntieri għand[ha] [t]kun biex ma jitħalliex li jsir il-qsim mhux awtorizzat tal-fruntiera, sabiex tiġi miġġielda l-kriminalità trans-konfinali u biex jittieħdu miżuri kontra persuni li jkunu qasmu l-fruntiera b’mod illegali”.
57. Kif enfasizzaw b’mod korrett il-Kunsill u l-Kummissjoni, is-sorveljanza hija ddefinita fil-KFS essenzjalment permezz tal-għanijiet tagħha. Fuq il-bażi ta’ din id-definizzjoni, hemm kunċett partikolarment wiesa’ li jista’ jinkludi kull miżura intiża kemm biex tevita kif ukoll tipprevjeni l-evitar tal-verifiki fil-fruntiera. Min-naħa l-oħra, sabiex il-miżuri ta’ sorveljanza jkunu effettivi, kif meħtieġ mill-Artikolu 77(1)(b) TFUE għandhom ikunu adattati kemm għat-tip ta’ fruntiera inkwistjoni kif ukoll għar-riskju konkret tal-immigrazzjoni klandestina, li tvarja skont diversi fatturi (ġeografiċi, ekonomiċi, ġeopolitiċi, klimatiċi, eċċ). Isegwi li l-kunċett ta’ sorveljanza għandu jiġi interpetat f’sens dinamiku u flessibbli u li l-firxa tal-miżuri li jistgħu jirriżultaw meħtieġa biex jintlaħqu l-għanijiet tal-Artikolu 12(1) tal-KFS hija estremament wiesgħa u varjabbli.
58. Il-Parlament isostni li anki l-KFS jipprevedi sorveljanza essenzjalment passiva. Madankollu, dan l-argument ma huwiex ikkonfermat fit-test tal-Artikolu 12 tal-KFS li, meta jelenka fost l-għanijiet tas-sorveljanza l-adozzjoni ta’ miżuri fil-konfront tal-persuni li jidħlu illegalment fit-territorju tal-Unjoni, jawtorizza interventi li jmorru lil hinn minn sempliċi attività ta’ monitoraġġ tal-fruntieri (45). Jingħad l-istess għall-miżuri ta’ natura preventiva jew dissważiva li ma jidhirx li għandhom limitu ieħor għajr li hemm ir-riskju tal-evitar tal-kontrolli fil-fruntieri.
59. Fuq il-bażi ta’ dak li għedt nikkunsidra li l-parti l-kbira tal-miżuri ta’ interċettazzjoni elenkati fil-punt 2.4 tal-Parti I tal-anness tad-deċiżjoni kkontestata jidħlu fil-kunċett ta’ sorveljanza kif imsemmi iktar ’il fuq. Iżda għandi dubji fuq il-possibbiltà li jiġu kkunsidrati inklużi f’dak il-kunċett il-miżuri elenkati fl-ittri d) u f) ta’ dak il-punt — li jawtorizzaw lill-gwardji tal-fruntieri, rispettivament li jagħmlu “konfiska tal-bastiment u l-arrest tal-persuni abbord” u jkun hemm “[i]t-twassil tal-bastiment jew il-persuni abbord lejn pajjiż terz jew inkella li l-bastiment jew il-persuni abbord jitħallew f’idejn l-awtoritajiet ta’ pajjiż terz” — bħad-dispożizzjonijiet fir-rigward ta’ tiftix u salvataġġ u ta’ żbark imdaħħlin fil-Parti II tal-anness tad-deċiżjoni kkontestata, anki għalkemm dawn il-miżuri u dispożizzjonijiet huma intiżi biex iwasslu għal konklużjoni pożittiva l-operazzjonijiet ta’ sorveljanza jew biex ilaħħqu ma’ sitwazzjonijiet li jinqalgħu matul dawn l-operazzjonijiet (46).
