ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (έβδομο τμήμα)
της 20ής Σεπτεμβρίου 2017 (*)
«Σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Διαδικασία ανακοπής – Αίτηση καταχωρίσεως του εικονιστικού BADTORO ως σήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Προγενέστερα λεκτικά σήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και προγενέστερο εθνικό εικονιστικό σήμα TORO – Σχετικός λόγος απαραδέκτου – Κίνδυνος συγχύσεως – Ομοιότητα των σημείων – Ομοιότητα των προϊόντων και των υπηρεσιών – Άρθρο 8, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του κανονισμού (ΕΚ) 207/2009»
Στην υπόθεση T‑350/13,
Jordi Nogues, SL, με έδρα τη Βαρκελώνη (Ισπανία), εκπροσωπούμενη από τους J. Fernández Castellanos, J. Sanmartín Sanmartín και E. López Parés, δικηγόρους,
προσφεύγουσα,
κατά
Γραφείου Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUIPO), εκπροσωπούμενου αρχικώς από τη V. Melgar και τον J. Crespo Carrillo, στη συνέχεια από τον J. Crespo Carillo,
καθού,
αντίδικος κατά τη διαδικασία ενώπιον του τμήματος προσφυγών του EUIPO και παρεμβαίνουσα ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου:
Grupo Osborne, SA, με έδρα το El Puerto de Santa María (Ισπανία), εκπροσωπούμενη από τον J. Μ. Iglesias Monravá, δικηγόρο,
με αντικείμενο προσφυγή κατά της αποφάσεως του δευτέρου τμήματος προσφυγών του EUIPO, της 16ης Απριλίου 2013 (υπόθεση R 1446/2012-2), σχετικά με διαδικασία ανακοπής μεταξύ της Grupo Osborne και της Jordi Nogues,
ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (έβδομο τμήμα),
συγκείμενο από τους M. van der Woude, πρόεδρο, I. Ulloa Rubio και Α. Μαρκουλλή (εισηγήτρια), δικαστές,
γραμματέας: J. Palacio González, κύριος διοικητικός υπάλληλος,
έχοντας υπόψη το δικόγραφο της προσφυγής που κατατέθηκε στη Γραμματεία του Γενικού Δικαστηρίου στις 2 Ιουλίου 2013,
έχοντας υπόψη το υπόμνημα αντικρούσεως του EUIPO που κατατέθηκε στη Γραμματεία του Γενικού Δικαστηρίου στις 24 Σεπτεμβρίου 2013,
έχοντας υπόψη το υπόμνημα αντικρούσεως της παρεμβαίνουσας που κατατέθηκε στη Γραμματεία του Γενικού Δικαστηρίου στις 7 Οκτωβρίου 2013,
έχοντας υπόψη την από 18η Δεκεμβρίου 2013 διάταξη περί αναστολής της διαδικασίας,
έχοντας υπόψη το έγγραφο του Γενικού Δικαστηρίου της 1ης Μαρτίου 2016 με το οποίο γνωστοποίησε στους διαδίκους ότι είχε λάβει γνώση της αποφάσεως του δικαστηρίου σημάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης αριθ. 1 του Αλικάντε (Ισπανία) και ότι είχε περατωθεί η έγγραφη διαδικασία,
έχοντας υπόψη την αίτηση συνεκδικάσεως, βάσει του άρθρου 50, παράγραφος 1, του Κανονισμού Διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου, της υπό κρίση υποθέσεως με την υπόθεση T‑386/15 και τις παρατηρήσεις των διαδίκων επ’ αυτής,
έχοντας υπόψη την απόφαση της 13ης Μαΐου 2016 με την οποία απορρίφθηκε η αίτηση συνεκδικάσεως της υπό κρίση υποθέσεως με την υπόθεση T‑386/15,
κατόπιν της επ’ ακροατηρίου συζητήσεως της 15ης Δεκεμβρίου 2016,
έχοντας υπόψη τη διάταξη της 15ης Φεβρουαρίου 2017, περί επαναλήψεως της προφορικής διαδικασίας,
έχοντας υπόψη τις παρατηρήσεις του EUIPO και της παρεμβαίνουσας που κατατέθηκαν στη Γραμματεία του Γενικού Δικαστηρίου την 1η και την 6η Μαρτίου 2017, αντιστοίχως,
εκδίδει την ακόλουθη
Απόφαση
Ιστορικό της διαφοράς
1 Την 1η Δεκεμβρίου 2010, η προσφεύγουσα, Jordi Nogues, SL, υπέβαλε στο Γραφείο Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUIPO) αίτηση καταχωρίσεως σήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δυνάμει του κανονισμού (ΕΚ) 207/2009 του Συμβουλίου, της 26ης Φεβρουαρίου 2009, για το σήμα της ΕΕ (ΕΕ 2009, L 78, σ. 1).
2 Το σήμα του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση είναι το εξής εικονιστικό σημείο:
3 Τα προϊόντα και οι υπηρεσίες για τα οποία ζητήθηκε η καταχώριση εμπίπτουν στις κλάσεις 25, 34 και 35 κατά την έννοια του Διακανονισμού της Νίκαιας, της 15ης Ιουνίου 1957, για τη διεθνή ταξινόμηση των προϊόντων και των υπηρεσιών για την καταχώριση των σημάτων, όπως έχει αναθεωρηθεί και τροποποιηθεί, και αντιστοιχούν, για καθεμία από τις κλάσεις αυτές, στην ακόλουθη περιγραφή:
– κλάση 25: «Ενδύματα· υποδήματα· είδη πιλοποιίας»·
– κλάση 34: «Καπνός· είδη για καπνιστές· σπίρτα»·
– κλάση 35: «Υπηρεσίες εισαγωγών· Εξαγωγές· Εμπορικές αντιπροσωπείες· Υπηρεσίες πωλήσεων σε εμπορικά καταστήματα και μέσω παγκόσμιων ηλεκτρονικών δικτύων, οι οποίες αφορούν είδη βιβλιοπωλείου και χαρτοπωλείου, είδη ρουχισμού, μικρά σκεύη και δοχεία οικιακής και μαγειρικής χρήσης, διακοσμητικά αντικείμενα, είδη για καπνιστές και είδη δώρων· Διαφήμιση· Διοίκηση παραγωγής και επιχειρήσεων· Διαχείριση επιχειρήσεων· Εργασίες γραφείου».
4 Η αίτηση καταχωρίσεως σήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης δημοσιεύθηκε στο Δελτίο κοινοτικών σημάτων υπ’ αριθ. 9/2011, της 14ης Ιανουαρίου 2011.
5 Στις 12 Απριλίου 2011, η παρεμβαίνουσα, Grupo Osborne, SA, άσκησε ανακοπή, δυνάμει του άρθρου 41 του κανονισμού 207/2009, κατά της καταχωρίσεως του επίμαχου σήματος για τα διαλαμβανόμενα στη σκέψη 3 ανωτέρω προϊόντα και υπηρεσίες.
