Υπόθεση C‑202/13

The Queen, κατόπιν αιτήματος των:
Sean Ambrose McCarthy κ.λπ.

κατά

Secretary of State for the Home Department

[αίτηση του High Court of Justice (England & Wales),

Queen’s Bench Division (Administrative Court)

για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως]

«Ιθαγένεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Οδηγία 2004/38/ΕΚ — Δικαίωμα των πολιτών της Ένωσης και των μελών των οικογενειών τους να κυκλοφορούν και να διαμένουν ελεύθερα στο έδαφος κράτους μέλους — Δικαίωμα εισόδου — Υπήκοος τρίτου κράτους, ο οποίος είναι μέλος της οικογένειας πολίτη της Ένωσης και κάτοχος δελτίου διαμονής χορηγηθέντος από κράτος μέλος — Εθνική νομοθεσία βάσει της οποίας για την είσοδο στην εθνική επικράτεια απαιτείται η προηγούμενη χορήγηση αδείας εισόδου — Άρθρο 35 της οδηγίας 2004/38/ΕΚ — Άρθρο 1 του πρωτοκόλλου αριθ. 20, για την εφαρμογή ορισμένων πτυχών του άρθρου 26 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιρλανδία»

Περίληψη — Απόφαση του Δικαστηρίου (τμήμα μείζονος συνθέσεως)
της 18ης Δεκεμβρίου 2014

1.        Ιθαγένεια της Ένωσης — Δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας και ελεύθερης διαμονής στο έδαφος των κρατών μελών — Οδηγία 2004/38 — Δικαιούχοι — Μέλη της οικογένειας πολίτη της Ένωσης που είναι υπήκοοι τρίτων χωρών — Προϋπόθεση — Πολίτης της Ένωσης ο οποίος έχει ασκήσει το δικαίωμά του ελεύθερης κυκλοφορίας

(Οδηγία 2004/38 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 3 § 1)

2.        Ιθαγένεια της Ένωσης — Δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας και ελεύθερης διαμονής στο έδαφος των κρατών μελών — Οδηγία 2004/38 — Δικαίωμα εισόδου και διαμονής των υπηκόων τρίτων χωρών, οι οποίοι είναι μέλη της οικογένειας πολίτη της Ένωσης — Δικαίωμα εισόδου που αφορά μόνον τα λοιπά κράτη μέλη εξαιρουμένου του κράτους μέλους καταγωγής του πολίτη της Ένωσης — Δεν υφίσταται

(Οδηγία 2004/38 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρα 5 και 10)

3.        Ιθαγένεια της Ένωσης — Δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας και ελεύθερης διαμονής στο έδαφος των κρατών μελών — Οδηγία 2004/38 και πρωτόκολλο αριθ. 20, για την εφαρμογή ορισμένων πτυχών του άρθρου 26 ΣΛΕΕ στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιρλανδία — Δικαίωμα εισόδου και διαμονής των υπηκόων τρίτων χωρών, οι οποίοι είναι μέλη της οικογένειας πολίτη της Ένωσης — Κατάχρηση δικαιώματος ή απάτη — Εν λόγω υπήκοοι οι οποίοι είναι κάτοχοι ισχύοντος δελτίου διαμονής χορηγηθέντος από άλλο κράτος μέλος — Εθνική νομοθεσία βάσει της οποίας, για λόγους γενικής προλήψεως, για την είσοδο στην εθνική επικράτεια απαιτείται η προηγούμενη χορήγηση αδείας εισόδου — Δεν επιτρέπεται

(Πρωτόκολλο αριθ. 20, προσαρτημένο στις Συνθήκες ΕΕ και ΛΕΕ· οδηγία 2004/38 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρα 10 και 35)

4.        Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Αρχές — Απαγόρευση καταχρήσεως δικαιώματος

1.        Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψεις 33-38)

