Τμήμα Τύπου και Πληροφοριών

ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ ΤΥΠΟΥ αριθ. 18/99 bis

18 Μαρτίου 1999

Έκθεση πεπραγμένων του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΠΟΥ ΕΚΔΙΚΑΣΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΤΟ 1998


Η επισκόπηση των υποθέσεων που περατώθηκαν στα δύο δικαιοδοτικά όργανα κατά τη διάρκεια του 1998 (768) διαφωτίζει σχετικά με την εξέλιξη της νομολογίας του Δικαστηρίου στο σύνολό της. Οι αποφάσεις μπορούν να καταταγούν σε μεγάλες κατηγορίες αναλόγως του θέματός τους, ώστε να επισημανθούν οι ουσιαστικότερες εξελίξεις και οι τυχόν μεταστροφές της νομολογίας, καθώς και να παρασχεθούν οι απαραίτητες διευκρινίσεις.

Ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων :

- Για πρώτη φορά, το Δικαστήριο κλήθηκε να ασχοληθεί με το ζήτημα της ιδιότητας του πολίτη της Ενώσεως, κρίνοντας ότι ένας υπήκοος κράτους μέλους ο οποίος διαμένει νομίμως εντός του εδάφους άλλου κράτους μέλους μπορεί να επικαλεστεί το άρθρο της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση που αναφέρεται στην ευρωπαϊκή ιθαγένεια (Martínez Sala).

- Το Δικαστήριο αναφέρθηκε επίσης στο άρθρο αυτό επεκτείνοντας το πεδίο εφαρμογής εθνικής νομοθεσίας αποσκοπούσας στην προστασία γλωσσικής μειονότητας και στους κοινοτικούς υπηκόους που ομιλούν την ίδια γλώσσα με αυτή που τυγχάνει της εν λόγω προστασίας, οι οποίοι κυκλοφορούν και διαμένουν στο διοικητικό διαμέρισμα το οποίο αφορά η προστασία αυτή (Bickel και Franz).

- Το Δικαστήριο έκρινε ότι ρήτρα συλλογικής συμβάσεως που καθορίζει τις προϋποθέσεις προαγωγής των υπαλλήλων δημόσιας υπηρεσίας και η οποία δεν λαμβάνει υπόψη της περιόδους απασχολήσεως τις οποίες ο ενδιαφερόμενος έχει συμπληρώσει σε συγκρίσιμο τομέα δραστηριότητας σε δημόσια υπηρεσία άλλου κράτους μέλους συνιστούσε παραβίαση της αρχής της απαγορεύσεως των διακρίσεων (Schöning-Κουγεβετοπούλου).

- Αντιθέτως, οι διαφοροποιήσεις στη φορολογική μεταχείριση των εργαζομένων που κατοικούν σε ένα κράτος μέλος αλλά εργάζονται σε άλλο κράτος μέλος, οι οποίες απορρέουν από την κατανομή των φορολογικών αρμοδιοτήτων μεταξύ δύο κρατών μελών, δεν θεωρούνται από το Δικαστήριο ως εισάγουσες δυσμενή διάκριση (Gilly).

- Τέλος, το Δικαστήριο έκρινε ότι η Γαλλική Δημοκρατία παρέβη τις υποχρεώσεις της αποκλείοντας τους μεθοριακούς εργαζομένους που κατοικούν στο Βέλγιο και περιέρχονται σε κατάσταση πρόωρης παύσεως της επαγγελματικής τους δραστηριότητας από το ευεργέτημα της χορηγήσεως μορίων συμπληρωματικής συντάξεως (Επιτροπή κατά Γαλλίας).

Ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων, ελευθερία εγκαταστάσεως, ελεύθερη παροχή υπηρεσιών:

- Στις υποθέσεις Decker και Kohl, το Δικαστήριο εξέτασε το συμβιβαστό με το κοινοτικό δίκαιο εθνικής ρυθμίσεως η οποία εξαρτά από την προηγούμενη λήψη ειδικής εγκρίσεως την επιστροφή, σύμφωνα με το τιμολόγιο του κράτους στο ασφαλιστικό σύστημα του οποίου υπάγεται ο ενδιαφερόμενος, των εξόδων αγοράς γυαλιών ή των δαπανών για ιατρική περίθαλψη εκτός νοσοκομείου που πραγματοποιήθηκαν εντός άλλου κράτους μέλους.

Το Δικαστήριο έκρινε ότι οι επίδικες εθνικές ρυθμίσεις συνιστούσαν εμπόδια στην ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων και στην ελεύθερη παροχή υπηρεσιών και θεώρησε τα εμπόδια αυτά αδικαιολόγητα.

- Όσον αφορά τις τεχνικές κανονιστικές ρυθμίσεις, το Δικαστήριο διευκρίνισε ότι η έλλειψη κοινοποιήσεως των τεχνικών κανόνων στην Επιτροπή καθιστά τους κανόνες αυτούς ανεφάρμοστους, χωρίς ωστόσο να καθίσταται παράνομη η χρησιμοποίηση ενός προϊόντος που ανταποκρίνεται στους μη κοινοποιηθέντες κανόνες (Lemmens).

- Στον φαρμακευτικό τομέα και όσον αφορά τις προϋποθέσεις που πρέπει να πληροί ο αιτών προκειμένου να ακολουθήσει τη συντομευμένη διαδικασία χορηγήσεως αδείας κυκλοφορίας ενός φαρμακευτικού προϊόντος, το Δικαστηριο διευκρίνισε τα κριτήρια καθορισμού των προϊόντων που μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο αυτών των περιληπτικών αιτήσεων (Generics (UK)).

- Το Δικαστήριο υπενθύμισε ότι οι διατάξεις περί ελευθερίας εγκαταστάσεως απαγορεύουν, μεταξύ άλλων, στο κράτος μέλος καταγωγής να εμποδίζει την εγκατάσταση σε άλλο κράτος μέλος ενός από τους υπηκόους του ή μιας εταιρίας που έχει συσταθεί σύμφωνα με τη νομοθεσία του. Ένα τέτοιο εμπόδιο μπορεί να προκύπτει από φορολογική μεταχείριση εισάγουσα δυσμενείς διακρίσεις (ICI).

- Το Δικαστήριο έκρινε ότι η σουηδική νομοθεσία περί φορολογήσεως της πραγματοποιουμένης υπό μορφή ασφαλίσεως ζωής αποταμιεύσεως, η οποία προβλέπει διαφορετικό καθεστώς για τις εγκατεστημένες στη Σουηδία και για τις μη εγκατεστημένες στη Σουηδία εταιρίες, είναι ασυμβίβαστη με την αρχή της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών (Safir).

Ίση μεταχείριση μεταξύ ανδρών και γυναικών:

- Στην υπόθεση Grant, το Δικαστήριο δεν χαρακτήρισε ως δυσμενή διάκριση την άρνηση εργοδότη να χορηγήσει έκπτωση επί των εισιτηρίων συγκοινωνιών σε άτομο του αυτού φύλου με το οποίο ο εργαζόμενος διατηρούσε σταθερή σχέση. Έκρινε ότι η άρνηση ίσχυε ανεξαρτήτως του φύλου του ενδιαφερομένου εργαζομένου και εξέτασε κατά πόσον μια σταθερή σχέση μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου έπρεπε να εξομοιωθεί με την κατάσταση εγγάμου σχέσεως ή σταθερής σχέσεως ατόμων αντιθέτου φύλου, ενόψει του κοινοτικού δικαίου, του δικαίου των κρατών μελών και της νομολογίας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Το Δικαστήριο κατέληξε ότι δεν υφίσταται τέτοια εξομοίωση και ότι μόνον ο κοινοτικός νομοθέτης μπορεί να μεταβάλει την κατάσταση επί του ζητήματος αυτού.