6 Η ανακοπή στηριζόταν στα εξής προγενέστερα σήματα:
– στο προγενέστερο ισπανικό εικονιστικό σήμα, που κατατέθηκε στις 15 Ιουλίου 2010 και καταχωρίστηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2010, με τον αριθμό 2939631, για «αναπτήρες και είδη για καπνιστές» που υπάγονται στην κλάση 34, το οποίο απεικονίζεται κατωτέρω:
– στο προγενέστερο λεκτικό σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης TORO, που κατατέθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 2002 και καταχωρίστηκε στις 5 Αυγούστου 2010, με τον αριθμό 2844264, για «ενδύματα, υποδήματα, είδη πιλοποιίας, ζώνες» που υπάγονται στην κλάση 25,
– στο προγενέστερο λεκτικό σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης TORO, που κατατέθηκε στις 23 Ιουνίου 2000 και καταχωρίστηκε στις 3 Ιανουαρίου 2007, με τον αριθμό 1722362, για «υπηρεσίες διαφήμισης, διοίκηση παραγωγής και επιχειρήσεων, διαχείριση επιχειρήσεων, εργασίες γραφείου, λιανική πώληση τροφίμων και ποτών, καμία δε από αυτές τις υπηρεσίες ή προϊόντα δεν προέρχονται από ή συνδέονται με ταύρους», που υπάγονται στην κλάση 35,
– στο προγενέστερο ισπανικό λεκτικό σήμα EL TORO, που κατατέθηκε στις 17 Ιουνίου 1998 και καταχωρίστηκε στις 8 Οκτωβρίου 2003, με τον αριθμό 2169043, για «ανδρικά, γυναικεία και παιδικά ενδύματα και υποδήματα (με την εξαίρεση των ορθοπεδικών υποδημάτων, είδη πιλοποιίας» που υπάγονται στην κλάση 25,
– στο προγενέστερο ισπανικό εικονιστικό σήμα, που κατατέθηκε στις 16 Μαρτίου 2010 και καταχωρίστηκε στις 22 Ιουνίου 2010, με τον αριθμό 2919417, για υπηρεσίες «λιανικής πωλήσεως σε εμπορικά καταστήματα και μέσω διαδικτύου όλων των ειδών των προϊόντων» που υπάγονται στην κλάση 35, το οποίο απεικονίζεται κατωτέρω:
7 Ο λόγος που προβλήθηκε προς στήριξη της ανακοπής ήταν ο κίνδυνος συγχύσεως, όπως προβλέπεται στο άρθρο 8, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 207/2009.
8 Στις 7 Ιουνίου 2012 το τμήμα ανακοπών έκανε δεκτή την ανακοπή στο σύνολό της. Απεφάνθη ότι ο κίνδυνος αυτός πράγματι υφίστατο για το σύνολο των προϊόντων τα οποία αφορούσε το σήμα του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση, λαμβανομένων υπόψη των προγενέστερων λεκτικών σημάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τον αριθμό 2844264 και 1722362 και του προγενέστερου ισπανικού εικονιστικού σήματος με τον αριθμό 2939631.
9 Την 1η Αυγούστου 2012, η προσφεύγουσα άσκησε προσφυγή ενώπιον του EUIPO, βάσει των άρθρων 58 έως 64 του κανονισμού 207/2009, κατά της αποφάσεως του τμήματος ανακοπών.
10 Με απόφαση της 16ης Απριλίου 2013 (στο εξής: προσβαλλόμενη απόφαση), το δεύτερο τμήμα προσφυγών του EUIPO απέρριψε την προσφυγή της προσφεύγουσας. Ειδικότερα, θεώρησε ότι τα προϊόντα που αφορούσαν τα συγκρουόμενα σημεία ήταν εν μέρει πανομοιότυπα και εν μέρει παρόμοια. Επιπλέον, λαμβανομένου υπόψη του συνήθους διακριτικού χαρακτήρα των προγενέστερων σημάτων, καθόσον διάφορα καταχωρισθέντα ισπανικά σήματα περιείχαν τη λέξη «toro», της σημασίας του κοινού στοιχείου «toro», που δικαιολογούσε τη φωνητική, εννοιολογική και, σε μικρότερο βαθμό, οπτική ομοιότητα, και ελλείψει, εν πάση περιπτώσει, ειρηνικής συνύπαρξης των συγκρουόμενων σημείων στην ισπανική αγορά, απεφάνθη ότι υφίστατο κίνδυνος συγχύσεως, κατά το άρθρο 8, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 207/2009.
Αιτήματα των διαδίκων
11 Η προσφεύγουσα ζητεί από το Γενικό Δικαστήριο:
– να ακυρώσει την προσβαλλόμενη απόφαση·
– να καταδικάσει το EUIPO στα δικαστικά έξοδα.
12 Το EUIPO και η παρεμβαίνουσα ζητούν από το Γενικό Δικαστήριο:
– να απορρίψει την προσφυγή·
– να καταδικάσει την προσφεύγουσα στα δικαστικά έξοδα.
Σκεπτικό
13 Προς στήριξη της προσφυγής της, η προσφεύγουσα προβάλλει έναν λόγο ακυρώσεως με τον οποίο προβάλλει παράβαση του άρθρου 8, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 207/2009. Κατ’ αυτήν, εσφαλμένως το τμήμα προσφυγών έκρινε ότι υπήρχε κίνδυνος συγχύσεως μεταξύ των συγκρουόμενων σημείων.
Προκαταρκτικές παρατηρήσεις
14 Κατά το άρθρο 8, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 207/2009, κατόπιν ανακοπής του δικαιούχου προγενέστερου σήματος, το σήμα του οποίου ζητείται η καταχώριση δεν γίνεται δεκτό εάν, λόγω του ταυτοσήμου ή της ομοιότητάς του προς προγενέστερο σήμα και του ταυτοσήμου ή της ομοιότητας των προϊόντων ή υπηρεσιών που προσδιορίζουν τα δύο σήματα, υφίσταται κίνδυνος συγχύσεως του κοινού της εδαφικής περιοχής στην οποία χαίρει προστασίας το προγενέστερο σήμα. Ο κίνδυνος συγχύσεως περιλαμβάνει και τον κίνδυνο συσχετίσεως με το προγενέστερο σήμα. Εξάλλου, δυνάμει του άρθρου 8, παράγραφος 2, στοιχείο αʹ, περίπτωση ii, του κανονισμού 207/2009, ως προγενέστερα σήματα νοούνται τα καταχωρισμένα σε κράτος μέλος σήματα των οποίων η ημερομηνία καταθέσεως είναι προγενέστερη της ημερομηνίας αιτήσεως καταχωρίσεως σήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
15 Κατά πάγια νομολογία, κίνδυνος συγχύσεως υφίσταται όταν το κοινό ενδέχεται να σχηματίσει την πεποίθηση ότι τα επίμαχα προϊόντα ή οι επίμαχες υπηρεσίες προέρχονται από την ίδια επιχείρηση ή από οικονομικώς συνδεόμενες μεταξύ τους επιχειρήσεις. Κατά την ίδια αυτή νομολογία, ο κίνδυνος συγχύσεως πρέπει να εκτιμάται σφαιρικώς, σύμφωνα με τον τρόπο κατά τον οποίο αντιλαμβάνεται το ενδιαφερόμενο κοινό τα επίμαχα σημεία και τα προϊόντα ή υπηρεσίες, λαμβανομένων υπόψη όλων των κρίσιμων εν προκειμένω παραγόντων, ιδίως της αλληλεξαρτήσεως μεταξύ της ομοιότητας των σημείων και της ομοιότητας των προσδιοριζόμενων προϊόντων ή υπηρεσιών [βλ. απόφαση της 9ης Ιουλίου 2003, Laboratorios RTB κατά ΓΕΕΑ – Giorgio Beverly Hills (GIORGIO BEVERLY HILLS), T‑162/01, EU:T:2003:199, σκέψεις 30 έως 33 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία].
16 Για την εφαρμογή του άρθρου 8, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 207/2009, ο κίνδυνος συγχύσεως προϋποθέτει συγχρόνως το ταυτόσημο ή την ομοιότητα των συγκρουόμενων σημείων και το ταυτόσημο ή την ομοιότητα των προσδιοριζόμενων προϊόντων ή υπηρεσιών. Οι προϋποθέσεις αυτές είναι σωρευτικές [βλ. απόφαση της 22ας Ιανουαρίου 2009, Commercy κατά ΓΕΕΑ – easyGroup IP Licensing (easyHotel), T‑316/07, EU:T:2009:14, σκέψη 42 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία].
17 Κατά τη νομολογία, στο πλαίσιο της σφαιρικής εκτιμήσεως του κινδύνου συγχύσεως πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ο μέσος καταναλωτής της οικείας κατηγορίας προϊόντων, ο οποίος θεωρείται ότι έχει τη συνήθη πληροφόρηση και είναι ευλόγως προσεκτικός και ενημερωμένος. Πρέπει επίσης να λαμβάνεται υπόψη ότι ο βαθμός προσοχής του μέσου καταναλωτή είναι δυνατόν να μεταβάλλεται αναλόγως της κατηγορίας των οικείων προϊόντων ή υπηρεσιών [βλ. απόφαση της 13ης Φεβρουαρίου 2007, Mundipharma κατά ΓΕΕΑ – Altana Pharma (RESPICUR), T‑256/04, EU:T:2007:46, σκέψη 42 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία].
