WYROK TRYBUNAŁU (wielka izba)
z dnia 26 marca 2019 r.(*)
Odesłanie prejudycjalne – Obywatelstwo Unii Europejskiej – Prawo obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich – Dyrektywa 2004/38/WE – Członkowie rodziny obywatela Unii – Artykuł 2 pkt 2 lit. c) – Pojęcie „bezpośredniego zstępnego” – Dziecko pozostające pod stałą opieką prawną w ramach algierskiego systemu kafali (oddanie na wychowanie) – Artykuł 3 ust. 2 lit. a) – Inni członkowie rodziny – Artykuł 7, art. 24 ust. 2 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej – Życie rodzinne – Najlepszy interes dziecka
W sprawie C‑129/18
mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 TFUE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Supreme Court of the United Kingdom (sąd najwyższy Zjednoczonego Królestwa) postanowieniem z dnia 14 lutego 2018 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 19 lutego 2018 r., w postępowaniu:
SM
przeciwko
Entry Clearance Officer, UK Visa Section,
przy udziale
Coram Children’s Legal Centre (CCLC),
AIRE Centre,
TRYBUNAŁ (wielka izba),
w składzie: K. Lenaerts, prezes, R. Silva de Lapuerta, wiceprezes, A. Arabadjiev, A. Prechal, M. Vilaras i K. Jürimäe (sprawozdawca), prezesi izb, A. Rosas, E. Juhász, M. Ilešič, D. Šváby, C.G. Fernlund, S.N. Piçarra i L.S. Rossi, sędziowie,
rzecznik generalny: M. Campos Sánchez-Bordona,
sekretarz: L. Hewlett, główny administrator,
uwzględniając pisemny etap postępowania i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 4 grudnia 2018 r.,
rozważywszy uwagi przedstawione:
– w imieniu SM przez T. Mumana i R. de Mella, barristers, a także przez L. Tang, solicitor,
– w imieniu Coram Children’s Legal Centre (CCLC) przez M.S. Gilla, QC, oraz N. Acharyę i S. Freeman, solicitors,
– w imieniu AIRE Centre przez A. O’Neilla, QC, D. Chirica oraz C. Robinson, barristers, A. Lidbettera, M. Evansa, L. Nassif, C. Hall, Ch. Iacono, A. Thornton, M. Papadouli i A. Tidonę, solicitors, L. Van den Hendego, advocaat, oraz N. Mole, SC,
– w imieniu rządu Zjednoczonego Królestwa przez F. Shibliego oraz R. Fadoju, działających w charakterze pełnomocników, wspieranych przez B. Kennelly’ego, QC,
– w imieniu rządu belgijskiego przez M. Jacobs oraz L. Van den Broeck, działające w charakterze pełnomocników, wspierane przez E. Derriksa, avocate,
– w imieniu rządu czeskiego przez M. Smolka i J. Vláčila, działających w charakterze pełnomocników,
– w imieniu rządu niemieckiego przez T. Henzego i R. Kanitza, działających w charakterze pełnomocników,
– w imieniu rządu niderlandzkiego przez J.M. Hoogvelda i M.K. Bulterman, działających w charakterze pełnomocników,
– w imieniu rządu polskiego przez B. Majczynę, działającego w charakterze pełnomocnika,
– w imieniu Komisji Europejskiej przez E. Montaguti i M. Wilderspina, działających w charakterze pełnomocników,
po zapoznaniu się z opinią rzecznika generalnego na posiedzeniu w dniu 26 lutego 2019 r.,
wydaje następujący
Wyrok
1 Niniejszy wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy wykładni art. 2 pkt 2 lit. c), a także art. 27 i 35 dyrektywy 2004/38/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich, zmieniającej rozporządzenie (EWG) nr 1612/68 i uchylającej dyrektywy 64/221/EWG, 68/360/EWG, 72/194/EWG, 73/148/EWG, 75/34/EWG, 75/35/EWG, 90/364/EWG, 90/365/EWG i 93/96/EWG (Dz.U. 2004, L 158, s. 77).
2 Wniosek ten został złożony w ramach sporu między SM, obywatelką algierską, a Entry Clearance Officer, UK Visa Section (urzędnikiem odpowiedzialnym za rozpatrywanie wniosków o zezwolenie na wjazd, wydział wizowy, Zjednoczone Królestwo) (zwanym dalej „urzędnikiem właściwym w zakresie zezwolenia na wjazd”), w przedmiocie odmowy przez tego ostatniego przyznania SM zezwolenia na wjazd na terytorium Zjednoczonego Królestwa w charakterze adoptowanego dziecka obywatela Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG).
Ramy prawne
Prawo międzynarodowe
Konwencja haska z 1993 r.
3 Konwencja o ochronie dzieci i współpracy w dziedzinie przysposobienia międzynarodowego sporządzona w Hadze w dniu 29 maja 1993 r. (zwana dalej „konwencją haską z 1993 r.”) została ratyfikowana przez wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej.
4 Zgodnie z art. 1 lit. a) i b) tej konwencji jej celem jest stworzenie zabezpieczeń gwarantujących, by przysposobienia międzynarodowe były dokonywane w najlepszym interesie dziecka i z poszanowaniem jego fundamentalnych praw, uznanych w prawie międzynarodowym, a także stworzenie systemu współpracy między umawiającymi się państwami w celu zapewnienia korzystania z tych zabezpieczeń, tym samym zaś zapobiegania uprowadzeniu i sprzedaży dzieci oraz handlowaniu nimi.
5 Na mocy art. 2 ust. 2 wspomnianej konwencji „odnosi się [ona] jedynie do tych przysposobień, które tworzą stosunek pokrewieństwa”.
Konwencja haska z 1996 r.
6 Konwencja o jurysdykcji, prawie właściwym, uznawaniu, wykonywaniu i współpracy w zakresie odpowiedzialności rodzicielskiej oraz środków ochrony dzieci, sporządzona w Hadze w dniu 19 października 1996 r. (zwana dalej „konwencją haską z 1996 r.”) została ratyfikowana przez wszystkie państwa członkowskie Unii.
7 Konwencja ta zawiera postanowienia mające na celu wzmocnienie ochrony dzieci w sytuacjach o charakterze międzynarodowym oraz uniknięcie kolizji między systemami prawnymi państw sygnatariuszy w zakresie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania środków ochrony dzieci.
