Το Πρωτοδικείο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ακυρώνει την απόφαση με την οποία η Επιτροπή επιτρέπει στην Compagnie Air France να εισπράξει - στο πλαίσιο της αναδιαθρώσεώς της - για το χρονικό διάστημα 1994-1996 εισφορά κεφαλαίου από το Δημόσιο ύψους 20 δισεκατομμυρίων γαλλικών φράγκων.

Το Δικαστήριο κρίνει ότι η Επιτροπή δεν αιτιολόγησε επαρκώς την απόφασή της σε δύο ουσιώδη σημεία αφορώντα, το μεν πρώτο την αγορά δεκαεπτά νέων αεροπλάνων αντί ποσού 11,5 δισεκατομμυρίων γαλλικών φράγκων, το δε δεύτερο τη δημιουργηθείσα κατά τον τρόπο αυτό νέα ανταγωνιστική θέση της Air France στα δίκτυα των αεροπορικών γραμμών μεγάλων αποστάσεων, ιδίως δε στις υπερατλαντικές γραμμές, και τον αντίκτυπό τους στην αεροπορική συγκοινωνία τροφοδοτήσεως των αναχωρήσεων από το αεροδρόμιο Paris-CDG. Oι πολυάριθμοι άλλοι επί της ουσίας λόγοι ακυρώσεως των προσφευγουσών απορρίφθηκαν κατά τα λοιπά

Kατά τον Μάρτιο του 1994 οι γαλλικές αρχές πληροφόρησαν την Επιτροπή για την πρόθεσή τους να εισφέρουν 20 δισεκατομμύρια γαλλικά φράγκα στο κεφάλαιο της Compagnie nationale Air France. Στο κοινοποιηθέν έγγραφο είχε επισυναφθεί ένα σχέδιο αναδιαρθρώσεως

H Επιτροπή έκρινε ότι η εν λόγω αύξηση κεφαλαίου συνιστούσε κρατική ενίσχυση που στρέβλωνε τον ανταγωνισμό εντός της κοινής αγοράς και του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) και ήταν, κατ' αρχήν, ασυμβίβαστη με την κοινή αγορά. Ωστόσο, μπορεί να υπάρξει παρέκκλιση ώστε να επιτρέπονται οι ενισχύσεις που προορίζονται για τη διευκόλυνση της αναπτύξεως ορισμένων οικονομικών δραστηριοτήτων, εφόσον η κρατική ενίσχυση δεν αλλοιώνει τους όρους των εμπορικών συναλλαγών σε βαθμό αντιβαίνοντα προς το κοινό συμφέρον. Οι παρεκκλίσεις που χορηγεί η Επιτροπή πρέπει να συντελούν στην αποκατάσταση της μακροπρόθεσμης ανταγωνιστικότητας μιας οικονομικής δραστηριότητας που δεν διέρχεται διαρθρωτική κρίση πλεονάζουσας μεταφορικής ικανότητας. Η ενίσχυση πρέπει να ευνοεί τις διαρθρωτικές μεταβολές και να μη διατηρεί παγιωθείσες καταστάσεις που θα είχαν ως συνέπεια την αναβολή αναποφεύκτων αλλαγών. Η Επιτροπή διαθέτει ευρεία διακριτική ευχέρεια επί του ζητήματος αυτού, η οποία συνεπάγεται πολύπλοκες εκτιμήσεις οικονομικής και κοινωνικής φύσεως.