18 Επιπλέον, σε περίπτωση κατά την οποία το προγενέστερο σήμα χαίρει προστασίας στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ο τρόπος με τον οποίο προσλαμβάνει τα συγκρουόμενα σημεία ο καταναλωτής των οικείων προϊόντων και υπηρεσιών εντός της συγκεκριμένης εδαφικής περιοχής. Εντούτοις, υπενθυμίζεται ότι, για να απορριφθεί η καταχώριση ενός σήματος, αρκεί να συντρέχει ένας απόλυτος λόγος απαραδέκτου μόνο σε τμήμα της Ένωσης, κατά το άρθρο 8, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 207/2009 [βλ., συναφώς, απόφαση της 14ης Δεκεμβρίου 2006, Mast-Jägermeister κατά ΓΕΕΑ – Licorera Zacapaneca (VENADO με πλαίσιο), T‑81/03, T‑82/03 και T‑103/03, EU:T:2006:397, σκέψη 76 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία].
19 Εν προκειμένω, όσον αφορά τον προσδιορισμό του ενδιαφερόμενου κοινού, το τμήμα προσφυγών έκρινε ότι τα προϊόντα που υπάγονται στις κλάσεις 25 και 34 απευθύνονταν στο ευρύ κοινό και ότι οι υπηρεσίες που υπάγονται στην κλάση 35 απευθύνονταν τόσο στο ευρύ κοινό όσο και σε εξειδικευμένο κοινό. Κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο υφιστάμενος κίνδυνος συγχύσεως έπρεπε να εκτιμηθεί λαμβανομένης υπόψη της προσλήψεως των σημείων από τον μέσο καταναλωτή που ανήκει τόσο στο ευρύ κοινό όσο και σε εξειδικευμένο κοινό, και συγκεκριμένα τον Ισπανό καταναλωτή, στο μέτρο που η ανακοπή βασιζόταν ιδίως σε ισπανικά σήματα.
20 Ο προσδιορισμός αυτός του ενδιαφερόμενου κοινού, ο οποίος κατά τα λοιπά δεν αμφισβητείται από την προσφεύγουσα πρέπει να επιβεβαιωθεί για τους ίδιους λόγους με αυτούς που εκτέθηκαν στην προσβαλλόμενη απόφαση.
21 Όσον αφορά τη σύγκριση μεταξύ των προϊόντων και των υπηρεσιών που προσδιορίζονται από τα συγκρουόμενα σημεία, οι διάδικοι ορθώς συμφωνούν ότι τα προϊόντα και οι υπηρεσίες που εμπίπτουν στις κλάσεις 25 και 35 είναι πανομοιότυπα και ότι τα προϊόντα που εμπίπτουν στην κλάση 34 είναι είτε πανομοιότυπα είτε παρόμοια.
22 Υπό το πρίσμα των σκέψεων αυτών, πρέπει να εξεταστεί, λαμβανομένης υπόψη της εκτιμήσεως που παρέθεσε το τμήμα προσφυγών στην προσβαλλόμενη απόφαση, η επιχειρηματολογία της προσφεύγουσας σχετικά με την παράβαση του άρθρου 8, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 207/2009.
Επί της συγκρίσεως των συγκρουόμενων σημείων
23 Από τη νομολογία προκύπτει ότι η σφαιρική εκτίμηση του κινδύνου συγχύσεως πρέπει, όσον αφορά την οπτική, φωνητική ή εννοιολογική ομοιότητα των συγκρουόμενων σημείων, να στηρίζεται στη συνολική εντύπωση που αυτά προκαλούν, λαμβανομένων υπόψη ιδίως των διακριτικών και κυρίαρχων στοιχείων τους. Ο τρόπος με τον οποίο ο μέσος καταναλωτής των επίμαχων προϊόντων ή υπηρεσιών αντιλαμβάνεται τα οικεία σήματα έχει καθοριστική σημασία για τη σφαιρική εκτίμηση του εν λόγω κινδύνου. Συναφώς, ο μέσος καταναλωτής προσλαμβάνει συνήθως ένα σήμα ως ολότητα και δεν επιδίδεται σε εξέταση των διαφόρων λεπτομερειών του (βλ. απόφαση της 12ης Ιουνίου 2007, ΓΕΕΑ κατά Shaker, C‑334/05 P, EU:C:2007:333, σκέψη 35 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία).
24 Εξάλλου, κατά την εκτίμηση περί της ομοιότητας μεταξύ δύο σημάτων δεν πρέπει να λαμβάνεται υπόψη μόνον ένα από τα συστατικά στοιχεία σύνθετου σήματος και να συγκρίνεται με άλλο σήμα. Αντιθέτως, κατά τη σύγκριση αυτή, τα συγκρουόμενα σήματα πρέπει να εξετάζονται το καθένα ως ενιαίο σύνολο, πράγμα που δεν αποκλείει, σε ορισμένες περιπτώσεις, το ενδεχόμενο να κυριαρχούν στη συνολική εντύπωση που δημιουργεί ένα σύνθετο σήμα στη μνήμη του ενδιαφερόμενου κοινού ένα ή περισσότερα από τα συστατικά στοιχεία που το συναποτελούν (βλ. απόφαση της 12ης Ιουνίου 2007, ΓΕΕΑ κατά Shaker, C‑334/05 P, EU:C:2007:333, σκέψη 41 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία). Το κυρίαρχο στοιχείο μπορεί να αποτελέσει το μοναδικό κριτήριο για την εκτίμηση της ομοιότητας μόνο στην περίπτωση που όλα τα άλλα στοιχεία του σήματος είναι αμελητέα. Τούτο θα μπορεί να συμβεί ιδίως όταν αυτό το επιμέρους στοιχείο και μόνον μπορεί να κυριαρχεί στην εικόνα του σήματος την οποία συγκρατεί στη μνήμη του το ενδιαφερόμενο κοινό, οπότε όλα τα λοιπά στοιχεία που συναποτελούν το σήμα είναι αμελητέα στο πλαίσιο της συνολικής εντυπώσεως που δημιουργεί το εν λόγω σήμα (βλ., συναφώς, απόφαση της 20ής Σεπτεμβρίου 2007, Nestlé κατά ΓΕΕΑ, C‑193/06 P, μη δημοσιευθείσα, EU:C:2007:539, σκέψη 43).
25 Εν προκειμένω, το τμήμα προσφυγών συμπέρανε ότι υφίσταται μια συνολική εντύπωση ομοιότητας των συγκρουόμενων σημείων, λόγω της λεκτικής και εννοιολογικής συμπτώσεώς τους βάσει της παρουσίας του όρου «toro», ο οποίος είναι ευκόλως αναγνωρίσιμος στο πλαίσιο του σήματος του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση και ο οποίος, πρώτον, αποτελεί το μόνο συστατικό στοιχείο του προγενέστερου λεκτικού σήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το μόνο λεκτικό στοιχείο του προγενέστερου εικονιστικού ισπανικού σήματος, δεύτερον, έχει διακριτικό χαρακτήρα και, τρίτον, δεν κατέχει δευτερεύουσα θέση στο σήμα του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση. Όσον αφορά τα αμιγώς λεκτικά προγενέστερα σήματα, το τμήμα προσφυγών έκρινε ότι η ομοιότητα αυτή ενισχυόταν από το γεγονός ότι ο όρος «toro» είχε αυτοτελή διακριτική θέση στο πλαίσιο του σήματος του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση.
