Τμήμα Τύπου και Πληροφοριών

ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ ΤΥΠΟΥ αριθ. 16/02

19 Φεβρουαρίου 2002

Απόφαση του Δικαστηρίου στην υπόθεση C-35/99

Manuele Arduino

ΟΙ ΔΕΣΜΕΥΤΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ ΑΜΟΙΒΩΝ ΤΩΝ ΙΤΑΛΩΝ ΔΙΚΗΓΟΡΩΝ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΝΤΙΘΕΤΟΙ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΗΣ ΣΥΝΘΗΚΗΣ ΠΕΡΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ

Η ιταλική διαδικασία η οποία συνίσταται στην εκ μέρους της Κυβερνήσεως έγκριση ενός σχεδίου πίνακα αμοιβών για τους δικηγόρους - που προτείνει το Εθνικό Συμβούλιο Δικηγόρων - είναι σύμφωνη προς τις διατάξεις της Συνθήκης.


Ο M. Arduino καταδικάστηκε σε ποινική δίκη λόγω παραβάσεως του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας με αποτέλεσμα την πρόκληση ατυχήματος και, επομένως, καταδικάστηκε στην πληρωμή των δικηγορικών εξόδων του αντιδίκου που περιλαμβάνονταν στα δικαστικά έξοδα. Επειδή ο δικαστής Pretore de Pinerolo δεν εφάρμοσε τον αντίστοιχο πίνακα αμοιβών που προβλέπεται στην Ιταλία για τις παροχές υπηρεσιών των δικηγόρων, το ιταλικό ακυρωτικό έκρινε ότι η απόφαση αυτή ήταν παράνομη και ανέπεμψε την υπόθεση, επί του σημείου αυτού, στο ίδιο δικαστήριο.
    
Ο πίνακας αυτός συνιστά ή όχι συμφωνία περιοριστική του ανταγωνισμού, αυτό είναι το ζήτημα για το οποίο ερίζουν δύο νομολογιακά ρεύματα στην Ιταλία:
        
*     το πρώτο θεωρεί ότι ο δικαστής οφείλει να παραμερίσει αυτόν τον πίνακα αμοιβών ο οποίος εμφανίζει χαρακτηριστικά ανάλογα με τον πίνακα αμοιβών των εκτελωνιστών, δεδομένου ότι το Δικαστήριο αποφάνθηκε ως προς το ζήτημα αυτό το 1998. Το Εθνικό Συμβούλιο Δικηγόρων (Consiglio nazionale forense, CNF) θεωρείται ως ένωση επιχειρήσεων και δεν δεσμεύεται από το γενικό συμφέρον για τον προσδιορισμό των αμοιβών.
*     για το δεύτερο ρεύμα, ο πίνακας αυτός δεν αποτελεί απόφαση που λαμβάνει κατά διακριτική ευχέρεια το συμβούλιο των δικηγορικών συλλόγων αλλά πράξη της δημοσία αρχής η οποία παρεμβαίνει καθοριστικά στη διαδικασία καθορισμού του πίνακα αμοιβών.

Κατά συνέπεια, ο δικασστής του Pinerolo ερωτά το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ως προς το συμβιβαστό του νομικού πλαισίου εντός του οποίου καθορίζεται ο πίνακας αμοιβών και αποζημιώσεων των δικηγόρων προς το κοινοτικό δίκαιο του ανταγωνισμού. Στην Ιταλία, οι πίνακες που καθορίζουν τα κατώτατα και τα ανώτατα όρια αμοιβής των δικηγόρων προτείνονται από το CNF, συγκείμενο από εκλεγμένους δικηγόρους, και πρέπει να εγκρίνονται από τον Υπουργό Δικαιοσύνης ο οποίος, κατόπιν διαβουλεύσεως της διυπουργικής επιτροπής τιμών (Comitato Interministeriale Prezzi, CIP), εκδίδει την υπουργική απόφαση. Ο πίνακας αμοιβών που εγκρίνει ο υπουργός λαμβάνει υπόψη κριτήρια σχετικά με την αξία της διαφοράς, τον βαθμό δικαιοδοσίας του επιληφθέντος δικαστηρίου, καθώς και τη διάρκεια των ποινικών διαδικασιών.

Εξάλλου, η εκκαθάριση των αμοιβών είναι ευθύνη της δικαστικής αρχής η οποία λαμβάνει υπόψη τη σοβαρότητα και τον αριθμό των αντιμετωπισθέντων ζητημάτων. Τα ανώτατα και τα κατώτατα όρια του πίνακα αμοιβών πρέπει να τηρούνται, ωστόσο, ο δικαστής μπορεί να παρεκκλίνει από τα όρια αυτά με αιτιολογημένη απόφαση.

Το Δικαστήριο υπογραμμίζει ότι το γεγονός ότι ένα κράτος μέλος αναθέτει σε επαγγελματική οργάνωση την κατάρτιση ενός σχεδίου πίνακα αμοιβών για τις παροχές υπηρεσιών δεν στερεί αυτομάτως τον καταρτισθέντα τελικά πίνακα του κρατικού του χαρακτήρα και, επομένως, δεν εμπίπτει το πεδίο του κοινοτικού δικαίου του ανταγωνισμού.

Δεδομένου ότι ο πίνακας εφαρμόζεται στην Ιταλία, το Δικαστήριο παρατηρεί ότι το CNF οφείλει να υποβάλλει κάθε δύο έτη σχέδιο πίνακα δικηγορικών αμοιβών που περιλαμβάνουν τα κατώτατα και τα ανώτατα όρια, χωρίς ωστόσο να μεριμνά για το δημόσιο συμφέρον, και ειδικότερα εκείνο των πολιτών οι οποίοι καταφεύγουν στις υπηρεσίες των δικηγόρων.

Ωστόσο, θεωρεί ότι το ιταλικό Δημόσιο δεν παραιτήθηκε από την άσκηση της εξουσίας του να ελέγχει και να αποφασίζει ως προς τον πίνακα αμοιβών. Πράγματι, το σχέδιο του πίνακα αμοιβών στερείται δεσμευτικής ισχύος, ο υπουργός μπορεί να το τροποποιήσει και επικουρείται προς τούτο από δύο κρατικά όργανα, ο δε δικαστής διαθέτει περιθώριο εκτιμήσεως στην εφαρμογή του πίνακα αμοιβών. Υπό τις προϋποθέσεις αυτές, διατηρείται ο κρατικός χαρακτήρας της κανονιστικής ρυθμίσεως και δεν υπάρχει ανάθεση εξουσιών σε ιδιώτες επιχειρηματίες.

Επομένως, η ιταλική νομοθεσία δεν είναι αντίθετη, επί του σημείου αυτού, προς το κοινοτικό δίκαιο.



Ανεπίσημο κείμενο για χρήση από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, το οποίο δεν δεσμεύει το Δικαστήριο.
Διαθέσιμες γλώσσες: όλες.

Για το πλήρες κείμενο των αποφάσεων συμβουλευθείτε τη σελίδα μας στο Internet www.curia.eu.int 
περί την 3η μ.μ. σήμερα.

Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με την κ. Estella Cigna
τηλ. (352) 43 03 2582 fax: (352) 43 03 2674.

Εικόνες από τη συνεδρίαση του Δικαστηρίου είναι διαθέσιμες στο "Europe by Satellite"
Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ΓΔ Χ, Υπηρεσία οπτικοακουστικών μέσων, L-2920 Λουξεμβούργο,
τηλ: (352) 4301 35177, fax: (352) 4301 35249
ή Β-1049 Βρυξέλλες,τηλ: (32) 2 2965956, fax: (32) 2 2301280.