- Όσον αφορά την προστασία των εγκύων, το Δικαστήριο έκρινε ότι η αρχή της απαγορεύσεως των διακρίσεων επέβαλλε όμοια προστασία καθ' όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ιδίως αν η απόλυση στηρίζεται σε απουσίες οφειλόμενες σε ανικανότητα προς εργασία λόγω ασθένειας που προκλήθηκε από την εγκυμοσύνη (Brown) και καθόρισε ορισμένα ζητήματα όσον αφορά το χρηματικό καθεστώς και τα δικαιώματα των γυναικών κατά τη διάρκεια της αδείας μητρότητας (Boyle).

- Επίσης, για λόγους αποτελεσματικότητας των δικαιωμάτων των διοικουμένων δεν αναγνωρίστηκε στον εργοδότη το δικαίωμα να επικαλεστεί διετή αποκλειστική προθεσμία έναντι υπαλλήλου του στην περίπτωση που η καθυστέρηση στην άσκηση αγωγής εκ μέρους του εργαζομένου, με αίτημα την εφαρμογή της αρχής της ισότητας των αμοιβών, οφείλεται σε δόλια συμπεριφορά του εργοδότη (Levez).

Δίκαιο του ανταγωνισμού:

- Το Δικαστήριο εξέδωσε πολυάριθμες αποφάσεις σχετικές με την απαγόρευση των συμπράξεων και της καταχρήσεως δεσπόζουσας θέσεως, ή ακόμα σχετικές με τον έλεγχο των πράξεων συγκεντρώσεως μεταξύ επιχειρήσεων (θεωρία της failing company defence, δυνάμει της οποίας το Δικαστήριο ενέκρινε σαφώς την προσέγγιση της Επιτροπής που οδήγησε στον καθορισμό των προϋποθέσεων βάσει των οποίων μια συγκέντρωση δεν θεωρείται ότι συνεπάγεται τη δημιουργία ή την ενίσχυση δεσπόζουσας θέσεως -Γαλλία κ.λπ. κατά Επιτροπής-).

- Το Δικαστήριο διευκρίνισε ειδικότερα τις υποχρεώσεις της Επιτροπής όσον αφορά την εξέταση της καταγγελίας και την αιτιολόγηση της απορρίψεώς της στον τομέα των κρατικών ενισχύσεων (έτσι, προσφυγή ακυρώσεως εκ μέρους του καταγγέλλοντος ασκείται κατά της αποφάσεως με την οποία το κράτος μέλος πληροφορείται για τη θέση της Επιτροπής και όχι κατά του εγγράφου που αποστέλλεται στον καταγγέλλοντα και τον ενημερώνει για την απόφαση. Δεν υφίσταται καμία νομική βάση υποχρεώνουσα την Επιτροπή να προβεί σε ανταλλαγή απόψεων με τον καταγγέλλοντα. Η Επιτροπή υποχρεούται να εκθέσει επαρκώς στον καταγγέλλοντα τους λόγους για τους οποίους τα προβληθέντα με την καταγγελία πραγματικά και νομικά στοιχεία δεν υπήρξαν επαρκή προς απόδειξη της υπάρξεως κρατικής ενισχύσεως (Επιτροπή κατά Sytraval και Brink's France).

- Το Πρωτοδικείο εξέδωσε πολυάριθμες αποφάσεις στον τομέα του δικαίου του ανταγωνισμού, ιδίως στις υποθέσεις «χαρτονιού». Με την ευκαιρία αυτή, καθόρισε σαφώς τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες μια επιχείρηση μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνη για συνολική σύμπραξη. Το Πρωτοδικείο έκρινε, εξάλλου, ότι δεν δικαιολογείται μείωση των προστίμων που έχει επιβάλει η Επιτροπή παρά μόνον εάν η συμπεριφορά της επιχειρήσεως επέτρεψε στην Επιτροπή να διαπιστώσει ευχερέστερα μια παράβαση και, ενδεχομένως, να θέσει τέρμα στην παράβαση αυτή.

