Υπόθεση T‑334/12

Plantavis GmbH
και
NEM, Verband mittelständischer europäischer Hersteller und Distributoren von Nahrungsergänzungsmitteln & Gesundheitsprodukten eV

κατά

Ευρωπαϊκής Επιτροπής
και
Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA)

«Προστασία των καταναλωτών — Ισχυρισμοί υγείας που διατυπώνονται για τα τρόφιμα — Κανονισμός (EE) 432/2012 — Προσφυγή ακυρώσεως — Κανονιστική πράξη η οποία δεν συνεπάγεται εκτελεστικά μέτρα — Πράξη που επηρεάζει άμεσα τον ενδιαφερόμενο — Παραδεκτό — Κανονισμός (EK) 1924/2006 — Ένσταση ελλείψεως νομιμότητας — Μητρώο ισχυρισμών υγείας»

Περίληψη — Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (όγδοο τμήμα)
της 12ης Ιουνίου 2015

1.      Προσφυγή ακυρώσεως — Προϋποθέσεις παραδεκτού — Προσφυγή που στρέφεται κατά του εκδότη της προσβαλλομένης πράξεως — Αίτημα για την ακύρωση πράξεως της Επιτροπής το οποίο στρέφεται κατά οργάνου της Ένωσης — Απαράδεκτο

(Άρθρο 263 ΣΛΕΕ)

2.      Προσφυγή ακυρώσεως — Φυσικά ή νομικά πρόσωπα — Έννοια κανονιστικής πράξεως κατά το άρθρο 263, τέταρτο εδάφιο, ΣΛΕΕ — Κάθε πράξη γενικής ισχύος εξαιρουμένων των νομοθετικών πράξεων — Κανονισμός της Επιτροπής σχετικά με τη θέσπιση καταλόγου επιτρεπόμενων ισχυρισμών υγείας που διατυπώνονται για τα τρόφιμα — Εμπίπτει

(Άρθρο 263, εδ. 4, ΣΛΕΕ· κανονισμός 432/2012 της Επιτροπής)

3.      Προσφυγή ακυρώσεως — Φυσικά ή νομικά πρόσωπα — Πράξεις που τα αφορούν άμεσα και ατομικά — Πράξη που επηρεάζει άμεσα τον προσφεύγοντα — Κριτήρια — Κανονισμός της Επιτροπής σχετικά με τη θέσπιση καταλόγου επιτρεπόμενων ισχυρισμών υγείας που διατυπώνονται για τα τρόφιμα — Μη ακριβής υπόδειξη εκ μέρους του προσφεύγοντος των ισχυρισμών που δύνανται να θίξουν την έννομη κατάστασή του — Πράξη που δεν επηρεάζει άμεσα τον προσφεύγοντα — Απαράδεκτο

(Άρθρο 263, εδ. 4, ΣΛΕΕ· κανονισμός 1924/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 28 §§ 5 και 6· κανονισμός 432/2012 της Επιτροπής)

4.      Ένσταση ελλείψεως νομιμότητας — Παρεμπίπτων χαρακτήρας — Απαράδεκτη κύρια προσφυγή — Απαράδεκτο της ενστάσεως

(Άρθρο 277 ΣΛΕΕ)

5.      Προσφυγή ακυρώσεως — Πράξεις δεκτικές προσφυγής — Έννοια — Πράξεις που παράγουν δεσμευτικά έννομα αποτελέσματα — Μητρώο της Επιτροπής με ισχυρισμούς επί θεμάτων διατροφής και υγείας οι οποίοι διατυπώνονται για τα τρόφιμα — Πράξη αμιγώς ενημερωτικού χαρακτήρα — Δεν εμπίπτει

(Άρθρο 263 ΣΛΕΕ· κανονισμός 1924/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, αιτιολογική σκέψη 31 και άρθρο 20)

6.      Προσφυγή ακυρώσεως — Πράξεις δεκτικές προσφυγής — Έννοια — Πράξεις που παράγουν δεσμευτικά έννομα αποτελέσματα — Προπαρασκευαστικές πράξεις — Δεν εμπίπτουν — Επιστημονική γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) που παρέχεται κατόπιν αιτήματος της Επιτροπής για τους σκοπούς της αξιολογήσεως των ισχυρισμών υγείας — Πράξη η οποία δεν σκοπεί στην παραγωγή έννομων αποτελεσμάτων — Δεν εμπίπτει

(Άρθρο 263 ΣΛΕΕ· κανονισμός 1924/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 13 § 3)

1.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψη 20)

2.      Η έννοια της κανονιστικής πράξεως κατά το άρθρο 263, τέταρτο εδάφιο, in fine, ΣΛΕΕ πρέπει να γίνεται αντιληπτή ως αφορώσα πράξεις γενικής ισχύος εξαιρουμένων των νομοθετικών πράξεων. Ο κανονισμός 432/2012, σχετικά με τη θέσπιση καταλόγου επιτρεπόμενων ισχυρισμών υγείας που διατυπώνονται για τα τρόφιμα, εξαιρουμένων όσων αφορούν τη μείωση του κινδύνου εκδήλωσης ασθένειας και την ανάπτυξη και υγεία των παιδιών, συνιστά κανονιστική πράξη.

