WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ
(pierwsza izba)
z dnia 23 kwietnia 2008 r.
Sprawa F-103/05
Stephen Pickering
przeciwko
Komisji Wspólnot Europejskich
Służba publiczna – Urzędnicy – Wynagrodzenie – Współczynniki korygujące – Przelew części wynagrodzenia poza państwo zatrudnienia – Emerytury – Postępowanie zaoczne – Stosowanie w czasie regulaminu Sądu – Rozliczenie wynagrodzenia – Zarzut niezgodności z prawem – Równe traktowanie urzędników – Zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań, prawa nabyte, zasada pewności prawa i obowiązek staranności – Obowiązek uzasadnienia
Przedmiot: Skarga wniesiona na podstawie art. 236 WE i 152 EWEA, w której S. Pickering żąda stwierdzenia nieważności rozliczenia swojego wynagrodzenia za grudzień 2004 r., styczeń i luty 2005 r. oraz wszystkich kolejnych rozliczeń wynagrodzenia, w zakresie, w jakim zastosowano do nich rzekomo niezgodne z prawem przepisy rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 723/2004 z dnia 22 marca 2004 r. zmieniającego Regulamin pracowniczy urzędników Wspólnot Europejskich i Warunki zatrudnienia innych pracowników tych Wspólnot (Dz.U. L 124, s. 1), rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 856/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. ustalającego od dnia 1 maja 2004 r. współczynniki korygujące mające zastosowanie do emerytur i rent urzędników i innych pracowników Wspólnot Europejskich (Dz.U. L 161, s. 6) oraz rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 31/2005 z dnia 20 grudnia 2004 r. zmieniającego od dnia 1 lipca 2004 r. wynagrodzenia i emerytury urzędników i innych pracowników Wspólnot Europejskich, a także współczynniki korygujące stosowane w odniesieniu do wynagrodzeń i emerytur (Dz.U. 2005, L 8, s. 1), ponieważ przepisy te, po pierwsze, ograniczają zarówno część wynagrodzenia, jaka może zostać przelana poza państwo zatrudnienia, jak i współczynniki korygujące znajdujące zastosowanie do tego przelewu, i po drugie, ograniczają współczynniki korygujące znajdujące zastosowanie do uprawnień emerytalnych nabytych przed dniem 1 maja 2004 r., wprowadzają nowy warunek miejsca zamieszkania celem zastosowania tych obniżonych współczynników korygujących i znoszą współczynniki korygujące dla uprawnień emerytalnych nabytych od dnia 1 maja 2004 r. Ponadto skarżący żąda, o ile zaistnieje taka potrzeba, stwierdzenia nieważności decyzji organu powołującego z dnia 4 lipca 2005 r. w sprawie oddalenia zażalenia, jakie skarżący złożył na swoje rozliczenia wynagrodzenia.
Orzeczenie: Skarga zostaje oddalona. Każda ze stron pokrywa własne koszty.
Streszczenie
1. Postępowanie – Termin – Złożenie odpowiedzi na skargę po terminie – Zarzut niedopuszczalności podniesiony prawidłowo i w stosownym czasie – Dopuszczalność – Niezastosowanie postępowania zaocznego – Uwagi co do istoty przedstawione w dniu rozprawy – Niedopuszczalność
(regulamin Sądu Pierwszej Instancji, art. 48 § 2, art. 122)
2. Urzędnicy – Skarga – Akt niekorzystny – Pojęcie – Rozliczenie wynagrodzenia
(regulamin pracowniczy, art. 90 ust. 2, art. 91 ust. 1)
3. Urzędnicy – Skarga – Uprzednie zażalenie w drodze administracyjnej – Termin – Rozpoczęcie biegu terminu
(regulamin pracowniczy, art. 90, 91)
4. Urzędnicy – Skarga – Zarzut niezgodności z prawem – Charakter incydentalny
(art. 241 WE; rozporządzenia Rady: nr 723/2004, nr 856/2004, nr 31/2005)
5. Urzędnicy – Skarga – Interes prawny
6. Urzędnicy – Wynagrodzenie – Współczynniki korygujące – Regularne przelewy poza kraj miejsca zatrudnienia
(regulamin pracowniczy, załącznik VII, art. 17)
7. Urzędnicy – Wynagrodzenie – Regularne przelewy poza kraj miejsca zatrudnienia – Współczynniki korygujące
(regulamin pracowniczy, załącznik XIII, art. 17)
1. W sytuacji, gdy strona pozwana prawidłowo i w stosownym czasie podnosi zarzut niedopuszczalności, okoliczność, że odpowiedź na skargę nie została złożona w terminie do tego ustalonym, nie pozwala na zastosowanie postępowania zaocznego przewidzianego w art. 122 regulaminu Sądu Pierwszej Instancji. Skoro bowiem pozwana podniosła zarzut niedopuszczalności, to nie można uznać, że nie złożyła odpowiedzi na skargę w przepisanej formie i w przepisanym terminie.