Στo πλαίσιo της εξετάσεώς της, η Επιτρoπή δέ.θηκε ότι μια γvήσια αvαδιάρθρωση της Air France θα ήταv σύμφωvη πρoς τo κoιvό συμφέρov και θα συvέβαλε στηv αvάπτυξη τoυ κλάδoυ τωv αερoπoρικώv μεταφoρώv στηv Ευρώπη, βελτιώvovτας τηv αvταγωvιστικότητά τoυ. Η Επιτρoπή έκριvε επίσης ότι τo πoσό της εvισ.ύσεως δεv φαιvόταv υπερβoλικό για τηv επίτευξη τωv στό.ωv τoυ σ.εδίoυ αvαδιαρθρώσεως και ότι δεv αλλoίωvε τoυς όρoυς τωv εμπoρικώv συvαλλαγώv σε βαθμό αvτιβαίvovτα πρoς τo κoιvό συμφέρov, εvόψει τωv δεσμεύσεωv πoυ αvέλαβε η Γαλλική Κυβέρvηση. Η Επιτρoπή κατέληξε εvτεύθεv ότι η εvίσ.υση, καταβλητέα σε τρεις δόσεις και σκoπoύσα στη διασφάλιση της αvαδιαρθρώσεως της Air France, συμβιβαζόταv με τηv κoιvή αγoρά και τη Συμφωvία για τov ΕΟ., υπό τov όρov ότι oι γαλλικές αρ.ές θα τηρoύσαv δεκαέξι δεσμεύσεις τις oπoίες αvέλαβαv κατά τηv κατάρτιση της απoφάσεως.

Αυτή την απόφαση ακυρώνει σήμερα το Πρωτοδικείο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.

Ως γενική παρατήρηση, το Πρωτοδικείο υπογραμμίζει κατ' αρχάς ότι η λειτουργία του δεν έγκειται στο να υποκαταστήσει τον εκδόντα την απόφαση στην οικονομική του εκτίμηση, αλλά στον έλεγχο του αν τηρήθηκαν οι κανόνες διαδικασίας και αιτιολογήσεως, αν υφίσταντο τα πραγματικά περιστατικά που ελήφθησαν υπόψη για την αμφισβητούμενη επιλογή, αν υφίσταται πρόδηλη πλάνη κατά την εκτίμηση των περιστατικών αυτών ή κατάχρηση εξουσίας.

Η ακύρωση της αποφάσεως στηρίζεται σε δύο σημεία:

1. Η χρηματοδότηση της εκ μέρους της Air France αγοράς δεκαεπτά νέων αεροπλάνων

   Οι προσφεύγουσες εταιρίες υποστήριξαν ότι ήταν δυσανάλογη η έγκριση ενισχύσεως προς τον σκοπό αυτό, ενώ το ποσό της ενισχύσεως μπορούσε να μειωθεί με την ακύρωση ή την αναβολή των παραγγελιών των αεροπλάνων αυτών. Επιπλέον, το κόστος του εκσυγχρονισμού του στόλου - προοριζομένου για τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας της εταιρίας - εμπίπτει στα συνήθη έξοδα εκμεταλλεύσεως μιας αεροπορικής εταιρίας. Οτιδήποτε πρέπει να θεωρείται λειτουργική ενίσχυση μη συμβιβαζόμενη προς τη Συνθήκη πρέπει να πραγματοποιείται χωρίς κρατική ενίσχυση. Εξάλλου, οι προσφεύγουσες ισχυρίστηκαν ότι η αιτιολογία της Επιτροπής επί του ζητήματος αυτού ήταν ανεπαρκής.

   Το Πρωτοδικείο υπενθυμίζει ότι από την απαιτούμενη αιτιολογία πρέπει να εμφαίνεται κατά τρόπο σαφή και μη διφορούμενο η συλλογιστική της κοινοτικής αρχής, κατά τρόπο που να καθιστά δυνατό στον δικαστή να ασκεί τον έλεγχό του. Επιπλέον, στον τομέα των κρατικών ενισχύσεων, οι ανταγωνιστικές επιχειρήσεις πρέπει να γνωρίζουν τους λόγους που δικαιολογούν την απόφαση ώστε να υπερασπίσουν τα δικαιώματά τους.

   Το Πρωτοδικείο υπογραμμίζει ότι από τη νομολογία του Δικαστηρίου και την πρακτική της Επιτροπής προκύπτει ότι κατ' αρχήν δεν επιτρέπονται όλες οι λειτουργικές ενισχύσεις που προορίζονται για την χρηματοδότηση του συνήθους εκσυγχρονισμού των εγκαταστάσεων. Το Πρωτοδικείο κρίνει ότι από την απόφαση δεν προκύπτει ότι η Επιτροπή εξέτασε αν ο εκσυγχρονισμός του στόλου της Αir France μπορούσε να χρηματοδοτηθεί εν μέρει από την επίμαχη ενίσχυση - και, αν προέβη στην εξέταση αυτή, για ποιους λόγους δέχθηκε ότι μπορούσε.

