Υπόθεση C‑133/15

H. C. Chavez‑Vilchez κ.λπ.

κατά

Raad van bestuur van de Sociale verzekeringsbank κ.λπ.

(αίτηση του Centrale Raad van Beroep
για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)

«Προδικαστική παραπομπή – Ιθαγένεια της Ένωσης – Άρθρο 20 ΣΛΕΕ – Δικαίωμα διαμονής σε κράτος μέλος ως προϋπόθεση για την πρόσβαση στις κοινωνικές παροχές και τα οικογενειακά επιδόματα – Υπήκοος τρίτης χώρας που έχει την καθημερινή και πρακτική φροντίδα του ανήλικου τέκνου του, υπηκόου του εν λόγω κράτους μέλους – Υποχρέωση του υπηκόου τρίτης χώρας να αποδείξει την ανικανότητα του έτερου γονέα, υπηκόου του εν λόγω κράτους μέλους, να ασχοληθεί με το τέκνο – Άρνηση διαμονής που ενδέχεται να υποχρεώνει το τέκνο να εγκαταλείψει το έδαφος του κράτους μέλους, ή και, ενδεχομένως, το έδαφος της Ένωσης»

Περίληψη – Απόφαση του Δικαστηρίου (τμήμα μείζονος συνθέσεως) της 10ης Μαΐου 2017

1.        Ιθαγένεια της Ένωσης – Δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας και ελεύθερης διαμονής στο έδαφος των κρατών μελών – Οδηγία 2004/38 – Δικαιούχοι – Μέλη της οικογένειας πολίτη της Ένωσης τα οποία είναι υπήκοοι τρίτης χώρας – Προϋπόθεση – Πολίτης της Ένωσης που άσκησε το δικαίωμά του ελεύθερης κυκλοφορίας

(Οδηγία 2004/38 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 3 § 1)

2.        Ιθαγένεια της Ένωσης – Διατάξεις της Συνθήκης – Δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας και ελεύθερης διαμονής στο έδαφος των κρατών μελών – Πολίτης της Ένωσης που επιστρέφει στο κράτος μέλος του οποίου έχει την ιθαγένεια αφού διέμεινε σε άλλο κράτος μέλος απλώς με την ιδιότητα του πολίτη της Ένωσης – Παρεπόμενο δικαίωμα διαμονής των μελών της οικογένειάς του, τα οποία είναι υπήκοοι τρίτου κράτους – Προϋποθέσεις – Πραγματική παραμονή του πολίτη της Ένωσης στο κράτος μέλος υποδοχής, βάσει των άρθρων 7 και 16 της οδηγίας 2004/38 – Αναλογική εφαρμογή των προϋποθέσεων που προβλέπει η οδηγία αυτή για την αναγνώριση ενός τέτοιου δικαιώματος

(Άρθρο 21 § 1 ΣΛΕΕ· οδηγία 2004/38 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρα 6, 7 §§ 1 και 2, και 16 §§ 1 και 2)

3.        Ιθαγένεια της Ένωσης – Διατάξεις της Συνθήκης – Προσωπικό πεδίο εφαρμογής – Ανήλικος υπήκοος κράτος μέλους ο οποίος δεν άσκησε ποτέ το δικαίωμά του ελεύθερης κυκλοφορίας – Εμπίπτει – Αποτελέσματα – Δικαίωμα διαμονής και εργασίας υπηκόου τρίτης χώρας, ο οποίος έχει τη φροντίδα του ανηλίκου τέκνου του, στο κράτος μέλους του οποίου την ιθαγένεια έχει το τέκνο

(Άρθρο 20 ΣΛΕΕ)

4.        Ιθαγένεια της Ένωσης – Διατάξεις της Συνθήκης – Δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας και ελεύθερης διαμονής στο έδαφος των κρατών μελών – Τέκνο το οποίο είναι πολίτης της Ένωσης και του οποίου ο γονέας είναι υπήκοος τρίτης χώρας – Άρνηση του δικαιώματος διαμονής στον εν λόγω γονέα η οποία θα ανάγκαζε ενδεχομένως το τέκνο να εγκαταλείψει το έδαφος της Ένωσης – Σχέση εξάρτησης μεταξύ του τέκνου και του γονέα αυτού – Ο έτερος γονέας, πολίτης της Ένωσης, είναι ικανός και διατεθειμένος να αναλάβει κατ’ αποκλειστικότητα την καθημερινή πραγματική φροντίδα του τέκνου – Περίσταση που δεν επαρκεί για να αποδειχθεί ότι δεν υφίσταται σχέση εξάρτησης μεταξύ του τέκνου και του γονέα ο οποίος είναι υπήκοος τρίτης χώρας – Εκτίμηση που στηρίζεται στο σύνολο των περιστάσεων της υπόθεσης

(Άρθρο 20 ΣΛΕΕ)

