Ο γενικός εισαγγελέας εξετάζει τις προθεσμίες μεταγραφών που ισχύουν στο άθλημα της επαγγελματικής καλαθοσφαιρίσεως στο Βέλγιο για παίκτες από την Ευρώπη και από τρίτες χώρες

Ιστορικό

H υπόθεση αφορά τις διατάξεις περί μεταγραφών που ισχύουν στην επαγγελματική καλαθοσφαίριση. Η καλαθοσφαίριση οργανώνεται σε διεθνές επίπεδο από τη διεθνή συνομοσπονδία καλαθοσφαιρίσεως (Fédération internationale de basket-ball, στο εξής: FIBA), η οποία θεσπίζει τους κανόνες τους οποίους οφείλουν να τηρούν οι εθνικές ομοσπονδίες. Όσον αφορά τους κανόνες περί μεταγραφών, για τη βελγική ομοσπονδία (Asbl Fédération royale belge des sociétés de basket-ball, στο εξής: FRBSB) ισχύουν τρεις διαφορετικές περίοδοι μεταγραφών. Έτσι, για την εν προκειμένω κρίσιμη αγωνιστική περίοδο 1995-1996 η μεταγραφή παικτών από έναν βελγικό σύλλογο σε άλλον ήταν δυνατή μόνο μέχρι την έναρξη της αγωνιστικής περιόδου και, συγκεκριμένα κατά το διάστημα από τις 15 Απριλίου μέχρι τις 15 Μαΐου 1995. Αντιθέτως, οι παίκτες από ευρωπαϊκές χώρες μπορούσαν να μεταγραφούν μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου 1996, ενώ οι παίκτες από τρίτες χώρες μπορούσαν να μεταγραφούν ακόμη και μέχρι τις 31 Mαρτίου 1996.

Ο J. Lehtonen είναι καλαθοσφαιριστής φινλανδικής ιθαγένειας. Κατά την αγωνιστική περίοδο 1995-1996 μετέσχε στους αγώνες του φινλανδικού πρωταθλήματος μέχρι το τέλος του εν λόγω πρωταθλήματος. Αμέσως μετά προσελήφθη από τον βελγικό σύλλογο Asbl Castors Canada Dry Namur-Braine (στο εξής: Castors Braine) για την τελική φάση του βελγικού πρωταθλήματος 1995-1996. Με έγγραφο της 9ης Απριλίου 1996, η FIBA δήλωσε ότι αρνούνταν να καταχωρίσει τον J. Lehtonen στα σχετικά μητρώα, με την αιτιολογία ότι η ισχύουσα στην περίπτωσή του προθεσμία μεταγραφών είχε λήξει στις 28 Φεβρουαρίου 1996.

Ο σύλλογος Castors Braine είχε ήδη προηγουμένως χρησιμοποιήσει τον J. Lehtonen στις 6 Aπριλίου 1996, σε αγώνα του πρωταθλήματος κατά της Belgacom-Quaregnon. Η Castors Braine κέρδισε τον αγώνα αυτόν

με σκορ 104-102. Όταν ο ηττηθείς σύλλογος υπέβαλε ένσταση κατά του κύρους του αγώνα αυτού, η FRBSB κατακύρωσε τον αγώνα με σκορ 20-0 υπέρ της Belgacom-Quaregnon. Ως αιτιολογία προέβαλε ότι ο J. Lehtonen είχε χρησιμοποιηθεί κατά παράβαση του κανονισμού της FIBA.

Kατόπιν τούτου, ο J. Lehtonen και ο σύλλογος Castors Braine υπέβαλαν στο Tribunal de première instance de Bruxelles αίτηση ασφαλιστικών μέτρων, με την οποία ζητούσαν κατ'ουσίαν να ακυρωθεί ο μηδενισμός του συλλόγου αυτού στον αγώνα κατά της Belgacom-Quaregnon και να απαγορευθεί στην ομοσπονδία η επιβολή περαιτέρω κυρώσεων στον σύλλογο, σε περίπτωση που ο σύλλογος θα χρησιμοποιούσε εκ νέου τον J. Lehtonen στην ομάδα. Το εθνικό δικαστήριο υπέβαλε στο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων προδικαστικό ερώτημα σχετικά με τη συμφωνία των προθεσμιών μεταγραφών προς το κοινοτικό δίκαιο.

Ο ρόλος του γενικού εισαγγελέα

Ο γενικός εισαγγελέας, που ενεργεί με πλήρη ανεξαρτησία και αμεροληψία, επικουρεί το Δικαστήριο καθόσον εξετάζει τα πραγματικά περιστατικά και τα νομικά ζητήματα της εκάστοτε υποθέσεως και προτείνει στο Δικαστήριο την απάντηση που θα πρέπει να δώσει στα υποβληθέντα από το εθνικό δικαστήριο ερωτήματα. Οι προτάσεις του γενικού εισαγγελέα δεν δεσμεύουν το Δικαστήριο.

