WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ
(trzecia izba)

z dnia 13 września 2011 r.

Sprawa F‑100/09

Christos Michail

przeciwko

Komisji Europejskiej

Służba publiczna – Urzędnik – Powaga rzeczy osądzonej – Obowiązek wspomagania – Artykuł 24 regulaminu pracowniczego – Mobbing

Przedmiot:      Skarga wniesiona na podstawie art. 236 WE i art. 152 EWEA, w której C. Michail żąda w szczególności, po pierwsze, stwierdzenia nieważności odmownej decyzji Komisji z dnia 9 marca 2009 r. w sprawie wniosku o udzielenie wsparcia z powodu mobbingu, a po drugie, zasądzenia od Komisji na jego rzecz kwoty 30 000 EUR tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Orzeczenie:      Skarga zostaje oddalona. Skarżący pokrywa własne koszty i zostaje obciążony kosztami poniesionymi przez Komisję.

Streszczenie

1.      Postępowanie – Powaga rzeczy osądzonej – Zakres

2.      Urzędnicy – Mobbing – Pojęcie – Zachowanie zmierzające do zdyskredytowania zainteresowanego lub do pogorszenia jego warunków pracy – Wymóg powtarzalnego charakteru zachowania – Wymóg umyślności działania – Zakres

(regulamin pracowniczy, art. 12a ust. 3)

3.      Urzędnicy – Organizacja służb – Obsadzanie stanowisk – Uznanie administracyjne – Zakres – Kontrola sądowa – Granice

(regulamin pracowniczy, art. 7)

4.      Urzędnicy – Organizacja służb – Obsadzanie stanowisk – Przeniesienie z urzędu – Zachowanie zgodności między stanowiskiem a grupą zaszeregowania – Zakres

(regulamin pracowniczy, art. 5, 7)

1.      Orzeka się niedopuszczalność skargi ze względu na powagę rzeczy osądzonej, którą ma wcześniejszy wyrok wydany w sprawie toczącej się między tymi samymi stronami, mającej ten sam przedmiot i opartej na tej samej podstawie. Akt, o którego stwierdzenie nieważności wniesiono, stanowi istotny element pozwalający na określenie przedmiotu skargi.

Jednak okoliczność, że skargi zostały wniesione przeciwko formalnie wydanym przez organ administracji odrębnym decyzjom nie wystarczy, by uznać, że nie występuje identyczność przedmiotu, jeżeli wspomniane decyzje mają zasadniczo identyczną treść i to samo uzasadnienie. Ponadto, choć zarzuty podnoszone na poparcie danej skargi są częściowo zbieżne z zarzutami podniesionymi w ramach wcześniejszej instancji, ta druga skarga nie stanowi powtórzenia pierwszej, lecz nowy spór, gdyż jest ona również oparta na innych zarzutach co do stanu faktycznego i co do prawa.

(zob. pkt 29–31)

Odesłanie:

Trybunał: sprawy połączone 172/83 i 226/83 Hoogovens Groep przeciwko Komisji, 19 września 1985 r., pkt 9; sprawy połączone 146/85 i 431/85 Diezler i in. przeciwko KES, 27 października 1987 r., pkt 14–16

Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑162/94 NMB i in. przeciwko Komisji, 5 czerwca 1996 r., pkt 37, 38; sprawy połączone T‑177/94 i T‑377/94 Altmann i in. przeciwko Komisji, 12 grudnia 1996 r., pkt 52

Sąd Unii Europejskiej: sprawa T‑66/01 Imperial Chemical Industries przeciwko Komisji, 25 czerwca 2010 r., pkt 197

2.      Artykuł 12a ust. 3 regulaminu pracowniczego, który wszedł w życie w dniu 1 maja 2004 r., definiuje mobbing jako „niewłaściwe zachowanie”, które wymaga dla jego wykazania spełnienia dwóch kumulatywnych przesłanek. Pierwsza przesłanka dotyczy istnienia sposobu zachowania, wypowiedzi ustnych i pisemnych, gestów lub innych działań, które „powtarza[ją] się lub ma[ją] charakter ciągły” – co oznacza, że mobbing trzeba rozumieć jako proces rozciągający się w czasie i wymagający istnienia działań powtarzających się lub ciągłych – i „podejmowanych w sposób umyślny”. Druga przesłanka, oddzielona od pierwszej przyimkiem „[i]”, wymaga, by ten sposób zachowania, wypowiedzi ustne i pisemne, gesty lub inne działania godziły w osobowość, godność lub integralność fizyczną lub psychiczną danej osoby. Z tego, że przymiotnik „umyślny” dotyczy pierwszej przesłanki, a nie drugiej, można wysnuć dwojaki wniosek. Po pierwsze, sposób zachowania, wypowiedzi ustne i pisemne, gesty lub inne działania, o których mowa w art. 12a ust. 3 regulaminu pracowniczego, muszą mieć charakter umyślny, co wyklucza z jego zakresu stosowania działania, które mają miejsce przypadkowo. Po drugie, nie wymaga się natomiast, by ten sposób zachowania, wypowiedzi ustne i pisemne, gesty lub inne działania były podejmowane z zamiarem godzenia w osobowość, godność lub integralność fizyczną lub psychiczną danej osoby. Innymi słowy, może mieć miejsce mobbing w rozumieniu art. 12a ust. 3 regulaminu pracowniczego, w przypadku gdy nie zostanie wykazane, że sprawca mobbingu zamierzał poprzez swoje działania dyskredytować ofiary lub rozmyślnie pogarszać jej warunki pracy. Wystarczy tylko, by te działania, o ile zostały dokonane umyślnie, obiektywnie pociągały za sobą takie konsekwencje.