8 Zgodnie z art. 3 lit. e) wspomnianej konwencji środki ochrony dzieci mogą w szczególności dotyczyć „umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej lub w placówce opiekuńczej albo opieki nad nim przez kafala lub podobną instytucję”.
9 Artykuł 4 lit. b) tej konwencji wyklucza z zakresu jej stosowania „orzecze[nia] w sprawach adopcji, środk[ów] przygotowujących do adopcji, jak również unieważnienia i odwołania adopcji”.
10 Artykuł 33 konwencji haskiej z 1996 r. przewiduje procedurę, jaką należy zastosować jednocześnie w państwie pochodzenia oraz w państwie przyjmującym dziecko do celów międzynarodowego umieszczenia dziecka poza rodziną, w tym w przypadku „sprawowanie opieki nad nim przez kafala”.
Prawo unijne
11 Motywy 5, 6 i 31 dyrektywy 2004/38 brzmią następująco:
„(5) Prawo wszystkich obywateli Unii do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich powinno być również zagwarantowane członkom ich rodzin bez względu na przynależność państwową, aby korzystanie z niego mogło opierać się na obiektywnych warunkach wolności i godności. […]
(6) Aby utrzymać szeroko pojętą jedność rodziny oraz bez uszczerbku dla zakazu dyskryminacji ze względu na przynależność państwową, przyjmujące państwo członkowskie powinno zbadać w oparciu o własne ustawodawstwo sytuację osób, które nie są objęte definicją członka rodziny na mocy niniejszej dyrektywy i nie korzystają z automatycznego prawa do wjazdu i pobytu w przyjmującym państwie członkowskim, w celu podjęcia decyzji, czy można udzielić takim osobom pozwolenia na wjazd i pobyt ze względu na ich związek z obywatelem Unii lub wszelkie inne okoliczności, na przykład zależność finansową lub fizyczną od tego obywatela Unii.
[…]
(31) Niniejsza dyrektywa przestrzega podstawowych praw i wolności oraz stosuje się do zasad uznanych w szczególności przez Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej. […]”.
12 Artykuł 2 tej dyrektywy, zatytułowany „Definicje”, w pkt 2 lit. c) przewiduje:
„Do celów niniejszej dyrektywy:
[…]
2) »członek rodziny« oznacza:
[…]
c) bezpośrednich zstępnych, którzy nie ukończyli dwudziestego pierwszego roku życia lub pozostają na utrzymaniu, oraz tych współmałżonka lub partnera, jak zdefiniowano w lit. b)”.
13 Artykuł 3 wspomnianej dyrektywy, zatytułowany „Beneficjenci”, stanowi:
„1. Niniejszą dyrektywę stosuje się w odniesieniu do wszystkich obywateli Unii, którzy przemieszczają się do innego państwa członkowskiego lub przebywają w innym państwie członkowskim niż państwo członkowskie, którego są obywatelami, oraz do członków ich rodziny, jak zdefiniowano w art. 2 [pkt] 2, którzy im towarzyszą lub do nich dołączają.
2. Bez uszczerbku dla jakiegokolwiek osobistego prawa do swobodnego przemieszczania się i pobytu zainteresowanych osób przyjmujące państwo członkowskie, zgodnie ze swoim ustawodawstwem krajowym, ułatwia wjazd i pobyt następujących osób:
a) wszelkich innych członków rodziny, bez względu na ich przynależność państwową, którzy nie są objęci definicją określoną w art. 2 [pkt 2], a w kraju, z którego przybyli, pozostają na utrzymaniu lub są członkami gospodarstwa domowego obywatela Unii [posiadającego] pierwotne prawo pobytu, lub gdzie istnieją poważne względy zdrowotne ściśle wymagające osobistej opieki obywatela Unii nad członkiem rodziny;
[…]
Przyjmujące państwo członkowskie dokonuje szczegółowej analizy osobistych okoliczności i uzasadnia każdą odmowę wjazdu lub pobytu wobec tych osób”.
14 Artykuł 7 ust. 2 tej samej dyrektywy stanowi:
„Prawo pobytu przewidziane w ust. 1 rozciąga się na członków rodziny, którzy nie są obywatelami jednego z państw członkowskich, towarzyszących lub dołączających do obywatela Unii w przyjmującym państwie członkowskim, o ile tacy obywatele Unii spełniają warunki określone w ust. 1 lit. a), b) lub c)”.
15 Artykuł 27 dyrektywy 2004/38 ustanawia ogólne zasady ograniczeń w prawie wjazdu i prawie pobytu uzasadnionych względami porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia publicznego.
16 Artykuł 35 wspomnianej dyrektywy, zatytułowany „Nadużycie praw”, stanowi:
„Państwa członkowskie mogą przyjąć niezbędne środki w celu odmowy, zniesienia lub wycofania jakiegokolwiek prawa przyznanego niniejszą dyrektywą w przypadku nadużycia praw lub oszustw, na przykład małżeństw fikcyjnych. Wszelkie środki tego typu muszą być proporcjonalne i podlegają zabezpieczeniom proceduralnym przewidzianym w art. 30 i 31”.
Prawo Zjednoczonego Królestwa
Przepisy w zakresie imigracji
17 Na mocy Immigration (European Economic Area) Regulations 2006 [rozporządzenia imigracyjnego z 2006 r. (Europejski Obszar Gospodarczy)] w brzmieniu mającym zastosowanie do sporu w postępowaniu głównym (zwanego dalej „rozporządzeniem z 2006 r.”) dokonano transpozycji dyrektywy 2004/38 do prawa Zjednoczonego Królestwa.
18 Artykuł 7 rozporządzenia z 2006 r. stanowił:
„1. Z zastrzeżeniem ust. 2 do celów niniejszego rozporządzenia następujące osoby są uznawane za członków rodziny innej osoby:
[…]
b) jej bezpośredni zstępni i bezpośredni zstępni współmałżonka lub partnera cywilnego, którzy:
(i) nie ukończyli dwudziestego pierwszego roku życia; lub
(ii) pozostają na jej utrzymaniu lub na utrzymaniu jej współmałżonka lub partnera cywilnego […]”.
