Language of document : ECLI:EU:T:2020:610

WYROK SĄDU (czwarta izba w składzie powiększonym)

z dnia 16 grudnia 2020 r.(*)

Konkurencja – Związek przedsiębiorstw – Zawody łyżwiarstwa szybkiego – Decyzja stwierdzająca naruszenie art. 101 TFUE – Uregulowania federacji sportowej – Pogodzenie prawa konkurencji ze specyfiką sportu – Zakłady sportowe – Sportowy sąd arbitrażowy – Wytyczne w sprawie metody ustalania grzywien – Terytorialny zakres zastosowania art. 101 TFUE – Ograniczenie konkurencji ze względu na cel – Środki zaradcze

W sprawie T‑93/18,

International Skating Union, z siedzibą w Lozannie (Szwajcaria), którą reprezentuje adwokat J.-F. Bellis,

strona skarżąca,

przeciwko

Komisji Europejskiej, którą reprezentują H. van Vliet, G. Meessen i F. van Schaik, w charakterze pełnomocników,

strona pozwana,

popieranej przez

Marka Jana Hendrika Tuiterta, zamieszkałego w Hoogmade (Niderlandy),

Nielsa Kerstholta, zamieszkałego w Zeist (Niderlandy),

oraz

European Elite Athletes Association, z siedzibą w Amsterdamie (Niderlandy),

których reprezentują adwokaci B. Braeken i J. Versteeg,

interwenienci,

mającej za przedmiot przedstawione na podstawie art. 263 TFUE żądanie stwierdzenia nieważności decyzji Komisji C(2017) 8230 final z dnia 8 grudnia 2017 r. dotyczącej postępowania przewidzianego w art. 101 TFUE i art. 53 porozumienia EOG (sprawa AT/40208 – Zasady kwalifikowania zawodników Międzynarodowej Unii Łyżwiarskiej),

SĄD (czwarta izba w składzie powiększonym),

w składzie: S. Gervasoni, prezes, L. Madise, P. Nihoul, R. Frendo (sprawozdawczyni) i J. Martín y Pérez de Nanclares, sędziowie,

sekretarz: E. Artemiou, administratorka,

uwzględniając pisemny etap postępowania i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 12 czerwca 2020 r.,

wydaje następujący

Wyrok

I.      Okoliczności faktyczne leżące u podstaw sporu

A.      Międzynarodowa Unia Łyżwiarska

1        International Skating Union (zwana dalej „skarżącą” lub „ISU”) jest wyłączną międzynarodową federacją sportową uznaną przez Międzynarodowy Komitet Olimpijski (zwany dalej „MKOl”), zajmującą się regulacją łyżwiarstwa figurowego i łyżwiarstwa szybkiego oraz zarządzaniem tymi dziedzinami sportu w skali ogólnoświatowej.

2        W skład skarżącej wchodzą federacje krajowe, które zarządzają łyżwiarstwem figurowym i łyżwiarstwem szybkim na poziomie krajowym (zwane dalej „członkami”). W skład tych ostatnich wchodzą lokalne kluby i związki łyżwiarskie, w ramach których zrzeszeni w nich indywidualnie sportowcy uprawiają łyżwiarstwo szybkie lub łyżwiarstwo figurowe na zasadzie działalności gospodarczej.

3        Skarżąca prowadzi również działalność handlową w zakresie, w jakim organizuje najważniejsze międzynarodowe zawody łyżwiarstwa szybkiego, do których posiada wszystkie prawa. Międzynarodowe zawody organizowane przez skarżącą obejmują w szczególności mistrzostwa Europy i mistrzostwa świata w łyżwiarstwie szybkim na torze długim i na torze krótkim, puchar świata w łyżwiarstwie szybkim na torze długim oraz puchar świata w łyżwiarstwie szybkim na torze krótkim. Ponadto zawody w łyżwiarstwie szybkim na zimowych igrzyskach olimpijskich organizowane są przez skarżącą w formie zawodów międzynarodowych.

B.      Regulacje ustanowione przez skarżącą

4        Jako organ odpowiedzialny za zarządzanie łyżwiarstwem figurowym i łyżwiarstwem szybkim w skali ogólnoświatowej skarżąca odpowiada w szczególności za określanie zasad członkostwa, do przestrzegania których zobowiązani są jej członkowie oraz poszczególni łyżwiarze.

5        Regulacje ustanowione przez skarżącą zostały przedstawione w jej statucie, który obejmuje „konstytucję” oraz postanowienia proceduralne, przepisy ogólne i szczególne, przepisy techniczne, kodeks etyczny, przepisy antydopingowe, procedury antydopingowe oraz wszelkie obowiązujące komunikaty skarżącej.

6        Objęte tym zbiorem regulacji zasady 102 i 103 przepisów ogólnych skarżącej (zwane dalej „zasadami kwalifikowania zawodników”) określają warunki, na jakich łyżwiarze mogą uczestniczyć w zawodach łyżwiarstwa szybkiego i łyżwiarstwa figurowego, których organizacja należy do kompetencji skarżącej. Od 1998 r. zasady kwalifikowania zawodników przewidują „kompleksowy system preautoryzacji” (zwany dalej „systemem preautoryzacji”), zgodnie z którym łyżwiarze mogą uczestniczyć jedynie w zawodach zatwierdzonych przez skarżącą lub jej członków, organizowanych przez autoryzowanych przedstawicieli skarżącej i przeprowadzanych zgodnie z jej uregulowaniami. Do celów niniejszej sprawy właściwymi wersjami zasad kwalifikowania zawodników są wersje z czerwca 2014 r. (zwane dalej „zasadami kwalifikowania zawodników z 2014 r.”) i z czerwca 2016 r. (zwane dalej „zasadami kwalifikowania zawodników z 2016 r.”).

7        Co się tyczy zasad kwalifikowania zawodników z 2014 r., z treści zasady 102 ust. 2 lit. c) i zasady 102 ust. 7 oraz zasady 103 ust. 2 wynika, że w przypadku udziału w zawodach, które nie zostały zatwierdzone przez skarżącą lub któregoś z jej członków, zawodowi łyżwiarze i przedstawiciele skarżącej narażali się na sankcję dożywotniego wykluczenia z udziału w zawodach organizowanych przez skarżącą.

8        Zgodnie z zasadą 102 ust. 1 lit. a) ppkt (i) w brzmieniu z 2014 r. dana osoba „ma przywilej uczestniczenia w działalności i zawodach należących do kompetencji ISU, jeżeli osoba ta przestrzega zasad i polityk ISU, które zostały sformułowane w statucie ISU”.

9        Zasada 102 ust. 1 lit. a) ppkt (ii) stanowiła od 2002 r., że „warunek kwalifikowania zawodników został ustanowiony w celu zapewnienia odpowiedniej ochrony interesów gospodarczych i innych interesów ISU, która wykorzystuje swe zasoby finansowe do zarządzania dyscyplinami sportowymi ISU i rozwoju tych dyscyplin oraz w celu wspierania lub działania na korzyść członków ISU oraz zrzeszonych w nich łyżwiarzy”.

10      W czerwcu 2016 r. zasady kwalifikowania zawodników zostały poddane przeglądowi, który miał na celu w szczególności zmianę przepisów dotyczących nakładania kar. Od tego czasu, zgodnie z zasadą 102 ust. 7, kary za udział sportowców w zawodach objętych zakresem kompetencji skarżącej, które nie zostały przez nią zatwierdzone, określa się w zależności od wagi naruszenia. System przewiduje ostrzeżenie w przypadku pierwszego naruszenia, karę wykluczenia do 5 lat w przypadku nieumyślnego udziału w zawodach niezatwierdzonych, karę wykluczenia do 10 lat w przypadku świadomego udziału w zawodach niezatwierdzonych i wreszcie karę dożywotniego wykluczenia za bardzo poważne naruszenia, a w szczególności za udział w zawodach niezatwierdzonych, które stwarzają zagrożenie dla integralności i jurysdykcji ISU.

