WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ
UNII EUROPEJSKIEJ
(pierwsza izba)
z dnia 2 lipca 2014 r.
Sprawa F‑63/13
Aristidis Psarras
przeciwko
Agencji Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Sieci i Informacji (ENISA)
Służba publiczna – Członek personelu tymczasowego – Rozwiązanie umowy – Artykuł 41 ust. 2 lit. a) Karty praw podstawowych Unii Europejskiej – Prawo do bycia wysłuchanym – Krzywda – Decyzja w konsekwencji niezgodna z prawem – Rażące naruszenie praw osoby trzeciej – Zasądzenie odszkodowania z urzędu – Niewykonanie wyroku stwierdzającego nieważność
Przedmiot: Skarga wniesiona na podstawie art. 270 TFUE, w której A. Psarras żąda przede wszystkim stwierdzenia nieważności decyzji Agencji Bezpieczeństwa Sieci, Informacji Unii Europejskiej (zwanej dalej „ENIS‑ą” lub „Agencją”) z dnia 4 września 2012 r. w sprawie rozwiązania z nim umowy o pracę w charakterze członka personelu tymczasowego.
Orzeczenie: Stwierdza się nieważność decyzji dyrektora wykonawczego Agencji Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Sieci i Informacji z dnia 4 września 2012 r. w sprawie rozwiązania z A. Psarrasem umowy o pracę w charakterze członka personelu tymczasowego. Agencja Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Sieci i Informacji wypłaci A. Psarrasowi kwotę 40 000 EUR. W pozostałym zakresie skarga zostaje oddalona. Agencja Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Sieci i Informacji pokrywa własne koszty i zostaje obciążona kosztami poniesionymi przez A. Psarrasa.
Streszczenie
1. Urzędnicy – Zasady – Prawo do obrony – Obowiązek wysłuchania zainteresowanego przed przyjęciem aktu dla niego niekorzystnego – Zakres
(Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 41 ust. 2)
2. Skarga o zadośćuczynienie – Wyrok stwierdzający nieważność – Skutki – Stwierdzenie w konsekwencji nieważności wydanych w następstwie aktów dotyczących osób trzecich – Niezgodność z prawem decyzji w sprawie rozwiązania umowy o pracę – Stwierdzenie nieważności stanowiące rażącą sankcję naruszającą prawa osób trzecich – Naprawienie szkody poprzez wypłatę odszkodowania
(art. 340 ust. 2 TFUE; regulamin pracowniczy, art. 90, 91; warunki zatrudnienia innych pracowników, art. 117)
3. Skarga o zadośćuczynienie – Stwierdzenie nieważności zaskarżonego aktu niezapewniające stosownego zadośćuczynienia krzywdzie – Przyznanie odszkodowania pieniężnego
(regulamin pracowniczy, art. 90, 91; warunki zatrudnienia innych pracowników, art. 117)
4. Urzędnicy – Pozaumowna odpowiedzialność instytucji – Uchybienie obowiązkowi wykonania wyroku stwierdzającego nieważność – Zawinione działanie administracji wyrządzające samo w sobie krzywdę
(art. 266 TFUE, art. 340 ust. 2 TFUE)
1. Zgodnie z art. 41 ust. 2 lit. a) Karty praw podstawowych Unii Europejskiej każda osoba ma prawo do bycia wysłuchaną, zanim zostaną podjęte indywidualne środki mogące negatywnie wpłynąć na jej sytuację, między innymi nim zostanie wydana decyzja o rozwiązaniu z nią umowy o pracę.
Ponieważ istotę podstawowego prawa do bycia wysłuchanym stanowi umożliwienie każdej osobie wyrażenia jej punktu widzenia odnośnie do działania mogącego negatywnie wpłynąć na jej sytuację, treść tego podstawowego prawa oznacza, że zainteresowany ma możliwość wpłynięcia na rozpatrywany proces decyzyjny, co ma gwarantować, że decyzja, która ma zapaść, nie jest obarczona wadami materialnymi i stanowi wynik właściwego wyważenia interesu służby i osobistego interesu danej osoby.
