Το 1996 η Επιτροπή εξέδωσε κανονισμό για την καταχώριση των γεωγραφικών ενδείξεων και των ΠΟΠ. Ο κανονισμός αυτός προβλέπει, μεταξύ άλλων, την καταχώριση του ιταλικού τυριού "Grana Padano" και του ιταλικού ζαμπόν "Prosciutto di Parma". Οι προδιαγραφές για την ΠΟΠ "Grana Padano" παραπέμπουν ρητά στην ιταλική νομοθεσία, κατά την οποία το τρίψιμο και η συσκευασία του τυριού πρέπει να πραγματοποιούνται εντός της περιοχής παραγωγής του. Οι προδιαγραφές για την ΠΟΠ "Prosciutto di Parma" απαιτούν ρητά την πραγματοποίηση του τεμαχισμού και της συσκευασίας εντός της περιοχής παραγωγής του προϊόντος, παραπέμποντας συναφώς επίσης στην ιταλική νομοθεσία.

-    Η γαλλική εταιρία Ravil εισάγει, τρίβει, συσκευάζει και διανέμει στη Γαλλία, μεταξύ άλλων, το τυρί "Grana Padano", το οποίο πωλεί με την ονομασία «Grana Padano, φρεσκοτριμμένο». Η ιταλική εταιρία Biraghi, που παράγει το τυρί "Grana Padano" στην Ιταλία, και η γαλλική εταιρία Bellon, αποκλειστικός εισαγωγέας και διανομέας των προϊόντων της Biraghi στη Γαλλία, ζητούν να υποχρεωθεί η Ravil να διακόψει τη διανομή του τυριού, ισχυριζόμενες ενώπιον των γαλλικών δικαστηρίων ότι προϋπόθεση για τη χρήση της ονομασίας Grana Padano είναι, κατά την ιταλική νομοθεσία, να έχουν γίνει το τρίψιμο και η συσκευασία εντός της περιοχής παραγωγής. Το γαλλικό Cour de cassation υπέβαλε στο Δικαστήριο προδικαστικό ερώτημα ως προς το συμβατό της ιταλικής νομοθεσίας με το κοινοτικό δίκαιο (υπόθεση C-469/00).

-    Οι υπεραγορές Asda, στο Ηνωμένο Βασίλειο, πωλούν ζαμπόν με την ονομασία "ζαμπόν Πάρμας", το οποίο η Asda αγοράζει από την Hygrade, η οποία προμηθεύεται το αποστεωμένο αλλ' όχι τεμαχισμένο ζαμπόν από Ιταλό παραγωγό που είναι μέλος του Consorzio del Prosciutto di Parma. Η Hygrade τεμαχίζει το ζαμπόν σε φέτες και το συσκευάζει σε ερμητικώς σφραγιζόμενα πακέτα στο Ηνωμένο Βασίλειο. Το Consorzio del Prosciutto di Parma ενήγαγε στο Ηνωμένο Βασίλειο τις Asda και Hygrade και ζήτησε να υποχρεωθούν να διακόψουν τις δραστηριότητές τους, για τον λόγο ότι ειναι αντίθετες προς τους κανονισμούς που έχουν εφαρμογή στο "ζαμπόν Πάρμας". Το House of Lords υπέβαλε στο Δικαστήριο προδικαστικό ερώτημα ως προς την ερμηνεία των κοινοτικων κανονισμών που διέπουν την ΠΟΠ (υπόθεση C-108/01).

Το Δικαστήριο τονίζει κατ' αρχάς ότι οι προδιαγραφές αποτελούν το μέσο με το οποίο καθορίζεται η έκταση της ομοιόμορφης προστασίας που παρέχεται με τον κανονισμό του 1992 εντός της Κοινότητας. Ο κανονισμός αυτός δεν αποκλείει τη δυνατότητα καθορισμού ιδιαίτερων τεχνικών κανόνων για τις εργασίες που καταλήγουν σε διαφορετικούς τρόπους παρουσιάσεως του ίδιου προϊόντος στην αγορά, προκειμένου όλοι αυτοί οι τρόποι παρουσιάσεως να ανταποκρίνονται στα ποιοτικά κριτήρια και το προϊόν να παρέχει την εγγύηση συγκεκριμένης γεωγραφικής καταγωγής.

Κατά συνέπεια, επιτρέπεται να επιβάλλεται η προϋπόθεση περί πραγματοποιήσεως του τριψίματος, του τεμαχισμού και της συσκευασίας του προϊόντος εντός της περιοχής παραγωγής, εφόσον η προϋπόθεση αυτή προβλέπεται από τις προδιαγραφές.

Το Δικαστήριο πάντως διαπιστώνει επίσης ότι οι προϋποθέσεις αυτές περιορίζουν τον ρου των εξαγωγών του τυριού που καλύπτεται από την ΠΟΠ "Grana Padano" και του ζαμπόν που καλύπτεται από την ΠΟΠ "ζαμπόν Πάρμας". Συγκεκριμένα, μόνο το τυρί Grana Padano το οποίο έχει τριφτεί και συσκευαστεί εντός της περιοχής παραγωγής του και το "ζαμπόν Πάρμας" που έχει τεμαχιστεί και συσκευαστεί εντός της περιοχής παραγωγής του εξακολουθούν να δικαιούνται την αντίστοιχη ΠΟΠ. Κατά συνέπεια, οι προϋποθέσεις αυτές συνιστούν μέτρα ισοδύναμου αποτελέσματος με ποσοτικό περιορισμό, τα οποία απαγορεύονται από την αρχή της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων, την οποία προβλέπει η Συνθήκη ΕΚ.