11      Ponadto w wersji z 2016 r. usunięto odniesienie do właściwej ochrony interesów gospodarczych skarżącej, zawarte w zasadach kwalifikowania zawodników z 2014 r. Nowa zasada 102 ust. 1 lit. a) ppkt (ii) stanowi obecnie, że „warunek kwalifikowania zawodników został ustanowiony w celu zapewnienia odpowiedniej ochrony wartości etycznych, celów statutowych i innych uzasadnionych interesów” skarżącej, „która wykorzystuje swe zasoby finansowe do zarządzania dyscyplinami sportowymi ISU i rozwoju tych dyscyplin oraz w celu wspierania lub działania na korzyść członków ISU oraz zrzeszonych w nich łyżwiarzy”.

12      Ponadto należy zaznaczyć, że od dnia 30 czerwca 2006 r. art. 25 konstytucji ISU (zwany dalej „regulaminem arbitrażowym”) przewiduje możliwość wnoszenia przez łyżwiarzy skarg na decyzje odmawiające kwalifikacji wyłącznie do Sportowego Sądu Arbitrażowego (zwanego dalej „SSA”) z siedzibą w Lozannie (Szwajcaria).

13      W dniu 25 października 2015 r. skarżąca opublikowała komunikat nr 1974 zatytułowany „Otwarte zawody międzynarodowe” (zwany dalej „komunikatem nr 1974”), który określa procedurę, jaką należy stosować w celu uzyskania zezwolenia na zorganizowanie otwartych międzynarodowych zawodów w ramach systemu preautoryzacji. Procedura ta ma zastosowanie zarówno do członków skarżącej, jak i do organizatorów zewnętrznych.

14      Komunikat nr 1974 przewiduje, że wszystkie te zawody wymagają uprzedniego zatwierdzenia przez radę skarżącej i muszą być organizowane zgodnie z jej zasadami. Jeśli chodzi o termin przewidziany do złożenia wniosku o zatwierdzenie, rzeczony komunikat wprowadza rozróżnienie pomiędzy członkami skarżącej a organizatorami zewnętrznymi. Organizatorzy zewnętrzni powinni bowiem składać wnioski nie później niż sześć miesięcy przed przewidzianą datą zawodów, podczas gdy w odniesieniu do członków skarżącej termin ten jest skrócony do trzech miesięcy.

15      Ponadto w komunikacie nr 1974 wymieniono szereg wymogów ogólnych, finansowych, technicznych, sportowych i etycznych, które organizator zobowiązany jest spełnić. Przede wszystkim z komunikatu tego wynika, że do każdego wniosku o zatwierdzenie należy dołączyć informacje techniczne i sportowe, takie jak informacje dotyczące miejsca zawodów i wysokości nagród, które zostaną przyznane, a także informacje ogólne i finansowe, takie jak w szczególności plany biznesowe, budżet i przewidywany zakres transmisji telewizyjnych danego wydarzenia. Następnie, aby spełnić wymogi etyczne, organizator i każda osoba, która z nim współpracuje, są obowiązani złożyć deklarację potwierdzającą, że akceptują kodeks etyczny skarżącej, a w szczególności, że zobowiązują się nie uczestniczyć w działalności związanej z zakładami. Komunikat nr 1974 stanowi wreszcie, że skarżąca zastrzega sobie prawo żądania dodatkowych informacji w odniesieniu do każdej z tych kategorii wymogów.

16      Co się tyczy w szczególności wymogów etycznych, art. 4 lit. h) kodeksu etycznego skarżącej stanowi od dnia 25 stycznia 2012 r., że wszystkie osoby, które współpracują z nią w jakiejkolwiek formie, muszą „powstrzymać się od udziału we wszelkich formach zakładów lub gier losowych związanych ze wszelkimi zawodami lub działaniami należącymi do kompetencji UIP”.

17      Komunikat nr 1974 upoważnia skarżącą do uwzględnienia lub oddalenia wniosku o zatwierdzenie, w szczególności na podstawie wymogów określonych w owym komunikacie i streszczonych w pkt 15 powyżej, a także na podstawie podstawowych celów skarżącej zdefiniowanych „w szczególności” w art. 3 ust. 1 jej konstytucji. Artykuł 3 ust. 1 owej konstytucji przewiduje w istocie, że cele skarżącej obejmują reglamentację obu dyscyplin łyżwiarskich, zarządzanie nimi i ich promowanie.

18      W przypadku oddalenia wniosku komunikat nr 1974 przewiduje, że wnioskodawca może odwołać się od decyzji skarżącej do SSA po podpisaniu porozumienia arbitrażowego zgodnie z jej przepisami proceduralnymi.

19      Ponadto komunikat nr 1974 stanowi, że każdy organizator jest zobowiązany do uiszczania na rzecz skarżącej składki solidarnościowej, której wysokość określana jest indywidualnie i którą przeznacza się na promocję i rozwój sportów objętych zakresem kompetencji skarżącej na szczeblu lokalnym.

II.    Okoliczności powstania sporu

A.      Postępowanie administracyjne

20      W dniu 23 czerwca 2014 r. do Komisji Europejskiej wpłynęła skarga wniesiona przez dwóch interwenientów, zawodowych łyżwiarzy szybkich Marka Jana Hendrika Tuiterta i Nielsa Kersholta (zwanych dalej „skarżącymi zawodnikami”), dotycząca niezgodności zasad kwalifikowania zawodników z 2014 r. z art. 101 i 102 TFUE. Skarżący zawodnicy podnieśli w szczególności, że zasady te uniemożliwiły im uczestnictwo w zawodach łyżwiarstwa szybkiego, które koreańska spółka Icederby International Co. Ltd planowała zorganizować w 2014 r. w Dubaju (Zjednoczone Emiraty Arabskie) (zwanych dalej „Grand Prix w Dubaju”). Przewidywano, że zawodom tym zostanie nadany nowy format wyścigów odbywających się na specjalnym torze lodowym, gdzie łyżwiarze szybcy na torze długim i łyżwiarze szybcy na torze krótkim mogliby rywalizować równocześnie.

21      W dniu 5 października 2015 r. Komisja postanowiła wszcząć przeciwko skarżącej postępowanie zgodnie z art. 2 ust. 1 rozporządzenia Komisji (WE) nr 773/2004 z dnia 7 kwietnia 2004 r. odnoszącego się do prowadzenia przez Komisję postępowań zgodnie z art. [101] i [102 TFUE] (Dz.U. 2004, L 123, s. 18).

22      W dniu 8 stycznia 2016 r. skarżąca poinformowała Komisję, że zamierza zmienić zasady kwalifikowania zawodników. Sporne zmiany zostały zatwierdzone przez kongres skarżącej i weszły w życie w dniu 11 czerwca 2016 r.

23      W dniu 27 września 2016 r. Komisja skierowała do skarżącej pismo w sprawie przedstawienia zarzutów, na które skarżąca udzieliła odpowiedzi w dniu 16 stycznia 2017 r.

24      W dniu 1 lutego 2017 r. odbyło się spotkanie wyjaśniające w ramach postępowania administracyjnego prowadzonego przez Komisję.

25      W dniu 27 kwietnia 2017 r. skarżąca przedstawiła szereg zobowiązań w celu odniesienia się do wyrażonych przez Komisję obaw dotyczących konkurencji. Jednakże Komisja uznała, że zobowiązania te były niewystarczające, aby rozwiać w rozsądnym terminie wyrażone wątpliwości.

26      W dniu 6 października 2017 r. Komisja wysłała do skarżącej pismo przedstawiające okoliczności faktyczne. Skarżąca odpowiedziała na nie w dniu 25 października 2017 r.

27      W dniu 30 października 2017 r. skarżąca przedstawiła kolejną serię zobowiązań w celu odniesienia się do wyrażonych przez Komisję obaw, zaś instytucja ta ponownie uznała je za niewystarczające do rozwiania tychże obaw.

28      W dniu 8 grudnia 2017 r. Komisja przyjęła decyzję C(2017) 8230 final dotyczącą postępowania przewidzianego w art. 101 TFUE i art. 53 porozumienia EOG (sprawa AT/40208 – Zasady kwalifikowania zawodników Międzynarodowej Unii Łyżwiarskiej) (zwaną dalej „zaskarżoną decyzją”).

