ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (πέμπτο τμήμα)
της 6ης Οκτωβρίου 2005 (*)
«Παράβαση κράτους μέλους – Περιβάλλον – Διαχείριση στερεών αποβλήτων – Οδηγία 75/442/ΕΟΚ, όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 91/156/ΕΟΚ – Άρθρα 4, 8 και 9»
Στην υπόθεση C-502/03,
με αντικείμενο προσφυγή του άρθρου 226 ΕΚ λόγω παραβάσεως, η οποία ασκήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2003,
Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, εκπροσωπούμενη από τον Μ. Κωνσταντινίδη, με τόπο επιδόσεων στο Λουξεμβούργο,
προσφεύγουσα,
κατά
Ελληνικής Δημοκρατίας, εκπροσωπούμενης από την Ε. Σκανδάλου, με τόπο επιδόσεων στο Λουξεμβούργο,
καθής,
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ (πέμπτο τμήμα),
συγκείμενο από την R. Silva de Lapuerta, πρόεδρο τμήματος, τους R. Schintgen και J. Klučka (εισηγητή), δικαστές,
γενικός εισαγγελέας: L. A. Geelhoed
γραμματέας: R. Grass
έχοντας υπόψη την έγγραφη διαδικασία,
κατόπιν της αποφάσεως που έλαβε, αφού άκουσε τον γενικό εισαγγελέα, να εκδικάσει την υπόθεση χωρίς ανάπτυξη προτάσεων,
εκδίδει την ακόλουθη
Απόφαση
1 Με την προσφυγή της, η Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ζητεί από το Δικαστήριο να αναγνωρίσει ότι η Ελληνική Δημοκρατία, μη έχοντας λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα:
– για να εξασφαλίσει ότι τα στερεά απόβλητα θα διατίθενται χωρίς να θέτουν σε κίνδυνο την υγεία του ανθρώπου και χωρίς να βλάπτουν το περιβάλλον,
– για να απαγορεύσει την εγκατάλειψη, διάθεση και μη ελεγχόμενη επεξεργασία των αποβλήτων,
– προκειμένου κάθε κάτοχος αποβλήτων να τα παραδίδει σε ιδιωτικό ή δημόσιο φορέα περισυλλογής ή σε επιχείρηση διαθέσεως, ή να εξασφαλίζει ο ίδιος τη διάθεσή τους σύμφωνα με τα λαμβανόμενα δυνάμει του άρθρου 4 μέτρα, και
– για να εξασφαλίσει ότι οι εγκαταστάσεις ή οι επιχειρήσεις που διεξάγουν εργασίες διάθεσης λειτουργούν με άδεια της αρμόδιας αρχής ή με άδεια πληρούσα τις νόμιμες προϋποθέσεις,
παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει δυνάμει των άρθρων 4, 8 και 9 της οδηγίας 75/442/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 15ης Ιουλίου 1975, περί των στερεών αποβλήτων (ΕΕ ειδ. έκδ. 15/001, σ. 86), όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 91/156/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 18ης Μαρτίου 1991 (ΕΕ L 78, σ. 32, στο εξής: οδηγία 75/442).
Το νομικό πλαίσιο
2 Το άρθρο 4, πρώτο εδάφιο, της οδηγίας 75/442 προβλέπει:
«Τα κράτη μέλη λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα για να εξασφαλίσουν ότι τα στερεά απόβλητα θα διατίθενται χωρίς να θέτουν σε κίνδυνο την υγεία του ανθρώπου και χωρίς να βλάπτουν το περιβάλλον […].
Τα κράτη μέλη λαμβάνουν, εξάλλου, τα αναγκαία μέτρα για την απαγόρευση της εγκατάλειψης, της απόρριψης και της ανεξέλεγκτης διάθεσης των αποβλήτων.»
3 Το άρθρο 8 της οδηγίας επιβάλλει στα κράτη μέλη να λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα προκειμένου κάθε κάτοχος αποβλήτων να τα παραδίδει σε ιδιωτικό ή δημόσιο φορέα συλλογής ή σε επιχείρηση που διεξάγει τις εργασίες που προβλέπονται στα παραρτήματα II A και II B της ίδιας οδηγίας ή να εξασφαλίζει ο ίδιος την αξιοποίηση ή διάθεσή τους σύμφωνα με τις διατάξεις της εν λόγω οδηγίας.
4 Το άρθρο 9, παράγραφος 1, της οδηγίας 75/442 προβλέπει ότι, για τους σκοπούς εφαρμογής ιδίως του άρθρου 4 της οδηγίας αυτής, κάθε εγκατάσταση ή επιχείρηση που διεξάγει εργασίες διαθέσεως αποβλήτων πρέπει να διαθέτει άδεια της αρμόδιας αρχής που είναι επιφορτισμένη με την εφαρμογή των διατάξεων της εν λόγω οδηγίας.
