WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ
(pierwsza izba)
z dnia 28 września 2011 r.
Sprawa F‑13/10
Carlo De Nicola
przeciwko
Europejskiemu Bankowi Inwestycyjnemu (EBI)
Służba publiczna – Personel Europejskiego Banku Inwestycyjnego – Ocena – Awans – Skarga o odszkodowanie lub zadośćuczynienie – Dopuszczalność
Przedmiot: Skarga wniesiona na podstawie art. 270 TFUE oraz art. 41 regulaminu pracowniczego EBI, w której C. De Nicola żąda w szczególności, po pierwsze, stwierdzenia nieważności decyzji komisji odwoławczej Europejskiego Banku Inwestycyjnego z dnia 23 września 2009 r., po drugie, stwierdzenia nieważności swojego sprawozdania z oceny za 2008 r., po trzecie, stwierdzenia nieważności decyzji w sprawie awansu z dnia 18 marca 2009 r., po czwarte, stwierdzenia nieważności odmownej decyzji w sprawie awansu i po piąte, zasądzenia od Banku naprawienia krzywdy i szkody, które w swoim mniemaniu poniósł.
Orzeczenie: Skarga zostaje w części oddalona, a w części odrzucona. Skarżący pokrywa własne koszty i połowę kosztów EBI. EBI pokrywa połowę swoich kosztów.
Streszczenie
1. Urzędnicy – Pracownicy Europejskiego Banku Inwestycyjnego – Skarga – Żądania skierowane przeciwko stanowisku komisji odwoławczej – Dopuszczalność – Skutek
(regulamin pracowniczy Europejskiego Banku Inwestycyjnego, art. 41)
2. Urzędnicy – Pracownicy Europejskiego Banku Inwestycyjnego – Skarga – Skarga na akt o charakterze generalnym – Przewodnik dotyczący postępowania w sprawie oceny – Niedopuszczalność
(regulamin pracowniczy, art. 90; regulamin pracowniczy Europejskiego Banku Inwestycyjnego, art. 41)
3. Urzędnicy – Pracownicy Europejskiego Banku Inwestycyjnego – Skarga – Termin – Wymóg dochowania rozsądnego terminu – Rozpoczęcie biegu terminu
(regulamin pracowniczy, art. 90; regulamin pracowniczy Europejskiego Banku Inwestycyjnego, art. 41)
4. Urzędnicy – Pracownicy Europejskiego Banku Inwestycyjnego – Skarga – Skarga na brak wyznaczenia przedstawiciela do komisji pojednawczej – Rozpoczęcie biegu terminu
(regulamin pracowniczy, art. 90; regulamin pracowniczy Europejskiego Banku Inwestycyjnego, art. 41)
5. Urzędnicy – Pracownicy Europejskiego Banku Inwestycyjnego – Skarga – Stosowanie w drodze analogii art. 91 ust. 1 regulaminu pracowniczego – Nieograniczone prawo orzekania
(regulamin pracowniczy, art. 91 ust. 1; regulamin pracowniczy Europejskiego Banku Inwestycyjnego, art. 41)
6. Urzędnicy – Pracownicy Europejskiego Banku Inwestycyjnego – Skarga – Skarga o odszkodowanie – Dopuszczalność skargi poprzedzonej wystąpieniem do komisji odwoławczej z wnioskiem o odszkodowanie
(regulamin pracowniczy, art. 90, 91; regulamin pracowniczy Europejskiego Banku Inwestycyjnego, art. 41)
7. Urzędnicy – Skarga – Skarga o stwierdzenie nieważności niewniesiona w terminie – Skarga o odszkodowanie mająca na celu identyczny skutek – Niedopuszczalność
8. Urzędnicy – Pracownicy Europejskiego Banku Inwestycyjnego – Roczne sprawozdanie z oceny – Kontrola sądowa – Granice
(regulamin pracowniczy, art. 91)
1. Żądania skierowane przeciwko stanowisku ustanowionej w Europejskim Banku Inwestycyjnym komisji odwoławczej do spraw oceny członków personelu nie mają autonomicznej treści i skutkują poddaniem pod rozstrzygnięcie sądu Unii sprawozdania z oceny, od którego wniesiono takie odwołanie w drodze administracyjnej. Ogólniej rzecz ujmując, decyzja komisji odwoławczej nie ma autonomicznej treści względem wszelkich zakwestionowanych przed tą komisją decyzji.
(zob. pkt 44)
Odesłanie:
Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑59/09 De Nicola przeciwko EBI, 8 marca 2011 r., pkt 131 i przytoczone tam orzecznictwo
2. Artykuł 41 regulaminu pracowniczego Europejskiego Banku Inwestycyjnego daje jedynie członkom personelu możliwość wystąpienia do sądów Unii ze sporami o charakterze indywidualnym. O ile członkowie personelu mogą pod pewnymi warunkami w ramach sporu o charakterze indywidualnym powoływać się na niezgodność z prawem przepisów o charakterze generalnym, o tyle nie jest dopuszczalne wystąpienie przez nich bezpośrednio z wnioskiem o stwierdzenie ich nieważności. W tej kwestii występuje pewna analogia z przepisami art. 90 regulaminu pracowniczego, który stanowi, że aby przepis został uznany za akt niekorzystny, musi on zawierać w szczególności ostateczne stanowisko administracji w sprawie indywidualnej sytuacji urzędnika.