19 Artykuł 8 rozporządzenia z 2006 r. definiuje „członków rodziny rozszerzonej” w następujący sposób:
„1. Do celów niniejszego rozporządzenia »członek rodziny rozszerzonej« oznacza każdą osobę, która nie jest członkiem rodziny obywatela EOG zgodnie z art. 7 ust. 1 lit. a), b) lub c) i która spełnia wymogi przewidziane w ust. 2, 3, 4 lub 5.
2. Dana osoba spełnia wymóg przewidziany w niniejszym ustępie, jeśli jest krewnym obywatela EOG, jego współmałżonka lub partnera cywilnego oraz:
a) mieszka w państwie [innym niż Zjednoczone Królestwo], w którym mieszka także obywatel EOG, i pozostaje na jego utrzymaniu lub jest członkiem jego gospodarstwa domowego;
b) spełniła wymóg przewidziany w lit. a) i towarzyszy obywatelowi EOG w Zjednoczonym Królestwie lub chce do niego dołączyć; lub
c) spełniła wymóg przewidziany w lit. a), dołączyła do obywatela EOG w Zjednoczonym Królestwie i nadal pozostaje na jego utrzymaniu lub jest członkiem jego gospodarstwa domowego.
[…]
6. Do celów niniejszego rozporządzenia »odnośnym obywatelem EOG« w stosunku do członka rodziny rozszerzonej jest obywatel EOG, który jest lub którego współmałżonek lub partner cywilny jest krewnym członka rodziny rozszerzonej do celów ust. 2, 3 lub 4, lub obywatel EOG, który jest partnerem członka rodziny rozszerzonej do celów ust. 5”.
20 Zgodnie z informacjami przekazanymi przez sąd odsyłający na mocy art. 12 ust. 1 rozporządzenia z 2006 r. urzędnik właściwy w zakresie zezwolenia na wjazd wydaje „zezwolenie rodzinne EOG” „członkowi rodziny” w przypadku, gdy zostaną spełnione określone warunki. Zgodnie z art. 12 ust. 2 tego rozporządzenia ten sam urzędnik może wydać takie zezwolenie „członkowi rodziny rozszerzonej”, jeśli warunki te są spełnione lub, we wszystkich przypadkach, gdy uzna wydanie takiego zezwolenia za stosowne.
Przepisy w zakresie imigracji
21 Na podstawie sekcji 83 Adoption and Children Act 2002 (ustawy z 2002 r. o adopcji i dzieciach) czynem zabronionym jest sprowadzenie dziecka do Zjednoczonego Królestwa w celu dokonania adopcji na jego terytorium lub sprowadzenie dziecka po dokonaniu adopcji w innym państwie, jeśli nie zostały spełnione przepisy Adoption with a Foreign Element Regulations 2005 (rozporządzenia z 2005 r. w sprawie adopcji z elementem zagranicznym). Rozporządzenie to wymaga w szczególności, aby brytyjska agencja adopcyjna dokonała oceny, czy osoby zamierzające dokonać adopcji są ku temu odpowiednie. Wymóg ten nie dotyczy jednak adopcji dokonywanych na podstawie konwencji haskiej z 1993 r., którą wdrożono do prawa Zjednoczonego Królestwa na mocy Adoption (Intercountry Aspects) Act 1999 [ustawy z 1999 r. o adopcji (aspekty międzynarodowe)].
22 Artykuł 66 ust. 1 ustawy z 2002 r. o adopcji i dzieciach zawiera wykaz adopcji, które na gruncie prawa Anglii i Walii traktowane są jako przyznające dziecku status dziecka adoptowanego. Kafala (oddanie na wychowanie) nie została wymienione w tym wykazie.
Spór w postępowaniu głównym i pytanie prejudycjalne
23 M. i M. są obywatelami francuskimi, którzy zawarli związek małżeński w Zjednoczonym Królestwie w 2001 r. W 2009 r. udali się do Algierii, w celu poddania się ocenie, czy nadają się, by być opiekunami dziecka w ramach algierskiego systemu kafali. Po przeprowadzeniu tej oceny zostali uznani za „nadających się” do przyjęcia dziecka w ramach tego systemu.
24 SM, urodzona w Algierii w dniu 27 czerwca 2010 r., została porzucona przez rodziców biologicznych po urodzeniu.
25 Małżonkowie M. wystąpili o przyznanie im statusu opiekunów SM w ramach algierskiego systemu kafali.
26 Po złożeniu tego wniosku rozpoczął bieg trzymiesięczny termin, w którym rodzice biologiczni SM mogli zmienić decyzję o jej porzuceniu, czego nie uczynili.
27 Aktem wydanym w dniu 22 marca 2011 r. przez prezesa sądu w Bufariku (Algieria) SM została umieszczona pod opieką małżonków M., którym powierzono wykonywanie władzy rodzicielskiej na mocy prawa algierskiego. Zgodnie z tym aktem małżonkowie M. zobowiązali się do „zapewnienia dziecku […] wykształcenia w duchu islamu, [do] utrzymywania go w dobrej kondycji fizycznej i psychicznej, zaspokajając jego potrzeby, troszcząc się o jego edukację, traktując je tak, jakby byli rodzicami biologicznymi, [do] chronienia go, [do] występowania w jego obronie przed sądami [oraz do] przejmowania odpowiedzialności cywilnej za działania wyrządzające szkodę”. Akt ten upoważnia małżonków M. do uzyskiwania dodatków rodzinnych, dotacji i zasiłków, do podpisywania dokumentów administracyjnych i podróży oraz do podróżowania z SM poza Algierią.
28 Orzeczeniem sądu w Tizi Wuzu (Algieria) z dnia 3 maja 2011 r. nazwisko SM w brzmieniu, w jakim figurowało w jej akcie urodzenia, zostało zmienione i zastąpione nazwiskiem małżonków M.
29 W październiku 2011 r. M. powrócił do Zjednoczonego Królestwa, gdzie korzysta z prawa stałego pobytu ze względów zawodowych. M. pozostała w Algierii z SM.
30 W maju 2012 r. SM złożyła wniosek o zezwolenie na wjazd do Zjednoczonego Królestwa jako dziecko adoptowane obywatela EOG. Jej wniosek został odrzucony przez urzędnika właściwego w zakresie zezwolenia na wjazd na tej podstawie, że opieka w ramach algierskiego systemu kafali nie jest uznawana za adopcję w rozumieniu prawa Zjednoczonego Królestwa oraz że nie złożono żadnego wniosku o przysposobienie międzynarodowe.
