ΔΙΑΤΑΞΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
(τρίτο τμήμα)
της 22ας Μαρτίου 2012
Υπόθεση F‑5/08 DEP
Markus Brune
κατά
Ευρωπαϊκής Επιτροπής
«Διαδικασία — Καθορισμός των δικαστικών εξόδων — Ζήτημα αν έχουν όντως πραγματοποιηθεί τα έξοδα — Αμοιβή δικηγόρου — Αιτών που ασκεί το δικηγορικό επάγγελμα»
Αντικείμενο: Αίτηση καθορισμού των δικαστικών εξόδων που μπορούν να αναζητηθούν κατά το άρθρο 92 του Κανονισμού Διαδικασίας, την οποία υπέβαλε ο M. Brune και με την οποία ζητεί τον καθορισμό των δικαστικών εξόδων της υπόθεσης F‑5/08, Brune κατά Επιτροπής, βάσει του άρθρου 92, παράγραφος 1, του Κανονισμού Διαδικασίας.
Απόφαση: Το ποσό των δικαστικών εξόδων που μπορεί να αναζητήσει ο M. Brune στην υπόθεση F‑5/08, Brune κατά Επιτροπής, καθορίζεται σε 11 140,05 ευρώ.
Περίληψη
1. Διαδικασία — Δικαστικά έξοδα — Αποδοτέα έξοδα — Ζήτημα αν έχουν όντως πραγματοποιηθεί τα έξοδα των οποίων ζητείται η απόδοση — Βάρος απόδειξης
(Κανονισμός Διαδικασίας του Δικαστηρίου Δημόσιας Διοίκησης, άρθρο 91, στοιχείο β΄)
2. Διαδικασία — Δικαστικά έξοδα — Καθορισμός — Στοιχεία που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη
(Κανονισμός Διαδικασίας του Δικαστηρίου Δημόσιας Διοίκησης, άρθρο 91, στοιχείο β΄)
3. Διαδικασία — Δικαστικά έξοδα — Καθορισμός — Αποδοτέα έξοδα — Έξοδα μετακίνησης του δικηγόρου για τη μετάβασή του στην επ’ ακροατηρίου συζήτηση
(Κανονισμός Διαδικασίας του Δικαστηρίου Δημόσιας Διοίκησης, άρθρο 91, στοιχείο β΄)
4. Διαδικασία — Δικαστικά έξοδα — Αποδοτέα έξοδα — Αξίωση του δικηγόρου να αμειφθεί για τον χρόνο που δαπάνησε στα μέσα μεταφοράς κατά τη μετάβασή του στην επ’ ακροατηρίου συζήτηση
(Κανονισμός Διαδικασίας του Δικαστηρίου Δημόσιας Διοίκησης, άρθρο 91, στοιχείο β΄)
5. Διαδικασία — Δικαστικά έξοδα — Καθορισμός — Αποδοτέα έξοδα — Έξοδα γραφείου και τηλεπικοινωνιών
(Κανονισμός Διαδικασίας του Δικαστηρίου Δημόσιας Διοίκησης, άρθρο 91, στοιχείο β΄)
6. Διαδικασία — Δικαστικά έξοδα — Αποδοτέα έξοδα — Έξοδα στο πλαίσιο της διαδικασίας καθορισμού των εξόδων — Κατάργηση της δίκης
(Κανονισμός Διαδικασίας του Δικαστηρίου Δημόσιας Διοίκησης, άρθρα 86, 91 και 92)
1. Το καθού θεσμικό όργανο, αν εκτιμά ότι ο αιτών και ο δικηγόρος του συμφώνησαν να προσδιορίσουν, μετερχόμενοι απάτη, ένα πλασματικό ποσό για τα έξοδα που αναζητούν, οφείλει να γνωστοποιήσει τις υποψίες του στους αρμόδιους εθνικούς επαγγελματικούς φορείς, προκειμένου οι φορείς αυτοί να κρίνουν, με πλήρη επίγνωση του ζητήματος, αν η συμπεριφορά αυτή είναι σύμφωνη με τους εφαρμοστέους κανόνες δεοντολογίας. Ο αιτών βέβαια οφείλει να προσκομίσει δικαιολογητικά που να αποδεικνύουν την πραγματοποίηση των εξόδων των οποίων ζητεί την απόδοση, αλλά από το γεγονός ότι ένας δικηγόρος κατέθεσε την προσφυγή ή αγωγή, μετέσχε στην προφορική διαδικασία και προσκόμισε διάφορα υπομνήματα μπορεί να συναχθεί ότι ο δικηγόρος αυτός προέβη στις αναγκαίες ενέργειες και παρέσχε τις αναγκαίες υπηρεσίες στο πλαίσιο της δίκης ενώπιον του Δικαστηρίου Δημόσιας Διοίκησης [στο εξής: Δικαστήριο ΔΔ]. Επομένως, ο αιτών βασίμως ζητεί από το Δικαστήριο ΔΔ να καθορίσει ποιο ποσό μπορεί να αξιώσει να του αποδώσει ο καταδικασθείς στα δικαστικά έξοδα διάδικος προς κάλυψη των εξόδων που καλείται ο ίδιος να καταβάλει στον δικηγόρο του.