Ειδικότερα, ο εν λόγω κανονισμός εκδόθηκε από την Επιτροπή κατά την άσκηση εκτελεστικών αρμοδιοτήτων, στο πλαίσιο της κανονιστικής διαδικασίας με έλεγχο, και, ως εκ τούτου, δεν συνιστά νομοθετική πράξη. Επιπλέον, ο κανονισμός 432/2012 έχει γενική ισχύ, καθόσον εφαρμόζεται σε αντικειμενικώς προσδιοριζόμενες καταστάσεις και παράγει δεσμευτικά έννομα αποτελέσματα έναντι κατηγορίας προσώπων που καθορίζεται κατά τρόπο γενικό και αφηρημένο.

(βλ. σκέψεις 24‑27)

3.      Η κατά το άρθρο 263, τέταρτο εδάφιο, ΣΛΕΕ προϋπόθεση να επηρεάζεται άμεσα ο προσφεύγων απαιτεί, πρώτον, το αμφισβητούμενο μέτρο να παράγει άμεσα αποτελέσματα επί της έννομης καταστάσεως του προσφεύγοντος και, δεύτερον, να μην αφήνει καμία εξουσία εκτιμήσεως στους αποδέκτες του, οι οποίοι είναι επιφορτισμένοι με την εφαρμογή του, δεδομένου ότι αυτή έχει καθαρά αυτόματο χαρακτήρα και απορρέει αποκλειστικά από την αμφισβητούμενη ρύθμιση χωρίς εφαρμογή άλλων παρεμβαλλόμενων κανόνων.

Στο πλαίσιο προσφυγής κατά του κανονισμού 432/2012, σχετικά με τη θέσπιση καταλόγου επιτρεπόμενων ισχυρισμών υγείας που διατυπώνονται για τα τρόφιμα, εξαιρουμένων όσων αφορούν τη μείωση του κινδύνου εκδήλωσης ασθένειας και την ανάπτυξη και υγεία των παιδιών, ο προσφεύγων οφείλει να προσδιορίσει, προκειμένου να αποδείξει ότι επηρεάζεται άμεσα υπό την έννοια του άρθρου 263, τέταρτο εδάφιο, ΣΛΕΕ, τους ισχυρισμούς τους οποίους αφορά ο εν λόγω κανονισμός και οι οποίοι θίγουν την έννομη κατάστασή του. Ειδικότερα, ο προσφεύγων οφείλει να αποδείξει ότι, κατά το χρονικό σημείο της ασκήσεως της προσφυγής, χρησιμοποιούσε, στις εμπορικές ανακοινώσεις σχετικά με τα προϊόντα του, ισχυρισμούς οι οποίοι απαγορεύθηκαν κατόπιν της εκδόσεως του κανονισμού 432/2012. Συναφώς, δεν είναι έργο του δικαστή της Ένωσης να αναζητήσει και να ταυτοποιήσει τους ισχυρισμούς εκείνους που θα μπορούσαν, ενδεχομένως, να θεμελιώσουν το παραδεκτό της προσφυγής, ιδίως όταν πρόκειται για περίπου 2 000 ισχυρισμούς υγείας, εκ των οποίων 222 ισχυρισμοί εγκρίθηκαν και 1 719 ισχυρισμοί απαγορεύθηκαν.

Εξάλλου, στην περίπτωση που οι ισχυρισμοί οι οποίοι αφορούν τον προσφεύγοντα περιλαμβάνονται στον κατάλογο των ισχυρισμών που εκκρεμούν, καθόσον αναμένουν ακόμη την αξιολόγησή τους και η Επιτροπή δεν έχει εκδώσει τελική απόφαση περί εγκρίσεως ή απαγορεύσεώς τους, δεν χωρεί άσκηση προσφυγής ακυρώσεως σχετικά με τους ισχυρισμούς αυτούς. Ειδικότερα, οι ισχυρισμοί που παραμένουν υπό εκκρεμότητα εξακολουθούν να τυγχάνουν του νομικού καθεστώτος που εφαρμοζόταν σε αυτούς πριν την έκδοση του κανονισμού 432/2012. Ως εκ τούτου, οι επιχειρήσεις τις οποίες αφορούν οι ισχυρισμοί αυτοί μπορούν να εξακολουθήσουν να τους χρησιμοποιούν στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων τους εμπορίας τροφίμων σύμφωνα με το άρθρο 28, παράγραφοι 5 και 6, του κανονισμού 1924/2006, σχετικά με τους ισχυρισμούς επί θεμάτων διατροφής και υγείας που διατυπώνονται για τα τρόφιμα.