60. Madankollu, ma hemmx bżonn li tittieħed pożizzjoni definittiva fuq dan il-punt. Fil-fatt, kif jirriżulta mill-kunsiderazzjonijiet li għamilt iktar ’il fuq, anki jekk jiġi deċiż li d-deċiżjoni kkontestata tipprovdi modalitajiet prattiċi għall-implementazzjoni tas-sorveljanza fil-limiti tad-definizzjoni ta’ dak il-kunċett skont il-KFS, dan ma jippermettix li tali deċiżjoni, kif isostni l-Parlament, tirregola elementi essenzjali tal-leġiżlazzjoni bażika.
61. Billi kemm is-settur fejn tidħol ir-regolamentazzjoni inkwistjoni, kif ukoll l-għanijiet u s-sinjifikat ġenerali tal-KFS, fejn is-sorveljanza tidher bħala element fundamentali tal-politika ta’ kontroll tal-fruntieri, u minkejja l-marġni ta’ azzjoni mħolli lill-Kummissjoni mill-Artikolu 12(5), inqis li miżuri inċiżivi bħal dawk elenkati fil-punt 2.4 tal-Parti I tal-anness tad-deċiżjoni kkontestata, partikolarment dawk li jidhru fil-paragrafi b), d), f) u g) kif ukoll id-dispożizzjonijiet dwar l-iżbark li jinsabu fil-Parti II ta’ dan l-anness, jirregolaw elementi essenzjali tas-sorveljanza tal-fruntieri tal-baħar esterni. Dawn il-miżuri jimplikaw għażliet li jistgħu jaffettwaw il-libertajiet individwali tal-persuni u d-drittijiet fundamentali tagħhom (pereżempju l-perkwiżizzjonijiet, id-detenzjoni, il-konfiska tal-bastiment, eċċ), il-possibbiltà li dawn il-persuni għandhom biex jinvokaw u jiksbu fl-Unjoni l-protezzjoni li eventwalment ikollhom dritt jibbenefikaw minnha bis-saħħa tad-dritt internazzjonali (huwa l-każ fir-rigward tal-iżbark, fin-nuqqas ta’ indikazzjonijiet preċiżi fuq il-mod kif l-awtoritajiet għandhom iqisu s-sitwazzjoni individwali tal-persuni abbord il-biċċa tal-baħar interċettata) (47) kif ukoll fuq ir-relazzjonijiet tal-Unjoni jew tal-Istati Membri parteċipanti fl-operazzjoni ta’ sorveljanza mal-Istati terzi involuti f’dik l-operazzjoni.
62. Fil-fehma tiegħi għandu jsir l-istess argument għal dak li jirrigwarda d-dispożizzjonijiet tad-deċiżjoni kkontestata intiżi biex jirregolaw l-interċettazzjoni ta’ biċċiet tal-baħar fl-ibħra internazzjonali. Fil-fatt, minn naħa, dawn id-dispożizzjonijiet jawtorizzaw espressament l-adozzjoni tal-miżuri msemmija fil-paragrafu preċedenti fl-ibħra internazzjonali, għażla li, fil-kuntest imsemmi iktar ’il fuq, għandha natura essenzjali, u dan indipendentement mill-fondatezza tal-argument tal-Parlament li jgħid li l-kuntest tal-applikazzjoni ġeografika tal-KFS, għal dak li jirrigwarda l-fruntieri tal-baħar, huwa ristrett għal-limitu estern tal-ibħra territorjali tal-Istati Membri jew taż-żona kontingwa u ma jestendix għall-ibħra internazzjonali (48). Min-naħa l-oħra, dawn id-dispożizzjonijiet, intiżi biex jiggarantixxu l-applikazzjoni uniformi tal-leġiżlazzjoni internazzjonali rilevanti fil-kuntest tal-operazzjonijiet ta’ sorveljanza tal-fruntieri tal-baħar (49), għalkemm, kif isostnu bil-qawwa l-Kunsill u l-Kummissjoni, ma joħolqux, għall-Istati Membri li jipparteċipaw f’dawn l-operazzjonijiet, obbligi, u lanqas ma jagħtuhom prerogattivi, differenti minn dawk li jirriżultaw minn dik il-leġiżlazzjoni, għalkemm jgħaqqduhom ma’ interpretazzjoni partikolari ta’ dawk l-obbligi u prerogattivi, billi potenzjalment titqiegħed fil-perikolu r-responsabbiltà internazzjonali tagħhom (50).