Jednak uwagi co do istoty sprawy przedstawione przez stronę pozwaną w dniu rozprawy nie są dopuszczalne. Wystąpienie strony pozwanej co do istoty sprawy, w braku złożenia odpowiedzi na skargę w trakcie procedury pisemnej w wyznaczonym terminie, jest bowiem równoznaczne z podniesieniem nowych zarzutów, czego zakazuje art. 48 § 2 regulaminu Sądu Pierwszej Instancji. Przyjęcie odmiennej wykładni sprowadzałoby się do przyznania, że strona pozwana, po tym jak podniosła zarzut niedopuszczalności w odrębnym piśmie, nie jest następnie związana terminem, jaki Sąd wyznaczył jej na złożenie odpowiedzi na skargę.
Natomiast interwenient jest w pełni uprawniony do podniesienia argumentów co do istoty sprawy, zarówno w ramach procedury pisemnej, jak i podczas rozprawy. Co się bowiem tyczy w szczególności skargi opartej na niezgodnych z prawem rozporządzeniach wydanych przez interwenienta, byłoby sprzeczne z zasadami przestrzegania prawa do obrony i dobrego administrowania wymiarem sprawiedliwości, gdyby interwenient, którego wnioski dotyczą konkretnie tego samego wyniku co wnioski strony pozwanej w zarzucie niedopuszczalności, czyli oddalenia skargi, nie mógł, ze względów niezależnych od jego woli i które należy przypisać stronie pozwanej, przedstawić uwag co do istoty sprawy, między innymi dotyczących obrony zgodności z prawem kwestionowanych rozporządzeń.
(zob. pkt 49, 53–55)
Odesłanie:
Trybunał: sprawa C‑34/04 Komisja przeciwko Niderlandom, 15 lutego 2007 r., Zb.Orz. s. I‑1387, pkt 49
Sąd Pierwszej Instancji: sprawy połączone T‑125/96 i T‑152/96 Boehringer przeciwko Radzie i Komisji, 1 grudnia 1999 r., Rec. s. II‑3427, pkt 183
2. Rozliczenie wynagrodzenia, ze względu na swój charakter i przedmiot, nie posiada cech aktu niekorzystnego w rozumieniu art. 90 ust. 2 i art. 91 ust. 1 regulaminu pracowniczego, ponieważ stanowi jedynie wyrażenie w ujęciu finansowym skutków wcześniejszych decyzji prawnych dotyczących sytuacji urzędnika. Tym samym, o ile rozliczenia wynagrodzenia są wprawdzie powszechnie uważane za akty niekorzystne w zakresie, w jakim wskazują, że prawa majątkowe urzędnika zostały naruszone, w rzeczywistości prawdziwym aktem niekorzystnym jest decyzja przyjęta przez organ powołujący o obniżeniu lub niewypłaceniu części wynagrodzenia, jaką urzędnik dotąd otrzymywał i jaka była wcześniej wskazana na rozliczeniach wynagrodzenia.