- Για πρώτη φορά, το Πρωτοδικείο διαπίστωσε παράλειψη της Επιτροπής στον τομέα των κρατικών ενισχύσεων: η Επιτροπή δεν έλαβε θέση σχετικά με δύο καταγγελίες αφορώσες τηλεοπτικές επιχειρήσεις (Gestevisión Telecinco κατά Επιτροπής).

- Στον τομέα των κρατικών ενισχύσεων, το Πρωτοδικείο εξέτασε τις προϋποθέσεις του παραδεκτού προσφυγής εκ μέρους περιφερειακής αρχής. Παρατήρησε ότι η απόφαση της Επιτροπής με την οποία εξετάστηκαν οι ενισχύσεις που είχε χορηγήσει η Περιφέρεια της Φλάνδρας σε αεροπορική εταιρία επηρέαζε άμεσα και ατομικά τη νομική κατάσταση της περιφέρειας αυτής εμποδίζοντάς τη να ασκήσει τις αρμοδιότητές της όπως αυτή τις εννοεί, δηλαδή εμποδίζοντάς τη να χορηγήσει ενίσχυση και υποχρεώνοντάς τη να τροποποιήσει μια σύμβαση δανείου που είχε συναφθεί με ορισμένη επιχείρηση (Vlaams Gewest κατά Επιτροπής). Αντιθέτως, το Πρωτοδικείο δεν δέχθηκε ότι μια απόφαση της Επιτροπής κηρύσσουσα ορισμένη ενίσχυση ασυμβίβαστη με την κοινή αγορά αφορούσε άμεσα και ατομικά μια συνδικαλιστική οργάνωση εργαζομένων (Comite d'entreprise de la Societe francaise de production κ.λπ. κατά Επιτροπής). Ομοίως, το Πρωτοδικείο έκρινε ότι ένας κανονισμός του Συμβουλίου σχετικά με ενισχύσεις προς ορισμένα ναυπηγεία δεν αφορούσε ατομικά έναν ισπανικό οργανισμό τοπικής αυτοδιοικήσεως, παρά το γενικό συμφέρον που μπορούσε ο οργανισμός αυτός να δικαιολογήσει για την ανάπτυξη της οικονομικής δραστηριότητας και το επίπεδο της απασχολήσεως.

- Το Πρωτοδικείο ακύρωσε λόγω τυπικού ελαττώματος την απόφαση της Επιτροπής με την οποία επετράπη στις γαλλικές αρχές να χορηγήσουν στην Air France ενίσχυση υπό μορφή αυξήσεως του κεφαλαίου της, κρίνοντας ότι η απόφαση αυτή ήταν ανεπαρκώς αιτιολογημένη, ιδίως όσον αφορά τις συνέπειες της ενισχύσεως αυτής για τις ανταγωνίστριες εταιρίες (British Airways κ.λπ. κατά Επιτροπής).

Δημόσιες συμβάσεις:

- Ο αριθμός των αποφάσεων που εκδίδει το Δικαστήριο στον τομέα αυτόν συνεχώς αυξάνει, ιδίως κατόπιν των προδικαστικών ερωτημάτων που υπέβαλαν ορισμένα εθνικά δικαστήρια όσον αφορά, ειδικότερα, τον ορισμό του «οργανισμού δημοσίου δικαίου» στο πλαίσιο της εννοίας της αναθέτουσας αρχής, εννοίας σημαντικής για τον καθορισμό του κοινοτικού καθεστώτος των δημοσίων συμβάσεων. Το Δικαστήριο θεώρησε ως οργανισμό δημοσίου δικαίου έναν οργανισμό που είχε συσταθεί αποκλειστικά για την παραγωγή επισήμων διοικητικών εγγράφων (Mannesmann)· θεώρησε επίσης ως «ανάγκη γενικού συμφέροντος» την αποκομιδή και επεξεργασία των οικιακών αποβλήτων (BFI Holding), κρίνοντας ότι η έννοια του γενικού συμφέροντος συγκαταλέγεται μεταξύ των κριτηρίων που δέχεται το κοινοτικό δίκαιο για τον ορισμό της κατηγορίας των οργανισμών δημοσίου δικαίου. Συναφώς, το Δικαστήριο έκρινε ότι οι ανάγκες γενικού συμφέροντος μπορούσαν να εξυπηρετηθούν από ιδιωτικούς οργανισμούς συσταθέντες προς τον σκοπό αυτόν, έστω και αν οι οργανισμοί αυτοί ασκούν και άλλες δραστηριότητες, οι περισσότερες των οποίων έχουν άλλον σκοπό.