Η προ της ασκήσεως της προσφυγής διαδικασία
5 Η Επιτροπή, αφού έλαβε πολλές καταγγελίες, ερωτήσεις και εκθέσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου όσον αφορά την ύπαρξη παρανόμων και μη ελεγχομένων χώρων ταφής αποβλήτων στην Ελλάδα, καθώς και τη μη τήρηση της οδηγίας 75/442, κίνησε την προβλεπόμενη στο άρθρο 226 ΕΚ διαδικασία κατά παραβάσεως. Στις 19 Δεκεμβρίου 2002 η Επιτροπή, αφού όχλησε την Ελληνική Δημοκρατία να υποβάλει τις παρατηρήσεις της, εξέδωσε αιτιολογημένη γνώμη καλώντας το εν λόγω κράτος μέλος να λάβει τα αναγκαία μέτρα για να συμμορφωθεί με τη γνώμη αυτήν εντός δύο μηνών από της κοινοποιήσεώς της.
6 Η Επιτροπή, κρίνοντας ότι η ταχθείσα με την αιτιολογημένη γνώμη προθεσμία παρήλθε χωρίς να συμμορφωθεί η Ελληνική Δημοκρατία με τις υποχρεώσεις που υπέχει δυνάμει των άρθρων 4, 8 και 9 της εν λόγω οδηγίας, άσκησε την παρούσα προσφυγή.
Επί της προσφυγής
7 Προκαταρκτικώς, υπενθυμίζεται ότι, κατά πάγια νομολογία, η ύπαρξη παραβάσεως πρέπει να εκτιμάται σε συνάρτηση με την κατάσταση του κράτους μέλους, όπως αυτή εμφανίζεται κατά τη λήξη της ταχθείσας με την αιτιολογημένη γνώμη προθεσμίας, και ότι οι επελθούσες στη συνέχεια μεταβολές δεν μπορούν να ληφθούν υπόψη από το Δικαστήριο (βλ., ιδίως, αποφάσεις της 30ής Ιανουαρίου 2002, C‑103/00, Επιτροπή κατά Ελλάδος, Συλλογή 2002, σ. I-1147, σκέψη 23, και της 30ής Μαΐου 2002, C‑323/01, Επιτροπή κατά Ιταλίας, Συλλογή 2002, σ. I-4711, σκέψη 8).
8 Εν προκειμένω, διαπιστώνεται ότι η Ελληνική Δημοκρατία δεν αμφισβητεί τις αιτιάσεις που της προσάπτονται, το βάσιμο των οποίων προκύπτει σαφώς από τη δικογραφία. Περαιτέρω, η Ελληνική Κυβέρνηση αναγνωρίζει ότι τον Φεβρουάριο του 2004, 1 125 μη ελεγχόμενοι χώροι ταφής αποβλήτων λειτουργούσαν ακόμα στο έδαφός της, το δε κλείσιμο του συνόλου των παρανόμων και μη ελεγχομένων χώρων ταφής αποβλήτων προβλέπεται μόνον για το έτος 2008, δηλαδή σαφώς πέραν της ταχθείσας με την αιτιολογημένη γνώμη προθεσμίας.
9 Κατά συνέπεια, οι αιτιάσεις που αντλούνται από την παράβαση των άρθρων 4, 8 και 9 της οδηγίας 75/442 είναι βάσιμες.
10 Επομένως, διαπιστώνεται ότι η Ελληνική Δημοκρατία, μη λαμβάνοντας όλα τα αναγκαία μέτρα για να διασφαλίσει την τήρηση των άρθρων 4, 8 και 9 της οδηγίας 75/442, παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από την οδηγία αυτή.
Επί των δικαστικών εξόδων
11 Κατά το άρθρο 69, παράγραφος 2, του Κανονισμού Διαδικασίας, ο ηττηθείς διάδικος καταδικάζεται στα δικαστικά έξοδα, εφόσον υπήρχε σχετικό αίτημα του νικήσαντος διαδίκου. Δεδομένου ότι η Επιτροπή ζήτησε την καταδίκη της Ελληνικής Δημοκρατίας στα δικαστικά έξοδα και η τελευταία ηττήθηκε, πρέπει να καταδικαστεί στα δικαστικά έξοδα.
Για τους λόγους αυτούς, το Δικαστήριο (πέμπτο τμήμα) αποφασίζει:
1) Η Ελληνική Δημοκρατία, μη λαμβάνοντας όλα τα αναγκαία μέτρα για να διασφαλίσει την τήρηση των άρθρων 4, 8 και 9 της οδηγίας 75/442/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 15ης Ιουλίου 1975, περί των στερεών αποβλήτων, όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 91/156/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 18ης Μαρτίου 1991, παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από την εν λόγω οδηγία.
2) Καταδικάζει την Ελληνική Δημοκρατία στα δικαστικά έξοδα.
(υπογραφές)