Τμήμα Τύπου και Πληροφοριών

                        

ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ ΤΥΠΟΥ 60/03

10 Ιουλίου 2003

Απόφαση του Δικαστηρίου στις συνεκδικασθείσες υποθέσεις C-20/00 και C-64/00

Προδικαστική: Booker Aquaculture Ltd και Hydro Seafood GSP Ltd κατά The Scottish Ministers

ΔΕΝ ΠΡΟΒΛΕΠΕΤΑΙ ΑΥΤΟΜΑΤΗ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ ΙΧΘΥΟΤΡΟΦΩΝ ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΥΠΟΧΡΕΩΘΗΚΑΝ ΒΑΣΕΙ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΝΑ ΚΑΤΑΣΤΡΕΨΟΥΝ ΤΙΣ ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΨΑΡΙΩΝ ΤΟΥΣ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΜΕΤΑΔΟΤΙΚΗ ΑΣΘΕΝΕΙΑ

Μια κοινοτική οδηγία και εθνικά μέτρα περί μεταφοράς της στην εσωτερική έννομη τάξη που δεν προβλέπουν την χορήγηση αποζημιώσεως υπέρ των ιδιοκτητών μολυσμένων ψαριών δεν προσβάλλουν το δικαίωμα της ιδιοκτησίας αν ανταποκρίνονται σε σκοπούς γενικού συμφέροντος τους οποίους επιδιώκει η Κοινότητα και δεν συνιστούν υπέρμετρη και απαράδεκτη παρέμβαση που θίγει την ίδια την ουσία του δικαιώματος αυτού


Δύο κοινοτικές οδηγίες αποσκοπούν στον έλεγχο ορισμένων ασθενειών των ψαριών. Μία οδηγία του 1991 προβλέπει κατάλογο ασθενειών, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται η λοιμώδης αναιμία των σολομών ("ISA") και η ιογενής αιμορραγική σηψαιμία ("VHS").

Όταν εμφανίστηκαν κρούσματα των ασθενειών αυτών, μια οδηγία του 1993 επέβαλε, όταν συνέτρεχαν ορισμένες περιστάσεις, τη θανάτωση και καταστροφή όλων των ψαριών στις προσβληθείσες εκμεταλλεύσεις, με εξαίρεση, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, τα ψάρια που είχαν αποκτήσει κατάλληλο προς εμπορία μέγεθος και δεν παρουσίαζαν κανένα κλινικό σύμπτωμα ασθενείας, τα οποία μπόρεσαν να διατεθούν στο εμπόριο για ανθρώπινη διατροφή αφού θανατώθηκαν και τους αφαιρέθηκαν τα εντόσθια.

Καμία διάταξη δεν προβλέπει την αποζημίωση των ιδιοκτητών των ιχθυοτροφικών εκμεταλλεύσεων που προσβλήθηκαν από την ISA και τη VHS.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η κοινοτική νομοθεσία μεταφέρθηκε στην εθνική έννομη τάξη με κανόνες (Regulations) του 1992 και του 1994.

Σε δύο ιχθυοτροφικές εκμεταλλεύσεις στη Σκωτία, τη Booker Aquaculture και την Hydro Seafood, εμφανίστηκαν κρούσματα της VHS το 1994 και της ISA το 1998, αντιστοίχως. Με υπουργικές αποφάσεις οι εν λόγω επιχειρήσεις υποχρεώθηκαν να καταστρέψουν τα ψάρια που δεν είχαν αποκτήσει κατάλληλο προς εμπορία μέγεθος και να διαθέσουν πρόωρα στην αγορά εκείνα που είχαν το μέγεθος αυτό, μετά από αφαίρεση των εντοσθίων τους. Τόσο η Booker όσο και η Hydro ζήτησαν από τις δημόσιες αρχές της Σκωτίας αποζημίωση γιατις ζημίες που υπέστησαν. Τα αιτήματά τους όμως απορρίφθηκαν.

Οι δύο επιχειρήσεις προσέφυγαν ενώπιον των δικαστηρίων κατά των δημοσίων αρχών. Το Court of Session, επιληφθέν των σχετικών υποθέσεων, ερώτησε το Δικαστήριο των ΕΚ αν το δικαίωμα της ιδιοκτησίας επιβάλλει την αποζημίωση των ιχθυοτρόφων των οποίων τα ψάρια καταστράφηκαν σύμφωνα με την οδηγία του 1993.

Καταρχάς το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι δικαίωμα αποζημιώσεως υπέρ των ιδιοκτητών των εκμεταλλεύσεων των οποίων τα ψάρια καταστράφηκαν δεν προκύπτει ούτε από την οικονομία ούτε από το γράμμα της οδηγίας του 1993. Επομένως, το Δικαστήριο πρέπει να εξακριβώσει αν η οδηγία του 1993 είναι σύμφωνη προς το θεμελιώδες δικαίωμα της ιδιοκτησίας ελλείψει προβλέψεως αποζημιώσεως των θιγομένων ιδιοκτητών.