(βλ. σκέψεις 28, 30, 32, 36)

4.      Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

(βλ. σκέψεις 50, 51)

5.      Συνιστούν πράξεις ή αποφάσεις δεκτικές προσφυγής ακυρώσεως, κατά την έννοια του άρθρου 263 ΣΛΕΕ, τα μέτρα που παράγουν δεσμευτικά έννομα αποτελέσματα δυνάμενα να θίξουν τα συμφέροντα του προσφεύγοντος, μεταβάλλοντας κατάφωρα τη νομική του κατάσταση. Για να κριθεί αν μια πράξη ή μια απόφαση παράγει τέτοια αποτελέσματα, πρέπει να εξετάζεται η ουσία της.

Δεν συνιστά νομική πράξη δεκτική προσφυγής δυνάμει του άρθρου 263 ΣΛΕΕ το μητρώο των επιτρεπόμενων ισχυρισμών υγείας το οποίο καταρτίζεται από την Επιτροπή σύμφωνα με το άρθρο 20 του κανονισμού 1924/2006, σχετικά με τους ισχυρισμούς επί θεμάτων διατροφής και υγείας που διατυπώνονται για τα τρόφιμα. Ειδικότερα, όπως προκύπτει από την αιτιολογική σκέψη 31 του κανονισμού 1924/2006, το μητρώο των επιτρεπόμενων ισχυρισμών υγείας αποτελεί επικοινωνιακό εργαλείο για σκοπούς διαφάνειας και ενημερώσεως, προκειμένου να αποφευχθούν αιτήσεις για ισχυρισμούς που έχουν ήδη αξιολογηθεί. Μολονότι το ως άνω μητρώο παρέχει πληροφορίες ως προς τις νομικές πράξεις οι οποίες έχουν εκδοθεί στον τομέα των ισχυρισμών επί θεμάτων διατροφής και υγείας, εντούτοις δεν παράγει έννομα αποτελέσματα έναντι των τρίτων.

(βλ. σκέψεις 56, 58, 59)

6.      Οι γνωμοδοτήσεις και οι συστάσεις των θεσμικών ή λοιπών οργάνων και οργανισμών της Ένωσης αποκλείονται ρητώς από το πεδίο εφαρμογής του άρθρου 263 ΣΛΕΕ και δεν είναι συνεπώς δεκτικές προσφυγής ακυρώσεως. Επιπλέον, στην περίπτωση πράξεων ή αποφάσεων που λαμβάνονται κατόπιν διαδικασίας η οποία περιλαμβάνει περισσότερα στάδια, αποτελούν πράξεις δεκτικές προσφυγής, καταρχήν, μόνο τα μέτρα τα οποία καθορίζουν οριστικώς τη θέση του οργάνου κατά το πέρας της διαδικασίας και όχι τα ενδιάμεσα μέτρα σκοπός των οποίων είναι η προετοιμασία της τελικής αποφάσεως.

Σε ό,τι αφορά τις επιστημονικές γνωμοδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA), που δημοσιεύονται κατόπιν των αξιολογήσεων τις οποίες πραγματοποιεί σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 13, παράγραφος 3, του κανονισμού 1924/2006, σχετικά με τους ισχυρισμούς επί θεμάτων διατροφής και υγείας που διατυπώνονται για τα τρόφιμα, οι γνωμοδοτήσεις αυτές συνιστούν, κατά το γράμμα της εν λόγω διατάξεως, ενδιάμεσα στάδια της διαδικασίας, τα οποία δεν μπορούν να παραγάγουν αποτελέσματα για την έννομη κατάσταση των τρίτων. Ειδικότερα, η EFSA οφείλει να εκδίδει γνωμοδοτήσεις όταν τούτο προβλέπεται από το οικείο νομικό πλαίσιο. Σε τέτοιες περιπτώσεις όμως η EFSA δεν είναι σε θέση να εκδίδει πράξεις οι οποίες παράγουν έννομα αποτελέσματα, ενώ οι μόνες δεκτικές προσφυγής πράξεις είναι αυτές που περιέχουν την τελική απόφαση η οποία εκδίδεται από την Επιτροπή περί εγκρίσεως ή απαγορεύσεως των εξεταζόμενων ισχυρισμών. Κατά συνέπεια, οι αξιολογήσεις τις οποίες πραγματοποιεί η EFSA στο πλαίσιο της διαδικασίας του άρθρου 13, παράγραφος 3, του κανονισμού 1924/2006 δεν είναι δεκτικές προσφυγής δυνάμει του άρθρου 263 ΣΛΕΕ.

(βλ. σκέψεις 61‑64)