63. Hemm żewġ osservazzjonijiet oħra favur il-konklużjoni li wasalt għaliha iktar ’il fuq.
64. Fl-ewwel lok, uħud mid-dispożizzjonijiet tad-deċiżjoni kkontestata jolqtu problemi li, minbarra li huma sensittivi, huma partikolarment kontroversjali bħal, pereżempju, l-applikabbiltà tal-prinċipju tan-non refoulment f’ibħra internazzjonali (51) jew id-determinazzjoni tal-post fejn għandhom jittieħdu l-persuni mgħejuna skont is-sistema introdotta mill-Konvenzjoni SAR (52). Fir-rigward ta’ dawn il-problemi, kif jirriżulta mill-proposta għal deċiżjoni ppreżentata mill-Kummissjoni, teżisti diverġenza fil-fehmiet min-naħa tal-Istati Membri (53).
65. Fit-tieni lok, minn paragun tal-leġiżlazzjoni tal-verifiki fil-fruntieri li hemm fil-KFS jirriżulta li d-definizzjoni tal-modalitajiet prattiċi ta’ implementazzjoni ta’ dawn il-verifiki, għal dak li jirrigwarda aspetti paragunabbli, mutatis mutandis, ma’ dawk irregolati fid-deċiżjoni kkontestata, tħalliet għal-leġiżlatur u dan minkejja li fil-proposta għal regolament, il-Kummissjoni kienet esprimiet opinjoni differenti (54).
66. Skont il-kumpless ta’ dispożizzjonijiet preċedenti, nikkunsidra li d-deċiżjoni kkontestata tirregola element essenzjali tal-leġiżlazzjoni bażika skont il-ġurisprudenza msemmija fil-punti 26 sa 29 ta’ dawn il-konklużjonijiet.
67. Għaldaqstant, l-ewwel eċċezzjoni tal-Parlament għandha tiġi, fil-fehma tiegħi, milqugħa.
4. Fuq it-tieni eċċezzjoni li d-deċiżjoni kkontestata tibdel elementi essenzjali tal-KFS
68. Fil-qafas tat-tieni eċċezzjoni tiegħu, il-Parlament isostni li, meta tistabbilixxi li l-gwardji tal-fruntiera jistgħu jordnaw lill-biċċa tal-baħar interċettata li tibdel ir-rotta biex tmur lejn destinazzjoni differenti mill-ibħra territorjali u jwasslu l-bastiment jew il-persuni abbord f’pajjiż terz [punt 2.4 e) u f) tal-Parti I tal-Anness] id-deċiżjoni kkontestata tibdel element essenzjali tal-KFS, jiġifieri l-prinċipju msemmi fl-Artikolu 13 li skontu, id-“dħul jista’ jiġi miċħud biss b’deċiżjoni sostanzjata li tagħti r-raġunijiet preċiżi għaċ-ċaħda”.
69. L-argument tal-Parlament huwa bbażat fuq il-premessa li l-Artikolu 13 iċċitat japplika wkoll għas-sorveljanza tal-fruntieri. Kontra interpretazzjoni bħal din hemm il-Kunsill kif ukoll il-Kummissjoni li jikkunsidraw li l-obbligu li tiġi adottata miżura mmotivata bis-saħħa ta’ dik id-dispożizzjoni jeżisti biss fil-każ li ċ-ċaħda tad-dħul fit-territorju tal-Unjoni ssir kontra persuna li tippreżenta ruħha regolarment fil-punti ta’ qsim tal-fruntiera u toqgħod għall-verifiki previsti mill-KFS.
70. L-ilment tal-Parlament għandu fl-opinjoni tiegħi jiġi miċħud mingħajr ma jkun meħtieġ li tingħata deċiżjoni fuq il-kwistjoni delikata tal-kuntest ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 13 tal-KFS, li dwarha l-Qorti tal-Ġustizzja ser tiġi probabbilment mitluba tiddeċiedi fil-futur.
