ΣΗΜΑΝΤΙΚΗΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Το παρόν ανακοινωθέν, το οποίο δεν δεσμεύει το Δικαστήριο, προορίζεται για τον Τύπο και διανέμεται από την Υπηρεσία Πληροφοριών. Διατίθεται σε όλες τις επίσημες γλώσσες. Η ακολουθούσα περίληψη της αποφάσεως πρέπει να εκτιμηθεί στο πλαίσιο ολόκληρης της αποφάσεως. Για περαιτέρω πληροφορίες ή για αντίγραφο της αποφάσεως, αποταθείτε στην κ. Εstella CIGΝΑ - αριθ. τηλ. (00352) 4303-2582.
Το Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι:
"Το άρθρο 6, παράγραφος 1, τρίτη περίπτωση, της αποφάσεως 1/80 του Συμβουλίου Συνδέσεως, της 19ης Σεπτεμβρίου 1980, για την προώθηση της συνδέσεως μεταξύ της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας και της Τουρκίας, έχει την έννοια ότι ο Τούρκος εργαζόμενος, ο οποίος εργάστηκε νομίμως επί τέσσερα και πλέον έτη στο έδαφος κράτους μέλους, ο οποίος αποφασίζει ελεύθερα να εγκαταλείψει την εργασία του προς αναζήτηση νέας δραστηριότητας εντός του ιδίου κράτους μέλους και ο οποίος δεν επιτυγχάνει να βρει αμέσως νέα εργασία, έχει δικαίωμα παραμονής εντός του κράτους αυτού κατά τη διάρκεια εύλογης περιόδου με σκοπό να αναζητήσει εκεί νέα έμμισθη εργασία, εφόσον εξακολουθεί να ανήκει στη νόμιμη αγορά εργασίας του οικείου κράτους μέλους και συμμορφώνεται ενδεχομένως προς τις απαιτήσεις της σχετικής ρυθμίσεως που ισχύει εντός του κράτους αυτού, για παράδειγμα εγγραφόμενος ως άνεργος στους οικείους καταλόγους και παραμένοντας στη διάθεση των υπηρεσιών απασχολήσεως. Εναπόκειται στο οικείο κράτος μέλος και, ελλείψει σχετικής ρυθμίσεως, στο επιλαμβανόμενο εθνικό δικαστήριο να ορίσει μια τέτοια εύλογη περίοδο, η οποία ωστόσο πρέπει να είναι επαρκής, ώστε να μην επηρεάζει δυσμενώς τις πραγματικές πιθανότητες του ενδιαφερομένου προς εύρεση νέας εργασίας."
Ο Tetik, Τούρκος υπήκοος, εργάστηκε νομίμως από τον Σεπτέμβριο του 1980 ως ναυτικός σε διάφορα γερμανικά σκάφη ανοικτής θαλάσσης.
Προς άσκηση της δραστηριότητας αυτής έλαβε από τις γερμανικές αρχές διαδοχικές άδειες παραμονής, πάντοτε ορισμένης διαρκείας και περιοριζόμενες στην άσκηση δραστηριότητας στη ναυτιλία. Η τελευταία άδεια παραμονής ίσχυε μέχρι τις 4 Αυγούστου 1988 και ανέφερε ότι έληγε όταν ο Tetik θα έπαυε να εργάζεται στη γερμανική ναυτιλία.
Στις 20 Ιουλίου 1988, ο Tetik αποχώρησε εκουσίως από την εργασία του ως ναυτικού.
Την 1η Αυγούστου 1988 μετέβη στο Βερολίνο, όπου και ζήτησε, την ίδια ημέρα, τη χορήγηση αδείας παραμονής απεριόριστης διάρκειας με σκοπό να ασκήσει αμειβόμενη δραστηριότητα στην ξηρά. Η αίτησή του αυτή απορρίφθηκε από τις αρμόδιες αρχές του Land Berlin (ομοσπόνδου κράτους του Βερολίνου). Η νομιμότητα της αποφάσεως αυτής επιβεβαιώθηκε από το Verwaltungsgericht και από το Oberverwaltungsgericht Berlin.
Ο Tetik, ο οποίος είναι άνεργος από τότε που εγκατέλειψε την εργασία του στη γερμανική ναυτιλία, προσέφυγε ενώπιον του Bundesverwaltungsgericht.
