Toekomst van de meertaligheid
Soms wordt gezegd dat het beginsel van institutionele meertaligheid beter zou kunnen worden vervangen door een lingua franca, oftewel het eentaligheidsbeginsel, omdat dat gemakkelijker en goedkoper zou zijn. Voor de burger zijn de baten van meertaligheid echter hoger dan de kosten.
De keuze voor meertaligheid is ingegeven door de wens om de burger van dienst te zijn, en het is onmiskenbaar dat meertaligheid de burger voordelen oplevert. De kosten-batenverhouding van meertaligheid in de Europese Unie blijft positief, hoe men het ook bekijkt. De baten zijn bekend, zij het niet meetbaar. Het gaat dan met name om de mogelijkheid voor de burger om zich tot de instellingen te wenden in zijn of haar eigen taal en om te profiteren van alle Europese regelgeving in diezelfde taal, alsook om het recht op bescherming en bevordering van alle nationale talen, en daarmee van de cultuur, de waarden en de tradities van de lidstaten. De kosten zijn beter meetbaar, maar niettemin controversieel. Het is zaak dat de kosten zo veel mogelijk worden beheerst, maar zonder verlies van kwaliteit.
Dankzij de hulpmiddelen ter ondersteuning van meertaligheid, die technologisch steeds geavanceerder worden, kunnen belangrijke productiviteitswinsten worden geboekt en kunnen de werkzaamheden worden gestroomlijnd. Zo zijn neurale machinevertaling, vertaaleditors, spraakherkenningstools en mogelijkheden voor tolken op afstand stuk voor stuk effectieve middelen om de diensten te ondersteunen. Het tolk- en vertaalvak heeft de afgelopen jaren nogal een metamorfose ondergaan en de ontwikkelingen gaan steeds sneller.
De talendiensten spannen zich in om de veranderingen en technologische ontwikkelingen, waaronder in toenemende mate kunstmatige intelligentie, te omarmen en er steeds zo veel mogelijk hun voordeel mee te doen, zonder daarbij echter concessies te doen aan de kwaliteit, omdat anders het meertaligheidsvereiste zijn legitimiteit zou verliezen.
Zo zijn taken die voorheen tijdrovend en saai waren inmiddels semi-geautomatiseerd, waardoor de professional steeds meer tijd overhoudt voor de wezenlijke taken, die niet goed machinaal kunnen worden uitgevoerd. Het nadenken over recht en taal is specialistisch werk en een delicate aangelegenheid. De professionele jurist-vertaler of tolk vormt tegenwoordig de spil in een „augmented” omgeving: de technologie is voor hem of haar een hulpmiddel waarvan hij of zij op verstandige en verantwoordelijke wijze gebruikmaakt, teneinde – in het belang van de burger – een zo hoog mogelijk kwaliteitsniveau tegen de laagste kosten te garanderen.
Zie ook