71. Fil-fatt, kif josserva l-Kunsill, jekk huwa veru li ma hemmx referenza espressa għal din id-dispożizzjoni fid-deċiżjoni kkontestata, madankollu xejn ma jeskludi l-applikazzjoni tagħha fil-kuntest tal-operazzjonijiet ta’ sorveljanza rregolati minnha. Applikazzjoni bħal din tista’ forsi tagħti lok għal diffikultajiet prattiċi, imma ma hijiex impossibbli, anki fis-sitwazzjonijiet imsemmija mill-Parlament. Barra minn hekk nosserva wkoll li, skont il-punt 1.2 tal-Parti I tal-anness tad-deċiżjoni kkontestata, il-miżuri ta’ wara l-punt 2.4 huma adottati bl-osservanza tal-prinċipju internazzjonali tan-non refoulment, anki meta l-interċettazzjoni sseħħ fl-ibħra territorjali. Il-modalitajiet ta’ implementazzjoni ta’ dawn il-miżuri għandhom għalhekk jippermettu diġà lill-gwardji tal-fruntiera li jagħmlu l-kontrolli meħtieġa biex jiżguraw li dan il-prinċipju ma jinkisirx (55).
72. Għal dak li jirrigwarda l-argument magħmul mill-Parlament fir-replika li d-deċiżjoni kkontestata estendiet jekk xejn il-kuntest ta’ applikazzjoni materjali u ġeografiku tal-Artikolu 13 u għamlitu japplika għal sitwazzjonijiet li qabel ma kinux koperti mill-KFS, huwa qed iħallat l-argumenti li jsostnu l-ewwel ilment. Għaldaqstant qed nirreferi għall-kunsiderazzjonijiet li diġà esponejt fil-kuntest ta’ dak l-ilment.
73. Fuq il-bażi ta’ dak li intqal iktar ’il fuq, nikkunsidra li t-tieni ilment tal-Parlament għandu jiġi miċħud bħala infondat.
5. Fuq it-tielet ilment li d-deċiżjoni kkontestata temenda r-regolament Frontex
a) Argumenti tal-partijiet
74. Fil-kuntest tat-tielet ilment tiegħu, il-Parlament isostni li d-deċiżjoni kkontestata taqbeż il-qafas ta’ applikazzjoni tal-Artikolu 12(5) li ma jagħtix lill-Kummissjoni jew lill-Kunsill il-poter li jagħmlu r-regoli applikabbli għall-operazzjonijiet kkoordinati mill-Aġenzija li l-kompiti tagħha u l-funzjonament tagħha huma rregolati mir-regolament Frontex. Iżda d-deċiżjoni kkontestata għandha bħala l-uniku għan li tirregola l-operazzjonijiet imsemmija iktar ’il fuq sabiex b’dan il-mod jinħolqu obbligi mhux biss għall-Istati Membri imma anki għall-istess Aġenzija. Bħala eżempju, il-Parlament josserva li, skont l-Artikolu 1 tad-deċiżjoni kkontestata, ir-regoli stabbiliti fil-Parti I tal-anness ta’ dik id-deċiżjoni u l-linji gwida mhux vinkolanti indikati fl-Parti II “għandhom jiffurmaw parti mill-pjan operazzjonali mfassal għal kull operazzjoni kkoordinata mill-Aġenzija”. Din id-dispożizzjoni temenda l-Artikolu 8e(1) tar-regolament Frontex li jgħid li d-“Direttur Esekuttiv [tal-Aġenzija] u l-Istat Membru li jagħmel it-talba għandhom jiftehmu dwar pjan operattiv li jagħti l-kondizzjonijiet preċiżi għall-iskjerament tat-Timijiet” (56). Barra minn dan, din timponi d-dħul ta’ pjan operattiv dwar il-modalitajiet tal-iżbark tal-persuni interċettati jew salvati u timmodifika konsiderevolment ir-rwol tal-gwardji tal-fruntieri li jipparteċipaw fl-operazzjoni. Fir-replika, l-Parlament iżid jgħid li d-deċiżjoni kkontestata testendi l-kuntest ta’ applikazzjoni territorjali tar-regolament Frontex, kif iddefinit fl-Artikolu 1a(1) tiegħu.