Ponadto Sąd do spraw Służby Publicznej zauważył w wyroku z dnia 9 grudnia 2009 r. w sprawie F‑52/05 Q przeciwko Komisji, że poprzednio przyjęte rozwiązanie zakładało, że aby zachowanie było zakwalifikowane jako mobbing, musiało ono obiektywnie mieć umyślny charakter i że skarżący, bez względu na subiektywny sposób, w jaki mógł postrzegać podnoszone okoliczności, musiał przedstawić wszelkie informacje umożliwiające ustalenie, że miało miejsce zachowanie mające obiektywnie na celu zdyskredytowanie go lub rozmyślne pogorszenie jego warunków pracy. Jednakże Sąd do spraw Służby Publicznej stwierdził również, że takie rozwiązanie zostało wypracowane w sprawach, w których skarżono się na zachowania mające miejsce przed wejściem w życie art. 12a ust. 3 regulaminu pracowniczego, którego analiza skłoniła właśnie ten sąd do zmiany tego rozwiązania.

(zob. pkt 55, 56)

Odesłanie:

Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑52/05 Q przeciwko Komisji, 9 grudnia 2008 r., pkt 135, 140; sprawa F‑26/09 N przeciwko Parlamentowi, 9 marca 2010 r., pkt 72

3.      Instytucje korzystają z szerokiego zakresu uznania w zakresie organizacji swoich służb w zależności od zadań, jakie zostały im powierzone, oraz – z uwagi na ich realizację – w obsadzaniu stanowisk personelem pozostającym w ich dyspozycji, pod warunkiem jednakże, że odbywa się to w interesie służby i z zachowaniem zgodności między grupą zaszeregowania a stanowiskiem. Z uwagi na ten szeroki zakres uznania kontrola sądu Unii dotycząca poszanowania interesu służby winna ograniczać się do zbadania, czy organ powołujący utrzymał się w rozsądnych, niepodlegających krytyce granicach i czy nie skorzystał ze swego uznania w sposób oczywiście błędny.

(zob. pkt 58, 59)

Odesłanie:

Trybunał: sprawa 69/83 Lux, 23 czerwca 1984 r., pkt 17; sprawy połączone C‑116/88 i C‑149/88 Hecq przeciwko Komisji, 7 marca 1990 r., pkt 11

Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑80/92 Turner przeciwko Komisji, 16 grudnia 1993 r., pkt 53; sprawa T‑223/99 Dejaiffe przeciwko OHIM, 12 grudnia 2000 r., pkt 53; sprawa T‑325/02 Soubies przeciwko Komisji, 21 września 2004 r., pkt 50

Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑52/08 Plasa przeciwko Komisji, 4 czerwca 2009 r., pkt 77

4.      Fakt, iż urzędnik posiada wysokie kwalifikacje, nie oznacza, że nie może on zostać przeniesiony z urzędu, wprawdzie bowiem w interesie administracji leży zatrudnienie urzędnika na stanowisku odpowiadającym jego kompetencjom i aspiracjom zawodowym, lecz inne względy mogą skłonić ją, pod warunkiem poszanowania zasady zgodności między grupą zaszeregowania a stanowiskiem, do przydzielenia urzędnika na inne stanowisko. Ponadto, o ile z art. 5 i 7 regulaminu pracowniczego wynika, że urzędnik ma prawo, by powierzone mu obowiązki w sumie odpowiadały stanowisku zgodnemu z jego stopniem zaszeregowania w ramach struktury hierarchicznej, o tyle przepisów tych nie narusza jakiekolwiek zmniejszenie zakresu obowiązków zainteresowanego; dzieje się tak tylko wtedy, gdy nowe obowiązki jako całość wyraźnie nie przystają do zakresu obowiązków odpowiadających jego grupie zaszeregowania i stanowisku, zważywszy na ich charakter, wagę i zakres.

(zob. pkt 64, 65)

Odesłanie:

Trybunał: sprawa 19/87 Hecq przeciwko Komisji, 23 marca 1988 r., pkt 8

Sąd Pierwszej Instancji: sprawy połączone T‑118/04 i T‑134/04 Caló przeciwko Komisji, 7 lutego 2007 r., pkt 99