Το δικαστήριο αυτό διαπίστωσε μεν ότι η μη ανανέωση της αδείας παραμονής που ήταν σύμφωνη προς το γερμανικό δίκαιο, διερωτήθηκε όμως μήπως από την απόφαση 1/80 του Συμβουλίου Συνδέσεως ΕΟΚ/Τουρκίας μπορεί να προκύπτει ευνοϊκότερη για τον Tetik λύση και κάλεσε το Δικαστήριο να εκδώσει προδικαστική απόφαση ως προς την ερμηνεία του άρθρου 6 της αποφάσεως αυτής.
Στις 12 septembre 1963 υπογράφηκε στην γκυρα η Συμφωνία περί συνδέσεως μεταξύ της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και της Τουρκίας. Η Συμφωνία αυτή συνήφθη εξ ονόματος της Κοινότητας με την απόφαση 64/732/CEE του Συμβουλίου, της 23ης Δεκεμβρίου 1963.
Κατά τη Συμφωνία αυτή, "τα συμβαλλόμενα μέρη συμφωνούν να εμπνέονται από τα άρθρα 48, 49 et 50 της Συνθήκης περί ιδρύσεως της Κοινότητας για τη σταδιακή πραγματοποίηση της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων μεταξύ τους". Το συσταθέν με τη Συμφωνία αυτή Συμβούλιο Συνδέσεως εξέδωσε στις 19 Σεπτεμβρίου 1980 την απόφαση 1/80, για την προώθηση της συνδέσεως μεταξύ της ΕΟΚ και της Τουρκίας.
Η απόφαση αυτή δεν εξασφαλίζει πλήρως την ελεύθερη κυκλοφορίων των Τούρκων εργαζομένων στο εσωτερικό της Κοινότητας. Πράγματι, δεν επηρεάζει την αρμοδιότητα των κρατών μελών να εξαρτούν από τη χορήγηση σχετικής αδείας την είσοδο των Τούρκων εργαζομένων στο έδαφός τους καθώς και τη δυνατότητά τους να προσληφθούν για πρώτη φορά σε θέση εργασίας, παρέχει όμως ορισμένα δικαιώματα στους Τούρκους εργαζομένους εντός του κράτους μέλους στο έδαφος του οποίου εισήλθαν και εργάστηκαν νομίμως για ορισμένο χρονικό διάστημα. Σύμφωνα με το άρθρο 6 της αποφάσεως 1/80, οι Τούρκοι εργαζόμενοι που ανήκουν ήδη στη νόμιμη αγορά εργασίας κράτους μέλους έχουν, εντός του κράτους αυτού, το δικαίωμα να συνεχίσουν να ασκούν έμμισθη δραστηριότητα και, μετά από τέσσερα τουλάχιστον έτη νόμιμης εργασίας, έχουν το δικαίωμα της ελεύθερης προσβάσεως σε οποιαδήποτε έμμισθη δραστηριότητα της επιλογής τους.
Κατά πάγια νομολογία του Δικαστηρίου, τα δικαιώματα τα οποία παρέχει στους Τούρκους εργαζομένους το άρθρο 6 της αποφάσεως 1/80 όσον αφορά την εργασία συνεπάγονται κατ' ανάγκη την ύπαρξη δικαιώματος του ενδιαφερομένου να παραμένει στο οικείο κράτος. Η διάταξη αυτή έχει άμεσο αποτέλεσμα εντός των κρατών μελών, οπότε ο Τούρκος εργαζόμενος ο οποίος πληροί τις προϋποθέσεις του άρθρου αυτού έχει το δικαίωμα να το επικαλείται ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων.
Το Δικαστήριο διαπιστώνει, πρώτον, ότι η κατάσταση την οποία αφορά η παρούσα υπόθεση είναι αυτή ενός Τούρκου εργαζομένου ο οποίος, επειδή εργάστηκε νομίμως για οκτώ περίπου έτη εντός κράτους μέλους, έχει "ελεύθερη πρόσβαση σε οποιαδήποτε έμμισθη δραστηριότητα της επιλογής του" εντός του κράτους μέλους αυτού, δυνάμει του άρθρου 6, παράγραφος 1, τρίτη περίπτωση, της αποφάσεως 1/80.