Μπορούν τα μέτρα αυτά να είναι δικαιολογημένα;

Το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι η Συνθήκη ΕΚ προβλέπει εξαιρέσεις από την ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων, εφόσον συντρέχουν λόγοι π.χ. προστασίας της βιομηχανικής και εμπορικής ιδιοκτησίας.

Το Δικαστήριο τονίζει ότι η κοινοτική νομοθεσία εμφανίζει γενική τάση προβολής της ποιότητας των προϊόντων στο πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής, ώστε να ευνοείται η φήμη των εν λόγω προϊόντων, χάρη, ιδίως, στη χρήση ΠΟΠ. Οι ΠΟΠ αυτές συνιστούν δικαιώματα βιομηχανικής και εμπορικής ιδιοκτησίας, τα οποία παρέχουν στους δικαιούχους τους προστασία από την καταχρηστική χρήση των εν λόγω ονομασιών από τρίτους που επιθυμούν να επωφεληθούν από τη φήμη που αυτές έχουν αποκτήσει. Οι ονομασίες αυτές σκοπό έχουν να διασφαλίσουν ότι το προϊόν στο οποίο αναφέρονται προέρχεται από καθορισμένη γεωγραφική ζώνη και εμφανίζει ορισμένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά γνωρίσματα, τα οποία εκτιμούν πολύ οι καταναλωτές.

Κατά συνέπεια, οι προϋποθέσεις τις οποίες προβλέπουν οι προδιαγραφές του τυριού "Grana Padano" και του "ζαμπόν Πάρμας" είναι σύμφωνες με το κοινοτικό δίκαιο, αν είναι αναγκαίες και σύμφωνες με την αρχή της αναλογικότητας, ενόψει του σκοπού της προστασίας των ΠΟΠ "Grana Padano" και "ζαμπόν Πάρμας".

Το Δικαστήριο τονίζει ότι το τρίψιμο του τυριού και ο τεμαχισμός του ζαμπόν και η συσκευασία τους αποτελούν σημαντικές εργασίες, οι οποίες ενδέχεται να βλάπτουν την ποιότητα, τη γνησιότητα και, συνακόλουθα, τη φήμη της ΠΟΠ, αν δεν τηρούνται οισχετικές προϋποθέσεις. Συγκεκριμένα, οι προδιαγραφές για το τυρί "Grana Padano" και για το "ζαμπόν Πάρμας" προβλέπουν λεπτομερείς και αυστηρούς ελέγχους προς τον σκοπό της διασφαλίσεως της ποιότητας των δύο αυτών προϊόντων.

Οι ΠΟΠ αυτών των προϊόντων δεν θα προστατεύονταν κατά τρόπο ανάλογο, αν στους εγκατεστημένους εκτός της περιοχής παραγωγής επιχειρηματίες επιβαλλόταν η υποχρέωση να ενημερώνουν τους καταναλωτές, με την επίθεση των κατάλληλων ετικετών, ότι το τρίψιμο, ο τεμαχισμός και η συσκευασία πραγματοποιήθηκαν εκτός της περιοχής αυτής. Κατά συνέπεια, δεν υπάρχουν λιγότερο περιοριστικά εναλλακτικά μέτρα που να καθιστούν δυνατή την επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού.

Το Δικαστήριο πάντως διαπιστώνει ότι η προστασία που παρέχεται με μια ΠΟΠ δεν καλύπτει κατά κανόνα ορισμένες εργασίες όπως είναι το τρίψιμο, ο τεμαχισμός και η συσκευασία του προϊόντος. Το Δικαστήριο τονίζει ότι η διεξαγωγή των εργασιών αυτών από τρίτους εκτός της περιοχής παραγωγής απαγορεύεται μόνο αν οι προδιαγραφές προβλέπουν ρητά σχετική απαγόρευση. Η αρχή της ασφάλειας δικαίου απαιτεί την κατάλληλη δημοσιοποίηση των απαγορεύσεων αυτών - την αναφορά τους στον κανονισμό του 1996 - ώστε να περιέρχονται σε γνώση των τρίτων. Ελλείψει τέτοιας δημοσιοποιήσεως, δεν επιτρέπεται η επίκληση των απαγορεύσεων αυτών ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων.

Ανεπίσημο έγγραφο προοριζόμενο για τα μέσα ενημερώσεως, το οποίο δεν δεσμεύει το Δικαστήριο. Διατίθεται σε όλες τις επίσημες γλώσσες. Για το πλήρες κείμενο της αποφάσεως συμβουλευθείτε τη σελίδα μας Internet www.curia.eu.int  γύρω στις 3 μ.μ. σήμερα. Για περαιτέρω πληροφορίες επικοινωνήστε με την κα Estella Cigna, τηλ. (352) 43 03 2582, fax: (352) 43 03 2674 Εικόνες από τη συνεδρίαση του Δικαστηρίου θα υπάρχουν στο "Europe by Satellite" ("Η Ευρώπη μέσω δορυφόρου") - Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Τύπος και Επικοινωνία, L - 2920 Luxembourg, τηλ.: (352) 4301-351 77, fax (352) 4301-352 49, ή B-1049 Bruxelles, τηλ.: (32) 2-296.41.06, fax (32) 2-296.59.56 ή (32) 2-230.12.80