Sprawa C‑354/13
Fag og Arbejde (FOA)
przeciwko
Kommunernes Landsforening (KL)
(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym
złożony przez Retten i Kolding)
Odesłanie prejudycjalne – Polityka społeczna – Zwolnienie – Przyczyna – Otyłość pracownika – Ogólna zasada niedyskryminacji ze względu na otyłość – Brak – Dyrektywa 2000/78/WE – Równość traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy – Zakaz wszelkich form dyskryminacji ze względu na niepełnosprawność – Istnienie niepełnosprawności
Streszczenie – wyrok Trybunału (czwarta izba) z dnia 18 grudnia 2014 r.
1. Prawo Unii Europejskiej – Zasady – Równość traktowania – Równość traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy – Dyrektywa 2000/78 – Zakaz dyskryminacji – Zakres – Dyskryminacja ze względu na otyłość – Wykluczenie – Karta praw podstawowych Unii Europejskiej – Zakres stosowania – Zwolnienie jakoby ze względu na otyłość – Wykluczenie
(art. 10 TFUE, 19 TFUE; dyrektywa Rady 2000/78, art. 1)
2. Polityka społeczna – Równość traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy – Dyrektywa 2000/78 – Zakaz dyskryminacji ze względu na niepełnosprawność – Pojęcie niepełnosprawności – Otyłość pracownika niemogącego świadczyć pracy lub mogącego ją świadczyć wyłącznie w ograniczonym zakresie w długotrwałym okresie – Włączenie
(dyrektywa Rady 2000/78, motyw 16, art. 1, 5)
1. Wykładni prawa Unii należy dokonywać w ten sposób, że w kontekście zatrudnienia i pracy nie ustanawia ono ogólnej zasady niedyskryminacji ze względu na otyłość jako taką.
W tym względzie należy stwierdzić, że żaden przepis traktatu UE ani traktatu FUE nie zawiera zakazu dyskryminacji ze względu na otyłość jako taką. W szczególności otyłość nie została wymieniona ani w art. 10 TFUE, ani w art. 19 TFUE.
Ponadto obowiązywania w prawie Unii zasady niedyskryminacji ze względu na otyłość w kontekście zatrudnienia i pracy nie da się też stwierdzić na gruncie norm prawa wtórnego. W szczególności dyrektywa 2000/78 ustanawiająca ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy, nie wskazuje otyłości jako przyczyny dyskryminacji. Tymczasem nie można przez analogię rozszerzać zakresu stosowania dyrektywy 2000/78 na dyskryminację z innych przyczyn, niż te wymienione w sposób wyczerpujący w art. 1 tejże dyrektywy. W rezultacie otyłości jako takiej nie można uznać za kolejną przyczynę wśród tych, ze względu na które dyrektywa 2000/78 zakazuje wszelkiej dyskryminacji.
Wreszcie postanowienia Karty praw podstawowych Unii Europejskiej również nie znajdują zastosowania w sytuacji związanej ze zwolnieniem jakoby związanym z otyłością.
(por. pkt 33, 35–40; pkt 1 sentencji)
2. Wykładni dyrektywy 2000/78 ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy należy dokonywać w ten sposób, że otyłość pracownika stanowi niepełnosprawność w rozumieniu tej dyrektywy, jeżeli stan ten powoduje ograniczenia wynikające w szczególności z trwałego osłabienia funkcji fizycznych, umysłowych lub psychicznych, które w oddziaływaniu z różnymi barierami mogą utrudniać danej osobie pełny i skuteczny udział w życiu zawodowym na równi z innymi pracownikami.
W istocie po pierwsze, dopuszczenie definiowania zakresu stosowania omawianej dyrektywy w zależności od przyczyny niepełnosprawności byłoby sprzeczne z samym jej celem, którym jest urzeczywistnienie równego traktowania.
Co więcej, zdefiniowanie pojęcia niepełnosprawności w rozumieniu art. 1 dyrektywy 2000/78, poprzedza określenie i ocenę właściwych środków usprawniających, o których mowa w art. 5 tej dyrektywy. Zgodnie bowiem z motywem 16 owej dyrektywy tego rodzaju środki mają na celu uwzględnienie potrzeb osób niepełnosprawnych i są one zatem konsekwencją niepełnosprawności, a nie jej konstytutywnym elementem. Z tego względu okoliczność, że takie środki usprawniające nie zostały podjęte w stosunku do danej osoby, sama w sobie nie wystarczy, aby stwierdzić, że nie można owej osoby uznać za osobę niepełnosprawną w rozumieniu tej dyrektywy.
Ponadto otyłość jako taka nie stanowi niepełnosprawności w rozumieniu dyrektywy 2000/78. Jeżeli natomiast w konkretnych okolicznościach otyłość danego pracownika prowadzi do ograniczeń wynikających w szczególności z osłabienia funkcji fizycznych, umysłowych lub psychicznych, które w oddziaływaniu z różnymi barierami mogą utrudniać mu pełny i skuteczny udział w życiu zawodowym na równi z innymi pracownikami, przy czym ograniczenia te mają charakter długotrwały, to taki stan mieści się w zakresie pojęcia niepełnosprawności w rozumieniu dyrektywy 2000/78.
Byłoby tak w szczególności w wypadku, gdyby otyłość pracownika utrudniała mu pełny i skuteczny udział w życiu zawodowym na równi z innymi pracownikami ze względu na ograniczoną mobilność lub występowanie u tej osoby schorzeń utrudniających jej wykonywanie pracy bądź stanowiących przeszkodę w wykonywaniu działalności zawodowej.
(por. pkt 55, 57–60, 64; pkt 2 sentencji)