Sprawa T‑473/12
(publikacja fragmentów)
Aer Lingus Ltd
przeciwko
Komisji Europejskiej
Pomoc państwa – Irlandzki podatek od pasażerskiego transportu lotniczego – Obniżona stawka mająca zastosowanie w przypadku celów podróży znajdujących się maksymalnie 300 km od portu lotniczego w Dublinie – Decyzja uznająca pomoc za niezgodną z rynkiem wewnętrznym i nakazująca jej odzyskanie – Korzyść – Selektywny charakter – Ustalenie beneficjentów pomocy – Artykuł 14 rozporządzenia (WE) nr 659/1999 – Obowiązek uzasadnienia
Streszczenie – wyrok Sądu (dziewiąta izba) z dnia 5 lutego 2015 r.
1. Pomoc przyznawana przez państwa – Odzyskanie bezprawnie przyznanej pomocy – Odtworzenie sytuacji sprzed przyznania pomocy – Obliczanie kwoty podlegającej odzyskaniu – Obowiązek ustalenia przez Komisję kwoty odpowiadającej faktycznie rzeczywistej korzyści odniesionej wskutek przyznania pomocy – Zakres – Korzyść wynikająca z zastosowania obniżonej stawki krajowej podatku pośredniego pobieranego od przedsiębiorstw lotniczych – Sposoby obliczania – Spoczywający na Komisji obowiązek ustalenia beneficjentów pomocy – Zakres
(art. 108 TFUE; rozporządzenie Rady nr 659/1999, art. 14)
2. Pomoc przyznawana przez państwa – Pojęcie – Ocena w świetle art. 107 ust. 1 TFUE – Uwzględnienie wcześniejszej praktyki – Wyłączenie
(art. 107 ust. 1 TFUE)
1. Żaden przepis prawa Unii nie wymaga od Komisji, aby przy nakazywaniu uzyskania zwrotu pomocy uznanej za niezgodną z rynkiem wewnętrznym określała ona dokładną kwotę pomocy, która ma zostać odzyskana. W tym zakresie wystarczy, by decyzja Komisji zawierała wskazówki pozwalające jej adresatowi na ustalenie tej kwoty samodzielnie i bez nadmiernych trudności. Jeśli jednak Komisja podejmuje decyzję nakazującą odzyskanie określonej kwoty, musi ona, zgodnie z ciążącym na niej obowiązkiem starannego i bezstronnego badania akt sprawy w ramach art. 108 TFUE, określić, na tyle dokładnie, na ile umożliwiają to okoliczności sprawy, wartość pomocy, z jakiej skorzystało przedsiębiorstwo. Przywracając sytuację panującą na rynku przed wypłatą pomocy, Komisja z jednej strony ma obowiązek upewnić się, że wyeliminowana została rzeczywista korzyść odniesiona wskutek przyznania pomocy, a zatem – nakazać odzyskanie całości tej pomocy. Nie może ona ze względu na wyrozumiałość dla beneficjenta pomocy nakazać odzyskania kwoty niższej niż wartość otrzymanej przez niego pomocy. Z drugiej strony Komisja nie ma uprawnień, aby podkreślając swoją negatywną ocenę wagi bezprawności, nakazać odzyskanie sumy wyższej od wartości pomocy otrzymanej przez beneficjenta.
W rezultacie w przypadku podatku od transportu lotniczego pobieranego bezpośrednio od operatorów linii lotniczych po niższej stawce dla lotów krajowych Komisja nie może twierdzić, że w sytuacji gdy taki podatek ma być ostatecznie przerzucony na pasażera i gdy korzyść ekonomiczna wynikająca z zastosowania obniżonej stawki krajowej także może zostać przeniesiona na pasażera, korzyść gospodarcza rzeczywiście odniesiona i zachowana przez przedsiębiorstwa lotnicze będące beneficjentami obniżenia tej stawki stanowi kwotę równą w każdym wypadku różnicy między wysokością podatku obliczonego zgodnie z obniżoną stawką opodatkowania a wysokością tego podatku obliczonego według stawki normalnej. W takim przypadku bowiem korzyść uzyskana w rzeczywistości przez przedsiębiorstwa lotnicze nie musi wcale odpowiadać różnicy pomiędzy dwiema stosowanymi stawkami, ale może się na nią składać również możliwość zaoferowania przez te przedsiębiorstwa ich klientom bardziej atrakcyjnych cen, i co za tym idzie, zwiększenia osiąganych przez nie obrotów. W rezultacie w przypadku przedsiębiorstw lotniczych, które uiściły podatek pośredni według niższej stawki, Komisja, aby móc dokładnie określić liczbowo odniesioną przez nie w rzeczywistości korzyść, powinna ustalić, w jakim zakresie przedsiębiorstwa te przeniosły na swych pasażerów zysk odniesiony w wyniku zastosowania tego podatku według niższej stawki. Jeżeli dokładne określenie kwoty faktycznie odpowiadającej wspomnianej korzyści w decyzji nakazującej zwrot pomocy okazuje się niemożliwe, Komisja jest zobowiązana powierzyć to zadanie władzom krajowym, dostarczając im odpowiednich informacji w tym względzie.
W każdym razie odzyskanie od przedsiębiorstw lotniczych kwoty równej różnicy między wysokością podatku obliczonego według normalnej stawki a wysokością tego podatku obliczonego po stawce obniżonej nie pozwoliłoby na zapewnienie, że przywrócona zostanie sytuacja, jaka miałaby miejsce, gdyby sporne operacje zostały zrealizowane bez przyznania rozpatrywanej pomocy, ponieważ w przypadku przedsiębiorstw lotniczych brak jest możliwości retroaktywnego odzyskania od ich klientów wspomnianej kwoty za pasażera, która powinna była zostać pobrana. Odzyskanie owej kwoty nie jest więc konieczne do tego, aby wyeliminować zakłócenie konkurencji spowodowane przewagą konkurencyjną powstałą na skutek przyznania takiej pomocy. Przeciwnie, odzyskanie takiej kwoty rodzi prawdopodobieństwo spowodowania dodatkowych zakłóceń konkurencji, gdyż może się zdarzyć, że w jego efekcie od przedsiębiorstw lotniczych zostanie odzyskana kwota większa od korzyści, która została im w rzeczywistości przysporzona.
Ponadto okoliczność polegająca na tym, że klienci przedsiębiorstw lotniczych opodatkowanych podatkiem od transportu lotniczego nie są przedsiębiorstwami w rozumieniu prawa Unii, efektem czego nie można od nich odzyskać z tego względu żadnej pomocy, pozostaje bez wpływu na spoczywający na Komisji obowiązek dokładnego wskazania beneficjentów pomocy, czyli przedsiębiorstw, które rzeczywiście z niej skorzystały, i ograniczenia odzyskiwania korzyści do korzyści finansowych rzeczywiście wynikających z oddania pomocy do ich dyspozycji.
(por. pkt 84–86, 97–99, 105, 115, 122)
2. Zobacz tekst orzeczenia.
(por. pkt 117, 118)