(βλ. σκέψεις 18 και 19)
Παραπομπή:
ΔΔΔΕΕ: 16 Μαΐου 2007, F‑100/05 DEP, Χατζηιωαννίδου κατά Επιτροπής, σκέψη 19· 10 Νοεμβρίου 2009, F‑14/08 DEP, X κατά Κοινοβουλίου, σκέψη 21· 8 Νοεμβρίου 2011, F‑92/09 DEP, U κατά Κοινοβουλίου, σκέψεις 37 και 38
2. Ο δικαστής της Ένωσης δεν είναι αρμόδιος να καθορίζει τις αμοιβές που οφείλουν οι διάδικοι στους δικηγόρους τους, αλλά μόνο το ποσό μέχρι το οποίο μπορεί να υποχρεωθεί ο καταδικασθείς στα δικαστικά έξοδα διάδικος να καταβάλει στον αντίδικο προς κάλυψη της αμοιβής του δικηγόρου του. Δεδομένου ότι στο δίκαιο της Ένωσης δεν απαντούν διατάξεις σχετικά με την τιμολόγηση, ο δικαστής πρέπει να εκτιμά το ποσό της αποδοτέας αμοιβής με βάση τον αριθμό των ωρών που θα χρειαζόταν αντικειμενικά ένας δικηγόρος για τον χειρισμό της υπόθεσης. Προς τούτο, πρέπει καταρχήν να λαμβάνει υπόψη το αντικείμενο και τη φύση της διαφοράς, τη σπουδαιότητά της από την άποψη του δικαίου της Ένωσης και τις δυσκολίες της υπόθεσης, τον όγκο της εργασίας που κατέβαλαν ενδεχομένως οι εκπρόσωποι ή δικηγόροι για τη δίκη στην οποία μετέσχον και τα οικονομικά συμφέροντα που αντιπροσώπευε η διαφορά για τους διαδίκους. Για παράδειγμα, η ωριαία αμοιβή μπορεί να είναι η αμοιβή ενός ειδικευμένου δικηγόρου, εφόσον ένας εύλογα ενημερωμένος διάδικος μπορούσε να θεωρήσει ότι στην ένδικη διαφορά ανακύπτουν ιδιαιτέρως δυσχερή νομικά ζητήματα ή εφόσον η διαφορά είχε για τον εν λόγω διάδικο ιδιαίτερη σημασία, λόγω της οποίας ήταν θεμιτό να χρησιμοποιήσει ειδικευμένο δικηγόρο. Ο δικαστής της Ένωσης δεν υποχρεούται πάντως να λαμβάνει υπόψη ούτε κανένα εθνικό πίνακα δικηγορικών αμοιβών ούτε τυχόν σχετική συμφωνία μεταξύ του ενδιαφερόμενου διαδίκου και των εκπροσώπων ή δικηγόρων του.
(βλ. σκέψεις 18, 21 έως 23)
Παραπομπή:
ΔΔΔΕΕ: Χατζηιωαννίδου κατά Επιτροπής, προπαρατεθείσα, σκέψη 19· 1 Ιουλίου 2009, F‑6/07 DEP, Suvikas κατά Συμβουλίου, σκέψη 18· U κατά Κοινοβουλίου, προπαρατεθείσα, σκέψη 38
3. Είναι δυνατή η απόδοση των εξόδων της μετακίνησης του δικηγόρου από το γραφείο του προς το Δικαστήριο ΔΔ για να παραστεί στην επ’ ακροατηρίου συζήτηση. Δεδομένου ότι, όταν ο δικηγόρος χρησιμοποιεί το αυτοκίνητό του, είναι δύσκολο να προσδιοριστεί το κόστος που συνεπάγεται για τον δικηγόρο αυτό η μετακίνησή του, διότι θα έπρεπε ληφθούν υπόψη η κατανάλωση της βενζίνης και η απόσβεση του οχήματος, το ύψος των εξόδων μετακίνησης μπορεί να προσδιοριστεί σε συνάρτηση με τη μέση τιμή ενός σιδηροδρομικού εισιτηρίου πρώτης θέσης.