Επί των διακριτικών και κυρίαρχων στοιχείων των συγκρουόμενων σημείων
26 Εν προκειμένω, προκύπτει ιδίως από τις σκέψεις 31, 32 και 42 της προσβαλλομένης αποφάσεως ότι, κατά το τμήμα προσφυγών, κανένα από τα συστατικά στοιχεία του σήματος του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση δεν κυριαρχεί στην οπτική εντύπωση που προκαλεί, ενώ στο προγενέστερο ισπανικό εικονιστικό σήμα κυριαρχεί το λεκτικό στοιχείο «toro». Όπως αναφέρθηκε στη σκέψη 25 ανωτέρω, το τμήμα προσφυγών έκρινε επίσης ότι το λεκτικό στοιχείο «toro» είχε αυτοτελή διακριτική θέση στο πλαίσιο του σήματος του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση.
27 Η προσφεύγουσα προσάπτει στο τμήμα προσφυγών ότι προέβη σε αποσπασματική και αδικαιολόγητη σύγκριση των συγκρουόμενων σημείων. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, παραμόρφωσε «το δημιουργικό σύνολο» του σήματος του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση κρίνοντας εσφαλμένως ότι κανένα στοιχείο δεν κυριαρχούσε στην οπτική εντύπωση που προκαλεί και ότι ο όρος «toro» δεν είχε δευτερεύουσα θέση, ενώ ο όρος αυτός εμφανίζεται στο τέλος του σημείου, προηγείται δε αυτού ένα πρωτότυπο γραφικό στοιχείο σαφώς μεγαλύτερου μεγέθους, η σημασία του οποίου δεν πρέπει να υποτιμηθεί. Υποστηρίζει επίσης ότι το τμήμα προσφυγών εφάρμοσε εσφαλμένως τη νομολογία που απορρέει από την απόφαση της 6ης Οκτωβρίου 2005, Medion (C‑120/04, EU:C:2005:594), ενώ οι περιστάσεις εν προκειμένω είναι εντελώς διαφορετικές, ιδίως καθόσον ο όρος «toro» δεν εμφανίζεται αυτόνομα στο σήμα του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση. Στο πλαίσιο αυτό, το τμήμα προσφυγών παραβίασε την αρχή της συγκρίσεως με βάση τη συνολική εντύπωση.
28 Το EUIPO και η παρεμβαίνουσα αντικρούουν τα επιχειρήματα αυτά.
29 Πρώτον, υπενθυμίζεται ότι, μολονότι, όταν ένα σήμα αποτελείται από λεκτικά και εικονιστικά στοιχεία, τα λεκτικά στοιχεία έχουν, κατ’ αρχήν, εντονότερο διακριτικό χαρακτήρα σε σχέση με τα εικονιστικά, διότι ο μέσος καταναλωτής αναφέρεται ευκολότερα στα επίμαχα προϊόντα παραθέτοντας το όνομα του σήματος παρά περιγράφοντας το εικονιστικό του στοιχείο, δεν συνάγεται εξ αυτού ότι τα λεκτικά στοιχεία ενός σήματος πρέπει πάντοτε να θεωρείται ότι έχουν εντονότερο διακριτικό χαρακτήρα από τα εικονιστικά. Συγκεκριμένα, στην περίπτωση σύνθετου σήματος, το εικονιστικό στοιχείο μπορεί να έχει θέση ισοδύναμη με το λεκτικό στοιχείο [απόφαση της 6ης Οκτωβρίου 2015, Monster Energy κατά ΓΕΕΑ – Balaguer (icexpresso + energy coffee), T‑61/14, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2015:750, σκέψη 37]. Πρέπει συνεπώς να εξεταστούν οι εγγενείς ιδιότητες του εικονιστικού και του λεκτικού στοιχείου του επίμαχου σήματος καθώς και η αντίστοιχη θέση τους, προκειμένου να προσδιοριστεί το κυρίαρχο στοιχείο [βλ., συναφώς, απόφαση της 16ης Ιανουαρίου 2008, Inter-Ikea κατά ΓΕΕΑ – Waibel (idea), T‑112/06, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2008:10, σκέψη 49].
30 Εν προκειμένω, το εικονιστικό στοιχείο του σήματος του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση είναι ένα ευρηματικό σχέδιο που αναπαριστά έναν ταύρο με μεγάλα κέρατα και δυσαρεστημένο βλέμμα. Συναφώς, πρώτον, το εξέχον μέγεθός του στο πλαίσιο του σήματος του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση υπερβαίνει σημαντικά το μέγεθος του λεκτικού στοιχείου. Δεύτερον, το εικονιστικό στοιχείο είναι τοποθετημένο πάνω από το λεκτικό στοιχείο. Τρίτον, ο εικονιζόμενος ταύρος είναι ογκώδης, μαύρος και ιδιαιτέρως πρωτότυπος. Υπό τις συνθήκες αυτές πρέπει να θεωρηθεί ότι η ευρηματικότητα και το μέγεθος του εικονιστικού στοιχείου μπορούν να αποσπάσουν την προσοχή του ενδιαφερόμενου κοινού από το λεκτικό στοιχείο, που τίθεται στο κάτω μέρος. Επομένως, η προσφεύγουσα βασίμως υποστηρίζει ότι το τμήμα προσφυγών έκρινε εσφαλμένως, στη σκέψη 31 της προσβαλλομένης αποφάσεως, ότι κανένα από τα συνδυασμένα στοιχεία του σήματος του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση δεν κυριαρχούσε επί της οπτικής εντυπώσεως. Κατά συνέπεια, το λεκτικό στοιχείο του σήματος του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση, περιλαμβανομένου του όρου «toro», κατέχει δευτερεύουσα θέση στο εν λόγω σήμα.
31 Εντούτοις, όπως επισήμανε το τμήμα προσφυγών στη σκέψη 31 της προσβαλλομένης αποφάσεως, το λεκτικό στοιχείο τίθεται σε κεφαλαία γράμματα. Παρά το σημαντικό μέγεθος του εικονιστικού στοιχείου, το λεκτικό στοιχείο είναι ευδιάκριτο. Υπό τις συνθήκες αυτές, ο κυρίαρχος χαρακτήρας του εικονιστικού στοιχείου του σήματος του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση δεν μπορεί να καταστήσει αμελητέο, στη συνολική εικόνα του σήματος, το λεκτικό στοιχείο «badtoro» [βλ., κατ’ αναλογίαν, αποφάσεις της 8ης Σεπτεμβρίου 2010, Kido κατά ΓΕΕΑ – Amberes (SCORPIONEXO), T‑152/08, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2010:357, σκέψη 66, και της 23ης Απριλίου 2015, Iglotex κατά ΓΕΕΑ – Iglo Foods Group (IGLOTEX), T‑282/13, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2015:226, σκέψεις 53 και 54].
32 Δεύτερον, όσον αφορά την εφαρμογή από το τμήμα προσφυγών της αποφάσεως της 6ης Οκτωβρίου 2005, Medion (C‑120/04, EU:C:2005:594), υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με τη νομολογία που διαμορφώθηκε με την απόφαση αυτή, ακόμη και αν ένα κοινό στοιχείο στα συγκρουόμενα σημεία δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι κυριαρχεί στη συνολική εντύπωση, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά την εκτίμηση της ομοιότητάς τους, στο μέτρο που το εν λόγω στοιχείο αυτό καθεαυτό αποτελεί το προγενέστερο σήμα και διατηρεί αυτοτελή διακριτική θέση στο σήμα που αποτελείται κυρίως από το στοιχείο αυτό και του οποίου ζητείται η καταχώριση. Συγκεκριμένα, στην περίπτωση στην οποία κοινό στοιχείο διατηρεί αυτοτελή διακριτική θέση στο σύνθετο σημείο, η συνολική εντύπωση που δημιουργεί το εν λόγω σημείο μπορεί να οδηγήσει το κοινό να πιστέψει ότι τα επίμαχα προϊόντα ή υπηρεσίες προέρχονται, τουλάχιστον, από οικονομικώς συνδεόμενες επιχειρήσεις, οπότε η ύπαρξη κινδύνου συγχύσεως πρέπει να γίνει δεκτή (απόφαση της 22ας Οκτωβρίου 2015, BGW, C‑20/14, EU:C:2015:714, σκέψη 38).