2. Η από πλευράς ανταγωνισμού κατάσταση στα εκτός ΕΟΧ αεροπορικά δίκτυα

   ι προσφεύγουσες υποστήριξαν ότι η ενίσχυση θα χρησίμευε για την τεχνητή μείωση των δαπανών της Air France και, κατά συνέπεια, θα μετέθετε το βάρος της μειώσεως των δαπανών αυτών στις λοιπές, μη επιχορηγούμενες εταιρίες, ιδίως όσον αφορά τις εκτός ΕΟΧ αεροπορικές γραμμές.

   Το Πρωτοδικείο κρίνει ότι πρέπει να εξετασθεί αν η προσβαλλομένη απόφαση είναι αρκούντως αιτιολογημένη ως προς την εκτίμηση των αποτελεσμάτων της ενισχύσεως επί των εταιριών που ανταγωνίζονται την Air France και επί των σχετικών αεροπορικών δρομολογίων. Το Πρωτοδικείο επισημαίνει ότι, όσον αφορά την αιτιολογία, η Επιτροπή έκρινε ότι οι όροι με τους οποίους συνδυάστηκε η απόφαση περιορίζουν την ελευθερία της Air France και την εμποδίζουν να ακολουθήσει επιθετική πολιτική τιμών σε όλες τις εντός Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) γραμμές στις οποίες εκτελεί πτήσεις. Αντιθέτως, από την απόφαση δεν προκύπτει καμία ένδειξη σχετική με την εξέταση αυτής της από πλευράς ανταγωνισμού καταστάσεως εκτός ΕΟΧ. Η Επιτροπή παρέλειψε να ελέγξει τον αντίκτυπο της ενισχύσεως στον εκτός ΕΟΧ αεροπορικό χώρο. Επιπλέον, η Επιτροπή όφειλε να εξετάσει τις επιπτώσεις της ενισχύσεως στην αεροπορική συγκοινωνία τροφοδοτήσεως των αναχωρήσεων των πτήσεων μεγάλων αποστάσεων, δεδομένου ότι τις επιπτώσεις αυτές μπορούσαν να υποστούν ορισμένες μικρές αεροπορικές εταιρίες που δραστηριοποιούνται στην αεροπορική συγκοινωνία τροφοδοτήσεως.

   Συνεπώς, λόγω της ελλείψεως αυτής αιτιολογίας όσον αφορά τις συνέπειες της ενισχύσεως υπό παγκόσμια προοπτική και της ελλείψεως εξηγήσεων όσον αφορά τις πιθανές επιπτώσεις στην αεροπορική συγκοινωνία τροφοδοτήσεως, το Πρωτοδικείο οδηγήθηκε στην ακύρωση της αποφάσεως και ως προς το σημείο αυτό.

   Παρατηρείται ότι όλοι οι επί της ουσίας λόγοι ακυρώσεως - νομικά σφάλματα και σφάλματα εκτιμήσεως - τους οποίους προέβαλαν οι διάδικοι απορρίφθηκαν από το Πρωτοδικείο με απόφαση υπερβαίνουσα τις εκατό σελίδες. Κατόπιν αυτού, στην Επιτροπή εναπόκειται να εξετάσει εκ νέου τον φάκελο ώστε να λάβει τα μέτρα που συνεπάγεται η εκτέλεση της αποφάσεως αυτής.

Ανεπίσημο έγγραφο προς χρήση των μέσων μαζικής ενημερώσεως, το οποίο δεν δεσμεύει το Πρωτοδικείο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.
Διαθέσιμο σε όλες τις γλώσσες

Για το πλήρες κείμενο της αποφάσεως συμβουλευθείτε τη σελίδα μας Internet www.curia.eu.int σήμερα περί της 3 μ.μ.

Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με την Estella Cigna, τηλ.: (352) 4303 2582, fax.: (352) 4303 2674.