75. Qabelxejn, il-Kunsill u l-Kummissjoni josservaw li, skont l-Artikolu 16(1) tal-KFS, l-operazzjonijiet ta’ sorveljanza għandhom isiru mill-Istati Membri f’kooperazzjoni mill-qrib bejniethom u li, kif huwa ppreċiżat fil-paragrafu (2) tal-istess artikolu, din il-kooperazzjoni hija kkoordinata mill-Aġenzija Frontex. Għalhekk rabta mar-regolament Frontex hija inevitabbli. Madankollu huma jeskludu li d-deċiżjoni kkontestata għandha bħala effett li temenda dak ir-regolament. Huma josservaw li l-inklużjoni tar-regoli kontenuti fid-deċiżjoni kkontestata fil-pjan operattiv ma timplikax emenda bħal dik billi dawk ir-regoli, li jistabbilixxu l-modalitajiet tas-sorveljanza, jistgħu komodament jidħlu fl-elementi tal-pjan elenkati fl-ittri ċ) jew d) tal-Artikolu 8e tar-regolament Frontex (57). Il-Kummissjoni żżid li d-destinatarji tad-deċiżjoni kkontestata huma biss l-Istati Membri li għandhom l-obbligu, fil-mument meta jintalbu jistabbilixxu pjan operattiv mal-Aġenzija, li jaraw li l-anness tad-deċiżjoni jiġi inkluż f’dak il-pjan. Għalhekk id-deċiżjoni kkontestata ma għandha l-ebda effett fuq il-funzjonament tal-Aġenzija. Għall-kuntarju, huwa pjuttost ir-regolament Frontex li jiddetermina l-estensjoni tal-obbligu li d-deċiżjoni kkontestata tpoġġi fuq l-Istati Membri. Fl-aħħar nett, il-Kunsill isostni li, jekk jiġi deċiż li d-deċiżjoni kkontestata temenda d-dispożizzjonijiet tal-Artikoli 8e u 8g, biż-żieda ta’ elementi ġodda mhux essenzjali, din id-deċiżjoni ma tkunx fiha nfisha illegali, minħabba l-kumplimentarjetà tal-KFS u r-regolament Frontex, peress li huma strumenti ġuridiċi għat-twettiq tal-politika ta’ ġestjoni tal-fruntieri esterni skont l-Artikolu 77 TFUE.
b) Analiżi
76. L-ewwel nett għandu jiġi miċħud l-argument, magħmul sussidjarjament mill-Kunsill, li d-deċiżjoni kkontestata ma hijiex illegali anki fejn temenda r-regolament Frontex. Kif qal tajjeb il-Parlament, fl-eżerċizzju tas-setgħat ta’ implementazzjoni tagħha, il-Kummissjoni (jew il-Kunsill) ma tistax temenda att leġiżlattiv differenti mill-att bażiku għas-sempliċi fatt li ż-żewġ strumenti legali jirregolaw aspetti differenti tal-istess kwistjoni u f’ċertu sens jistgħu jiġu kkunsidrati bħala kumplimentari. Fuq dan il-punt il-Kummissjoni taqbel ukoll.
77. Għalhekk jeħtieġ jiġi eżaminat jekk, kif isostni l-Parlament, id-deċiżjoni kkontestata temendax ir-regolament Frontex jew għandhiex bħala effett li temenda elementi ta’ dan ir-regolament.