5.        Ιθαγένεια της Ένωσης – Διατάξεις της Συνθήκης – Δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας και ελεύθερης διαμονής στο έδαφος των κρατών μελών – Υπήκοος τρίτης χώρας που έχει την καθημερινή πραγματική φροντίδα του τέκνου του, πολίτη της Ένωσης – Εθνική κανονιστική ρύθμιση που εξαρτά το δικαίωμα διαμονής του γονέα αυτού από την υποχρέωση να αποδείξει τις συνέπειες τυχόν αποφάσεως αρνήσεως του δικαιώματος διανομής η οποία θα μπορούσε να αναγκάσει το τέκνο να εγκαταλείψει το έδαφος της Ένωσης – Επιτρέπεται – Προϋπόθεση – Υποχρέωση των αρμόδιων εθνικών αρχών να προβούν στην αναγκαία έρευνα ώστε να μπορέσουν να κρίνουν τις συνέπειες μιας τέτοιας απορριπτικής αποφάσεως

(Άρθρο 20 ΣΛΕΕ)

1.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψη 52)

2.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψεις 54, 55)

3.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψεις 61-63)

4.      Το άρθρο 20 ΣΛΕΕ έχει την έννοια ότι, προκειμένου να κριθεί αν τέκνο το οποίο είναι πολίτης της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα αναγκαζόταν να εγκαταλείψει το έδαφος της Ένωσης, θεωρούμενο ως εν όλον, και να στερηθεί, κατ’ αυτόν τον τρόπο, τη δυνατότητα πραγματικής απολαύσεως, κατά το ουσιώδες μέρος τους, των δικαιωμάτων που του απονέμονται από το άρθρο αυτό, στην περίπτωση που δεν αναγνωρισθεί στον γονέα του, υπήκοο τρίτης χώρας, δικαίωμα διαμονής στο οικείο κράτος μέλος, το ότι ο έτερος γονέας, υπήκοος της Ένωσης, είναι πράγματι ικανός και διατεθειμένος να αναλάβει κατ’ αποκλειστικότητα την καθημερινή πραγματική φροντίδα του τέκνου είναι μεν κρίσιμο στοιχείο, πλην όμως δεν επαρκεί αφεαυτού για να κριθεί ότι δεν υφίσταται μεταξύ του γονέα που είναι υπήκοος τρίτης χώρας και του τέκνου σχέση εξαρτήσεως τέτοιου είδους ώστε το τέκνο να υποστεί περιορισμό των δικαιωμάτων του σε περίπτωση μη αναγνωρίσεως δικαιώματος διαμονής. Μια τέτοια εκτίμηση πρέπει να στηρίζεται στη συνεκτίμηση, προς το υπέρτατο συμφέρον του τέκνου, του συνόλου των περιστάσεων της συγκεκριμένης υποθέσεως, ιδίως δε της ηλικίας του τέκνου, της σωματικής και συναισθηματικής του αναπτύξεως, της εντάσεως του συναισθηματικού του δεσμού με τον γονέα που είναι πολίτης της Ένωσης και με τον γονέα υπήκοο τρίτης χώρας, καθώς και του κινδύνου που θα συνεπαγόταν για την ισορροπία του τέκνου ο αποχωρισμός του από τον γονέα υπήκοο τρίτης χώρας.

(βλ. σκέψη 72, διατακτ. 1)

5.      Το άρθρο 20 ΣΛΕΕ έχει την έννοια ότι δεν απαγορεύει σε κράτος μέλος να εξαρτά το δικαίωμα διαμονής, στο έδαφός του, υπηκόου τρίτης χώρας, γονέα ο οποίος έχει την καθημερινή πραγματική φροντίδα ανήλικου τέκνου έχοντος την ιθαγένεια του εν λόγω κράτους μέλους, από την υποχρέωση του εν λόγω υπηκόου να προσκομίσει στοιχεία που αποδεικνύουν ότι τυχόν απόφαση περί μη αναγνωρίσεως δικαιώματος διαμονής στον γονέα υπήκοο τρίτης χώρας θα στερούσε από το τέκνο τη δυνατότητα πραγματικής απολαύσεως, κατά το ουσιώδες μέρος τους, των δικαιωμάτων που παρέχει η ιδιότητα του πολίτη της Ένωσης, υποχρεώνοντάς το να εγκαταλείψει το έδαφος της Ένωσης θεωρούμενο ως εν όλον. Οι αρμόδιες αρχές του κράτους μέλους οφείλουν, όμως, να προβαίνουν, βάσει των στοιχείων που προσκομίζονται από τον υπήκοο τρίτης χώρας, στην αναγκαία έρευνα ώστε να μπορέσουν να κρίνουν, υπό το πρίσμα του συνόλου των περιστάσεων της υποθέσεως, αν τυχόν απορριπτική απόφαση θα είχε τις συνέπειες αυτές.

(βλ. σκέψη 78, διατακτ. 2)