(βλ. σκέψη 35)
Παραπομπή:
ΓΔΕΕ: 8 Ιουλίου 2004, T‑7/98 DEP, T‑208/98 DEP και T‑109/99 DEP, De Nicola κατά ΕΤΕπ, σκέψη 40
ΔΔΔΕΕ: Χατζηιωαννίδου κατά Επιτροπής, προπαρατεθείσα, σκέψη 30
4. Όσον αφορά τη χρέωση των ωρών που έχει δαπανήσει ο δικηγόρος μέσα στα μέσα μεταφοράς, δεν είναι αδικαιολόγητη η αξίωση του δικηγόρου να αποζημιωθεί για τον χρόνο που έχει δαπανήσει στα μέσα μεταφοράς, αν και ο χρόνος αυτής της μετακίνησης ενόψει της παράστασης στην επ’ ακροατηρίου συζήτηση δεν επιτρέπεται να χρεώνεται με την τιμή που ισχύει για μία ώρα εργασίας.
(βλ. σκέψη 36)
5. Τα έξοδα τηλεπικοινωνιών στα οποία έχει υποβληθεί ο δικηγόρος δεν μπορούν να θεωρηθούν υπερβολικά, αν το άθροισμα των εξόδων αυτών και των εξόδων για εργασίες γραφείου δεν υπερβαίνει το 5 % της αποδοτέας αμοιβής του.
(βλ. σκέψη 38)
Παραπομπή:
ΓΔΕΕ: 26 Ιανουαρίου 2006, T‑79/96 DEP και T‑260/97 DEP, Camar κατά Συμβουλίου και Επιτροπής, σκέψη 71
ΔΔΔΕΕ: Suvikas κατά Συμβουλίου, προπαρατεθείσα, σκέψη 41
6. Μολονότι το άρθρο 92 του Κανονισμού Διαδικασίας του Δικαστηρίου ΔΔ, που αφορά τη διαδικασία για τις αμφισβητήσεις σχετικά με τα δικαστικά έξοδα, δεν προβλέπει ότι η απόφαση για τα έξοδα της διαδικασίας καθορισμού των δικαστικών εξόδων λαμβάνεται με τη διάταξη που εκδίδεται για τον καθορισμό των εξόδων αυτών, ενώ αντίθετα το άρθρο 86 περιλαμβάνει τέτοια διάταξη σχετικά με τις αποφάσεις ή τις διατάξεις που περατώνουν τη δίκη, επιβάλλεται η διαπίστωση ότι, αν το Δικαστήριο ΔΔ, αποφαινόμενο επί αιτήσεως δυνάμει του άρθρου 92 του Κανονισμού Διαδικασίας, η οποία αφορά την αμφισβήτηση των δικαστικών εξόδων της κύριας δίκης, αποφάσιζε για τα έξοδα που αποτελούν το αντικείμενο της αμφισβήτησης και χωριστά επί των νέων εξόδων που έχουν προκληθεί λόγω της αίτησης αυτής, θα ήταν πιθανό να υποβληθεί νέα αίτηση για την αμφισβήτηση των νέων αυτών εξόδων.
Το Δικαστήριο ΔΔ οφείλει συναφώς, κατά τον καθορισμό των αποδοτέων εξόδων, να λαμβάνει υπόψη όλες τις περιστάσεις της υπόθεσης έως τον χρόνο έκδοσης της διάταξης καθορισμού των δικαστικών εξόδων. Το Δικαστήριο ΔΔ μπορεί συνεπώς να προσδιορίζει το ύψος των εξόδων που προκλήθηκαν λόγω της διαδικασίας καθορισμού των δικαστικών εξόδων και ήταν αναγκαία κατά την έννοια του άρθρου 91 του Κανονισμού Διαδικασίας, ώστε να αποφεύγεται το ενδεχόμενο να υποβληθεί στη συνέχεια νέα αίτηση για την αμφισβήτηση των νέων εξόδων.
(βλ. σκέψεις 40 και 41)
Παραπομπή:
ΔΔΔΕΕ: 27 Σεπτεμβρίου 2011, F‑55/08 DEP, De Nicola κατά ΕΤΕπ, σκέψεις 51 και 52· U κατά Κοινοβουλίου, προπαρατεθείσα, σκέψεις 63 και 64