31 SM zaskarżyła tę decyzję do First-tier Tribunal (Immigration and Asylum Chamber) [sądu pierwszej instancji (wydział ds. imigracji i azylu), Zjednoczone Królestwo]. Wyrokiem z dnia 7 października 2013 r. skarga ta została oddalona. Sąd ten stwierdził, że SM nie spełnia przesłanek uznania jej za dziecko adoptowane zgodnie z przepisami Zjednoczonego Królestwa w zakresie imigracji ani za członka rodziny, członka rodziny rozszerzonej lub za dziecko adoptowane przez obywatela EOG w rozumieniu rozporządzenia z 2006 r.
32 Wspomniany sąd uznał ponadto, że małżonkowie M. podjęli kroki w Algierii w celu uzyskania pieczy nad dzieckiem w ramach systemu kafala po tym, jak dowiedzieli się, że łatwiej im będzie uzyskać pieczę nad dzieckiem w tym państwie niż w Zjednoczonym Królestwie. Sąd ten stwierdził również, że proces oceny ich zdolności do bycia opiekunami, po którego przeprowadzeniu zostali uznani za „nadających się” do przyjęcia dziecka w ramach algierskiego systemu kafali, był „ograniczony”.
33 SM odwołała się od tego orzeczenia do Upper Tribunal (Immigration and Asylum Chamber) [sądu wyższej instancji (wydział ds. imigracji i azylu), Zjednoczone Królestwo]. Wyrokiem z dnia 14 maja 2014 r. sąd ten uwzględnił odwołanie SM, stwierdzając, że o ile nie można jej uznać za „członka rodziny” obywatela Unii w rozumieniu art. 7 rozporządzenia z 2006 r., o tyle jest ona „członkiem rodziny rozszerzonej” takiego obywatela w rozumieniu art. 8 tego rozporządzenia.
34 Urzędnik właściwy w zakresie zezwolenia na wjazd wniósł apelację od tego ostatniego wyroku do Court of Appeal (England & Wales) (Civil Division) [sądu apelacyjnego (Anglia i Walia) (wydział cywilny), Zjednoczone Królestwo]. Wyrokiem z dnia 4 listopada 2015 r. ten ostatni sąd uwzględnił apelację, uznając w szczególności, że SM nie była „bezpośrednim zstępnym” obywatela Unii w rozumieniu art. 2 pkt 2 lit. c) dyrektywy 2004/38, ponieważ nie została adoptowana w formie uznanej prawem Zjednoczonego Królestwa. Sąd ten orzekł ponadto, że SM nie może również zostać objęta zakresem stosowania art. 3 ust. 2 akapit pierwszy lit. a) tej dyrektywy jako „inny członek rodziny” obywatela Unii.
35 SM zezwolono na wszczęcie postępowania przed sądem odsyłającym, Supreme Court of the United Kingdom (sądem najwyższym Zjednoczonego Królestwa).
36 Zdaniem sądu odsyłającego SM powinna co najmniej zostać uznana za „innego członka rodziny” obywatela Unii w rozumieniu art. 3 ust. 2 akapit pierwszy lit. a) dyrektywy 2004/38. W istocie pojęcie to jest wystarczająco szerokie, by objąć dziecko, w stosunku do którego obywatel Unii posiada władzę rodzicielską na mocy prawa państwa pochodzenia dziecka, i to nawet wówczas, gdy nie istnieje żadna więź biologiczna ani adopcyjna między dzieckiem a tym obywatelem. SM jest w Algierii na utrzymaniu gospodarstwa domowego małżonków M., którego stanowi ona część.
37 Niemniej jednak sąd ten jest zdania, że art. 3 ust. 2 akapit pierwszy lit. a) tej dyrektywy znajduje zastosowanie tylko w przypadku, gdy SM nie posiada prawa wjazdu do Zjednoczonego Królestwa jako „bezpośredni zstępny” obywatela Unii w rozumieniu art. 2 pkt 2 lit. c) tej dyrektywy.
38 W tym względzie sąd odsyłający zastanawia się, czy dziecko umieszczone w systemie opieki, takim jak algierska kafala, objęte jest zakresem pojęcia „bezpośredniego zstępnego” w rozumieniu art. 2 pkt 2 lit. c) dyrektywy 2004/38.
39 Według sądu odsyłającego odpowiedź twierdząca na to pytanie mogłaby wynikać z pkt 2.1.2 komunikatu Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady na temat wytycznych w celu skuteczniejszej transpozycji i stosowania dyrektywy 2004/38 [COM(2009) 313 wersja ostateczna], który obejmował zakresem pojęcia „bezpośredniego zstępnego” „osoby nieletnie pod stałą pieczą opiekuna prawnego”.
40 Taką odpowiedź można byłoby również oprzeć na okoliczności, że w braku jakiegokolwiek odesłania w art. 2 pkt 2 lit. c) dyrektywy 2004/38 do prawa państw członkowskich pojęcie „bezpośredniego zstępnego” należy poddać wykładni autonomicznej, jednolitej i zgodnej z celami tej dyrektywy. Tymczasem mogłoby dojść do utrudnienia swobodnego przepływu obywateli Unii, gdyby państwa członkowskie miały swobodę uznawania za bezpośrednich zstępnych dzieci umieszczonych w algierskim systemie kafali.
41 Sąd krajowy zauważa jednak również, że wykładnia autonomiczna tego pojęcia niekoniecznie musi być szeroka i że wykładnia, wedle której dziecko umieszczone w algierskim systemie kafali uznaje się za „bezpośredniego zstępnego”, mogłaby doprowadzić do umieszczania dzieci w rodzinach, które zgodnie z prawem przyjmującego państwa członkowskiego są uznawane za nieodpowiednie do przyjmowania dzieci. Wykładnia taka mogłaby również rodzić ryzyko wykorzystania, nadużycia i handlu dziećmi, a celem konwencji haskiej z 1993 r. jest właśnie uniemożliwienie tych praktyk i zniechęcanie do nich.