B.      Zaskarżona decyzja

1.      Rynek właściwy

29      Komisja stwierdziła, że rynkiem właściwym w niniejszej sprawie jest światowy rynek organizacji i wykorzystania komercyjnego łyżwiarstwa szybkiego (zwany dalej „rynkiem właściwym”). W związku z tym, uwzględniając rolę skarżącej jako organizatora najważniejszych zawodów oraz regulatora tej dyscypliny, Komisja uznała, że zasady kwalifikowania zawodników ograniczają konkurencję, nawet jeśli rynek należało określić w sposób bardziej ścisły (motyw 115 zaskarżonej decyzji).

30      Komisja zauważyła, że skarżąca mogła wpływać na konkurencję na rynku właściwym, ponieważ była organem zarządzającym i jedynym regulatorem łyżwiarstwa szybkiego, i że była ona uprawniona do zatwierdzania międzynarodowych zawodów tej dyscypliny. Ponadto skarżąca odpowiada za organizację najważniejszych zawodów łyżwiarstwa szybkiego. O znaczącej sile rynkowej skarżącej świadczy fakt, że poza nią i jej członkami żadne przedsiębiorstwo nie było w stanie skutecznie wejść na rynek właściwy (motywy 116–134 zaskarżonej decyzji).

2.      Stosowanie art. 101 ust. 1 TFUE

31      Komisja uznała, że skarżąca jest związkiem przedsiębiorstw i że zasady kwalifikowania zawodników stanowią decyzję związku przedsiębiorstw w rozumieniu art. 101 ust. 1 TFUE (motywy 147–152 zaskarżonej decyzji).

32      W sekcji 8.3 zaskarżonej decyzji Komisja stwierdziła, że zasady kwalifikowania zawodników, zarówno w wersji z 2014 r., jak i w wersji z 2016 r., miały na celu ograniczenie konkurencji w rozumieniu art. 101 ust. 1 TFUE. Uznała ona zasadniczo, że wspomniane zasady ograniczają możliwość swobodnego udziału zawodowych łyżwiarzy szybkich w wydarzeniach międzynarodowych organizowanych przez organizatorów zewnętrznych i w związku z tym pozbawiają potencjalnych organizatorów zawodów konkurencyjnych możliwości korzystania z usług sportowców, które są niezbędne do przeprowadzenia takich zawodów. Komisja doszła do tego wniosku po zbadaniu treści owych zasad, ich celów, kontekstu gospodarczego i prawnego, w jaki się wpisują, a także subiektywnego zamiaru skarżącej wykluczenia organizatorów zewnętrznych (motywy 162–188 zaskarżonej decyzji).

33      Stwierdziwszy, że zasady kwalifikowania zawodników stanowią ograniczenie konkurencji ze względu na cel, Komisja uznała, że nie ma potrzeby analizowania skutków tychże zasad. Jednakże w sekcji 8.4 zaskarżonej decyzji instytucja ta przedstawiła względy, które pozwoliły jej uznać, że zasady te skutkowały również ograniczeniem konkurencji (motywy 189–205 zaskarżonej decyzji).

34      W sekcji 8.5 zaskarżonej decyzji Komisja zbadała, czy zasady kwalifikowania zawodników mogą być wyłączone z zakresu stosowania art. 101 TFUE. W tym względzie zauważyła ona zasadniczo, że służą one nie tylko celom czysto zgodnym z prawem, lecz również innym interesom skarżącej, w tym jej interesom gospodarczym. Ponadto zdaniem Komisji zasady kwalifikowania zawodników w części nie są nieodłącznie związane ze zgodnymi z prawem celami, a w każdym razie nie są one proporcjonalne do owych celów (motywy 220, 225–266 zaskarżonej decyzji).

3.      Ocena regulaminu arbitrażowego

35      W sekcji 8.7 zaskarżonej decyzji Komisja przyznała, że arbitraż stanowi ogólnie przyjętą metodę rozstrzygania sporów i że fakt wprowadzenia klauzuli arbitrażowej nie stanowi sam w sobie ograniczenia konkurencji. Instytucja ta uznała jednak, że regulamin arbitrażowy skarżącej wzmacnia ograniczenia konkurencji, do których prowadzą jej zasady kwalifikowania zawodników (motyw 269 zaskarżonej decyzji).

36      Z jednej strony wniosek ten opiera się na okoliczności, że zdaniem Komisji regulamin arbitrażowy utrudnia uzyskanie skutecznej ochrony sądowej przed ewentualnymi decyzjami skarżącej odmawiającymi kwalifikacji, w wypadku gdy decyzje takie nie są zgodne z art. 101 TFUE. Z drugiej strony Komisja zauważyła, że sportowcy byli zmuszeni zaakceptować regulamin arbitrażowy i wyłączną kompetencję SSA (motywy 270–276 zaskarżonej decyzji).

4.      Sentencja

37      W sentencji spornej decyzji Komisja stwierdziła, co następuje:

„Artykuł 1

Międzynarodowa Unia Łyżwiarska naruszyła art. 101 [TFUE] i art. 53 porozumienia [EOG], przyjmując i stosując zasady kwalifikowania zawodników, w szczególności zasady 102 i 103 przepisów ogólnych ISU z 2014 r. i 2016 r., do łyżwiarstwa szybkiego. Naruszenie rozpoczęło się w czerwcu 1998 r. i trwa do dnia dzisiejszego.

Artykuł 2

Międzynarodowa Unia Łyżwiarska jest zobowiązana do położenia kresu naruszeniu, o którym mowa w art. 1, i do powiadomienia Komisji o wszystkich podjętych w tym względzie środkach w terminie 90 dni od daty doręczenia decyzji.

Międzynarodowa Unia Łyżwiarska zobowiązana jest do powstrzymania się od powtarzania wszelkich działań lub zachowań opisanych w art. 1, jak również od wszelkich działań lub zachowań mających równoważny cel lub skutek.

[…]

Artykuł 4

Na wypadek niezastosowania się przez Międzynarodową Unię Łyżwiarską do nakazów przewidzianych w art. 2 Komisja nakłada na nią okresowe kary pieniężne w wysokości równej 5% jej średnich dziennych obrotów uzyskiwanych w trakcie poprzedniego roku” [tłumaczenie nieoficjalne, podobnie jak wszystkie cytaty z tej decyzji przytoczone poniżej].

III. Postępowanie i żądania stron

38      Pismem złożonym w sekretariacie Sądu w dniu 19 lutego 2018 r. skarżąca wniosła skargę w niniejszej sprawie.

39      W dniu 17 maja 2018 r. Komisja złożyła w sekretariacie Sądu odpowiedź na skargę.

40      Pismami złożonymi w sekretariacie Sądu w dniu 1 czerwca 2018 r. European Elite Athletes Association oraz skarżący zawodnicy wnieśli o dopuszczenie ich do sprawy w charakterze interwenientów popierających żądania Komisji.

41      Wnioski o dopuszczenie do sprawy w charakterze interwenienta zostały doręczone stronom głównym, które nie sprzeciwiły się tym wnioskom. Niemniej jednak zgodnie z art. 144 regulaminu postępowania przed Sądem strony te wniosły o to, by niektóre poufne informacje zawarte w aktach sprawy nie zostały przekazane interwenientom i przedstawiły w tym celu jawną wersję wskazanych dokumentów.

42      Postanowieniem z dnia 12 września 2018 r. prezes siódmej izby uwzględnił wnioski o dopuszczenie do sprawy w charakterze interwenienta.

43      W dniu 25 marca 2019 r., ze względu na zmianę składu izb Sądu, na podstawie art. 27 § 5 regulaminu postępowania niniejsza sprawa została przydzielona nowej sędzi sprawozdawczyni zasiadającej w piątej izbie, której w rezultacie została przekazana niniejsza sprawa.