33 Η εξέταση σχετικά με το αν κάποιο από τα στοιχεία σύνθετου σήματος κατέχει αυτοτελή διακριτική θέση ή όχι αποσκοπεί στον προσδιορισμό εκείνων από τα εν λόγω στοιχεία τα οποία θα αντιληφθεί το ενδιαφερόμενο κοινό [βλ. απόφαση της 28ης Ιανουαρίου 2016, Novomatic κατά ΓΕΕΑ – Simba Toys (African SIMBA), T‑687/14, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2016:37, σκέψη 135 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία].
34 Συναφώς, το Δικαστήριο έχει διευκρινίσει ότι ένα στοιχείο σύνθετου σημείου δεν διατηρεί τέτοια αυτοτελή διακριτική θέση αν το στοιχείο αυτό συναποτελεί μαζί με το άλλο ή με τα άλλα στοιχεία του σημείου, θεωρούμενα ως σύνολο, ενότητα με σημασιολογικό περιεχόμενο διαφορετικό από εκείνο που έχουν τα εν λόγω στοιχεία εξεταζόμενα το καθένα χωριστά (απόφαση της 8ης Μαΐου 2014, Bimbo κατά ΓΕΕΑ, C‑591/12 P, EU:C:2014:305, σκέψη 25).
35 Πρέπει επίσης να επισημανθεί ότι, μολονότι ο μέσος καταναλωτής αντιλαμβάνεται συνήθως ένα σήμα ως ολότητα και δεν επιδίδεται σε εξέταση των διαφόρων λεπτομερειών του, εντούτοις, αντιλαμβανόμενος ένα λεκτικό σημείο, θα το αναλύσει σε λεκτικά στοιχεία τα οποία, γι’ αυτόν, έχουν συγκεκριμένη σημασιολογική έννοια ή μοιάζουν με λέξεις τις οποίες γνωρίζει [βλ., συναφώς, αποφάσεις της 13ης Φεβρουαρίου 2007, RESPICUR, T‑256/04, EU:T:2007:46, σκέψη 57, και της 13ης Φεβρουαρίου 2008, Sanofi-Aventis κατά ΓΕΕΑ – GD Searle (ATURION), T‑146/06, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2008:33, σκέψη 58].
36 Εν προκειμένω, όπως ανέφερε και το τμήμα προσφυγών στη σκέψη 35 της προσβαλλομένης αποφάσεως, το ισπανόφωνο κοινό, καθώς και το μέρος του κοινού της Ένωσης που κατανοεί τη σημασία του όρου «toro», θα εντοπίσει τον όρο αυτό εντός του λεκτικού στοιχείου. Ο όρος αυτός είναι το μόνο συστατικό ή λεκτικό στοιχείο των προγενέστερων αντιτασσόμενων σημάτων.
37 Συναφώς, υπενθυμίζεται κατ’ αρχάς ότι το λεκτικό στοιχείο του σήματος του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση κατέχει, σε αντίθεση με τα συμπεράσματα του τμήματος προσφυγών, δευτερεύουσα θέση στο σημείο.
38 Εξάλλου, σημειώνεται ότι ο όρος «toro» τίθεται στο τέλος του σημείου και προηγείται ο όρος «bad». Ως προς αυτό, υπενθυμίζεται ότι ο καταναλωτής δίνει κατά κανόνα μεγαλύτερη σημασία στο αρχικό μέρος των λέξεων [βλ., συναφώς, αποφάσεις της 17ης Μαρτίου 2004, El Corte Inglés κατά ΓΕΕΑ – González Cabello (MUNDICOR), T‑183/02 και T‑184/02, EU:T:2004:79, σκέψη 81, και της 16ης Μαρτίου 2005, L’Oréal κατά ΓΕΕΑ – Revlon (FLEXI AIR), T‑112/03, EU:T:2005:102, σκέψεις 64 και 65].
39 Επιπλέον, το σήμα του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση αποτελείται από ένα μόνον λεκτικό στοιχείο, ήτοι τον όρο «badtoro», δημιουργηθέντα από την παράταξη των όρων «bad» και «toro». Το γεγονός ότι οι δύο όροι δεν χωρίζονται ενισχύει την ενιαία πρόσληψη του λεκτικού στοιχείου, το οποίο γίνεται αντιληπτό, τουλάχιστον από ένα μέρος του ισπανόφωνου κοινού και του κοινού που κατανοεί τον όρο «toro», ως σημαίνον «μοχθηρός ή κακός ταύρος» [βλ., κατ’ αναλογίαν, απόφαση της 29ης Σεπτεμβρίου 2011, Procter & Gamble Manufacturing Cologne κατά ΓΕΕΑ – Natura Cosméticos (NATURAVIVA), T‑107/10, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2011:551, σκέψη 34]. Υπό την έννοια αυτή, το λεκτικό στοιχείο παραπέμπει ακριβώς στην ευρηματική αναπαράσταση ενός ταύρου η οποία, εάν ληφθεί υπόψη ο κυρίαρχος χαρακτήρας της στο πλαίσιο του σήματος του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση καθώς και η μοναδικότητά της, όπως αναφέρεται στη σκέψη 30 ανωτέρω, αποτελεί πιθανότατα το στοιχείο που θα αναγνωρίσει και θα συγκρατήσει στη μνήμη του το ενδιαφερόμενο κοινό, περισσότερο από ό,τι το ζώο αυτό καθεαυτό. Επομένως, το λεκτικό στοιχείο «badtoro» θα εκληφθεί σε συνδυασμό με το εικονιστικό στοιχείο, καθόσον το σύνολο αποτελεί μια λογική ενότητα που απέχει από την απλή ονομασία του ζώου που παρατίθεται στα προγενέστερα σήματα.
40 Κατά συνέπεια, με την υπενθύμιση ότι ο καταναλωτής αυτός προσλαμβάνει συνήθως ένα σήμα ως ολότητα και δεν επιδίδεται σε εξέταση των διαφόρων λεπτομερειών του, πρέπει να θεωρηθεί ότι, γενικώς, ο καταναλωτής αυτός δεν θα αντιληφθεί αυτοτελώς, ούτε θα συγκρατήσει στη μνήμη του τη λέξη «toro» στο πλαίσιο του σήματος του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση, ελλείψει επαρκούς ελκυστικής ισχύος της λέξεως αυτής [βλ., κατ’ αναλογίαν, απόφαση της 24ης Μαΐου 2012, Grupo Osborne κατά ΓΕΕΑ – Industria Licorera Quezalteca (TORO XL), T‑169/10, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2012:261, σκέψη 42]. Επομένως, βασίμως η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι εσφαλμένως το τμήμα προσφυγών έκρινε ότι ο όρος «toro» είχε διακριτική θέση στο πλαίσιο του σήματος του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση.
41 Υπό το πρίσμα των σκέψεων αυτών, πρέπει να αξιολογηθεί η ομοιότητα των συγκρουόμενων σημείων.
Επί της οπτικής ομοιότητας
42 Η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι, αντίθετα με τα συμπεράσματα του τμήματος προσφυγών, τα συγκρουόμενα σημεία στερούνται οπτικής ομοιότητας.
43 Το EUIPO και η παρεμβαίνουσα αμφισβητούν τα επιχειρήματα της προσφεύγουσας.
44 Εν προκειμένω, το τμήμα προσφυγών έκρινε ότι, λόγω της συμπτώσεως του λεκτικού στοιχείου «toro», τα συγκρουόμενα σημεία παρουσιάζουν ορισμένο βαθμό ομοιότητας, έστω και περιορισμένο, λαμβανομένης υπόψη της παρουσίας, στο σήμα του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση, του λεκτικού στοιχείου «bad» που προηγείται του λεκτικού στοιχείου «toro», καθώς και λαμβανομένων υπόψη είτε των υφιστάμενων διαφορών μεταξύ των εικονιστικών τους στοιχείων είτε της απουσίας εικονιστικού στοιχείου στα προγενέστερα σήματα.