Πνευματική ιδιοκτησία:

- Οι πρώτες προσφυγές στον τομέα του κοινοτικού σήματος ασκήθηκαν ενώπιον του Πρωτοδικείου κατά αποφάσεως ενός των τμημάτων προσφυγών του Γραφείου Εναρμονίσεως στην Εσωτερική Αγορά.

- Όσον αφορά το δίκαιο των σημάτων, το Δικαστήριο διευκρίνισε τους κινδύνους συγχύσεως για το κοινό μεταξύ προϊόντων ή υπηρεσιών που φέρουν δύο διαφορετικά σήματα, όπου πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ο διακριτικός χαρακτήρας του προγενεστέρου σήματος και η φήμη του στο πλαίσιο της προστασίας που του παρέχεται (Canon). Η κοινοτική ανάλωση, δυνάμει της οποίας ο δικαιούχος του σήματος δεν έχει πλέον το δικαίωμα να απαγορεύσει τη χρήση του όταν τα προϊόντα έχουν διατεθεί στο εμπόριο εντός του ΕΟΧ με τη συγκατάθεσή του, πρέπει να ερμηνεύεται στενά, καθόσον ο δικαιούχος του σήματος έχει το δικαίωμα να απαιτήσει την απαγόρευση της χρήσεώς του από τρίτους εκτός ΕΟΧ (Silhouette).

- Το Δικαστήριο υπενθύμισε επίσης ότι τα λογοτεχνικά και καλλιτεχνικά έργα μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο εμπορικής εκμεταλλεύσεως και υπό μορφή διαφορετική από την πώληση των υλικών υποθεμάτων επί των οποίων έχουν εγγραφεί και ότι μια ειδική προστασία του δικαιώματος εκμισθώσεως μπορεί να δικαιολογείται για λόγους προστασίας της βιομηχανικής και εμπορικής ιδιοκτησίας (Metronome Musik).

- Ο κάτοχος αποκλειστικού δικαιώματος εκμισθώσεως μπορεί να απαγορεύσει εντός κράτους μέλους την εκμίσθωση αντιγράφων κινηματογραφικού έργου, ενώ η εκμίσθωση των αντιγράφων αυτών έχει επιτραπεί εντός άλλου κράτους μέλους (FDV).

Γεωργία:

- Το Δικαστήριο, κληθέν να αποφανθεί ως προς το κύρος της συμφωνίας πλαισίου για τις μπανάνες με τέσσερις χώρες της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής, συμφωνίας η οποία συνήφθη κατόπιν της καταδίκης, στο πλαίσιο της ΓΣΔΕ, του κοινοτικού καθεστώτος εισαγωγών, εκτίμησε κατά περίπτωση τις διαφορές μεταχειρίσεως που υφίσταντο μεταξύ των διαφόρων επιχειρηματιών και θεώρησε ορισμένες από αυτές επιτρεπτές, όταν απέρρεαν αυτομάτως από τις διαφορές στη μεταχείριση που επιφυλάσσεται στις τρίτες χώρες, ενώ θέωρησε ανεπίτρεπτες ορισμένες άλλες, ιδίως όσον αφορά τη μη υπαγωγή ορισμένων επιχειρηματιών στο καθεστώς των πιστοποιητικών εξαγωγής (Γερμανία κατά Συμβουλίου).