44      W dniu 16 października 2019 r., ze względu na ponowną zmianę składu izb Sądu, na podstawie art. 27 § 5 regulaminu postępowania sędzia sprawozdawczyni została przydzielona do czwartej izby, której w rezultacie została przekazana niniejsza sprawa.

45      W dniu 20 grudnia 2019 r., na wniosek czwartej izby, na podstawie art. 28 regulaminu postępowania Sąd postanowił przekazać sprawę powiększonemu składowi orzekającemu.

46      Na wniosek sędzi sprawozdawczyni Sąd (czwarta izba w składzie powiększonym) postanowił otworzyć ustny etap postępowania i w ramach środków organizacji postępowania przewidzianych w art. 89 regulaminu postępowania zadał stronom pytania na piśmie, wzywając je do udzielenia na nie odpowiedzi na rozprawie. Ponadto w odpowiedzi na wezwanie Sądu skarżąca przedstawiła kopię komunikatu nr 1974.

47      Skarżąca wnosi do Sądu o:

–        stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji;

–        obciążenie Komisji kosztami postępowania.

48      Komisja wnosi do Sądu o:

–        oddalenie skargi;

–        obciążenie skarżącej kosztami postępowania.

49      Interwenienci wnoszą do Sądu o oddalenie skargi.

IV.    Co do prawa

50      Na poparcie swej skargi skarżąca podnosi osiem zarzutów. W zarzucie pierwszym podnosi ona w istocie, że uzasadnienie zaskarżonej decyzji jest wewnętrznie sprzeczne. W zarzutach drugim i trzecim kwestionuje ona zasadność uznania jej zasad kwalifikacji zawodników za ograniczenie konkurencji ze względu na cel i ze względu na skutek. W zarzucie czwartym skarżąca krytykuje oceny Komisji odnoszące się do kwestii, czy zasady kwalifikowania zawodników są nieodłącznie związane z realizacją celu, jakim jest ochrona łyżwiarstwa szybkiego przed zagrożeniami wynikającymi z zakładów sportowych, oraz proporcjonalne do tego celu. W zarzucie piątym sprzeciwia się ona wzięciu pod uwagę przez Komisję jej decyzji o odmowie wydania zezwolenia na organizację Grand Prix w Dubaju, ponieważ decyzja ta nie wchodzi w zakres terytorialny stosowania art. 101 TFUE. W zarzucie szóstym skarżąca kwestionuje wniosek, zgodnie z którym jej regulamin arbitrażowy wzmacnia stwierdzone ograniczenie konkurencji. W zarzucie siódmym podnosi ona, że Komisja naruszyła art. 7 rozporządzenia Rady (WE) nr 1/2003 z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie wprowadzenia w życie reguł konkurencji ustanowionych w art. [101] i [102 TFUE] (Dz.U. 2003, L 1, s. 1), nakładając w art. 2 sentencji zaskarżonej decyzji środki zaradcze, które nie są związane ze stwierdzonym naruszeniem. W zarzucie ósmym skarżąca kwestionuje art. 4 sentencji zaskarżonej decyzji z tych samych względów co przytoczone na poparcie zarzutu siódmego, a także ze względu na niejasny i nieprecyzyjny charakter środków zaradczych.

51      Popierana przez interwenientów Komisja kwestionuje wszystkie argumenty podniesione przez skarżącą.

A.      W przedmiocie zarzutu pierwszego, opartego na wewnętrznej sprzeczności uzasadnienia zaskarżonej decyzji

52      W zarzucie pierwszym skarżąca utrzymuje, że zaskarżona decyzja jest niezgodna z prawem, ponieważ opiera się ona na oczywiście wewnętrznie sprzecznym uzasadnieniu.

53      Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem przewidziany w art. 296 akapit drugi TFUE obowiązek uzasadnienia stanowi istotny wymóg formalny, który należy odróżnić od kwestii prawidłowości uzasadnienia, wchodzącej w zakres zgodności z prawem spornego aktu (zob. wyrok z dnia 29 września 2011 r., Elf Aquitaine/Komisja, C‑521/09 P, EU:C:2011:620, pkt 146 i przytoczone tam orzecznictwo; wyroki: z dnia 11 lipca 2013 r., Ziegler/Komisja, C‑439/11 P, EU:C:2013:513, pkt 114, 115; z dnia 13 grudnia 2016 r., Printeos i in./Komisja, T‑95/15, EU:T:2016:722, pkt 44), wobec czego przy dokonywaniu oceny poszanowania obowiązku uzasadnienia Sąd nie może rozpatrywać materialnej zgodności z prawem przedstawionego przez Komisję uzasadnienia decyzji. Oznacza to, że w ramach zarzutu opartego na braku uzasadnienia lub niewystarczającym uzasadnieniu zastrzeżenia i argumenty mające na celu podważenie zasadności zaskarżonej decyzji są bezskuteczne i pozbawione znaczenia (zob. wyrok z dnia 15 czerwca 2005 r., Corsica Ferries France/Komisja, T‑349/03, EU:T:2005:221 pkt 58, 59 i przytoczone tam orzecznictwo).

54      W niniejszej sprawie na poparcie zarzutu pierwszego skarżąca podnosi szereg argumentów podważających w rzeczywistości zasadność zaskarżonej decyzji. Tak więc zgodnie z orzecznictwem przytoczonym w pkt 53 powyżej należy uznać, że są one pozbawione znaczenia w kontekście rozpatrywanego zarzutu. Dlatego też w celu zbadania zarzutu pierwszego należy jedynie ustalić, czy – jak twierdzi skarżąca – uzasadnienie zaskarżonej decyzji jest wewnętrznie sprzeczne.

55      W tym względzie skarżąca podnosi w istocie, że uzasadnienie zaskarżonej decyzji jest wewnętrznie sprzeczne w zakresie, w jakim Komisja uznała, iż zasady kwalifikowania zawodników, jako takie, ograniczają konkurencję, nie uznając jednak, że zawarty w nich system preautoryzacji nie jest nieodłącznie związany z realizacją uzasadnionych celów. Tę wewnętrzną sprzeczność uwidacznia jeszcze bardziej fakt, że Komisja stwierdziła, iż skarżąca mogłaby położyć kres naruszeniu, zachowując przy tym swój system preautoryzacji.

56      Jak wynika z orzecznictwa, uzasadnienie powinno być logiczne, a w szczególności nie może wykazywać wewnętrznych sprzeczności utrudniających prawidłowe zrozumienie powodów leżących u podstaw zaskarżonego aktu (zob. podobnie wyroki: z dnia 10 lipca 2008 r., Bertelsmann i Sony Corporation of America/Impala, C‑413/06 P, EU:C:2008:392, pkt 169; z dnia 29 września 2011 r., Elf Aquitaine/Komisja, C‑521/09 P, EU:C:2011:620, pkt 151).

57      W niniejszej sprawie Komisja stwierdziła, że zasady kwalifikowania zawodników takie jak ustanowione i stosowane przez skarżącą na rynku właściwym ograniczają konkurencję zarówno ze względu na cel, jak i ze względu na skutek w rozumieniu art. 101 TFUE (zob. sekcje 8.3–8.5 zaskarżonej decyzji).

58      Z sekcji 8.5 zaskarżonej decyzji wynika, że w toku postępowania administracyjnego skarżąca podniosła, iż zasady kwalifikowania zawodników nie są objęte zakazem ustanowionym w art. 101 TFUE w szczególności dlatego, że zawarty w tych zasadach system preautoryzacji jest niezbędny do zapewnienia, aby wszyscy organizatorzy zawodów łyżwiarstwa szybkiego przestrzegali standardów i realizowali cele ISU.

59      Tymczasem w motywie 254 zaskarżonej decyzji Komisja uznała, że do celów niniejszej sprawy nie było konieczne zajęcie stanowiska w kwestii tego, czy system preautoryzacji był nieodłącznie związany z realizacją uzasadnionych celów. Instytucja ta przedstawiła jednak szereg argumentów na poparcie swojego wniosku, zgodnie z którym ustanowiony przez skarżącą system preautoryzacji nie jest proporcjonalny do celów, które miały być przez nią realizowane, a zatem jest objęty zakazem przewidzianym w art. 101 TFUE (zob. motywy 254–258 spornej decyzji).