78. Mingħajr dubju, bejn it-tnejn teżisti rabta, kif josservaw korrettament kemm il-Kunsill kif ukoll il-Kummissjoni. Il-KFS u l-leġiżlazzjoni li ġiet adottata għall-implementazzjoni tiegħu jistgħu jiġu applikati wkoll għal operazzjonijiet ta’ sorveljanza magħmula mill-Frontex u r-rwol tal-Aġenzija fil-koordinazzjoni tal-kooperazzjoni operattiva fost l-Istati Membri fil-ġestjoni tal-fruntieri esterni huwa espressament rikonoxxut fl-Artikolu 16(2) tal-KFS.
79. Madankollu, la dik id-dispożizzjoni u lanqas ebda dispożizzjoni oħra tal-KFS ma jistabbilixxu regoli, jew jawtorizzaw l-adozzjoni ta’ miżuri, intiżi biex jirregolaw il-kooperazzjoni operattiva fost l-Istati Membri fil-ġestjoni tal-fruntieri esterni tal-Komunità. U ma jistax ikun mod ieħor, billi l-Artikolu 66 KE, li jagħti lill-Kunsill il-poter li jadotta dawn il-miżuri — u li fuqu huwa bbażat ir-regolament Frontex — ma jidhirx fost il-bażijiet legali tal-KFS (58). Barra minn dan, il-KFS jistabbilixxi l-obbligu għall-Istati Membri li ma jindaħlux fil-funzjonament tal-Frontex. Meta jawtorizza lil dawn tal-aħħar li jkomplu, ’il barra mill-Frontex, il-kooperazzjoni operattiva ma’ Stati Membri oħrajn u/jew pajjiżi terzi fil-fruntieri esterni, l-ewwel paragrafu tal-Artikolu 16(3) tal-KFS jagħmilha bħala kundizzjoni li dik il-kooperazzjoni tintegra l-azzjoni tal-Aġenzija u espressament ma tippreġudikax il-kompetenzi ta’ din tal-aħħar. Barra minn hekk, skont it-tieni paragrafu tal-istess dispożizzjoni, l-“Istati Membri għandhom jastjenu minn kwalunkwe attività li tista’ tipperikola l-funzjonament ta’ l-Aġenzija jew il-kisba ta’ l-objettivi tagħha” (59).
80. Fid-dawl ta’ dak li ntqal iktar ’il fuq, id-deċiżjoni kkontestata tistabbilixxi bħala għan primarju li jiġu adottati “fil-kuntest ta’ kooperazzjoni operattiva kkoordinata mill-Aġenzija u t-tisħiħ ulterjuri ta’ tali kooperazzjoni”, “regoli addizzjonali għas-sorveljanza tal-fruntieri tal-baħar mill-gwardji tal-fruntieri” (it-tieni u l-ħdax-il premessa) u tgħid, fl-Artikolu 1 tagħha, li din is-sorveljanza “għandha tkun irregolata mir-regoli stabbiliti fil-Parti I għall-Anness”, u għal dan l-għan huwa stabbilit li “[d]awk ir-regoli u l-linji gwida mhux vinkolanti stabbiliti fil-parti II tal-Anness għandhom jiffurmaw parti mill-pjan operazzjonali mfassal għal kull operazzjoni kkoordinata mill-Aġenzija” (60).
81. Huwa veru, kif tosserva b’mod partikolari l-Kummissjoni, li d-deċiżjoni kkontestata toħloq obbligi unikament fuq l-Istati Membri u mhux fuq l-Aġenzija u, sa fejn il-pjan operattiv għandu jiġi miftiehem bejn din tal-aħħar u l-Istat Membru li jagħmel it-talba, jista’ jiġri konkretament li d-dispożizzjonijiet tad-deċiżjoni kkontestata ma jiġux inkorporati fih (61).
