Wyrok Sądu (czwarta izba) z dnia 6 września 2013 r. – Post Bank Iran przeciwko Radzie

(sprawa T‑13/11)

Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa – Środki ograniczające podjęte wobec Iranu w celu zapobiegania rozprzestrzenianiu broni jądrowej – Zamrożenie funduszy – Podstawa prawna – Naruszenie prawa międzynarodowego – Obowiązek uzasadnienia – Prawo do obrony – Prawo do skutecznej ochrony sądowej – Oczywisty błąd w ocenie – Prawo własności – Proporcjonalność – Równość traktowania – Niedyskryminacja

1.                     Skarga o stwierdzenie nieważności – Akty podlegające zaskarżeniu – Pojęcie – Akty wywołujące wiążące skutki prawne – Akt wyłącznie informujący niewywołujący niekorzystnych skutków wobec skarżącego w sposób autonomiczny w stosunku do aktów wywołujących względem niego skutki prawne – Umorzenie postępowania (art. 263 TFUE) (por. pkt 43)

2.                     Skarga o stwierdzenie nieważności – Akty podlegające zaskarżeniu – Pojęcie – Akty wywołujące wiążące skutki prawne – Nieprzyjęte jeszcze akty hipotetyczne – Wyłączenie (art. 263 TFUE) (por. pkt 45, 46)

3.                     Prawo Unii Europejskiej – Prawa podstawowe – Podmiotowy zakres stosowania – Osoby prawne stanowiące emanacje państw trzecich – Włączenie – Odpowiedzialność państwa trzeciego za przestrzeganie praw podstawowych na swym własnym terytorium – Brak wpływu (Karta praw podstawowych Unii Europejskiej) (por. pkt 56, 60, 61)

4.                     Prawo Unii Europejskiej – Zasady – Prawo do obrony – Zakres – Środki ograniczające wobec Iranu – Zamrożenie funduszy osób, podmiotów i organów zaangażowanych w rozprzestrzenianie broni jądrowej lub udzielających wsparcia takim działaniom – Ograniczenia nałożone przez uchylony wyrok sądu – Zniknięcie tych ograniczeń z porządku prawnego Unii – Dopuszczalność nieuwzględniającej tych ograniczeń kontroli przestrzegania tego prawa przez sąd Unii (decyzja Rady 2010/413/WPZiB, art. 24 ust. 3, 4; rozporządzenia Rady: nr 961/2010, art. 36 ust. 3, 4; nr 267/2012, art. 46 ust. 3, 4) (por. pkt 65, 66)

5.                     Akty instytucji – Uzasadnienie – Obowiązek – Zakres – Środki ograniczające wobec Iranu – Zamrożenie funduszy osób, podmiotów i organów zaangażowanych w rozprzestrzenianie broni jądrowej lub udzielających wsparcia takim działaniom – Obowiązek poinformowania zainteresowanego o uzasadnieniu wraz z przyjęciem lub możliwie najszybciej po przyjęciu niekorzystnego dla niego aktu – Konwalidacja braku uzasadnienia w trakcie postępowania spornego – Niedopuszczalność (art. 296 TFUE; decyzja Rady 2010/413/WPZiB, art. 24 ust. 3; rozporządzenia Rady: nr 961/2010, art. 36 ust. 3; nr 267/2012, art. 46 ust. 3) (por. pkt 69, 70, 72)

6.                     Prawo Unii Europejskiej – Zasady – Prawo do obrony – Prawo do skutecznej ochrony sądowej – Środki ograniczające wobec Iranu – Zamrożenie funduszy osób, podmiotów i organów zaangażowanych w rozprzestrzenianie broni jądrowej lub udzielających wsparcia takim działaniom – Obowiązek podania do wiadomości indywidualnych i szczególnych powodów uzasadniających wydane decyzje – Zakres (decyzja Rady 2010/413/WPZiB, art. 24 ust. 3; rozporządzenia Rady: nr 961/2010, art. 36 ust. 3; nr 267/2012, art. 46 ust. 3) (por. pkt 71–73)

7.                     Akty instytucji – Uzasadnienie – Obowiązek – Zakres – Środki ograniczające wobec Iranu – Zamrożenie funduszy osób, podmiotów i organów zaangażowanych w rozprzestrzenianie broni jądrowej lub udzielających wsparcia takim działaniom – Decyzja wpisująca się w kontekst znany zainteresowanemu umożliwiająca mu zrozumienie zakresu podjętego wobec niego środka – Dopuszczalność zwięzłego uzasadnienia (art. 296 TFUE; decyzja Rady 2010/413/WPZiB, art. 24 ust. 3; rozporządzenia Rady: nr 961/2010, art. 36 ust. 3; nr 267/2012, art. 46 ust. 3) (por. pkt 74, 75)