Οι προτάσεις του γενικού εισαγγελέα

Ως προς τη λυσιτέλεια του προδικαστικού ερωτήματος

Κατά τον γενικό εισαγγελέα, εξακολουθεί να είναι αναγκαίο να δοθεί απάντηση στο ερώτημα του εθνικού δικαστηρίου. Βέβαια, η διαφορά της κύριας δίκης έχει επιλυθεί, αφού δεν είναι πλέον δυνατή η χρησιμοποίηση του J. Lehtonen από την Castors Braine κατά την περίοδο 1995-1996. Ωστόσο, στο πλαίσιο της διαδικασίας που εκκρεμεί ενώπιον του βελγικού δικαστηρίου πρέπει, εν πάση περιπτώσει, να εκδοθεί ακόμη απόφαση επί των δικαστικών εξόδων.

Ως προς τον περιορισμό της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων

Ο γενικός εισαγγελέας θεωρεί ότι οι προθεσμίες μεταγραφών συνάδουν, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, με την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων.

Κατά τον γενικό εισαγγελέα, ο J. Lehtonen, ως επαγγελματίας καλαθοσφαιριστής, είναι "εργαζόμενος" υπό την έννοια του κοινοτικού δικαίου και έχει, επομένως, δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας. Οι βελγικές ρυθμίσεις σχετικά με τις περιόδους μεταγραφών περιορίζουν καταρχήν την ελεύθερη κυκλοφορία, δεδομένου ότι εμποδίζουν, μετά τη λήξη των περιόδων αυτών, τους υπηκόους άλλων κρατών μελών να εγκαταλείψουν τη χώρα καταγωγής τους προκειμένου να ασκήσουν κατ'επάγγελμα στο Βέλγιο το άθλημα της καλαθοσφαιρίσεως.

Προς δικαιολόγηση της προθεσμίας μεταγραφών που ίσχυε για τον J. Lehtonen, η FRBSB επικαλείται τον κίνδυνο να έχει η πρόσληψη νέων παικτών ως αποτέλεσμα, σε δεδομένο χρονικό σημείο, τη νόθευση του ανταγωνισμού στο πλαίσιο ενός πρωταθλήματος. Η πρόβλεψη περιόδων μεταγραφών διαφορετικής διάρκειας για τους παίκτες από ευρωπαϊκές χώρες απ'ό,τι για τους παίκτες από τρίτες χώρες σκοπεί να αποτρέψει ιδίως το ενδεχόμενο να μπορούν να μετέχουν οι παίκτες καταρχάς σε εθνικό πρωτάθλημα μέχρι τη λήξη του και, στη συνέχεια, αλλάζοντας σύλλογο κατά την τελική φάση άλλου πρωταθλήματος, να νοθεύουν τον ανταγωνισμό στα πλαίσια του πρωταθλήματος αυτού. Η FIBA έχει καθορίσει την προθεσμία κατά τρόπον ώστε να λήγει πρίν από την ολοκλήρωση πλειόνων ευρωπαϊκών πρωταθλημάτων, που λήγουν νωρίς. Αντιθέτως, τα πρωταθλήματα των τρίτων χωρών, όπως των ΗΠΑ, λήγουν αργότερα.

O γενικός εισαγγελέας δεν δέχεται ως δικαιολόγηση την "οργανωτική εξουσία των αθλητικών ομοσπονδιών", επειδή οι προθεσμίες μεταγραφών προσβάλλουν σε πολύ μεγάλο βαθμό τη θεμελιώδη ελευθερία την οποία συνιστά η ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων, δεδομένου ότι, κατά ορισμένα χρονικά διαστήματα, είναι αδύνατη η άσκηση της ελευθερίας αυτής από αθλητές που προέρχονται από άλλα κράτη μέλη.