82. Madankollu dan ma jfissirx li l-Artikolu 1 tad-deċiżjoni kkontestata tnaqqas b’mod notevoli l-marġni ta’ azzjoni tal-Istat Membru li jagħmel it-talba u, konsegwentement, dak tal-Aġenzija, biex potenzjalment ikun hemm interferenza sinjifikattiva fil-funzjonament tagħha. Eżempju ta’ dak li qed jingħad qiegħed fil-ġrajjiet marbuta mal-intervent tal-Frontex li talbet Malta f’Marzu 2011 fil-kuntest tal-kriżi Libjana. Fost l-oħrajn, it-talba ta’ Malta li ma jiġux integrati fil-pjan operattiv il-linji gwida li hemm fit-tieni parti tal-anness tad-deċiżjoni kkontestata sabet l-oppożizzjoni ta’ diversi Stati Membri u wasslet għal negozjati fit-tul bejn l-Aġenzija u l-Gvern Malti, li pprekluda l-bidu tal-operazzjoni (62).
83. B’mod konkret, l-anness tad-deċiżjoni kkontestata kumplessivament, inklużi l-linji gwida mhux vinkolanti — li l-forza obbligatorja tagħhom, minħabba s-sinjifikat tal-Artikolu 1, diffiċilment hija kontestabbli (63) — jitqies bħala li jagħmel parti mill-miżuri Komunitarji dwar il-ġestjoni tal-fruntieri esterni li, skont l-Artikolu 1(2) tar-regolament Frontex, l-Aġenzija hija obbligata li tiggarantixxi applikazzjoni simplifikata u iktar effiċjenti (64).
84. Barra minn hekk, il-linji gwida mhux vinkolanti li hemm fil-Parti II tal-anness tad-deċiżjoni kkontestata, dwar is-sitwazzjonijiet ta’ tiftix u salvataġġ, jirregolaw aspetti tal-operazzjoni li ma jidħlux fost il-kompiti tal-Frontex. Kif tenfasizza l-istess Kummissjoni fil-proposta li fuq il-bażi tagħha ġiet adottata s-sentenza kkontestata, il-Frontex ma huwiex aġenzija SAR (65) u li l-fatt li l-“parti l-kbira tal-operazzjonijiet marittimi koordinati mill-Frontex jispiċċaw bħala operazzjonijiet ta’ tiftix u salvataġġ […] [i]neħħihom mill-iskop tal-koordinament tal-Frontex” (66). L-istess jista’ jingħad għal dak li jirrigwarda r-regoli dwar l-iżbark. Minkejja dan, id-deċiżjoni kkontestata tistabbilixxi li dawn il-linji gwida msemmija jiddaħħlu fil-pjan operattiv.
85. Fuq il-bażi tal-kunsiderazzjonijiet li saru nikkunsidra li, fir-regolamentazzjoni ta’ aspetti dwar il-kooperazzjoni operattiva fost l-Istati Membri fil-ġestjoni tal-fruntieri esterni tal-Unjoni li jidħlu fl-isfera ta’ applikazzjoni tar-regolament Frontex kif ukoll fit-tfassil ta’ regoli li jinterferixxu mal-funzjonament tal-Aġenzija istitwita minn dan ir-regolament, id-deċiżjoni kkontestata taqbeż il-limiti tas-setgħat ta’ implementazzjoni mogħtija mill-Artikolu 12(5) tal-KFS.
86. Qabel ma nikkonkludi fuq dan il-punt, mandankollu għandu jiġi osservat li l-kuntest ġuridiku li għalih japplikaw il-kunsiderazzjonijiet preċedenti ġie mmodifikat mir-Regolament Nru 1168/2011 (67). Dan ir-regolament, fost l-oħrajn, daħħal fl-Artikolu 1(2) riferiment speċifiku għall-KFS, huwa żied fl-Artikolu 2(1) li jiddefinixxi l-kompiti tal-Aġenzija, l-ittra (d)a, li tistabbilixxi l-assistenza tal-Aġenzija f’“sitwazzjonijiet [li] jistgħu jinvolvu emerġenzi umanitarji u ta’ salvataġġ fuq il-baħar”, kif ukoll stabbilixxa fl-ittra (j) tal-Artikolu 3a ġdid u tal-Artikolu 8e, l-elementi li għandhom jiġu inklużi fil-pjan operattiv f’każ ta’ operazzjonijiet fil-baħar, li fosthom jidhru r-“riferimenti għal-liġi internazzjonali u l-liġi tal-Unjoni fir-rigward ta’ interċettazzjoni, salvataġġ fuq il-baħar u żbark”.