W tym względzie przewodnik Banku dotyczący postępowania w sprawie oceny, mający wywoływać skutki prawne dla danej kategorii osób, tj. dla pracowników Banku, rozpatrywany w sposób generalny i abstrakcyjny, stanowi przepis o charakterze generalnym. Tym samym żądania zmierzającego do stwierdzenia jego nieważności nie można uznawać za żądanie dotyczące sporów o charakterze indywidualnym w rozumieniu przepisów art. 41 regulaminu pracowniczego EBC. Przewodnik ten nie może więc zostać bezpośrednio zaskarżony przez pracownika Banku.
(zob. pkt 54, 55)
Odesłanie:
Trybunał: sprawa 153/79 Bowden i in. przeciwko Komisji, 16 lipca 1981 r., pkt 13
Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑192/99 Dunnett i in. przeciwko EBI, 6 marca 2001 r., pkt 61, 62 i przytoczone tam orzecznictwo; sprawy połączone T‑120/01 i T‑300/01 De Nicola przeciwko EBI, 16 grudnia 2004 r., pkt 132; sprawy połączone T‑35/05, T‑61/05, T‑107/05, T‑108/05 i T‑139/05 Agne‑Dapper przeciwko Komisji, 29 listopada 2006 r., pkt 56
3. Postępowanie pojednawcze z art. 41 regulaminu pracowniczego Europejskiego Banku Inwestycyjnego oraz szczególne postępowanie odwoławcze w obszarze oceny rocznej przewidziane w ogłoszeniu administracyjnym Banku realizują ten sam cel co obowiązkowe postępowanie poprzedzające wniesienie skargi wprowadzone na podstawie art. 90 regulaminu pracowniczego. Postępowania te również służą polubownemu rozwiązywaniu konfliktów poprzez umożliwienie Bankowi zmiany stanowiska zajętego w kwestionowanym akcie, a danemu członkowi personelu zaakceptowanie uzasadnienia leżącego u podstaw aktu i rezygnację w takim przypadku z wniesienia skargi. Skądinąd przepisy Banku nie przewidują zasad koordynacji pomiędzy oboma tymi postępowaniami. W zakresie sprawozdań z oceny decyzja o skorzystaniu alternatywnie z jednego z postępowań lub z obu naraz, równocześnie lub sukcesywnie, została tym samym pozostawiona uznaniu danego członka personelu, z zastrzeżeniem przestrzegania zalecanego terminu określonego we właściwych ogłoszeniach administracyjnych w odniesieniu do wniosku o zwołanie komisji odwoławczej.
W tym kontekście trzymiesięczny termin biegnący od dnia doręczenia aktu niekorzystnego danemu pracownikowi, lub w odpowiednim przypadku, od negatywnego zakończenia postępowania odwoławczego lub postępowania pojednawczego, powinien zasadniczo być uznany za rozsądny, pod warunkiem jednak, po pierwsze, że ewentualne postępowanie odwoławcze odbyło się w rozsądnym terminie, a po drugie, że zainteresowany złożył ewentualny wniosek o polubowne rozstrzygnięcie w rozsądnym terminie po doręczeniu aktu niekorzystnego. Konkretnie wprowadzenie obydwu wiążących Bank fakultatywnych procedur, odpowiednio w art. 41 regulaminu pracowniczego oraz we wspomnianych ogłoszeniach dla personelu, prowadzi bezwzględnie do wniosku, że jeśli członek personelu żąda kolejno wszczęcia postępowania odwoławczego, a następnie postępowania pojednawczego, to termin do wniesienia skargi przed Sądem rozpoczyna bieg dopiero od chwili, gdy ostatnie z tych postępowań zakończyło się niepowodzeniem, o ile członek personelu złożył wniosek o polubowne rozwiązanie konfliktu w rozsądnym terminie po zakończeniu postępowania odwoławczego.
(zob. pkt 61, 62)
Odesłanie:
Sąd do spraw Służby Publicznej: ww. sprawa De Nicola przeciwko EBI, pkt 136, 137 i przytoczone tam orzecznictwo
4. Nie ma żadnego wewnętrznego przepisu Europejskiego Banku Inwestycyjnego określającego termin, w jakim personel Banku powinien wystąpić do sądu w razie niewszczęcia przez Bank postępowania pojednawczego poprzez zaniechanie wyznaczenia jednego z członków komisji pojednawczej, o której mowa w art. 41 regulaminu pracowniczego.