Έτσι, από το ίδιο το γράμμα της διατάξεως αυτής προκύπτει ότι ο Τούρκος εργαζόμενος έχει όχι μόνο το δικαίωμα να αποδέχεται προϋφιστάμενη προσφορά εργασίας, αλλά επίσης το ανεπιφύλακτο δικαίωμα να αναζητεί και να έχει πρόσβαση σε οποιαδήποτε έμμισθη δραστηριότητα την οποία επιλέγει ελεύθερα, χωρίς να μπορεί να του αντιτάσσεται η προτεραιότητα των εργαζομένων των κρατών μελών.
Δεύτερον, το Δικαστήριο υπενθύμισε ότι έχει ήδη δεχθεί, σχετικά με την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων που είναι υπήκοοι των κρατών μελών, ότι το άρθρο 48 της Συνθήκης συνεπάγεται το δικαίωμα των υπηκόων αυτών να διαμένουν σε άλλο κράτος μέλος με σκοπό την αναζήτηση εργασίας εκεί και επιτάσσει να δίδεται στον ενδιαφερόμενο εύλογος χρόνος που να του παρέχει τη δυνατότητα να λάβει γνώση των προσφερόμενων θέσεων εργασίας και να υποβάλει την υποψηφιότητά του γι' αυτές (απόφαση Antonissen).
Όμως, σύμφωνα με την Συμφωνία ΕΟΚ-Τουρκίας, οι αρχές που γίνονται δεκτές στο πλαίσιο των διατάξεων της Συνθήκης σχετικά με την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων που είναι υπήκοοι των κρατών μελών πρέπει να πρυτανεύουν, στο μέτρο του δυνατού, όσον αφορά τη μεταχείριση των Τούρκων εργαζομένων που απολαύουν των δικαιωμάτων τα οποία τους αναγνωρίζει η απόφαση 1/80.
Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο έκρινε ότι η πρακτική αποτελεσματικότητα του άρθρου 6 της αποφάσεως 1/80 συνεπάγεται οπωσδήποτε το δικαίωμα του Τούρκου εργαζομένου να εγκαταλείψει για προσωπικούς λόγους την εργασία του, μετά από τέσσερα τουλάχιστον έτη νόμιμης εργασίας σε κράτος μέλος, και να αναζητήσει, κατά τη διάρκεια εύλογης χρονικής περιόδου, νέα εργασία εντός του ίδιου κράτους μέλους, άλλως το δικαίωμά του να έχει ελεύθερη πρόσβαση σε κάθε έμμισθη δραστηριότητα της επιλογής του στερείται της ουσίας του, κατά την έννοια της διατάξεως αυτής. Κατά τη διάρκεια της ως άνω περιόδου, ο ενδιαφερόμενος έχει δικαίωμα παραμονής.
Εναπόκειταιστις εθνικές αρχές ή, ελλείψει σχετικής ρυθμίσεως, στα δικαστήρια του κράτους μέλους υποδοχής να ορίσουν τη διάρκεια μιας τέτοιας εύλογης περιόδου ώστε να παρέχεται η δυνατότητα στον ενδιαφερόμενο να αναζητήσει νέα εργασία. Εντούτοις, η περίοδος αυτή πρέπει να είναι επαρκής, ώστε να μην καθιστά άνευ αντικειμένου το δικαίωμα που αναγνωρίζεται στον Τούρκο εργαζόμενο, επηρεάζοντας δυσμενώς τις πιθανότητές του προς πρόσβαση σε νέα έμμισθη δραστηριότητα.
Το Δικαστήριο προσέθεσε ότι ένας εργαζόμενος όπως ο Tetik, ο οποίος αποχώρησε εκουσίως από την εργασία του προς αναζήτηση νέας εντός του ίδιου κράτους μέλους δεν μπορεί να θεωρείται αυτομάτως ότι εγκατέλειψε οριστικά την αγορά εργασίας εντός του κράτους αυτού όταν δεν επιτυγχάνει να προσληφθεί σε νέα θέση εργασίας αμέσως μετά την αποχώρηση από την προηγούμενη δραστηριότητά του, υπό την προϋπόθεση, ωστόσο, ότι συνεχίζει να ανήκει στη νόμιμη αγορά εργασίας, υποβαλλόμενος, για παράδειγμα, σε όλες τις απαιτούμενες εντός του οικείου κράτους μέλους διατυπώσεις ώστε να τεθεί στη διάθεση των υπηρεσιών απασχολήσεως.