60      Komisja zastosowała tym samym orzecznictwo, w myśl którego nie każda decyzja związku przedsiębiorstw ograniczająca swobodę działania stron lub jednej z nich musi być objęta zakazem ustanowionym w art. 101 ust. 1 TFUE. Zgodnie z tym orzecznictwem ograniczenia wynikające z decyzji związku przedsiębiorstw nie są objęte zakazem ustanowionym w art. 101 TFUE, jeżeli spełniają dwie kumulatywne przesłanki. Po pierwsze, ograniczenie musi być nierozerwalnie związane z realizacją uzasadnionych celów, a po drugie, musi być proporcjonalne do tych celów (zob. podobnie wyrok z dnia 18 lipca 2006 r., Meca-Medina i Majcen/Komisja, C‑519/04 P, EU:C:2006:492, pkt 42).

61      W niniejszej sprawie, jak wskazano w pkt 59 powyżej, Komisja przedstawiła szereg argumentów, które skłoniły ją do stwierdzenia, że system preautoryzacji nie spełnia drugiego z kryteriów określonych w orzecznictwie przytoczonym w pkt 60 powyżej, a mianowicie kryterium proporcjonalności. Ponieważ kryteria wynikające z tego orzecznictwa mają charakter kumulatywny, Komisja nie była zobowiązana do zajęcia w zaskarżonej decyzji stanowiska w przedmiocie nierozerwalnego związku badanego systemu z realizacją uzasadnionych celów, a zatem uzasadnienie tej decyzji nie jest wewnętrznie sprzeczne.

62      Co prawda Komisja przyznała w motywie 339 zaskarżonej decyzji, iż skarżąca mogłaby położyć kres stwierdzonemu naruszeniu, zachowując przy tym system preautoryzacji. Jednakże stwierdzenie to nie podważa wniosku, że zasady kwalifikowania zawodników ograniczają konkurencję, ponieważ ewentualna akceptacja przez Komisję takiego systemu jest wyraźnie uzależniona od warunku wprowadzenia do niego „istotnych zmian” w celu położenia kresu naruszeniu, czyli zmian mających na celu zneutralizowanie nieproporcjonalnego charakteru tego systemu. Wynika z tego, że wbrew temu, co twierdzi skarżąca, Komisja nie zaaprobowała utrzymania systemu preautoryzacji skarżącej w kształcie, w jakim został on zaprojektowany, i że uzasadnienie decyzji tej instytucji nie jest w tym względzie wewnętrznie sprzeczne.

63      W konsekwencji zarzut pierwszy należy oddalić.

B.      W przedmiocie zarzutów drugiego, trzeciego i czwartego, opartych na twierdzeniu, że przyjęte przez skarżącą zasady kwalifikowania zawodników nie ograniczają konkurencji ze względu na cel i ze względu na skutek i że nie są objęte zakresem stosowania art. 101 TFUE

64      W zarzutach drugim, trzecim i czwartym skarżąca kwestionuje z jednej strony oceny Komisji odnoszące się do istnienia ograniczenia konkurencji, a z drugiej strony wyciągnięty przez Komisję wniosek, że zasady kwalifikowania zawodników są objęte zakazem przewidzianym w art. 101 TFUE. Sąd uważa, że zarzuty te należy zbadać łącznie.

65      Aby decyzja związku przedsiębiorstw była objęta zakazem przewidzianym w art. 101 ust. 1 TFUE, jej „celem lub skutkiem” powinno być zapobieżenie, ograniczenie lub zakłócenie konkurencji na rynku wewnętrznym. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału od czasu wydania wyroku z dnia 30 czerwca 1966 r., LTM (56/65, EU:C:1966:38), alternatywny charakter tej przesłanki wyrażony za pomocą spójnika „lub” prowadzi w pierwszej kolejności do konieczności zbadania samego celu decyzji związku przedsiębiorstw (zob. podobnie wyroki: z dnia 26 listopada 2015 r., Maxima Latvija, C‑345/14, EU:C:2015:784, pkt 16; z dnia 20 stycznia 2016 r., Toshiba Corporation/Komisja, C‑373/14 P, EU:C:2016:26, pkt 24).

66      Pojęcie ograniczenia konkurencji ze względu na cel można zastosować do pewnych rodzajów współpracy między przedsiębiorstwami, które z uwagi na sam ich charakter uznaje się za szkodliwe dla prawidłowego funkcjonowania normalnej konkurencji, w stopniu wystarczającym do tego, aby nie było konieczności badania ich skutków (zob. podobnie wyroki: z dnia 30 czerwca 1966 r., LTM, 56/65, EU:C:1966:38, s. 359; z dnia 11 września 2014 r., CB/Komisja, C‑67/13 P, EU:C:2014:2204, pkt 49, 50, 58 i przytoczone tam orzecznictwo; z dnia 16 lipca 2015 r., ING Pensii, C‑172/14, EU:C:2015:484, pkt 31.

67      Zgodnie z orzecznictwem Trybunału, aby ocenić, czy dana decyzja związku przedsiębiorstw wykazuje stopień szkodliwości wystarczający do tego, aby można ją było uznać za ograniczenie konkurencji ze względu na cel w rozumieniu art. 101 ust. 1 TFUE, należy skupić się na treści jej postanowień, na celach, do których osiągnięcia ona zmierza, a także na kontekście gospodarczym i prawnym, w jaki decyzja ta się wpisuje (zob. wyrok z dnia 16 lipca 2015 r., ING Pensii, C‑172/14, EU:C:2015:484, pkt 33 i przytoczone tam orzecznictwo).

68      W związku z tym w niniejszej sprawie należy zbadać zasady kwalifikowania zawodników w świetle celów, którym mają one służyć, oraz ich specyficznego kontekstu, na który składają się w szczególności uprawnienia do zatwierdzania, jakimi dysponują federacje sportowe, w celu ustalenia, czy Komisja słusznie uznała przyjęte przez skarżącą zasady kwalifikowania zawodników za ograniczenie konkurencji ze względu na cel.

1.      W przedmiocie obowiązków ciążących na federacji sportowej posiadającej uprawnienia do zatwierdzania

69      Skarżąca podnosi, że orzecznictwo wynikające z wyroku z dnia 1 lipca 2008 r., MOTOE (C‑49/07, EU:C:2008:376, pkt 51, 52), przytoczone w przypisie 267 zaskarżonej decyzji, nie ma zastosowania w niniejszej sprawie, ponieważ orzecznictwo to dotyczy stosowania art. 102 i 106 TFUE, a nie – jak w niniejszej sprawie – art. 101 TFUE.

70      W tym względzie należy przypomnieć, że zgodnie z tym orzecznictwem, jeżeli dane uregulowanie przyznaje osobie prawnej, która sama organizuje i prowadzi komercyjnie zawody, uprawnienie do wyznaczania osób upoważnionych do organizowania tych zawodów oraz do określania warunków, na jakich te zawody są organizowane, przyznaje ono temu podmiotowi oczywistą przewagę nad jego konkurentami. Takie uprawnienie może zatem skłonić dysponujące nim przedsiębiorstwo do uniemożliwienia innym podmiotom dostępu do danego rynku. Wykonywanie tej funkcji regulacyjnej powinno zatem podlegać ograniczeniom, obowiązkom lub kontroli w celu uniknięcia sytuacji, w której dana osoba prawna mogłaby zakłócić konkurencję poprzez faworyzowanie zawodów, które sama organizuje lub w których organizacji uczestniczy (zob. podobnie wyrok z dnia 1 lipca 2008 r., MOTOE, C‑49/07, EU:C:2008:376, pkt 51, 52).