- Το Δικαστήριο ασχολήθηκε επίσης με την εκ μέρους της Επιτροπής άσκηση των αρμοδιοτήτων της στον τομέα του υγειονομικού ελέγχου και εξέτασε το συμβιβαστό των αρμοδιοτήτων αυτών με τις επιταγές της κοινής αγοράς. Στις υποθέσεις που αφορούσαν την λεγομένη «νόσο των τρελών αγελάδων», το Δικαστήριο διευκρίνισε ότι, οσάκις υφίστανται αμφιβολίες ως προς τη συνδρομή ή τη σημασία κινδύνων για την υγεία των ατόμων, τα κοινοτικά όργανα μπορούν να λαμβάνουν μέτρα προστασίας, χωρίς να οφείλουν να αναμείνουν να αποδειχθεί πλήρως το υπαρκτό και η σοβαρότητα των εν λόγω κινδύνων (National Farmers'Union· Ηνωμένο Βασίλειο κατά Επιτροπής).

Περιβάλλον:

- Το Δικαστήριο υπενθύμισε τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την οδηγία περί προστασίας των αγρίων πτηνών όσον αφορά τον χαρακτηρισμό των ζωνών ειδικής προστασίας, κρίνοντας ότι τα κράτη μέλη υποχρεούνται να προβαίνουν στον χαρακτηρισμό αυτόν εφαρμόζοντας καθορισμένα ορνιθολογικά κριτήρια (Επιτροπή κατά Κάτω Χωρών).

- Σε υπόθεση που αφορούσε τη φορολόγηση της εγχώριας ηλεκτρικής ενέργειας αναλόγως του τρόπου παραγωγής της, το Δικαστήριο στηρίχθηκε σε περιβαλλοντικά κριτήρια αναγνωρίζοντας ότι συμβιβάζεται με το κοινοτικό δίκαιο η αρχή της διαφορετικής φορολογήσεως του εισαγομένου ηλεκτρικού ρεύματος, υπό την προϋπόθεση, ωστόσο, ότι τα διαφορετικά φορολογικά συστήματα δεν καταλήγουν σε επιβολή βαρύτερης φορολογίας στο ομοειδές εισαγόμενο προϊόν (Outokumpu).

Δικονομικοί κανόνες ισχύοντες ενώπιον του Δικαστηρίου και ενώπιον του Πρωτοδικείου:

- Το Δικαστήριο διευκρίνισε τις προϋποθέσεις του παραδεκτού της προσφυγής ακυρώσεως που ασκείται από ένωση επιδιώκουσα σκοπούς προστασίας του περιβάλλοντος (Greenpeace Council κ.λπ. κατά Επιτροπής) ή από εταιρίες κατά των αποφάσεων της Επιτροπής, καθιερώνοντας το κριτήριο του κατά πόσον η απόφαση επηρεάζει άμεσα και ατομικά τα δικαιώματα που επικαλείται ο προσφεύγων (Dreyfus κ.λπ.)

- Όσον αφορά τους κανόνες της διαδικασίας προδικαστικής παραπομπής, το Δικαστήριο επιβεβαίωσε ότι η δυνατότητα υποβολής προδικαστικών ερωτημάτων παρέχεται μόνο σε όργανα που ασκούν δραστηριότητα δικαιοδοτικής φύσεως (απόφαση Victoria Film).

Το Δικαστήριο διευκρίνισε επίσης ότι μπορεί να αποφαίνεται με αιτιολογημένη διάταξη όταν το υποβληθέν ερώτημα είναι προδήλως ταυτόσημο με ερώτημα επί του οποίου το Δικαστήριο έχει ήδη αποφανθεί (Beton Express· Conata και Agrindustria).

- Το Δικαστήριο αναίρεσε μερικώς απόφαση του Πρωτοδικείου λόγω της υπερβολικά μακράς διάρκειας της δίκης. Αναφέρθηκε συναφώς στη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων προκειμένου να εκτιμήσει το εύλογο της διάρκειας και την επίπτωσή της στο αντικείμενο της διαφοράς. Αναγνώρισε, ωστόσο, ότι δεν μπορεί να επιβληθεί καμία προθεσμία μεταξύ του πέρατος της προφορικής διαδικασίας και της δημοσιεύσεως της αποφάσεως. Δεν υφίσταται επίσης δικαίωμα προσβάσεως στον «φάκελο της δίκης» (Baustahlgewebe κατά Επιτροπής).