Niemniej, skoro Bank zgodnie z prawem nie może odmówić wszczęcia postępowania pojednawczego, a byłoby ze szkodą dla pewności prawa, aby w braku odpowiednich przepisów termin, w jakim należy podważać akty Banku, był różny w zależności od rodzaju postępowania, należy uznać, że wzorując się na art. 90 regulaminu pracowniczego, w razie gdy członek personelu Banku wnosi o zwołanie komisji pojednawczej w sprawie sporów innych niż te dotyczące kar dyscyplinarnych, a Bank nie wyznacza swojego przedstawiciela do tej komisji, takie zaniechanie staje się równoznaczne z dorozumianą decyzją odmowną w sprawie wniosku o polubowne rozstrzygnięcie w terminie czterech miesięcy od otrzymania przez Bank takiego wniosku. Członkowi personelu Banku przysługuje wówczas rozsądny trzymiesięczny termin, rozpoczynający się z chwilą zapadnięcia omawianej dorozumianej decyzji, na wniesienie skargi do Sądu.
(zob. pkt 74, 75, 77, 78)
Odesłanie:
Sąd do spraw Służby Publicznej: ww. sprawa De Nicola przeciwko EBI, pkt 137 i przytoczone tam orzecznictwo; sprawa F‑49/10 De Nicola przeciwko EBI, 28 czerwca 2011 r., pkt 71
5. Do skarg członków personelu Europejskiego Banku Inwestycyjnego należy stosować w drodze analogii zasadę wynikającą z art. 91 ust. 1 regulaminu pracowniczego, zgodnie z którą sąd nie ma żadnej podstawy kompetencyjnej, jeżeli wniesiona do niego skarga nie jest skierowana przeciwko aktowi przyjętemu przez administrację w celu odrzucenia żądań skarżącego.
(zob. pkt 91)
Odesłanie:
Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑86/08 Voslamber przeciwko Komisji, 30 listopada 2009 r., pkt 224–239 i przytoczone tam orzecznictwo
6. W postępowaniu poprzedzającym wniesienie skargi administracja nie powinna dokonywać ścisłej wykładni zażaleń, a wprost przeciwnie, powinna je badać w duchu otwarcia.
W tym względzie w braku wskazań regulaminu pracowniczego Europejskiego Banku Inwestycyjnego co do warunków wystąpienia do sądu w kwestiach odszkodowawczych, należy uznać, że składając wniosek o odszkodowanie do komisji odwoławczej Banku skarżący z konieczności wystąpił w szerszym znaczeniu do Banku z uprzednim wnioskiem o odszkodowanie.
(zob. pkt 92, 95)
Odesłanie:
Trybunał: sprawa C‑62/01 P Campogrande przeciwko Komisji, 23 kwietnia 2002 r., pkt 33 i przytoczone tam orzecznictwo
7. Urzędnik, który nie zaskarżył w stosownym czasie niekorzystnej dla siebie decyzji organu powołującego, nie może obejść tego terminu prekluzyjnego poprzez wniesienie skargi o stwierdzenie odpowiedzialności odszkodowawczej instytucji, opartej na rzekomej niezgodności z prawem omawianej decyzji. Skarżący nie może więc usiłować za pomocą wniosku o odszkodowanie osiągnąć identycznego skutku, jak w przypadku uwzględnienia skargi o stwierdzenie nieważności, której nie wniósł w odpowiednim terminie. Ponadto, o ile urzędnik ma prawo, bez wnoszenia o stwierdzenie nieważności aktu niekorzystnego, wnieść w oparciu o podnoszoną niezgodność z prawem tego aktu skargę zmierzającą wyłącznie do uzyskania odszkodowania za spowodowaną tym aktem szkodę, takie żądanie odszkodowawcze jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy zostało przedstawione w terminie do wniesienia skargi do sądu, obowiązującym w odniesieniu do danego aktu.
(zob. pkt 97)
Odesłanie:
Trybunał: sprawa 59/65 Schreckenberg przeciwko Komisji, 15 grudnia 1966 r., sprawa 346/87 Bossi przeciwko Komisji, 14 lutego 1989 r.
Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑4/07 Skoulidi przeciwko Komisji, 21 lutego 2008 r., pkt 50, 70
8. Sąd Unii nie może zastąpić swoją oceną oceny osób odpowiedzialnych za jej dokonywanie. Europejskiemu Bankowi Inwestycyjnemu, podobnie jak pozostałym instytucjom i organom Unii, przysługuje bowiem szeroki zakres uznania w zakresie oceny pracy członków swojego personelu. Kontrola zgodności z prawem dokonywana przez sąd Unii w odniesieniu do ocen zawartych w rocznym sprawozdaniu z oceny członka personelu Banku obejmuje wyłącznie ewentualne nieprawidłowości formalne, oczywiste błędy w ustaleniach faktycznych powodujące wadliwość oceny oraz ewentualne nadużycie władzy.
(zob. pkt 108)
Odesłanie:
Sąd do spraw Służby Publicznej: ww. sprawa Voslamber przeciwko Komisji, pkt 126