42 Sąd odsyłający zastanawia się zatem, czy prawo wjazdu – na terytorium państwa członkowskiego przyjmującego obywatela Unii – dziecka umieszczonego w algierskim systemie kafali może być ograniczone na mocy artykułów 27 i 35 dyrektywy 2004/38, jeżeli dziecko jest ofiarą wykorzystania, nadużycia lub handlu ludźmi lub jest narażone na takie ryzyko. Ponadto sąd ten zastanawia się, czy do celów stosowania art. 2 pkt 2 lit. c) tej dyrektywy państwo członkowskie może zbadać, czy podczas umieszczenia dziecka pod opieką uwzględniono najlepszy interes dziecka.
43 W tych okolicznościach Supreme Court of the United Kingdom (sąd najwyższy Zjednoczonego Królestwa) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami prejudycjalnymi:
„1) Czy dziecko pozostające pod stałą opieką prawną obywatela lub obywateli Unii, w ramach instytucji kafala lub innego analogicznego reżimu przewidzianego w prawie państwa jego pochodzenia, jest »bezpośrednim zstępnym« w rozumieniu art. 2 ust. 2 lit. c) dyrektywy 2004/38?
2) Czy inne przepisy tej dyrektywy, w szczególności jej art. 27 i 35, mogą być interpretowane w ten sposób, że można odmówić wjazdu na terytorium kraju takim dzieciom, jeśli są ofiarami wykorzystania, nadużycia lub handlu ludźmi, lub są narażone na takie ryzyko?
3) Czy przed uznaniem dziecka niebędącego spokrewnionym zstępnym [obywatela Unii] za bezpośredniego zstępnego w rozumieniu art. 2 ust. 2 lit. c) dyrektywy 2004/38 państwo członkowskie jest uprawnione do zbadania, czy procedura umieszczenia dziecka pod opieką lub pieczą tego [obywatela Unii] zapewniała należyte uwzględnienie najlepszych interesów tego dziecka?”.
W przedmiocie pytań prejudycjalnych
W przedmiocie pytania pierwszego
44 Poprzez pytanie pierwsze sąd odsyłający dąży w istocie do ustalenia, czy pojęcie „bezpośredniego zstępnego” obywatela Unii, o którym mowa w art. 2 pkt 2 lit. c) dyrektywy 2004/38, należy interpretować w ten sposób, że obejmuje ono dziecko umieszczone pod stałą prawną opieką obywatela lub obywateli Unii w ramach algierskiej kafali.
45 Tytułem wstępu, z akt sprawy przedstawionych Trybunałowi wynika – jak zauważył rzecznik generalny w pkt 36–38 opinii – że kafala jest, na mocy prawa algierskiego, zobowiązaniem osoby dorosłej, po pierwsze, do zapewnienia utrzymania, edukacji i ochrony dziecka, w taki sam sposób, jak czyniłby to rodzic dla swojego dziecka, a po drugie, do sprawowania opieki prawnej nad tym dzieckiem. W przeciwieństwie do adopcji, która jest zakazana prawem algierskim, umieszczenie dziecka w ramach kafali nie przyznaje dziecku statusu spadkobiercy opiekuna. Ponadto kafala ustaje wraz z osiągnięciem przez dziecko pełnoletniości i może zostać odwołana na wniosek rodziców biologicznych lub opiekuna.
46 Wszystkie rządy, które przedstawiły uwagi na piśmie, podkreślają, że pojęcie „bezpośredniego zstępnego” w rozumieniu art. 2 pkt 2 lit. c) dyrektywy 2004/38 wymaga istnienia więzi pokrewieństwa, biologicznego lub adopcyjnego, między dzieckiem a obywatelem Unii. Zdaniem tych rządów pojęcie to nie może w związku z tym obejmować dziecka umieszczonego w algierskim systemie kafali, ponieważ ten system nie tworzy takiej więzi między dzieckiem a jego opiekunem.
47 Natomiast SM Coram Children’s Legal Centre (CCLC), AIRE Centre i Komisja Europejska są zdania, że pojęcie „bezpośredniego zstępnego” może obejmować dziecko, w odniesieniu do którego obywatel Unii sprawuje stałą opiekę prawną, taką jak algierska kafala. Wykładnia ta nasuwa się zasadniczo, aby chronić, w najlepszym interesie tego dziecka, życie rodzinne, jakie dziecko prowadzi ze swym opiekunem.
48 W tym zakresie należy przypomnieć, że zgodnie z art. 3 ust. 1 dyrektywy 2004/38 znajduje ona zastosowanie do wszystkich obywateli Unii, którzy przemieszczają się do innego państwa członkowskiego lub przebywają w innym państwie członkowskim niż państwo członkowskie, którego są obywatelami, oraz do członków ich rodziny, jak zdefiniowano w art. 2 pkt 2 tej dyrektywy, którzy im towarzyszą lub do nich dołączają.
49 Wśród tych członków rodziny obywatela Unii znajdują się w szczególności, zgodnie z art. 2 pkt 2 lit. c) dyrektywy 2004/38, jego „bezpośredni zstępni”, którzy nie ukończyli dwudziestego pierwszego roku życia lub pozostają na utrzymaniu.
50 Przepis ten nie zawiera żadnego wyraźnego odesłania do prawa państw członkowskich w celu określenia znaczenia i zakresu pojęcia „bezpośredniego zstępnego”. W tych okolicznościach zarówno względy jednolitego stosowania prawa Unii, jak i zasady równości wskazują na to, że treści wspomnianego przepisu należy nadać w całej Unii autonomiczną i jednolitą wykładnię (zob. podobnie wyrok z dnia 21 grudnia 2011 r., Ziolkowski i Szeja, C‑424/10 i C‑425/10, EU:C:2011:866, pkt 32).
51 Ponadto dyrektywa 2004/38 nie zawiera żadnej definicji pojęcia „bezpośredniego zstępnego” w rozumieniu jej art. 2 pkt 2 lit. c). W takich okolicznościach zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału przy dokonywaniu wykładni tego przepisu prawa Unii należy uwzględniać nie tylko jego brzmienie, lecz także jego kontekst oraz cele regulacji, której część on stanowi (wyrok z dnia 7 października 2010 r., Lassal, C‑162/09, EU:C:2010:592, pkt 49).
52 W tym względzie należy zauważyć, że pojęcie „bezpośredniego zstępnego” odnosi się ogólnie do istnienia więzi pokrewieństwa w linii prostej, który łączy daną osobę z inną osobą. Wobec braku jakiejkolwiek więzi pokrewieństwa pomiędzy obywatelem Unii a danym dzieckiem nie może ono zostać uznane za „bezpośredniego zstępnego” tego obywatela w rozumieniu dyrektywy 2004/38.