- Τέλος, το επείγον προκειμένου να διαταχθεί αναστολή εκτελέσεως δεν μπορεί να συναχθεί από τη διακριτική εξουσία της αρχής της οποίας η απόφαση προσβάλλεται (Emesa Sugar κατά Συμβουλίου και Emesa Sugar κατά Επιτροπής).

Διευκρινίσεις σχετικά με ορισμένες γενικές αρχές του κοινοτικού δικαίου:

- Το Δικαστήριο υπογραμμίζει ότι τα κράτη μέλη οφείλουν να καθορίσουν τους κανόνες που διέπουν, στην εσωτερική έννομη τάξη τους, τις ένδικες προσφυγές που αποσκοπούν στην κατοχύρωση της προστασίας των δικαιωμάτων τα οποία οι ιδιώτες αντλούν από το κοινοτικό δίκαιο. Η λεγομένη αρχή της «ισοδυναμίας» επιβάλλει να μην είναι οι κανόνες αυτοί λιγότερο ευνοϊκοί από εκείνους που αφορούν παρόμοιες προσφυγές της εσωτερικής έννομης τάξεως ούτε να καθιστούν αδύνατη ή υπερβολικά δυσχερή την άσκηση των δικαιωμάτων που χορηγεί η κοινοτική έννομη τάξη δυνάμει της αρχής της «αποτελεσματικότητας».

- Το Δικαστήριο είχε, εξάλλου, την ευκαιρία να διευκρινίσει το περιεχόμενο της αποφάσεως Simenthal, με την οποία είχε κρίνει ότι το ασυμβίβαστο μιας πράξεως με την κοινοτική νομοθεσία κωλύει την έγκυρη έκδοση νέων εθνικών νομοθετικών πράξεων. Κάθε εθνικός δικαστής έχει την υποχρέωση να εφαρμόζει στο ακέραιο το κοινοτικό δίκαιο και να προστατεύει τα δικαιώματα που απονέμει το δίκαιο αυτό στους ιδιώτες, αφήνοντας ανεφάρμοστη κάθε ενδεχομένως αντίθετη διάταξη του εθνικού δικαίου, ανεξάρτητα από το αν η διάταξη αυτή είναι προγενέστερη ή μεταγενέστερη του κανόνα του κοινοτικού δικαίου (απόφαση IN.CO.GE.'90).

- Επικυρώνοντας την προηγούμενη νομολογία του, το Δικαστήριο έκρινε ότι επιτρέπεται στα εθνικά δικαστήρια να εφαρμόζουν διάταξη του εθνικού τους δικαίου προκειμένου να εκτιμήσουν κατά πόσον ένα δικαίωμα που απορρέει από κοινοτική διάταξη ασκείται καταχρηστικώς, υπό την προϋπόθεση, ωστόσο, ότι, κατά την εκτίμηση της ασκήσεως αυτού του δικαιώματος, δεν αλλοιώνουν το περιεχόμενο της διατάξεως αυτής ούτε θέτουν σε κίνδυνο τους επιδιωκόμενους με αυτή στόχους (Κεφάλας).