45 Συναφώς, υπενθυμίζεται ότι το τμήμα προσφυγών στηρίχθηκε στην εσφαλμένη παραδοχή ότι ο όρος «toro» δεν είχε δευτερεύουσα θέση. Στο πλαίσιο αυτό, απέδωσε ιδιαίτερη σημασία στη σύμπτωση του όρου «toro» στα συγκρουόμενα σημεία, χωρίς να λάβει υπόψη εάν το ενδιαφερόμενο κοινό θα μπορούσε να συγκρατήσει στη μνήμη του αυτοτελώς τον όρο «toro» στο πλαίσιο του σήματος του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση.
46 Πάντως, μολονότι τα συγκρουόμενα σημεία έχουν ως κοινό στοιχείο τον όρο «toro», διαφέρουν κατά πολύ. Συγκεκριμένα, σε σχέση με τα προγενέστερα λεκτικά σήματα TORO της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το σήμα του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση έχει πολύ διαφορετική δομή. Πράγματι, περιέχει ένα κυρίαρχο εικονιστικό στοιχείο, που αναπαριστά έναν ευρηματικό και πρωτότυπο ταύρο, στα πόδια του οποίου υπάρχει λεκτικό στοιχείο αποτελούμενο από τη λέξη «toro» και, πριν από αυτήν, η ομάδα γραμμάτων «bad», το δε σύνολο αποτελεί ένα ενιαίο λεκτικό στοιχείο.
47 Σε σχέση με το προγενέστερο ισπανικό εικονιστικό σήμα, η δομή του σήματος του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση παρουσιάζει επίσης σαφείς διαφορές, καθόσον το πρώτο σήμα αποτελείται από ένα εικονιστικό στοιχείο και ένα κυρίαρχο λεκτικό στοιχείο, το οποίο τίθεται παραπλεύρως. Αντιθέτως, το σήμα του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση αποτελείται από ένα κυρίαρχο εικονιστικό στοιχείο και ένα δευτερεύον λεκτικό στοιχείο, το οποίο τίθεται κάτωθι. Άλλωστε, μολονότι τα δύο εικονιστικά στοιχεία αναπαριστούν έναν ταύρο, είναι ουσιωδώς διαφορετικά. Συγκεκριμένα, το προγενέστερο ισπανικό σήμα απεικονίζει το σκιαγράφημα ενός ολόκληρου χαρακτηριστικού μαύρου ταύρου, σε πλάγια στάση. Αντιθέτως, το εικονιστικό στοιχείο του σήματος του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση είναι ένας πρωτότυπος ταύρος μαύρου χρώματος, ιδωμένος σε ευθεία στάση. Έχει τρία πόδια, κέρατα και προεξέχοντες οφθαλμούς λευκού χρώματος. Τέλος, τα αντιπαρατιθέμενα σημεία διαφέρουν εν μέρει και ως προς το λεκτικό τους στοιχείο.
48 Υπό τις συνθήκες αυτές, το γεγονός ότι τα προγενέστερα σήματα και το σήμα του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση περιλαμβάνουν τη λέξη «toro» ασκεί περιορισμένη μόνον επιρροή στη συνολική τους σύγκριση, ενώ, όπως αναφέρθηκε στη σκέψη 40 ανωτέρω, ο όρος αυτός δεν έχει αυτοτελή διακριτική θέση στο πλαίσιο του σήματος του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση, αντίθετα με τα συμπεράσματα του τμήματος προσφυγών. Επ’ αυτού, πρέπει να σημειωθεί ότι η οπτική εντύπωση δύο σημάτων που εμπεριέχουν ένα κοινό στοιχείο μπορεί να είναι διαφορετική, ιδίως όταν η σύγκριση αφορά, αφενός, ένα λεκτικό σήμα, όπως τα προγενέστερα σήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και, αφετέρου, ένα σύνθετο σήμα, όπως το σήμα του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση, αποτελούμενο από ένα ισχυρό εικονιστικό στοιχείο και από ένα λεκτικό στοιχείο εν μέρει διαφορετικό, το οποίο δίνει μια διακριτή οπτική εντύπωση σε σχέση με το στοιχείο «toro» μεμονωμένα [βλ., συναφώς, αποφάσεις της 8ης Δεκεμβρίου 2011, Aktieselskabet af 21. november 2001 κατά ΓΕΕΑ – Parfums Givenchy (only givenchy), T‑586/10, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2011:722, σκέψη 33, και της 17ης Μαΐου 2013, Rocket Dog Brands κατά ΓΕΕΑ – Julius-K9 (JULIUS K9), T‑231/12, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2013:264, σκέψη 34].
49 Υπό τις συνθήκες αυτές, δεδομένων των διαφορών που αναφέρθηκαν λεπτομερώς ανωτέρω μεταξύ των συγκρουόμενων σημείων και λαμβανομένης υπόψη της σημασίας των αντίστοιχων στοιχείων τους και της μη αυτοτελούς διακριτικής θέσης του όρου «toro», πρέπει να θεωρηθεί ότι, συνολικά, παρουσιάζουν, το μέγιστο, έναν πολύ μικρό βαθμό οπτικής ομοιότητας.
Επί της φωνητικής ομοιότητας
50 Η προσφεύγουσα υποστηρίζει ότι, λαμβανομένης υπόψη της παρουσίας του όρου «bad» πριν από τον όρο «toro», το τμήμα προσφυγών εσφαλμένως έκρινε ότι τα συγκρουόμενα σημεία ήταν φωνητικά όμοια. Επισημαίνει ότι τα σημεία αυτά περιέχουν διαφορετικό αριθμό γραμμάτων, ότι η δομή τους παράγει διαφορετικό ρυθμό και διαδοχή ήχων και ότι ο όρος «badtoro» έχει μια εξωτική, νέα συνήχηση για τους Ισπανούς καταναλωτές.
51 Το EUIPO και η παρεμβαίνουσα απορρίπτουν τα επιχειρήματα αυτά.
52 Επ’ αυτού, πρέπει να επισημανθεί ότι τα συγκρουόμενα σημεία διακρίνονται, από φωνητικής απόψεως, από την πρόσθετη συλλαβή «bad», αλλά έχουν κοινές τις δύο συλλαβές «to» και «ro». Στο πλαίσιο αυτό, η διαδοχή των γραμμάτων «d» και «t», εξωτική για το ισπανικό κοινό, δεν αρκεί για να αποφευχθεί το γεγονός ότι η συνολική φωνητική εντύπωση των συγκρουόμενων σημείων έχει, λαμβανομένης υπόψη της ταύτισης του όρου «toro», μια μεσαίου βαθμού σχέση ομοιότητας, όπως έκρινε ορθώς και το τμήμα προσφυγών.
Επί της εννοιολογικής ομοιότητας
53 Σε εννοιολογικό επίπεδο, η προσφεύγουσα προσάπτει στο τμήμα προσφυγών ότι δεν έλαβε υπόψη το γεγονός ότι, σε αντίθεση με τα προγενέστερα σήματα στα οποία ο όρος «toro» αναφερόταν στο ζώο, το σήμα του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση προέβαλε μια «σύνθετη» ιδέα η οποία περιλάμβανε μια μασκότ η οποία απηύθυνε στο κοινό ένα καθολικό μήνυμα πρόκλησης και εξέγερσης, όπως και το όνομά της, αποτελούμενο από τον νεολογισμό «badtoro». Κατά την προσφεύγουσα, επομένως, οι όροι «bad» και «toro» είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι μεταξύ τους.
54 Το EUIPO και η παρεμβαίνουσα αμφισβητούν τα επιχειρήματα της προσφεύγουσας.