53 O ile pojęcie to dotyczy w pierwszej kolejności istnienia biologicznej więzi pokrewieństwa, o tyle należy przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem dyrektywa 2004/38 zmierza do ułatwienia wykonywania podstawowego i indywidualnego prawa do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich, które jest bezpośrednio przyznane obywatelom Unii na podstawie art. 21 ust. 1 TFUE, i że ma ona na celu w szczególności wzmocnienie wspomnianego prawa (wyroki: z dnia 12 marca 2014 r., O. i B., C‑456/12, EU:C:2014:135, pkt 35; a także z dnia 5 czerwca 2018 r., Coman i in., C‑673/16, EU:C:2018:385, pkt 18). Biorąc pod uwagę te cele, przepisy dyrektywy 2004/38, w tym jej art. 2 pkt 2, należy interpretować szeroko (zob. podobnie wyroki: z dnia 16 stycznia 2014 r., Reyes, C‑423/12, EU:C:2014:16, pkt 23; z dnia 10 lipca 2014 r., Ogieriakhi, C‑244/13, EU:C:2014:2068, pkt 40).
54 W związku z tym należy uznać, że pojęcie „więzi pokrewieństwa”, o którym mowa w pkt 52 niniejszego wyroku, należy rozumieć szeroko, wobec czego obejmuje ono każdą więź pokrewieństwa, czy to biologiczną czy też prawną. Z powyższego wynika, że pojęcie „bezpośredniego zstępnego” obywatela Unii w rozumieniu art. 2 pkt 2 lit. c) dyrektywy 2004/38 należy rozumieć w ten sposób, że obejmuje ono zarówno dziecko biologiczne, jak i dziecko adoptowane takiego obywatela, o ile ustalono, że adopcja tworzy prawną więź pokrewieństwa między danym dzieckiem a danym obywatelem Unii.
55 Natomiast ten sam wymóg szerokiej wykładni nie może uzasadniać wykładni takiej jak ta, która wynika z pkt 2.1.2 komunikatu COM(2009) 313 wersja ostateczna, zgodnie z którym dziecko pozostające pod opieką prawną obywatela Unii objęte jest zakresem pojęcia „bezpośredniego zstępnego” w rozumieniu art. 2 pkt 2 lit. c) dyrektywy 2004/38.
56 Ponieważ umieszczenie dziecka w algierskim systemie kafali nie tworzy więzi pokrewieństwa między dzieckiem a jego opiekunem, dziecko, takie jak SM, umieszczone pod opieką prawną obywateli Unii na podstawie tego systemu nie może być uznane za „bezpośredniego zstępnego” obywatela Unii w rozumieniu art. 2 pkt 2 lit. c) dyrektywy 2004/38.
57 Jednakże owo dziecko objęte jest, jak wskazał sąd odsyłający, pojęciem „innego członka rodziny”, o którym mowa w art. 3 ust. 2 lit. a) dyrektywy 2004/38.
58 Na mocy tego przepisu państwa członkowskie zgodnie ze swoim ustawodawstwem krajowym ułatwiają wjazd i pobyt „wszelkich innych członków rodziny, którzy […] w kraju, z którego przybyli, pozostają na utrzymaniu lub są członkami gospodarstwa domowego obywatela Unii [posiadającego] pierwotne prawo pobytu”.
59 Sformułowania użyte we wspomnianym przepisie mogą w związku z tym obejmować sytuację dziecka, które zostało umieszczone pod opieką prawną obywateli Unii, taką jak algierska kafala, i którego utrzymanie, edukację i ochronę zapewniają wspomniani obywatele na mocy zobowiązania podjętego na podstawie prawa państwa pochodzenia dziecka.
60 Cel art. 3 ust. 2 lit. a) dyrektywy 2004/38 polega – jak wynika z motywu 6 tej dyrektywy – na „utrzyma[niu] szeroko pojęt[ej] jednoś[ci] rodziny” poprzez ułatwianie wjazdu i pobytu osób, które nie są objęte zawartą w art. 2 pkt 2 wspomnianej dyrektywy definicją „członka rodziny” obywatela, ale które jednak utrzymują z obywatelem Unii bliskie i trwałe więzi rodzinne ze względu na szczególne okoliczności faktyczne, takie jak zależność ekonomiczna, przynależność do gospodarstwa domowego lub poważne względy zdrowotne (wyrok z dnia 5 września 2012 r., Rahman i in., C‑83/11, EU:C:2012:519, pkt 32).
61 Zgodnie z orzecznictwem Trybunału art. 3 ust. 2 dyrektywy 2004/38 nakłada na państwa członkowskie obowiązek pewnego uprzywilejowania wniosków składanych przez obywateli państw trzecich, o których mowa w tym przepisie, w stosunku do wniosków o wjazd i pobyt składanych przez innych obywateli państw trzecich (zob. podobnie wyroki: z dnia 5 września 2012 r., Rahman i in., C‑83/11, EU:C:2012:519, pkt 21; z dnia 12 lipca 2018 r., Banger, C‑89/17, EU:C:2018:570, pkt 31).
62 W związku z tym zgodnie z tym przepisem państwa członkowskie muszą umożliwić osobom, o których mowa we wspomnianym przepisie, uzyskanie decyzji w przedmiocie ich wniosku opartej na szczegółowej analizie ich osobistych okoliczności, z uwzględnieniem różnych istotnych czynników i – w razie odmowy – uzasadnionej (zob. podobnie wyroki: z dnia 5 września 2012 r., Rahman i in., C‑83/11, EU:C:2012:519, pkt 22, 23; z dnia 12 lipca 2018 r., Banger, C‑89/17, EU:C:2018:570, pkt 38, 39).
63 Oczywiście każde państwo członkowskie dysponuje szerokim zakresem uznania co do wyboru czynników, jakie należy uwzględnić, o ile jego ustawodawstwo zawiera kryteria, które są zgodne ze zwykłym rozumieniem zawartego w art. 3 ust. 2 dyrektywy 2004/38 określenia „ułatwia” i które nie pozbawiają tego przepisu skuteczności (effet utile) (zob. podobnie wyroki: z dnia 5 września 2012 r., Rahman i in., C‑83/11, EU:C:2012:519, pkt 24; z dnia 12 lipca 2018 r., Banger, C‑89/17, EU:C:2018:570, pkt 40).