71      Tymczasem należy stwierdzić, że z wyroku z dnia 28 lutego 2013 r., Ordem dos Técnicos Oficiais de Contas (C‑1/12, EU:C:2013:127, pkt 88, 92), wynika, że Trybunał zastosował to orzecznictwo w drodze analogii w sprawie dotyczącej stosowania art. 101 TFUE do uregulowań przyjętych przez związek przedsiębiorstw, który był jednocześnie podmiotem prowadzącym działalność na rynku właściwym i regulatorem tego rynku, tak jak w niniejszej sprawie. W związku z tym argument skarżącej, zgodnie z którym orzecznictwo przytoczone w poprzednim punkcie ma zastosowanie wyłącznie w sprawie dotyczącej stosowania art. 102 i 106 TFUE, należy oddalić.

72      Ponadto zdaniem skarżącej wyrok z dnia 28 lutego 2013 r., Ordem dos Técnicos Oficiais de Contas (C‑1/12, EU:C:2013:127, pkt 88, 92), nie uzasadnia zastosowania w niniejszej sprawie orzecznictwa przytoczonego w pkt 70, ponieważ w wyroku tym Trybunał zastosował to orzecznictwo w ramach analizy ograniczenia ze względu na skutek, a nie ograniczenia ze względu na cel, jak w niniejszej sprawie. Tymczasem z orzecznictwa wynika, że porozumienie może ograniczyć konkurencję ze względu na cel w szczególnym kontekście, podczas gdy w innych kontekstach konieczna byłaby analiza skutków porozumienia [zob. podobnie wyrok z dnia 30 stycznia 2020 r., Generics (UK) i in., C‑307/18, EU:C:2020:52, pkt 84]. Wynika z tego, że okoliczność, iż Trybunał zakwalifikował regulamin izby biegłych rewidentów jako ograniczenie ze względu na skutek, nie stoi na przeszkodzie temu, by orzecznictwo przytoczone w pkt 70 powyżej mogło być stosowane w ramach analizy ograniczenia ze względu na cel.

73      W niniejszej sprawie, jak wynika z pkt 4 powyżej, skarżąca jest uprawniona do ustanawiania reguł w odniesieniu do dyscyplin, które wchodzą w zakres jej kompetencji. Chociaż prawdą jest, że ta funkcja regulacyjna nie została jej powierzona przez organ władzy publicznej – jak w sprawach, w których zapadły wyroki przytoczone w pkt 70 i 71 powyżej – to jednak prowadzi ona, jako jedyna międzynarodowa federacja sportowa uznana przez MKOl w odniesieniu do wskazanych dyscyplin, działalność regulacyjną (zob. podobnie wyrok z dnia 26 stycznia 2005 r., Piau/Komisja, T‑193/02, EU:T:2005:22, pkt 78).

74      Ponadto z motywów 38–41 zaskarżonej decyzji, których skarżąca zresztą nie kwestionuje, wynika, że łyżwiarstwo szybkie stwarza bardzo ograniczone możliwości uzyskiwania dochodów dla zdecydowanej większości zawodowych łyżwiarzy. Ponadto, jak stwierdziła Komisja w motywie 172 zaskarżonej decyzji – czego skarżąca również nie zakwestionowała – skarżąca organizuje najważniejsze zawody w łyżwiarstwie szybkim, w których uprawiający tę dyscyplinę łyżwiarze muszą uczestniczyć, by zarobić na swe utrzymanie, bądź kontroluje organizację takich zawodów. Tymczasem należy przypomnieć, że zasady kwalifikowania zawodników ustanowione przez skarżącą w ramach pełnienia jej funkcji regulacyjnej przewidują sankcje w postaci odmowy zakwalifikowania w przypadku stwierdzenia uczestnictwa łyżwiarzy w niezatwierdzonych przez nią zawodach. Łyżwiarze nie mogą pozwolić sobie na pozbawienie ich możliwości uczestniczenia w ważniejszych zawodach organizowanych przez skarżącą, w związku z czym organizatorzy zewnętrzni zamierzający zorganizować zawody łyżwiarstwa szybkiego muszą uprzednio uzyskać ich zatwierdzenie przez skarżącą, jeśli chcą, aby uczestniczyli w nich łyżwiarze.

75      W związku z tym, mając na uwadze fakt, że skarżąca organizuje zawody i jest również uprawniona do zatwierdzania zawodów organizowanych przez osoby trzecie, należy stwierdzić, iż sytuacja ta może prowadzić do konfliktu interesów. W tych okolicznościach z orzecznictwa przytoczonego w pkt 70 i 71 powyżej wynika, że przy rozpatrywaniu wniosków o zatwierdzenie skarżąca ma obowiązek czuwania nad tym, by te osoby trzecie nie zostały bezpodstawnie pozbawione dostępu do rynku, co prowadziłoby do zakłócenia konkurencji na tym rynku.

76      W konsekwencji argumenty skarżącej kwestionujące dokonaną przez Komisję ocenę zakresu i celów zasad kwalifikowania zawodników należy zbadać z uwzględnieniem okoliczności, że w ramach pełnienia swej funkcji regulacyjnej skarżąca jest zobowiązana do wywiązania się z obowiązków wynikających z orzecznictwa przytoczonego w pkt 70 i 71 powyżej.

2.      W przedmiocie treści i celów zasad kwalifikowania zawodników

77      Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem zgodność danego uregulowania z przepisami prawa Unii Europejskiej w dziedzinie konkurencji nie może być oceniana w sposób abstrakcyjny. Nie każde porozumienie między przedsiębiorstwami lub decyzja związku przedsiębiorstw, które ograniczają swobodę działania stron lub jednej z nich, są nieodzownie objęte zakazem ustanowionym w art. 101 ust. 1 TFUE. Aby postanowienie to mogło znaleźć zastosowanie w konkretnym przypadku, należy przede wszystkim uwzględnić całościowy kontekst, w jakim dana decyzja związku przedsiębiorstw została przyjęta lub wywołuje swoje skutki, a w szczególności jej cele. Następnie należy zbadać, czy wynikające z niej skutki ograniczające konkurencję są nierozłącznie związane z realizacją wyznaczonych celów i czy są one proporcjonalne do tych celów (zob. podobnie wyroki: z dnia 19 lutego 2002 r., Wouters i in., C‑309/99, EU:C:2002:98, pkt 97; z dnia 18 lipca 2006 r., Meca-Medina i Majcen/Komisja, C‑519/04 P, EU:C:2006:492, pkt 42).

78      Co się tyczy celów, które mogą być realizowane, należy przypomnieć, że art. 165 ust. 1 akapit drugi TFUE stanowi, iż Unia przyczynia się do wspierania europejskich przedsięwzięć w zakresie sportu, uwzględniając jego szczególny charakter, jego struktury oparte na zasadzie dobrowolności oraz uwzględniając jego funkcję społeczną i edukacyjną. Artykuł 165 ust. 2 TFUE stanowi dalej, że działanie Unii w tej dziedzinie zmierza do rozwoju europejskiego wymiaru sportu poprzez popieranie uczciwości i dostępności we współzawodnictwie sportowym oraz współpracy między podmiotami odpowiedzialnymi za sport, jak również przez ochronę integralności fizycznej i psychicznej sportowców, w szczególności tych najmłodszych.

79      W związku z tym w ramach analizy ewentualnego uzasadnienia ograniczeń w dziedzinie sportu należy wziąć pod uwagę szczególne cechy sportu w ogólności oraz jego funkcję społeczną i edukacyjną (zob. podobnie i analogicznie wyrok z dnia 16 marca 2010 r., Olympique Lyonnais, C‑325/08, EU:C:2010:143, pkt 40).

80      W niniejszej sprawie skarżąca kwestionuje oceny Komisji dotyczące treści i celów zasad kwalifikowania zawodników. W szczególności twierdzi ona, że zasady kwalifikowania zawodników miały zgodny z prawem cel polegający na ochronie łyżwiarstwa szybkiego przed zagrożeniami związanymi z zakładami.

a)      W przedmiocie treści zasad kwalifikowania zawodników

81      Skarżąca kwestionuje badanie treści zasad kwalifikowania zawodników i komunikatu nr 1974. W pierwszej kolejności podnosi ona, że rzeczone zasady mogłyby ograniczać konkurencję ze względu na cel wyłącznie wtedy, gdyby całkowicie zakazywały łyżwiarzom uczestnictwa w zawodach organizowanych przez osoby trzecie, co nie ma miejsca w niniejszej sprawie.