55 Προκαταρκτικώς, υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με τη νομολογία, η εννοιολογική ομοιότητα οφείλεται στο γεγονός ότι δύο σήματα χρησιμοποιούν εικόνες που ταυτίζονται ως προς το σημασιολογικό τους περιεχόμενο [αποφάσεις της 11ης Νοεμβρίου 1997, SABEL, C‑251/95, EU:C:1997:528, σκέψη 24, και της 21ης Απριλίου 2010, Peek & Cloppenburg και van Graaf κατά ΓΕΕΑ – Queen Sirikit Institute of Sericulture (Thai Silk), T‑361/08, EU:T:2010:152, σκέψη 63].
56 Εν προκειμένω, από την προσβαλλόμενη απόφαση προκύπτει ότι το τμήμα προσφυγών βασίστηκε κυρίως στην παρουσία του όρου «toro» στα συγκρουόμενα σημεία. Συγκεκριμένα, έκρινε ότι, γι’ αυτόν τον λόγο, τα σημεία αυτά ήταν εν μέρει ταυτόσημα σε εννοιολογικό επίπεδο για το κοινό που κατανοούσε τη σημασία της λέξεως «toro», ανεξαρτήτως της κατανοήσεως ή όχι του όρου «bad». Επισήμανε, επικουρικώς, ότι το σήμα του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση συνέπιπτε επίσης με το προγενέστερο ισπανικό εικονιστικό σήμα λόγω του γραφικού σχεδίου του, το οποίο απεικόνιζε έναν ταύρο. Το τμήμα προσφυγών κατέληξε στο συμπέρασμα ότι για το κοινό που κατανοούσε τη σημασία της λέξης «toro» τα συγκρουόμενα σημεία παρουσίαζαν μεγάλη ομοιότητα. Αντιθέτως, το τμήμα προσφυγών έκρινε ότι το κοινό που δεν κατανοούσε τη σημασία της λέξεως «toro» αντιλαμβανόταν τα συγκρουόμενα σημεία ως μη όμοια, ή ακόμη και διαφορετικά εάν κατανοούσε τη σημασία της λέξεως «bad».
57 Υπενθυμίζεται ότι τα συμπεράσματα αυτά εκκινούν από την εσφαλμένη παραδοχή του μη δευτερεύοντος χαρακτήρα της λέξεως «toro» στο πλαίσιο του σήματος του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση. Το γεγονός ότι το τμήμα προσφυγών έκρινε ότι, για το κοινό που δεν κατανοούσε τον όρο «toro», το σήμα του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση και το προγενέστερο ισπανικό εικονιστικό σήμα γίνονταν αντιληπτά ως μη όμοια σήματα, ενώ περιείχε το καθένα την απεικόνιση ενός ταύρου, τονίζει την ιδιαίτερη σημασία που αποδίδεται στη σύμπτωση του όρου «toro» στα δύο σήματα.
58 Στο πλαίσιο αυτό, υπενθυμίζεται κατ’ αρχάς, όπως επισήμανε και το τμήμα προσφυγών, ότι, για το κοινό που δεν κατανοεί τη σημασία του όρου «toro», το σήμα του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση δεν έχει καμία εννοιολογική ομοιότητα με τα προγενέστερα λεκτικά σήματα TORO της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
59 Όπως αναφέρθηκε στη σκέψη 36 ανωτέρω, το ισπανόφωνο κοινό ή το κοινό που κατανοεί τη σημασία του όρου «toro» θα προσδιορίσει το λεκτικό στοιχείο του σήματος του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση ως αποτελούμενο, αφενός, από τον όρο ή την ομάδα γραμμάτων «bad» και, αφετέρου από τον όρο «toro», ήτοι την ακριβή ονομασία του ζώου στα ισπανικά. Ειδικότερα, ο όρος αυτός θα γίνει αντιληπτός από το κοινό ως αναφορά στο ζώο του οποίου γίνεται μνεία και το οποίο, κατά περίπτωση, απεικονίζεται στα προγενέστερα σήματα, γεγονός που ενδέχεται να έχει ως αποτέλεσμα τη σύγκλιση των συγκρουόμενων σημείων από εννοιολογική άποψη.
60 Εντούτοις, μολονότι αυτή η κοινή αναφορά στην έννοια του ταύρου προκύπτει από τα συγκρουόμενα σημεία, ο ταύρος στο σήμα του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση μοιάζει περισσότερο, όπως επισημαίνει και η προσφεύγουσα, με μασκότ ή με χαρακτήρα διαφορετικό από το ζώο που απλώς αναφέρεται ή απεικονίζεται στα προγενέστερα σήματα. Επίσης, αντίθετα με την ονομασία «toro» και το κλασικό σκιαγράφημα ενός ταύρου που απεικονίζεται στο προγενέστερο εικονιστικό σήμα, ο ταύρος του σήματος του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση έχει ανθρώπινα χαρακτηριστικά, ιδίως λόγω των ματιών του, τα οποία, όπως επισημαίνει η προσφεύγουσα, εκφράζουν μια στάση μοχθηρίας και πρόκλησης. Εξάλλου, το ζώο απεικονίζεται κατά τρόπο ιδιαίτερα ευρηματικό, με υπερμεγέθη κέρατα και μόνο τρία πόδια. Δεδομένης της εκφράσεως του ταύρου, που απεικονίζεται κατ’ αυτόν τον τρόπο, το λεκτικό στοιχείο «badtoro» μπορεί να εκληφθεί ως το όνομα αυτού του χαρακτήρα.
61 Υπό τις συνθήκες αυτές, πρέπει να θεωρηθεί ότι, ως σύνολο, το εικονιστικό και το λεκτικό στοιχείο του σήματος του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση προβάλλουν μια ιδέα που απέχει από τη συνήθη ιδέα του ταύρου ως ζώου. Επομένως, δεν πρέπει να κριθεί με απόλυτους όρους η εννοιολογική ομοιότητα μεταξύ των συγκρουόμενων σημάτων, η οποία πρέπει να θεωρηθεί, μεσαίου βαθμού, το πολύ, και όχι σημαντική, όπως εσφαλμένως την εκτίμησε το τμήμα προσφυγών.
62 Από το σύνολο των ανωτέρω σκέψεων προκύπτει ότι το τμήμα προσφυγών θεμελίωσε την ανάλυσή του για την ομοιότητα των συγκρουόμενων σημείων στην εσφαλμένη διαπίστωση του μη κυρίαρχου χαρακτήρα του εικονιστικού στοιχείου του σήματος του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση, υπερεκτιμώντας την επιρροή που ασκεί στο κοινό η παρουσία του όρου «toro» στα δύο σήματα. Στο πλαίσιο αυτό, λαμβανομένου υπόψη του γεγονότος ότι, αφενός, το εικονιστικό στοιχείο, λόγω της κυριαρχίας και της μοναδικότητάς του, είναι το στοιχείο το οποίο έλκει την προσοχή του ενδιαφερόμενου κοινού και, αφετέρου, ότι ο όρος «toro» δεν έχει αυτοτελή διακριτική θέση στο πλαίσιο του σήματος του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση, συνάγεται ότι τα συγκρουόμενα σημεία παρουσιάζουν πολύ μικρό βαθμό οπτικής ομοιότητας, μεσαίο βαθμό φωνητικής ομοιότητας και ορισμένο βαθμό εννοιολογικής ομοιότητας. Συνεπώς, ο βαθμός της συνολικής ομοιότητας μεταξύ των συγκρουόμενων σημείων είναι περιορισμένος [βλ., κατ’ αναλογίαν, απόφαση της 17ης Φεβρουαρίου 2011, Annco κατά ΓΕΕΑ – Freche et fils (ANN TAYLOR LOFT), T‑385/09, EU:T:2011:49, σκέψη 38].
63 Επομένως, εσφαλμένως το τμήμα προσφυγών έκρινε ότι τα συγκρουόμενα σημεία ήταν συνολικώς παρόμοια.