64 Jednakże, uwzględniając motyw 31 dyrektywy 2004/38, z tego zakresu uznania należy korzystać w świetle i z poszanowaniem postanowień Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej „kartą”) (zob. analogicznie wyrok z dnia 6 grudnia 2012 r., O i in., C‑356/11 i C‑357/11, EU:C:2012:776, pkt 79, 80 i przytoczone tam orzecznictwo).
65 W tym zakresie w art. 7 karty uznane zostało prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego. Jak wynika z wyjaśnień dotyczących karty praw podstawowych (Dz.U. 2007, C 303, s. 17), zgodnie z art. 52 ust. 3 karty prawa gwarantowane w jej art. 7 mają takie same znaczenie i zakres jak prawa gwarantowane w art. 8 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, podpisanej w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 r. (zob. podobnie wyroki: z dnia 5 października 2010 r., McB., C‑400/10 PPU, EU:C:2010:582, pkt 53; z dnia 5 czerwca 2018 r., Coman i in., C‑673/16, EU:C:2018:385, pkt 49).
66 Tymczasem z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka wynika, że rzeczywiste stosunki, jakie dziecko umieszczone w systemie kafali nawiązuje ze swym opiekunem, mogą zostać objęte zakresem pojęcia życia rodzinnego, biorąc pod uwagę czas zamieszkiwania razem, jakość stosunków, a także rolę pełnioną przez osobę dorosłą wobec dziecka (zob. podobnie wyrok ETPC z dnia 16 grudnia 2014 r. w sprawie Chbihi Loudoudi i in. przeciwko Belgii, CE:ECHR:2014:1216JUD005226510, § 78). Zgodnie z tym orzecznictwem art. 8 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności chroni jednostki przed arbitralną ingerencją organów publicznych i nakłada na państwa członkowskie, tam gdzie doszło do wykształcenia się więzów rodzinnych, obowiązek umożliwiania zacieśniania tych więzów i przyznania ochrony prawnej umożliwiającej integrację dziecka w jego rodzinie (zob. podobnie wyroki ETPC: z dnia 4 października 2012 r. w sprawie Harroudj przeciwko Francji, CE:ECHR:2012:1004JUD004363109, §§ 40, 41; a także z dnia 16 grudnia 2014 r. w sprawie Chbihi Loudoudi i in. przeciwko Belgii, CE:ECHR:2014:1216JUD005226510, §§ 88, 89).
67 Artykuł 7 karty należy skądinąd rozpatrywać w związku z obowiązkiem uwzględnienia najlepszego interesu dziecka, uznanego w art. 24 ust. 2 karty (zob. podobnie wyroki: z dnia 27 czerwca 2006 r., Parlament/Rada, C‑540/03, EU:C:2006:429, pkt 58; z dnia 23 grudnia 2009 r., Detiček, C‑403/09 PPU, EU:C:2009:810, pkt 54; a także z dnia 10 maja 2017 r., Chavez-Vilchez i in., C‑133/15, EU:C:2017:354, pkt 70).
68 Właściwe organy krajowe, aby zapewnić przestrzeganie tych przepisów w ramach przysługującego ich zakresu uznania, mają obowiązek – przy wdrażaniu przewidzianego w art. 3 ust. 2 lit. a) dyrektywy 2004/38 obowiązku ułatwiania wjazdu i pobytu innych członków rodziny – przeprowadzenia zrównoważonej i racjonalnej oceny wszystkich aktualnych i stosownych okoliczności danego przypadku, przy uwzględnieniu wszystkich wchodzących w grę interesów, w szczególności najlepszego interesu dziecka (zob. analogicznie wyroki: z dnia 6 grudnia 2012 r., O i in., C‑356/11 i C‑357/11, EU:C:2012:776, pkt 81; z dnia 13 września 2016 r., Rendón Marín, C‑165/14, EU:C:2016:675, pkt 85; a także z dnia 13 września 2016 r., CS, C‑304/14, EU:C:2016:674, pkt 41).
69 W ramach tej oceny należy uwzględnić, między innymi, wiek, w jakim dziecko zostało umieszczone w algierskim systemie kafali, istnienie wspólnego życia dziecka, jakie dziecko prowadzi ze swymi opiekunami po umieszczeniu go w tym systemie, intensywność stosunków emocjonalnych, które zostały nawiązane między dzieckiem a jego opiekunami, poziom zależności dziecka od jego opiekunów w zakresie, w jakim sprawują oni nad nim władzę rodzicielską oraz ponoszą za nie odpowiedzialność prawną i finansową.
70 W ramach wspomnianej oceny należy również wziąć pod uwagę ewentualne indywidualne i konkretne ryzyko, że dane dziecko może być ofiarą nadużycia, wykorzystania lub handlu ludźmi. Ryzyka takiego nie można jednak domniemywać w świetle faktu, że procedura umieszczenia w algierskim systemie kafali opiera się na ocenie zdolności osoby dorosłej do prawowania opieki oraz interesu dziecka, która jest mniej szczegółowa niż procedura przeprowadzana w przyjmującym państwie członkowskim do potrzeb adopcji lub umieszczenia dziecka poza rodziną, ani w świetle faktu, że procedura przewidziana w konwencji haskiej z 1996 r. nie została zastosowana ze względu na brak ratyfikacji tej konwencji w danym państwie trzecim. Przeciwnie, takie okoliczności należy wyważyć z innymi istotnymi okolicznościami faktycznymi, takimi jak te przedstawione w poprzednim punkcie.
71 W przypadku, gdyby zostało ustalone, po przeprowadzeniu oceny okoliczności wspomnianych w pkt 69 i 70 niniejszego wyroku, że w sprawie w postępowaniu głównym dziecko umieszczone w algierskim systemie kafali i jego opiekunowie, obywatele Unii, prowadzą prawdziwe życie rodzinne i że to dziecko jest zależne od swoich opiekunów, wymogi związane z prawem podstawowym do poszanowania życia rodzinnego, w związku z obowiązkiem uwzględnienia najlepszego interesu dziecka, przemawiają co do zasady za przyznaniem prawa wjazdu i pobytu temu dziecku jako innemu członkowi rodziny obywatela Unii w rozumieniu art. 3 ust. 2 lit. a) dyrektywy 2004/38 w związku z art. 7 i art. 24 ust. 2 karty, aby umożliwić dziecku życie ze swoimi opiekunami w przyjmującym państwie członkowskim tych ostatnich.