8.                     Akty instytucji – Uzasadnienie – Obowiązek – Zakres – Środki ograniczające wobec Iranu – Zamrożenie funduszy osób, podmiotów i organów zaangażowanych w rozprzestrzenianie broni jądrowej lub udzielających wsparcia takim działaniom – Ustalone w aktach Unii alternatywne kryteria umieszczania danego podmiotu w wykazach osób i podmiotów objętych środkami ograniczającymi – Wystarczalność uzasadnienia opartego na jednym lub tylko na niektórych z tych kryteriów [art. 296 TFUE; decyzja Rady 2010/413/WPZiB, art. 20 ust. 1 lit. b); rozporządzenia Rady: nr 961/2010, art. 16 ust. 2; nr 267/2012, art. 23 ust. 2] (por. pkt 85–96)

9.                     Akty instytucji – Uzasadnienie – Obowiązek – Zakres – Obowiązek wskazania podstawy prawnej – Brak w przypadku określenia w oparciu o inne elementy (art. 296 TFUE) (por. pkt 86)

10.                     Prawo Unii Europejskiej – Zasady – Prawo do obrony – Środki ograniczające wobec Iranu – Zamrożenie funduszy osób, podmiotów i organów zaangażowanych w rozprzestrzenianie broni jądrowej lub udzielających wsparcia takim działaniom – Prawo dostępu do dokumentów – Prawo do bycia wysłuchanym – Prawa uzależnione od złożenia w tym celu wniosku do Rady – Brak naruszenia (decyzja Rady 2010/413/WPZiB, art. 24 ust. 3; rozporządzenia Rady: nr 961/2010, art. 36 ust. 3; nr 267/2012, art. 46 ust. 3) (por. pkt 97–100, 103, 108, 111, 112)

11.                     Prawo Unii Europejskiej – Zasady – Prawo do skutecznej ochrony sądowej – Środki ograniczające wobec Iranu – Zamrożenie funduszy osób, podmiotów i organów zaangażowanych w rozprzestrzenianie broni jądrowej lub udzielających wsparcia takim działaniom – Obowiązek podania do wiadomości dowodów obciążających w celu postawienia zainteresowanego w sytuacji umożliwiającej mu skuteczne wystąpienie do sądu Unii i zapewnienie przez ten sąd kontroli zgodności z prawem rozpatrywanego aktu – Brak naruszenia (Karta praw podstawowych Unii Europejskiej; decyzja Rady 2010/413/WPZiB; rozporządzenia Rady: nr 961/2010; nr 267/2012) (por. pkt 113, 114, 116, 117)

12.                     Unia Europejska – Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa – Środki ograniczające wobec Iranu – Zamrożenie funduszy osób, podmiotów i organów zaangażowanych w rozprzestrzenianie broni jądrowej lub udzielających wsparcia takim działaniom – Kontrola sądowa zgodności z prawem – Zakres – Rozłożenie ciężaru dowodu – Obowiązek przedstawienia konkretnych dowodów i informacji – Decyzja wydana na podstawie informacji dostarczonych przez państwa członkowskie i nieprzekazywanych sądowi Unii – Niedopuszczalność [decyzja Rady 2010/413/WPZiB, art. 20 ust. 1 lit. b); rozporządzenia Rady: nr 961/2010, art. 16 ust. 2 lit. a); nr 267/2012, art. 23 ust. 2 lit. a)] (por. pkt 120, 128–130, 132, 134)

13.                     Skarga o stwierdzenie nieważności – Wyrok stwierdzający nieważność – Skutki – Ograniczenie przez Trybunał – Środki ograniczające wobec Iranu – Zamrożenie funduszy osób, podmiotów i organów zaangażowanych w rozprzestrzenianie broni jądrowej lub udzielających wsparcia takim działaniom – Stwierdzenie nieważności w dwóch różnych momentach dwóch aktów zawierających identyczne środki ograniczające – Ryzyko poważnego naruszenia pewności prawa – Utrzymanie w mocy skutków pierwszego z tych aktów do momentu skuteczności stwierdzenia nieważności drugiego (art. 264 akapit drugi TFUE; rozporządzenie Rady nr 267/2012, załącznik IX; decyzja Rady 2010/413/WPZiB, załącznik II) (por. pkt 137, 138, 140)