Niemniej rozliczenie wynagrodzenia w pełni zachowuje swą wagę dla określenia praw proceduralnych urzędnika, takich jak przewidziane w regulaminie pracowniczym. W szczególności, przekazanie urzędnikowi jego rozliczenia wynagrodzenia spełnia podwójną funkcję: funkcję informacyjną w odniesieniu do podjętej decyzji i funkcję dotyczącą terminów, w ten sposób, że jej przekazanie rozpoczyna bieg terminu do odwołania, pod warunkiem że z rozliczenia jasno wynika istnienie i zakres podjętej decyzji.
(zob. pkt 72, 75)
Odesłanie:
Trybunał: sprawa 262/80 Andersen i in. przeciwko Parlamentowi, 19 stycznia 1984 r., Rec. s. 195, pkt 4
Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑536/93 Benzler przeciwko Komisji, 27 października 1994 r., RecFP s. I‑A‑245, II‑777, pkt 15
Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑101/05 Grünheid przeciwko Komisji, 28 czerwca 2006 r., Zb.Orz.SP s. I‑A‑1‑55, II‑A‑1‑199, pkt 33 i przytoczone tam orzecznictwo, pkt 42; sprawy połączone F‑27/06 i F‑75/06 Lofaro przeciwko Komisji, 24 maja 2007 r., dotychczas nieopublikowane w Zbiorze, odwołanie w toku przed Sądem Pierwszej Instancji w sprawie T‑293/07 P
3. Jeśli chodzi o sytuacje, w których naruszenie spornego prawa majątkowego przyjmuje kształt braku wypłaty części wynagrodzenia lub obniżenia jej wysokości, co dokonywane jest co miesiąc i wykazywane we wszystkich kolejnych rozliczeniach wynagrodzenia po pierwszym rozliczeniu, które ukazywało ten brak wypłaty czy to obniżenie, to otrzymanie przez urzędnika pierwszego rozliczenia wynagrodzenia wskazującego na wspomniane brak wypłaty czy obniżenie rozpoczyna bieg terminu do złożenia zażalenia.
Jeśli ta sama niezgodność z prawem dotyczy kilku rozliczeń emerytury czy wynagrodzenia sporządzonych za kolejne okresy, zażalenie początkowe, złożone tylko na pierwsze kwestionowane rozliczenie wynagrodzenia i podnoszące zarzut niezgodności z prawem powinno zwykle wystarczyć, w przypadku uwzględnienia żądań skargi, którą wniósł w następstwie oddalenia tego zażalenia, dla zaspokojenia roszczeń finansowych skarżącego również za okresy następujące po zaskarżonym rozliczeniu emerytury czy wynagrodzenia. Takie podejście tym bardziej należy zastosować, gdy skarżący uściśla, że nie zaskarżył rozliczenia emerytury czy wynagrodzenia jako takiego, lecz decyzję naruszającą jego prawa, odzwierciedloną w rozpatrywanym rozliczeniu emerytury czy wynagrodzenia poprzez brak wypłaty lub obniżenie jej wysokości.
(zob. pkt 76, 89)
Odesłanie:
Trybunał: sprawa C‑82/98 P Kler przeciwko Trybunałowi Sprawiedliwości, 25 maja 2000 r., Rec. s. I‑3855, pkt 49
Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑160/96 Kögler przeciwko Trybunałowi Sprawiedliwości, 20 stycznia 1998 r., RecFP s. I‑A‑15, II‑35, pkt 39
4. Artykuł 241 WE stanowi dla osoby nieuprawnionej do wniesienia, na mocy art. 230 WE, skargi bezpośredniej na akt o charakterze ogólnym, wyraz ogólnej zasady zapewniającej jej prawo do kwestionowania – celem spowodowania stwierdzenia nieważności decyzji dotyczącej jej bezpośrednio i indywidualnie – ważności aktów o charakterze ogólnym, których konsekwencje ponosi, choć nie jest uprawniona do żądania stwierdzenia ich nieważności. Jednak art. 241 WE nie ustanawia prawa do wniesienia skargi autonomicznej i może być powoływany jedynie w sposób incydentalny w ramach dopuszczalnej skargi, a nie stanowić przedmiotu skargi.