72 Taki wniosek nasuwa się tym bardziej w przypadku, gdy z powodu odmowy przyznania dziecku umieszczonemu w algierskim systemie kafali prawa wjazdu i pobytu w przyjmującym państwie członkowskim jego opiekunów, obywateli Unii, opiekunowie ci nie mogliby w rzeczywistości prowadzić wspólnego życia w tym państwie członkowskim, ponieważ jeden z nich byłby zmuszony do pozostania wraz z dzieckiem w państwie trzecim pochodzenia dziecka, aby się nim zajmować.
73 W świetle całości powyższych rozważań na pytanie pierwsze należy odpowiedzieć w sposób następujący:
– zawarte w art. 2 pkt 2 lit. c) dyrektywy 2004/38 pojęcie „bezpośredniego zstępnego” obywatela Unii należy interpretować w ten sposób, że nie obejmuje ono dziecka umieszczonego pod stałą prawną opieką obywatela Unii w ramach algierskiej kafali, ponieważ to umieszczenie nie stwarza między nimi żadnej więzi pokrewieństwa;
– jednak do właściwych organów krajowych należy ułatwienie wjazdu i pobytu takiego dziecka jako innego członka rodziny obywatela Unii zgodnie z art. 3 ust. 2 lit. a) tej dyrektywy, w świetle art. 7 i art. 24 ust. 2 karty, poprzez przeprowadzenie zrównoważonej i racjonalnej oceny wszystkich aktualnych i stosownych okoliczności danego przypadku, uwzględniającej różne wchodzące w grę interesy, a w szczególności najlepszy interes danego dziecka. W przypadku, gdyby po przeprowadzeniu tej oceny zostało ustalone, że dziecko i jego opiekun, obywatel Unii, prowadzą prawdziwe życie rodzinne i że to dziecko jest zależne od swoich opiekunów, wymogi związane z prawem podstawowym do poszanowania życia rodzinnego, w związku z obowiązkiem uwzględnienia najlepszego interesu dziecka, przemawiają co do zasady za przyznaniem wspomnianemu dziecku prawa wjazdu i pobytu, aby umożliwić mu życie ze swym opiekunem w przyjmującym państwie członkowskim tego ostatniego.
W przedmiocie pytania drugiego
74 Poprzez pytanie drugie sąd odsyłający zmierza w istocie do ustalenia, czy art. 27 i 35 dyrektywy 2004/38 należy interpretować w ten sposób, że w przypadku gdy wobec dziecka umieszczonego w algierskim systemie kafala istnieje ryzyko nadużycia, wykorzystania lub handlu ludźmi, można odmówić mu prawa wjazdu lub pobytu jako członkowi rodziny obywatela Unii w przyjmującym państwie członkowskim tego ostatniego.
75 Z wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym w niniejszej sprawie wynika, że pytanie to zostało zadane na wypadek, gdyby dziecko, takie jak SM, umieszczone pod opieką prawną obywatela Unii w ramach algierskiej kafali, było objęte pojęciem „bezpośredniego zstępnego” tego obywatela w rozumieniu art. 2 pkt 2 lit. c) dyrektywy 2004/38, co zgodnie z art. 7 ust. 2 tej dyrektywy przyznawałoby mu co do zasady automatycznie prawo wjazdu i pobytu w przyjmującym państwie członkowskim tego obywatela. Tymczasem z odpowiedzi na pytanie pierwsze wynika, że takie dziecko nie może zostać objęte zakresem tego pojęcia.
76 W tych okolicznościach nie ma potrzeby udzielania odpowiedzi na przedstawione przez sąd odsyłający pytanie drugie.
W przedmiocie pytania trzeciego
77 W świetle odpowiedzi udzielonej na pytanie pierwsze nie ma potrzeby udzielania odpowiedzi na pytanie trzecie.
W przedmiocie kosztów
78 Dla stron w postępowaniu głównym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy bowiem kwestii podniesionej przed sądem odsyłającym, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż koszty stron w postępowaniu głównym, nie podlegają zwrotowi.
Z powyższych względów Trybunał (wielka izba) orzeka, co następuje:
Zawarte w art. 2 pkt 2 lit. c) dyrektywy 2004/38/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich, zmieniającej rozporządzenie (EWG) nr 1612/68 i uchylającej dyrektywy 64/221/EWG, 68/360/EWG, 72/194/EWG, 73/148/EWG, 75/34/EWG, 75/35/EWG, 90/364/EWG, 90/365/EWG i 93/96/EWG, pojęcie „bezpośredniego zstępnego” obywatela Unii należy interpretować w ten sposób, że nie obejmuje ono dziecka umieszczonego pod stałą opieką prawną obywatela Unii w ramach algierskiej kafali, ponieważ to umieszczenie nie stwarza między nimi żadnej więzi pokrewieństwa.
Jednak do właściwych organów krajowych należy ułatwienie wjazdu i pobytu takiego dziecka jako innego członka rodziny obywatela Unii zgodnie z art. 3 ust. 2 lit. a) tej dyrektywy, w świetle art. 7 i art. 24 ust. 2 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, poprzez przeprowadzenie zrównoważonej i racjonalnej oceny wszystkich aktualnych i stosownych okoliczności danego przypadku, uwzględniającej różne wchodzące w grę interesy, a w szczególności najlepszy interes danego dziecka. W przypadku, gdyby po przeprowadzeniu tej oceny zostało ustalone, że dziecko i jego opiekun, obywatel Unii, prowadzą prawdziwe życie rodzinne i że to dziecko jest zależne od swoich opiekunów, wymogi związane z prawem podstawowym do poszanowania życia rodzinnego, w związku z obowiązkiem uwzględnienia najlepszego interesu dziecka, przemawiają co do zasady za przyznaniem wspomnianemu dziecku prawa wjazdu i pobytu, aby umożliwić mu życie ze swym opiekunem w przyjmującym państwie członkowskim tego ostatniego.
Podpisy