(zob. pkt 34, 35, 41)
Odesłanie
Sąd Pierwszej Instancji, wyrok Marcuccio/Komisja, T‑236/02, EU:T:2011:465, pkt 115
Sąd do spraw Służby Publicznej, wyrok CH/Parlament, F‑129/12, EU:F:2013:203, pkt 33, 34
2. W sytuacji gdy przywrócenie sytuacji sprzed aktu, którego nieważność stwierdzono, oznacza stwierdzenie nieważności późniejszych aktów dotyczących osób trzecich, takie stwierdzenie nieważności zostaje w drodze konsekwencji ogłoszone, tylko gdy zważywszy między innymi na charakter popełnionej niezgodności z prawem i interes służby, nie jest ono rażące.
Jednakże w sytuacji gdy z porównania wchodzących w grę interesów wynika, że interes służby i interes osób trzecich stoją na przeszkodzie stwierdzeniu nieważności w drodze konsekwencji decyzji takich jak decyzja w sprawie powołania, sąd Unii może w interesie strony skarżącej, w celu zapewnienia skuteczności wyroku stwierdzającego nieważność, skorzystać z przysługującego mu w sporach o charakterze pieniężnym nieograniczonego prawa orzekania i zasądzić od pozwanej instytucji, nawet z urzędu, odszkodowanie. W sytuacji gdy akt niekorzystny jest decyzją w sprawie rozwiązania umowy o pracę, której unieważnienie wiąże się ze stwierdzeniem nieważności późniejszej decyzji w sprawie powołania osoby trzeciej, przyznanie zadośćuczynienia za krzywdę osobie zwolnionej z pracy stanowi formę odszkodowania, która najlepiej odpowiada zarówno interesom skarżącego, jak i wymogom służby.
(zob. pkt 46, 47)
Odesłanie
Trybunał, wyrok Oberthür/Komisja, 24/79, EU:C:1980:145, pkt 11, 13, 14
Sąd Pierwszej Instancji, wyroki: Kotzonis/KES, T‑586/93, EU:T:1995:54, pkt 108; Wenk/Komisja, T‑159/96, EU:T:1998:86, pkt 122; Girardot/Komisja, T‑10/02, EU:T:2004:94, pkt 85, 89
3. Stwierdzenie nieważności aktu obciążonego wadą niezgodności z prawem może samo w sobie stanowić stosowne i co do zasady wystarczające naprawienie każdej krzywdy, jaką taki akt mógł spowodować, chyba że strona skarżąca wykaże, iż doznała krzywdy dającej się oddzielić od niezgodności z prawem stanowiącej podstawę stwierdzenia nieważności i niemożliwej do naprawienia w pełni przez stwierdzenie nieważności aktu.
W wypadkach, w których waga decyzji, charakter popełnionej niezgodności z prawem, czyli naruszenie art. 41 ust. 2 lit. a) Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, i okoliczności, w których popełniona została niezgodność z prawem, powodują poważny stan niepokoju i niepewności, stwierdzenie nieważności decyzji nie może samo w sobie stanowić stosownego i wystarczającego zadośćuczynienia za wyrządzoną krzywdę.
(zob. pkt 54, 55)
Odesłanie
Sąd do spraw Służby Publicznej, wyrok CH/Parlament, EU:F:2013:203, pkt 64
4. Organ, od którego pochodzi akt prawny, którego nieważność stwierdzono, narusza art. 266 TFUE i dopuszcza się zawinionego działania mogącego powodować powstanie jego odpowiedzialności, jeśli powstrzymuje się od podjęcia choćby najmniejszego działania celem wykonania wyroku stwierdzającego nieważność i nie podejmuje w tym celu jakichkolwiek kroków względem skarżącego celem znalezienia możliwości uregulowania spornej kwestii. Niewykonanie wyroku stwierdzającego nieważność stanowi naruszenie zaufania, jakie każdy podsądny powinien pokładać w systemie sądowym Unii, opartym między innymi na poszanowaniu orzeczeń wydanych przez sądy Unii, i wiąże się samo w sobie, niezależnie od jakiejkolwiek szkody materialnej, jaka może z tego wynikać, z krzywdą wyrządzoną stronie, która uzyskała korzystne rozstrzygnięcie.
(zob. pkt 60, 63)
Odesłanie
Sąd Pierwszej Instancji, wyroki: Hautem/EBI, T‑11/00, EU:T:2000:295, pkt 51; C/Komisja, T‑166/04, EU:T:2007:24, pkt 49, 52
Sąd do spraw Służby Publicznej, wyrok C i F/Komisja, F‑44/06 i F‑94/06, EU:F:2007:66, pkt 69