87. Issa, anki jekk wieħed jissupponi li dik l-emenda leġiżlattiva għandha tittieħed inkunsiderazzjoni fil-kuntest ta’ din il-kawża, dan ma jippreġudikax il-konklużjoni li wasalt għaliha iktar ’il fuq. Fil-fatt, anki wara d-dħul fis-seħħ tar-Regolament Nru 1168/2011, il-miżuri intiżi biex jiddefinixxu l-modalitajiet prattiċi tal-operazzjonijiet marittimi kkoordinati mill-Frontex jibqgħu konkretament jiġu rregolati b’riferiment għal att ta’ implementazzjoni ta’ strument legali differenti, huwa stess ibbażat fuq bażi legali li ma kinitx tippermetti, minnha nfisha biss, l-adozzjoni ta’ dawn il-miżuri. Meta stabbiliet dawn id-dispożizzjonijiet, id-deċiżjoni kkontestata qabżet il-limiti tas-setgħat ta’ implementazzjoni mogħtija mill-Artikolu 12(5) tal-KFS.
88. Bħala konklużjoni nikkunsidra li anki t-tielet ilment tal-Parlament għandu jintlaqa’.
C – Konklużjonijiet fuq ir-rikors
89. Fuq il-bażi ta’ dak li ntqal iktar ’il fuq, fil-fehma tiegħi r-rikors għandu jiġi milqugħ u d-deċiżjoni kkontestata għandha tiġi annullata.
IV – Fuq it-talba tal-Parlament li jinżammu l-effetti tad-deċiżjoni kkontestata
90. Il-Parlament jitlob lill-Qorti tal-Ġustizzja, jekk hija tiddeċiedi li tannulla d-deċiżjoni kkontestata, li żżomm l-effetti tagħha sal-adozzjoni ta’ att ġdid, bis-saħħa tal-poter li jingħatalha mit-tieni paragrafu tal-Artikolu 264 TFUE. Din id-dispożizzjoni, li fuq il-bażi tagħha “il-Qorti tal-Ġustizzja għandha, jekk tikkunsidra dan meħtieġ, tiddikjara liema mill-effetti ta’ l-att li ddikjarat null għandhom jiġu kkunsidrati bħala definittivi” intużat ukoll biex temporanjament iżżomm l-effetti kollha ta’ att bħal dan fl-istennija tas-sostituzzjoni tiegħu (68).
91. F’dan il-każ, is-sempliċi annullament tad-deċiżjoni kkontestata ċċaħħad lill-Unjoni minn strument ġuridiku importanti intiż biex jikkoordina l-azzjoni konġunta tal-Istati Membri fil-ġestjoni tal-attività ta’ sorveljanza tal-fruntieri marittimi tal-Unjoni u sabiex din l-attività tkun tikkonforma iżjed mad-drittijiet tal-bniedem u mas-sistema ta’ protezzjoni tar-refuġjati.
92. Għar-raġunijiet li semmejt nikkunsidra li t-talba tal-Parlament għandha tiġi milqugħa u li l-effetti tad-deċiżjoni kkontestata għandhom jinżammu sad-dħul fis-seħħ ta’ att adottat skont il-proċedura leġiżlattiva ordinarja.
V – Konklużjonijiet
93. Fid-dawl tal-kunsiderazzjonijiet kollha preċedenti, nissuġġerixxi li l-Qorti tal-Ġustizzja:
– tiċħad l-eċċezzjoni tal-Kunsill u tiddikjara r-rikors ammissibbli;
– tilqa’ r-rikors fuq il-mertu u tannulla d-deċiżjoni kkontestata;
– tiddikjara li l-effetti tagħha jinżammu sad-dħul fis-seħħ ta’ att adottat skont il-proċedura leġiżlattiva ordinarja.
– tikkundanna lill-Kunsill għall-ispejjeż u tiddikjara li l-Kummissjoni tħallas l-ispejjeż tagħha stess.