Aντιθέτως, ο γενικός εισαγγελέας φρονεί ότι η "προστασία του αθλητικού ανταγωνισμού από νοθεύσεις" ανάγεται στο γενικό συμφέρον. Κατά συνέπεια, οι προθεσμίες μεταγραφών μπορούν να δικαιολογηθούν από τη "διαφύλαξη της συγκρισιμότητας των αποτελεσμάτων". Συναφώς, μπορεί να ενδείκνυται μια "ετεροχρονισμένη προθεσμία μεταγραφών" - η οποία, δηλαδή, δεν αρχίζει να τρέχει κατά την έναρξη της αγωνιστικής περιόδου αλλά κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής και είναι, επομένως, ετεροχρονισμένη -εφόσον δεν τάσσεται αυθαίρετα. Κατά συνέπεια, μια προθεσμία μεταγραφών μπορεί να δικαιολογείται από αθλητικής φύσεως λόγους γενικού συμφέροντος, εφόσον η προθεσμία για τους αθλητές που μέχρι τούδε αγωνίζονταν σε συλλόγους άλλων κρατών μελών έχει επιλεγεί έτσι ώστε η συγκρισιμότητα των αποτελεσμάτων του ανταγωνισμού αυτού να μη θίγεται από τις μεταγραφές που πραγματοποιούνται πριν από τη λήξη της προθεσμίας μεταγραφών. Στην περίπτωση, πάντως, του Βελγίου, πρόκειται για διαφορετικές προθεσμίες ή, ακριβέστερα, για "κλιμακωτές προθεσμίες μεταγραφών". Στην περίπτωση του J. Lehtonen πρέπει να ληφθεί υπόψη η ακόμα μεγαλύτερη προθεσμία που ισχύει για τους παίκτες που προέρχονται από συλλόγους τρίτων χωρών. Εάν όμως παίκτες που μέχρι τούδε αγωνίζονταν σε τρίτες χώρες μπορούν, βάσει μιας κλιμακωτής προθεσμίας μεταγραφών, να μεταγράφονται σε ομάδες που αγωνίζονται στο βελγικό εθνικό πρωτάθλημα ακόμη και σε χρονικό σημείο που τούτο απαγορεύεται πλέον για τους παίκτες που μέχρι τούδε αγωνίζονταν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, διακυβεύεται η συγκρισιμότητα των αποτελεσμάτων. Επομένως, οι κλιμακωτές περίοδοι μεταγραφών αυτού του είδους δεν ενδείκνυνται συναφώς. Κατά συνέπεια, ο γενικός εισαγγελέας φρονεί ότι μια προθεσμία μεταγραφών μπορεί να δικαιολογηθεί από αθλητικής φύσεως λόγους γενικού συμφέροντος, μόνον εφόσον η προθεσμία για τους αθλητές που μέχρι τούδε αγωνίζονταν σε συλλόγους άλλων κρατών μελών δεν είναι συντομότερη από εκείνη που ισχύει για τους παίκτες που προηγουμένως αγωνίζονταν σε τρίτες χώρες.

Μια κλιμακωτή προθεσμία μεταγραφών θα μπορούσε ακόμη να δικαιολογηθεί κατ'επίκληση του σκοπού στην "αποτροπή μαζικών μεταγραφών", ήτοι μεταγραφών μεγάλου αριθμού παικτών από ομοσπονδίες των οποίων τα πρωταθλήματα λήγουν νωρίς, αμέσως μετά τη λήξη των πρωταθλημάτων αυτών, προς ομοσπονδίες των οποίων τα πρωταθλήματα λήγουν αργότερα. Ο γενικός εισαγγελέας αμφιβάλλει όμως για την καταλληλότητα, την αναγκαιότητα και την αναλογικότητα των κλιμακωτών προθεσμιών μεταγραφών προς επίτευξη του σκοπού αυτού και δεν δέχεται, κατά συνέπεια, ούτε αυτόν τον δικαιολογητικό λόγο.

Όσον αφορά το ζήτημα της παραβάσεως διατάξεων που σκοπούν στην προστασία του εμπορίου εντός της κοινής αγοράς από στρεβλώσεις του ανταγωνισμού, ο γενικός εισαγγελέας φρονεί ότι η αίτηση εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως δεν περιέχει ενδείξεις σχετικά με τα πραγματικά περιστατικά στα οποία θα μπορούσε να στηριχθεί η εφαρμογή του δικαίου περί ανταγωνισμού.

Κατά συνέπεια, ο γενικός εισαγγελέας προτείνει στο Δικαστήριο να δώσει στο ερώτημα του εθνικού δικαστηρίου την ακόλουθη απάντηση: Οι διατάξεις αθλητικής ομοσπονδίας οι οποίες απαγορεύουν στους συλλόγους καλαθοσφαιρίσεως να παρατάσσουν (για πρώτη φορά) σε αγώνα έναν επαγγελματία καλαθοσφαιριστή που έχει την ιθαγένεια κράτους μέλους, εφόσον προσελήφθη μετά τη λήξη ορισμένης προθεσμίας μεταγραφών, μπορούν να δικαιολογηθούν από αθλητικής φύσεως λόγους γενικού συμφέροντος και συνάδουν, επομένως, προς την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων, υπό την προϋπόθεση, αφενός, ότι η ημερομηνία λήξεως της προθεσμίας αυτής για τους επαγγελματίες αθλητές που μέχρι τούδε αγωνίζονταν σε συλλόγους άλλων κρατών μελών έχει επιλεγεί έτσι ώστε να μην νοθεύονται οι αγώνες και, ιδίως, να μη θίγεται η συγκρισιμότητα των αποτελεσμάτων του αθλητικού αυτού ανταγωνισμού λόγω των μεταγραφών παικτών που πραγματοποιούνται πριν από τη λήξη της προθεσμίας μεταγραφών, και, αφετέρου, ότι η προθεσμία δεν είναι συντομότερη από εκείνη που ισχύει για τους επαγγελματίες αθλητές που προηγουμένως αγωνίζονταν σε τρίτες χώρες.