82      Argument ten należy od razu oddalić, ponieważ sprowadza się on do przyznania, że kwalifikacja danego zachowania jako ograniczenia ze względu na cel opiera się na wyeliminowaniu wszelkiej konkurencji na rynku właściwym. Tymczasem należy stwierdzić, że kwalifikacja ograniczenia konkurencji ze względu na cel nie jest zastrzeżona dla decyzji związków przedsiębiorstw, które eliminują wszelką konkurencję. Z orzecznictwa wynika bowiem, że taka kwalifikacja ma zastosowanie do każdej decyzji związków przedsiębiorstw, która sama w sobie wykazuje pewien stopień szkodliwości dla prawidłowego funkcjonowania konkurencji, z uwagi na jej treść, zamierzone cele i kontekst, w jaki decyzja ta się wpisuje (zob. podobnie wyroki: z dnia 11 września 2014 r., CB/Komisja, C‑67/13 P, EU:C:2014:2204, pkt 53; z dnia 19 marca 2015 r., Dole Food i Dole Fresh Fruit Europe/Komisja, C‑286/13 P, EU:C:2015:184, pkt 117).

83      W drugiej kolejności skarżąca podnosi, że żaden z elementów uwzględnionych przez Komisję nie pozwala na wyciągnięcie wniosku, iż zasady kwalifikowania zawodników mają na celu ograniczenie konkurencji. Jej zdaniem w celu uznania zasad kwalifikowania zawodników za ograniczenie konkurencji ze względu na cel Komisja wzięła pod uwagę cztery elementy, a mianowicie brak bezpośredniego związku z uzasadnionymi celami, surowość kar, odniesienie do ochrony interesów gospodarczych skarżącej oraz brak związku z pojedynczymi zawodami organizowanymi przez nią lub serią takich zawodów.

1)      W przedmiocie braku bezpośredniego związku z uzasadnionymi celami

84      Skarżąca podnosi, że stwierdzenie, zgodnie z którym zasady kwalifikowania zawodników nie mają bezpośredniego związku z uzasadnionymi celami, jest bezpodstawne.

85      Należy jednak stwierdzić, po pierwsze, że zasady kwalifikowania zawodników zawierają wyjaśnienia uzasadnionych celów, których realizacji miałyby służyć. Co prawda, jak podnosi skarżąca, zasada 102 odnosi się od 1998 r. do „zasad i polityk, określonych w [jej] statucie i w [jej] regulaminach”, i od wprowadzenia zmiany w 2016 r. stanowi, że „wymóg dotyczący kwalifikowania został stworzony w celu zapewnienia odpowiedniej ochrony wartości etycznych ISU”, jednakże o ile „wartości etyczne” mogą wynikać z kodu etycznego skarżącej, o tyle „zasady i polityki” nie zostały wyraźnie określone ani wymienione w statucie i regulaminach skarżącej. Same te niejasne wyrażenia nie pozwalają zatem na dokładne określenie uzasadnionych celów, realizacji których miałyby służyć rzeczone zasady.

86      Po drugie, należy przypomnieć, że od 1998 r. i aż do chwili publikacji komunikatu nr 1974 w dniu 20 października 2015 r. zasady kwalifikowania zawodników nie przewidywały żadnego kryterium zatwierdzania w odniesieniu do zawodów, które osoby trzecie zamierzałyby zorganizować w formie otwartych zawodów międzynarodowych. Wynika z tego, że przed publikacją tego komunikatu ramy regulacyjne skarżącej nie zawierały treści, które odnosiłyby się do kryteriów zatwierdzania zawodów, wobec czego skarżąca mogła w pełni swobodnie odmawiać zatwierdzenia zawodów, które zamierzały organizować osoby trzecie.

87      Te uprawnienia dyskrecjonalne nie uległy istotnej zmianie wraz z publikacją komunikatu nr 1974, o który uzupełniona została treść zasad kwalifikowania zawodników. Choć we wspomnianym komunikacie wymieniono bowiem pewne wymogi o charakterze ogólnym, finansowym, technicznym, sportowym i etycznym, to jednak wymogi te nie są wyczerpujące, ponieważ komunikat ten stanowi ponadto, że skarżąca uwzględnia lub odrzuca wniosek o zatwierdzenie, uwzględniając „w szczególności” ustanowione przez siebie wymogi, co upoważnia ją do przyjęcia lub oddalenia wniosku o zatwierdzenie z powodów innych niż te wyraźnie przewidziane jako wymogi ustanowione w owym komunikacie. Ponadto, jak wskazano w pkt 15 powyżej, z treści komunikatu nr 1974 wynika, że skarżąca zastrzega sobie prawo zażądania od organizatorów dodatkowych informacji związanych z poszczególnymi wymogami, o których wspomniano wyżej.

88      Należy zatem stwierdzić, że zbioru wymogów zawartych w komunikacie nr 1974 nie można określić mianem wymogów wyraźnie określonych, przejrzystych, niedyskryminacyjnych, weryfikowalnych i umożliwiających zapewnienie organizatorom zawodów rzeczywistego dostępu do rynku właściwego (zob. podobnie i analogicznie wyrok z dnia 28 lutego 2013 r., Ordem dos Técnicos Oficiais de Contas, C‑1/12, EU:C:2013:127, pkt 99).

89      Z rozważań tych wynika, że od 1998 r., a nawet po przyjęciu komunikatu nr 1974, skarżącej przysługiwał szeroki zakres uznania w kwestii odmowy zatwierdzania zawodów proponowanych przez osoby trzecie, w tym także ze względów, które nie zostały wyraźnie przewidziane, co mogło prowadzić do wydawania decyzji odmownych uzasadnionych względami nieznajdującymi uzasadnienia w prawie. W tych okolicznościach Komisja słusznie stwierdziła w motywach 163 i 185 zaskarżonej decyzji, że zasady kwalifikowania zawodników, ze względu na ich treść, nie mają bezpośredniego związku z uzasadnionymi celami, na które skarżąca powołała się w toku postępowania administracyjnego.

2)      W przedmiocie surowości kar

90      Skarżąca podnosi, że surowość kar nie jest istotnym elementem przy ustalaniu, czy treść jej systemu preautoryzacji ma na celu ograniczenie konkurencji.

91      Tymczasem Trybunał orzekł już, że represyjny charakter uregulowań oraz dotkliwość kar mających zastosowanie w przypadku ich naruszenia mogą oddziaływać negatywnie na konkurencję, ponieważ jeśli kary te nie ograniczają się do tego, co jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego przebiegu zawodów sportowych, i w wypadku gdyby okazały się one ostatecznie bezzasadne, kary te mogłyby doprowadzić do nieuzasadnionego wyłączenia sportowca z zawodów, a zatem spowodować zakłócenie warunków wykonywania danej działalności sportowej (zob. podobnie wyrok z dnia 18 lipca 2006 r., Meca-Medina i Majcen/Komisja, C‑519/04 P, EU:C:2006:492, pkt 47).

92      W niniejszej sprawie, zgodnie z zasadami kwalifikowania zawodników, łyżwiarze uczestniczący w zawodach niezatwierdzonych przez skarżącą lub przez któregoś z jej członków narażają się na sankcję. Jak wynika z pkt 7 powyżej, do czasu zmiany zasad kwalifikowania zawodników w 2016 r. zasady te przewidywały jednolitą i bardzo surową karę dożywotniej dyskwalifikacji, która miała zastosowanie we wszystkich przypadkach, niezależnie od tego, czy chodziło o pierwsze naruszenie, czy też o naruszenie powtórne. Wymierzana kara była zatem surowa. Wynika z tego, że ograniczenia wynikające z zasad kwalifikowania zawodników z 2014 r. były w oczywisty sposób nieproporcjonalne do celu, jakim jest ochrona integralności łyżwiarstwa.