Przedmiot

W pierwszej kolejności żądanie stwierdzenia nieważności, po pierwsze, załącznika II do decyzji Rady 2010/413/WPZiB z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie środków ograniczających wobec Iranu i uchylającej wspólne stanowisko 2007/140/WPZiB (Dz.U. L 195, s. 39), zmienionej przez decyzję Rady 2010/644/WPZiB z dnia 25 października 2010 r. (Dz.U. L 281, s. 81) i załącznika VIII do rozporządzenia Rady (UE) nr 961/2010 z dnia 25 października 2010 r. w sprawie środków ograniczających wobec Iranu i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 423/2007 (Dz.U. L 281, s. 1), w zakresie, w jakim dotyczą one skarżącej, po drugie, decyzji dotyczącej skarżącej i „zawartej” w piśmie z dnia 29 października 2010 r., po trzecie, decyzji Rady 2011/783/WPZiB z dnia 1 grudnia 2011 r. zmieniające decyzję 2010/413 (Dz.U. L 319, s. 71) oraz rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 1245/2011 z dnia 1 grudnia 2011 r. dotyczącego wykonania rozporządzenia (UE) nr 961/2010 w sprawie środków ograniczających wobec Iranu (Dz.U. L 319, s. 11), w zakresie, w jakim mogą one mieć wpływ na sytuację skarżącej, po czwarte, decyzji dotyczącej skarżącej i „zawartej” w piśmie z dnia 5 grudnia 2011 r., po piąte, załącznika IX do rozporządzenia Rady (UE) nr 267/2012 z dnia 23 marca 2012 r. w sprawie środków ograniczających wobec Iranu i uchylającego rozporządzenie (UE) nr 961/2010 (Dz.U. L 88, s. 1), w zakresie, w jakim dotyczy ono skarżącej i, po szóste, wszelkich przyszłych rozporządzeń i decyzji Rady bądź Komisji, które uzupełniałyby lub zmieniałyby jeden z aktów prawnych zaskarżonych w ramach niniejszej skargi, a w drugiej kolejności, żądanie stwierdzenia, że do skarżącej nie ma zastosowania art. 20 ust. 1 lit. b) decyzji 2010/413, art. 16 ust. 2 rozporządzenia nr 961/2010, art. 1 pkt 7 decyzji Rady 2012/35/WPZiB z dnia 23 stycznia 2012 r. zmieniającej decyzję 2010/413 (Dz.U. L 19, s. 22), art. 23 ust. 2 rozporządzenia nr 267/2012, art. 1 pkt 8 decyzji Rady 2012/635/WPZiB z dnia 15 października 2012 r. zmieniającej decyzję 2010/413 (Dz.U. L 282, s. 58), art. 1 pkt 11 rozporządzenia Rady (UE) nr 1263/2012 z dnia 21 grudnia 2012 r. zmieniającego rozporządzenie nr 267/2012 (Dz.U. L 356, s. 34) oraz art. 1 pkt 2 decyzji Rady 2012/829/WPZiB z dnia 21 grudnia 2012 r. zmieniającej decyzję 2010/413 (Dz.U. L 356, s. 71)

Sentencja

1) Skarga jest niedopuszczalna w zakresie, w jakim zmierza do stwierdzenia nieważności wszelkich przyszłych rozporządzeń i decyzji Rady Unii Europejskiej bądź Komisji Europejskiej, które uzupełniałyby lub zmieniałyby jeden z aktów prawnych zaskarżonych w ramach rozpatrywanej skargi.

2) Nie ma potrzeby orzekania w przedmiocie żądań stwierdzenia nieważności dotyczących Post Bank Iran decyzji „zawartych” w pismach z dnia 29 października 2010 r. i 5 grudnia 2011 r., ani podnoszonego przez wspieraną przez Komisję Radę zarzutu niedopuszczalności w kontekście żądania stwierdzenia nieważności dotyczącej Post Bank Iran decyzji „zawartej” w piśmie z dnia 29 października 2010 r.

3) Stwierdzona zostaje nieważność, w zakresie dotyczącym Post Bank Iran, załącznika II do decyzji Rady 2010/413/WPZiB z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie środków ograniczających wobec Iranu i uchylającej wspólne stanowisko 2007/140/WPZiB, zmienionej przez decyzję Rady 2010/644/WPZiB z dnia 25 października 2010 r. (Dz.U. L 281, s. 81) i załącznika VIII do rozporządzenia Rady (UE) nr 961/2010 z dnia 25 października 2010 r. w sprawie środków ograniczających wobec Iranu i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 423/2007, decyzji Rady 2011/783/WPZiB z dnia 1 grudnia 2011 r. zmieniającej decyzję 2010/413, rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 1245/2011 z dnia 1 grudnia 2011 r. dotyczącego wykonania rozporządzenia (UE) nr 961/2010 w sprawie środków ograniczających wobec Iranu i załącznika IX do rozporządzenia Rady (UE) nr 267/2012 z dnia 23 marca 2012 r. w sprawie w sprawie środków ograniczających wobec Iranu i uchylającego rozporządzenie (UE) nr 961/2010.

4) Skutki załącznika II do decyzji 2010/413/WPZiB, zmienionej przez decyzję 2010/644/WPZiB, a następnie przez decyzję 2011/783/WPZiB, zostają utrzymane w mocy w odniesieniu do Post Bank Iran do czasu, gdy skuteczne stanie się stwierdzenie nieważności załącznika IX do rozporządzenia nr 267/2012 w zakresie, w jakim dotyczy on Post Bank Iran.

5) Rada pokrywa własne koszty oraz koszty poniesione przez Post Bank Iran.

6) Komisja pokrywa własne koszty.