Επί του κινδύνου συγχύσεως
64 Πρέπει να υπομνησθεί ότι κίνδυνος συγχύσεως υφίσταται όταν, σωρευτικώς, ο βαθμός ομοιότητας των επίμαχων σημάτων και ο βαθμός ομοιότητας των προϊόντων ή υπηρεσιών που προσδιορίζουν τα σήματα αυτά είναι αρκούντως υψηλοί [αποφάσεις της 23ης Οκτωβρίου 2002, Matratzen Concord κατά ΓΕΕΑ – Hukla Germany (MATRATZEN), T‑6/01, EU:T:2002:261, σκέψη 45, και της 11ης Ιανουαρίου 2013, Kokomarina κατά ΓΕΕΑ – Euro Shoe Group (interdit de me gronder IDMG), T‑568/11, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2013:5, σκέψη 48].
65 Υπενθυμίζεται επίσης ότι, σύμφωνα με τη νομολογία, ο μέσος καταναλωτής της οικείας κατηγορίας των προϊόντων σπανίως έχει τη δυνατότητα να προβεί σε άμεση σύγκριση των διαφόρων σημάτων αλλά οφείλει να εμπιστεύεται την ατελή εικόνα τους την οποία διατηρεί στη μνήμη του (απόφαση της 22ας Ιουνίου 999, Lloyd Schuhfabrik Meyer, C‑342/97, EU:C:1999:323, σκέψη 26).
66 Εν προκειμένω, η προσφεύγουσα αμφισβητεί τα συμπεράσματα του τμήματος προσφυγών όσον αφορά την ύπαρξη κινδύνου συγχύσεως, επισημαίνοντας ότι το τμήμα προσφυγών παρέλειψε να λάβει υπόψη τον εξασθενημένο διακριτικό χαρακτήρα των προγενέστερων σημάτων, καθόσον ο όρος «toro» αναφερόταν στο κατ’ αυτόν τον τρόπο απεικονιζόμενο ζώο, ιδίως στην Ισπανία όπου ο ταύρος είναι εθνικό σύμβολο, μη δυνάμενο να αποτελέσει αντικείμενο αποκλειστικού δικαιώματος που χορηγείται σε έναν μόνο επιχειρηματία. Το τμήμα προσφυγών δεν έλαβε επίσης υπόψη τον «εγγενή ιδιαίτερα διακριτικό» χαρακτήρα του σήματος του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση, λαμβανομένων υπόψη της πρωτοτυπίας του και του γεγονότος, που μπορεί να χαρακτηριστεί ως καθολικά γνωστό, ότι τόσο η γραφική απεικόνιση όσο και το όνομα του χαρακτήρα που επινοήθηκε από την προσφεύγουσα προστατεύονται βάσει δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας. Επιπλέον, το τμήμα προσφυγών δεν έλαβε υπόψη, κατά την προσφεύγουσα, τις καθολικά γνωστές καταναλωτικές συνήθειες του ενδιαφερόμενου κοινού. Τέλος, η προσφεύγουσα επικαλείται αποφάσεις που εξέδωσαν ισπανικά δικαστήρια σημάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με πλέον πρόσφατη την απόφαση που εξέδωσε το Tribunal Supremo (Ανώτατο Δικαστήριο, Ισπανία) στις 18 Ιανουαρίου 2017.
67 Συναφώς, το τμήμα προσφυγών έκρινε, στη σκέψη 57 της προσβαλλομένης αποφάσεως, ότι, με βάση τη συνολική εντύπωση ομοιότητας των συγκρουόμενων σημείων και του ταυτόσημου των προϊόντων και των υπηρεσιών που προσδιορίζουν τα σημεία αυτά, και λαμβανομένης υπόψη της αρχής της αλληλεξάρτησης μεταξύ των παραγόντων που συμβάλλουν στην πρόκληση κινδύνου συγχύσεως, ο κίνδυνος αυτός, ο οποίος επίσης περιλάμβανε κίνδυνο συσχετίσεως, ήταν αναπόφευκτος.
68 Στο σημείο αυτό, υπενθυμίζεται ότι τα επίμαχα προϊόντα και υπηρεσίες είναι μεν είτε ταυτόσημα είτε παρόμοια, αλλά, αντίθετα με τα συμπεράσματα του τμήματος προσφυγών, τα συγκρουόμενα σημεία παρουσιάζουν περιορισμένο μόνον βαθμό συνολικής ομοιότητας.
69 Στο πλαίσιο συνολικής εκτίμησης των συγκρουόμενων σημείων, οι οπτικές, φωνητικές και εννοιολογικές διαφορές που υφίστανται μεταξύ τους, οι οποίες απορρέουν από τον κυρίαρχο χαρακτήρα και την ευρηματικότητα του απεικονιζόμενου ταύρου και του όρου «bad», καθώς και από την λογική ενότητα που προκύπτει από το λεκτικό και εικονιστικό στοιχείο ως σύνολο, αρκούν για να θεωρηθεί ότι το ενδιαφερόμενο κοινό που θα βρεθεί ενώπιον των εν λόγω σημείων δεν θα τα συσχετίσει, ενώ ούτε το κυρίαρχο εικονιστικό στοιχείο ούτε το λεκτικό στοιχείο του σήματος του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση συμπίπτει με το μόνο στοιχείο ή ένα από τα στοιχεία των προγενέστερων σημάτων. Υπό τις συνθήκες αυτές, παρά την ταυτότητα ή ομοιότητα των σχετικών προϊόντων και υπηρεσιών, είναι ελάχιστο πιθανό να δώσουν τα προϊόντα και οι υπηρεσίες αυτές, που φέρουν το σήμα του οποίου ζητήθηκε η καταχώριση, την εντύπωση ότι προέρχονται από επιχείρηση που είναι δικαιούχος προγενέστερων σημάτων ή από επιχείρηση που συνδέεται οικονομικά με αυτήν [βλ., συναφώς και κατ’ αναλογίαν, απόφαση της 18ης Δεκεμβρίου 2008, Torres κατά ΓΕΕΑ – Bodegas Peñalba López (Torre Albéniz), T‑287/06, EU:T:2008:602, σκέψη 74].
70 Κατά συνέπεια, και χωρίς να χρειάζεται να εξεταστούν τα λοιπά επιχειρήματα που προέβαλε η προσφεύγουσα, πρέπει να γίνει δεκτός ο λόγος ακυρώσεως με τον οποίο προβάλλεται ότι το EUIPO, αποδεχόμενο την ύπαρξη κινδύνου συγχύσεως μεταξύ των συγκρουόμενων σημείων, παρέβη τις διατάξεις του άρθρου 8, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 207/2009 και να ακυρωθεί η προσβαλλόμενη απόφαση.
Επί των δικαστικών εξόδων
71 Κατά το άρθρο 134, παράγραφος 1, του Κανονισμού Διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου, ο ηττηθείς διάδικος καταδικάζεται στα δικαστικά έξοδα, εφόσον υπήρξε σχετικό αίτημα του νικήσαντος διαδίκου.
72 Εν προκειμένω, δεδομένου ότι το EUIPO ηττήθηκε και η προσφεύγουσα δεν ζήτησε την καταδίκη της παρεμβαίνουσας στα δικαστικά έξοδα, το EUIPO πρέπει να καταδικαστεί στα δικαστικά έξοδά του, καθώς και στα έξοδα της προσφεύγουσας, σύμφωνα με το σχετικό αίτημά της.
73 Δεδομένου ότι η παρεμβαίνουσα ηττήθηκε όσον αφορά τα αιτήματά της φέρει τα δικαστικά έξοδά της.
Για τους λόγους αυτούς,
ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (έβδομο τμήμα)
αποφασίζει:
1) Ακυρώνει την απόφαση του δευτέρου τμήματος προσφυγών του Γραφείου Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUIPO) της 16ης Απριλίου 2013 (υπόθεση R 1446/2012-2).
2) Το EUIPO φέρει τα δικαστικά έξοδά του και καταδικάζεται στα έξοδα στα οποία υποβλήθηκε η Jordi Nogues, SL.
3) Το Grupo Osborne, SA φέρει τα δικαστικά του έξοδα.
Van der WoudeUlloa Rubio Μαρκουλλή
Δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση στο Λουξεμβούργο, στις 20 Σεπτεμβρίου 2017.
(υπογραφές)