Το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι τα θεμελιώδη δικαιώματα δεν αποτελούν απόλυτες αξίες, αλλά πρέπει να λαμβάνονται υπόψη σε συνάρτηση με τη λειτουργία τους στην κοινωνία. Επιτρέπεται να επιβάλλονται περιορισμοί στην άσκηση ενός θεμελιώδους δικαιώματος, υπό τον όρο ότι αυτοί ανταποκρίνονται πράγματι σε σκοπούς γενικού συμφέροντος τους οποίους επιδιώκει η Κοινότητα και δεν συνιστούν υπέρμετρη και απαράδεκτη παρέμβαση που θίγει την ίδια την ουσία του δικαιώματος αυτού.

Το Δικαστήριο προσδιορίζει τον σκοπό τον επίμαχων κοινοτικών κανόνων και κρίνει ότι αυτοί αποσκοπούν στην εξασφάλιση της αναπτύξεως του τομέα της υδατοκαλλιέργειας και στον καθορισμό σε κοινοτικό επίπεδο κανόνων υγειονομικού ελέγχου. Στο πλαίσιο αυτό, η οδηγία του 1993 πρέπει να καθιστά δυνατή τόσο τη λήψη μέτρων καταπολεμήσεως αμέσως μόλις υπάρξουν υπόνοιες εμφανίσεως μιας ασθενείας όσο και τον έλεγχο της διακινήσεως των ψαριών που ενδέχεται να μεταδώσουν τη μόλυνση. Το Δικαστήριο συμπεραίνει ότι τα μέτρα που επιβάλλει η οδηγία αυτή αντιστοιχούν πράγματι σε σκοπούς γενικού συμφέροντος τους οποίους επιδιώκει η Κοινότητα.

Όσον αφορά το αν οι ως άνω περιορισμοί αποτελούν υπέρμετρη και απαράδεκτη παρέμβαση, το Δικαστήριο σημειώνει καταρχάς ότι τα μέτρα που επιτάσσει η οδηγία του 1993 έχουν επείγοντα χαρακτήρα με σκοπό την εξάλειψη κάθε κινδύνου μεταδόσεως ασθενειών. Στη συνέχεια, διαπιστώνει ότι αποτέλεσμα των μέτρων αυτών δεν είναι η στέρηση των ιδιοκτητών των εκμεταλλεύσεων από τη χρήση της ιδιοκτησίας τους, αλλά η εξασφάλιση της συνεχίσεως της ασκήσεως της δραστηριότητάς τους, παρέχοντάς τους τη δυνατότητα να μεταφέρουν το συντομότερο δυνατό καινούργια ψάρια στις θιγόμενες ιχθυοκαλλιέργειες. Τέλος, η υδατοκαλλιέργεια ενέχει εμπορικούς κινδύνους, όπως είναι οι ασθένειες. Επιπλέον, μολονότι ο κοινοτικός νομοθέτης μπορεί να κρίνει ότι ενδείκνυται, σε ορισμένες περιπτώσεις, η αποζημίωση των ιδιοκτητών των εκμεταλλεύσεων, τα ζώα των οποίων θανατώνονται, δεν μπορεί να συναχθεί από τη διαπίστωση αυτή η ύπαρξη στο κοινοτικό δίκαιο μιας γενικής αρχής η οποία επιβάλλει τη χορήγηση αποζημιώσεως σε όλες τις περιπτώσεις.

Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο καταλήγει ότι τα μέτρα που επιβάλλει η οδηγία του 1993 με σκοπό την καταπολέμηση ασθενειών των ψαριών, χωρίς αποζημίωση των θιγομένων ιδιοκτητών, δεν συνιστούν υπέρμετρη και απαράδεκτη παρέμβαση θίγουσα την ίδια την ουσία του δικαιώματος της ιδιοκτησίας.

Ακόμη, για τους ίδιους λόγους, η εκ μέρους κράτους μέλους λήψη των προαναφερθέντων μέτρων καταπολεμήσεως ασθενειών τα οποία δεν προβλέπουν χορήγηση αποζημιώσεως δεν θίγει το δικαίωμα της ιδιοκτησίας.

Ανεπίσημο κείμενο για τα μέσα μαζικής ενημερώσεως, το οποίο δεν δεσμεύει το Δικαστήριο.

Διατίθεται σε όλες τις επίσημες γλώσσες.

Για το πλήρες κείμενο της αποφάσεως συμβουλευθείτε την ιστοσελίδα
www.curia.eu.int .
περί τις 3 μμ σήμερα.

Για περαιτέρω πληροφορίες επικοινωνήστε με την Κα Estella Cigna,
τηλ. (00-352) 43 03 2582
fax (00-352) 43 03 2674.