2.        Οι διατάξεις περί δικαιώματος εισόδου που προβλέπει το άρθρο 5 της οδηγίας 2004/38, σχετικά με το δικαίωμα των πολιτών της Ένωσης και των μελών των οικογενειών τους να κυκλοφορούν και να διαμένουν ελεύθερα στην επικράτεια των κρατών μελών, αφορούν τα «κράτη μέλη» και δεν διακρίνουν αναλόγως του κράτους μέλους εισόδου, ιδίως, καθόσον προβλέπουν ότι η κατοχή ισχύοντος δελτίου διαμονής, όπως διαλαμβάνεται στο άρθρο 10 της οδηγίας αυτής, απαλλάσσει τα μέλη της οικογένειας πολίτη της Ένωσης τα οποία δεν έχουν την ιθαγένεια κράτους μέλους από την υποχρέωση να λάβουν θεώρηση εισόδου. Ως εκ τούτου, ουδόλως προκύπτει από το εν λόγω άρθρο 5 ότι το δικαίωμα εισόδου των μελών της οικογένειας πολίτη της Ένωσης τα οποία δεν έχουν την ιθαγένεια κράτους μέλους αφορά μόνον τα λοιπά κράτη μέλη εξαιρουμένου του κράτους μέλους καταγωγής του πολίτη της Ένωσης.

(βλ. σκέψη 41)

3.        Τόσο το άρθρο 35 της οδηγίας 2004/38, σχετικά με το δικαίωμα των πολιτών της Ένωσης και των μελών των οικογενειών τους να κυκλοφορούν και να διαμένουν ελεύθερα στην επικράτεια των κρατών μελών, όσο και το άρθρο 1 του πρωτοκόλλου αριθ. 20, για την εφαρμογή ορισμένων πτυχών του άρθρου 26 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιρλανδία, έχουν την έννοια ότι δεν επιτρέπουν σε κράτος μέλος να επιβάλει, επιδιώκοντας την επίτευξη σκοπού γενικής προλήψεως, στα μέλη της οικογένειας πολίτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα οποία δεν έχουν την ιθαγένεια κράτους μέλους και κατέχουν ισχύον δελτίο διαμονής που χορήγησαν οι αρχές άλλου κράτους μέλους βάσει του άρθρου 10 της οδηγίας 2004/38 την υποχρέωση να κατέχουν, βάσει του εθνικού δικαίου, άδεια εισόδου, όπως είναι η οικογενειακή άδεια Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ), προκειμένου να μπορούν να εισέλθουν στην επικράτειά του.

Συγκεκριμένα, αφενός, τα μέτρα που λαμβάνουν οι εθνικές αρχές, βάσει του άρθρου 35 της οδηγίας 2004/38, προκειμένου να αρνούνται, να καταργούν ή να ανακαλούν δικαίωμα παρεχόμενο βάσει της οδηγίας αυτής πρέπει να στηρίζονται σε ατομική εξέταση της συγκεκριμένης περιπτώσεως. Μέτρα με τα οποία επιδιώκεται η επίτευξη σκοπού γενικής προλήψεως περιπτώσεων καταχρήσεως δικαιώματος ή απάτης, λόγω του αυτόματου χαρακτήρα τους, καθιστούν δυνατό στα κράτη μέλη να μην εφαρμόζουν τις διατάξεις της οδηγίας 2004/38, θίγοντας την ίδια την ουσία του θεμελιώδους ατομικού δικαιώματος των πολιτών της Ένωσης να κυκλοφορούν και να διαμένουν ελεύθερα στο έδαφος των κρατών μελών, καθώς και των παρεπομένων δικαιωμάτων των οποίων απολαύουν τα μέλη των οικογενειών των πολιτών αυτών τα οποία δεν έχουν την ιθαγένεια κράτους μέλους.

Αφετέρου, το άρθρο 1 του πρωτοκόλλου αριθ. 20 επιτρέπει στο Ηνωμένο Βασίλειο να διακριβώνει αν πρόσωπο που επιθυμεί να εισέλθει στην επικράτεια της εν λόγω χώρας πληροί πράγματι τις προϋποθέσεις εισόδου, ιδίως δε εκείνες τις οποίες προβλέπει το δίκαιο της Ένωσης. Αντιθέτως, βάσει του εν λόγω άρθρου 1 δεν επιτρέπεται στο κράτος μέλος αυτό να καθορίζει τις προϋποθέσεις εισόδου των προσώπων που έχουν δικαίωμα εισόδου βάσει του δικαίου της Ένωσης και, ειδικότερα, να τους επιβάλλει επιπλέον ή διαφορετικές προϋποθέσεις εισόδου από εκείνες τις οποίες προβλέπει το δίκαιο της Ένωσης.

(βλ. σκέψεις 52, 56-58, 64, 66 και διατακτ.)

4.        Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψη 54)