Tym samym niedopuszczalny jest zarzut niezgodności z prawem podniesiony w ramach niedopuszczalnej skargi.
(zob. pkt 94, 97)
Odesłanie:
Trybunał: sprawa 92/78 Simmenthal przeciwko Komisji, 6 marca 1979 r., Rec. s. 777, pkt 39
Sąd Pierwszej Instancji: sprawy połączone T‑35/05, T‑61/05, T‑107/05, T‑108/05 i T‑139/05 Agne-Dapper i in. przeciwko Komisji i in., 29 listopada 2006 r., Zb.Orz.SP s. II‑A‑2‑1497, pkt 42 i przytoczone tam orzecznictwo
5. Urzędnik wciąż czynny zawodowo nie może uzasadnić powstałego i aktualnego interesu w uzyskaniu decyzji w sprawie współczynnika korygującego, który będzie znajdował zastosowanie do jego przyszłej emerytury, ponieważ z uwagi między innymi na warunek związany z wyborem państwa zamieszkania, który to warunek może zostać zweryfikowany jedynie w chwili zakończenia przez zainteresowanego pracy, ustalenie współczynnika korygującego nie może stanowić przedmiotu wcześniejszej decyzji, wpływającej natychmiastowo i bezpośrednio na sytuację prawną zainteresowanego. Takie rozwiązanie stosuje się również w przypadku, gdy zarzuty nie dotyczą ustalenia współczynników korygujących, lecz samego systemu tych współczynników.
(zob. pkt 101)
Odesłanie:
Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑6/91 Pfloeschner przeciwko Komisji, 12 lutego 1992 r., Rec. s. II‑141, pkt 27
6. O ile urzędnik otrzymuje swoje wynagrodzenie i obiektywnie przeznacza bardzo dużą część swoich wydatków na, między innymi, zakwaterowanie, wyżywienie oraz rekreację w państwie miejsca zatrudnienia i dokonuje po prostu przelewu części wynagrodzenia do państwa członkowskiego swego pochodzenia, o tyle nie można uznać, że urzędnik ten znajduje się w sytuacji porównywalnej z sytuacją urzędnika zatrudnionego w tym ostatnim państwie członkowskim, który pobiera wynagrodzenie, po zastosowaniu współczynnika korygującego w tym państwie członkowskim.
(zob. pkt 109)
7. Prawodawca wspólnotowy może w każdym momencie wnieść do przepisów regulaminu pracowniczego zmiany, które według niego są w interesie służby, i przyjąć takie przepisy regulaminu pracowniczego obowiązujące na przyszłość, które są mniej korzystne dla danych urzędników, pod warunkiem że przewidziany został wystarczająco długi okres przejściowy, a urzędnicy nie mają wobec tego prawa do żądania utrzymania regulaminu pracowniczego w kształcie, który obowiązywał w momencie ich zatrudnienia. Tym samym, o ile wprawdzie nowy system przelewu części wynagrodzenia jest finansowo mniej korzystny dla urzędników niż system istniejący przed zmianą regulaminu pracowniczego, o tyle prawodawca, który przyjął przepisy przejściowe zawarte w art. 17 załącznika XIII do regulaminu pracowniczego, obejmujące okres od dnia 1 maja 2004 r. do dnia 31 grudnia 2008 r., mógł zmienić regulamin pracowniczy i przyjąć przepisy dotyczące przelewu części wynagrodzenia mniej korzystne dla urzędników niż przepisy dawnego regulaminu pracowniczego.
(zob. pkt 115, 116)
Odesłanie:
Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑135/05 Campoli przeciwko Komisji, 29 listopada 2006 r., Zb.Orz.SP s. II‑A‑2‑1527, pkt 85 i przytoczone tam orzecznictwo