Ζητήματα θεσμικού δικαίου:

- Με την απόφαση Interporc κατά Επιτροπής, το Πρωτοδικείο καταδίκασε την άρνηση της Επιτροπής να επιτρέψει την πρόσβαση σε ορισμένα έγγραφα, δεδομένου ότι το όργανο αυτό δεν παρέσχε καμία εξήγηση προκειμένου να καταδείξει ότι τα ζητούμενα έγγραφα σχετίζονταν με την απόφαση της οποίας εζητείτο η ακύρωση, οπότε θα μπορούσε να δικαιολογηθεί άρνηση γνωστοποιήσεώς τους. Αντιθέτως, απορρίφθηκε προσφυγή με την οποία ζητήθηκε η ακύρωση αποφάσεως της Επιτροπής με την οποία δεν επετράπη η πρόσβαση στα έγγραφα τα οποία η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού είχε απευθύνει σε εθνικά δικαστήρια (Van der Wal κατά Επιτροπής). Τέλος, το Πρωτοδικείο, αναγνωρίζοντας ότι δεν ήταν αρμόδιο να εκτιμήσει τη νομιμότητα πράξεων εμπιπτουσών στη συνεργασία στους τομείς της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων, έκρινε ότι δεν ήταν σε θέση να εκτιμήσει αν τα σχετικά με τη Europol έγγραφα, τα οποία το Συμβούλιο αρνείτο να κοινοποιήσει σε Σουηδούς δημοσιογράφους, ενέπιπταν στις εξαιρέσεις που αντλούνται από την προστασία της δημόσιας ασφάλειας και του απορρήτου των διασκέψεων (Svenska Journalistförbundet κατά Συμβουλίου).

- Τα ζητήματα που ανακύπτουν συνήθως όσον αφορά την επιλογή της νομικής βάσεως των κοινοτικών πράξεων οδήγησαν το Δικαστήριο να υπενθυμίσει ότι η προσφυγή στο άρθρο 235 της Συνθήκης ΕΚ δικαιολογείται μόνον όταν δεν υφίσταται καμία άλλη διάταξη που να παρέχει στα κοινοτικά όργανα την αναγκαία αρμοδιότητα προς έκδοση της πράξεως (ακύρωση, κατόπιν αιτήσεως του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αποφάσεως του Συμβουλίου για τα διευρωπαϊκά δίκτυα).

- Το Δικαστήριο έκρινε ότι είχε αρμοδιότητα να εξετάσει το περιεχόμενο κοινής δράσεως του Συμβουλίου που είχε θεσπιστεί στο πλαίσιο του τρίτου πυλώνα της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (συνεργασία στους τομείς της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων) και της οποίας η ακύρωση ζητήθηκε από την Επιτροπή. Το Δικαστήριο δεν δέχθηκε στην περίπτωση αυτή την επιχειρηματολογία της Επιτροπής όσον αφορά τη διεύλευση μέσω αερολιμένων και δεν έκρινε ότι το Συμβούλιο είχε οικειοποιηθεί δικές της κοινοτικές αρμοδιότητες.

- Με την απόφαση σε υπόθεση Γερμανία κατά Επιτροπής, το Δικαστήριο έκρινε ότι οι αποφάσεις που λαμβάνει η Επιτροπή για την τήρηση των κανόνων του ανταγωνισμού πρέπει να λαμβάνονται από το σώμα των επιτρόπων και δεν αποτελούν μέτρα διαχειρίσεως και διοικήσεως.

- Όσον αφορά την εκ μέρους της Επιτροπής χορήγηση επιδοτήσεων για προγράμματα καταπολεμήσεως του κοινωνικού αποκλεισμού, το Δικαστήριο παρατήρησε ότι η έκδοση βασικής πράξεως, δηλαδή πράξεως του παραγώγου δικαίου η οποία να επιτρέπει τη δαπάνη, ήταν απαραίτητη, εξαιρουμένων των μη σημαντικού χαρακτήρα κοινοτικών δράσεων, και ότι στην Επιτροπή εναπόκειται συναφώς να αποδείξει τον μη σημαντικό χαρακτήρα της σχεδιαζομένης δράσεως (Ηνωμένο Βασίλειο κατά Επιτροπής).

Ανεπίσημο έγγραφο προοριζόμενο για τον Τύπο, το οποίο δεν δεσμεύει το Δικαστήριο. Διατίθεται σε όλες τις επίσημες γλώσσες

Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με την κ. Estella Cigna τηλ. (00 352) 4303 - 2582 fax (00 352) 4303 - 2674.