93      Co prawda – jak wynika z pkt 10 powyżej – w 2016 r. system kar został złagodzony w ten sposób, że nie przewiduje on już jednolitej kary dożywotniej dyskwalifikacji za wszystkie naruszenia, należy jednak zwrócić uwagę na okoliczność, której zresztą skarżąca nie kwestionuje, że kariera łyżwiarza trwa średnio osiem lat. Należy zatem stwierdzić, że kary przewidziane w zasadach kwalifikowania zawodników z 2016 r., nawet te, których czas jest określony i wynosi od 5 do 10 lat, są nadal nieproporcjonalne, ponieważ mają zastosowanie w szczególności do udziału w niezatwierdzonych zawodach organizowanych przez osoby trzecie.

94      Ponadto zasady kwalifikowania zawodników z 2016 r. nie określają precyzyjnie warunków pozwalających na wyodrębnienie różnych kategorii naruszeń. W szczególności nie odróżnia się w nich wyraźnie naruszeń uznawanych za „bardzo poważne” od naruszeń, które nie są za takie uznawane. Wynika z tego, że system kar jest mało przewidywalny, a tym samym wiąże się on z ryzykiem arbitralnego ich stosowania, co sprawia, że kary te mają nadmiernie odstraszający charakter.

95      W tych okolicznościach, wbrew temu, co twierdzi skarżąca, surowość kar przewidzianych przez zasady kwalifikowania zawodników stanowi element mający szczególnie duże znaczenie dla analizy treści tych zasad. Ta surowość może bowiem zniechęcić sportowców do udziału w zawodach niezatwierdzonych przez skarżącą, nawet w braku uzasadnionych powodów mogących uzasadniać taką odmowę, i w konsekwencji może zablokować rynek dla potencjalnych konkurentów, którzy nie mogą liczyć na udział sportowców w zakresie niezbędnym do przeprowadzenia organizowanych przez nich zawodów sportowych.

3)      W przedmiocie braku związku między zasadami kwalifikowania zawodników a zawodami lub serią zawodów skarżącej

96      Skarżąca podnosi, że fakt, iż zasady kwalifikowania zawodników nie mają związku z zawodami ani seriami organizowanych przez nią zawodów, nie może mieć znaczenia w ramach analizy ograniczenia ze względu na cel.

97      Tymczasem z łącznej lektury motywów 166 i 243 zaskarżonej decyzji wynika, że Komisja krytykuje fakt, iż zasady kwalifikowania zawodników nie uzależniają nałożenia kary od tego, czy niezatwierdzone przez nią zawody, w których uczestniczyli dani sportowcy, kolidowały z zawodami skarżącej. Stwierdzenie to nie jest w rzeczywistości niczym innym, jak tylko przykładem braku bezpośredniego związku z uzasadnionymi celami, na które powołuje się skarżąca w toku postępowania administracyjnego, i ukazuje szeroki, a wręcz nadmierny zakres zasad kwalifikowania zawodników. Zasady te umożliwiają bowiem skarżącej nakładanie na sportowców kar dyskwalifikacji za ich uczestnictwo w niezatwierdzonych zawodach, nawet jeśli terminarz skarżącej nie przewiduje żadnych zawodów w tym samym czasie i nawet jeśli sportowcy ci nie mogą z jakiegokolwiek powodu uczestniczyć w zawodach organizowanych przez skarżącą. Należy zatem oddalić zastrzeżenie skarżącej, w myśl którego stwierdzenie przedstawione w motywach 166 i 243 nie ma znaczenia dla sprawy.

98      Jeśli chodzi o argumenty dotyczące powołania się na ochronę interesów gospodarczych skarżącej, to zostaną one zbadane w pkt 106–111 poniżej, w ramach analizy celów zasad kwalifikowania zawodników.

b)      W przedmiocie celów realizowanych przez zasady kwalifikowania zawodników

99      Zastrzeżenia podniesione przez skarżącą w odniesieniu do przeprowadzonego przez Komisję badania celów zasad kwalifikowania zawodników można podzielić na dwie części. Po pierwsze, w zarzucie czwartym kwestionuje ona wniosek, zgodnie z którym zasady kwalifikowania zawodników nie są uzasadnione dozwolonym celem, jakim jest ochrona łyżwiarstwa szybkiego przed zagrożeniami związanymi z zakładami. Po drugie, w ramach zarzutu drugiego skarżąca podnosi, że opierając się na zawartym w zasadach kwalifikowania zawodników z 2014 r. odniesieniu do ochrony interesów gospodarczych na poparcie wniosku, że zasady te zmierzają do wykluczenia organizatorów konkurencyjnych imprez sportowych, Komisja przeprowadziła powierzchowną analizę realizowanych celów.

1)      W przedmiocie części pierwszej, odnoszącej się do realizowanego przez zasady kwalifikowania zawodników celu w postaci ochrony łyżwiarstwa szybkiego przed zagrożeniami związanymi z zakładami

100    Należy zaznaczyć, że w toku postępowania administracyjnego skarżąca podniosła, iż zasady kwalifikowania zawodników realizują szereg celów właściwych dla specyficznych cech sportu. Tymczasem w ramach niniejszego postępowania, choć skarżąca powołała się na kilka uzasadnionych celów, to przedstawiła ona szczegółowe argumenty jedynie na poparcie uzasadnionego celu polegającego na ochronie łyżwiarstwa przed zagrożeniami związanymi z zakładami.

101    W tym względzie należy przypomnieć, że Trybunał orzekł już, że ochrona uczciwości sportu stanowi uzasadniony cel (wyrok z dnia 18 lipca 2006 r., Meca-Medina i Majcen/Komisja, C‑519/04 P, EU:C:2006:492, pkt 43). Jednakże sama realizacja dozwolonych celów nie może stanąć na przeszkodzie przyjęciu kwalifikacji ograniczenia konkurencji ze względu na cel, jeżeli środki zastosowane do osiągnięcia tych celów są sprzeczne z postanowieniami art. 101 TFUE (zob. podobnie wyroki: z dnia 6 kwietnia 2006 r., General Motors/Komisja, C‑551/03 P, EU:C:2006:229, pkt 64 i przytoczone tam orzecznictwo; z dnia 20 listopada 2008 r., Beef Industry Development Society i Barry Brothers, C‑209/07, EU:C:2008:643, pkt 21). Należy w szczególności zbadać, czy omawiane ograniczenia są nierozłącznie związane z realizacją wskazanych celów i proporcjonalne do tych celów (zob. podobnie wyroki: z dnia 19 lutego 2002 r., Wouters i in., C‑309/99, EU:C:2002:98, pkt 97; z dnia 18 lipca 2006 r., Meca-Medina i Majcen/Komisja, C‑519/04 P, EU:C:2006:492, pkt 42).

102    W niniejszej sprawie można uznać, że skarżąca miała prawo ustanowić zasady mające na celu zapobieżenie sytuacji, w której zakłady sportowe mogłyby stwarzać ryzyko manipulacji zawodami i sportowcami, zgodnie zresztą z zaleceniami MKOl z dnia 24 czerwca 2010 r., zatytułowanymi „Zakłady sportowe: wyzwanie, któremu należy sprostać”, oraz z konwencją w sprawie zwalczania manipulacji zawodami sportowymi przyjętą przez Radę Europy w 2014 r.

103    Jednakże nawet jeśli ograniczenia wynikające z ustanowionego systemu preautoryzacji, o którym mowa w niniejszej sprawie, są nierozłącznie związane z realizacją tego dozwolonego celu polegającego na ochronie łyżwiarstwa szybkiego przed zagrożeniami związanymi z zakładami, to jednak – w szczególności ze względów przedstawionych w pkt 92–95 powyżej – wykraczają one poza to, co jest konieczne do osiągnięcia takiego celu w rozumieniu orzecznictwa przytoczonego w pkt 77 powyżej.

104    Należy zatem odrzucić argumentację skarżącej, zgodnie z którą ograniczenia wynikające z zasad kwalifikowania zawodników są uzasadnione celem, jakim jest ochrona łyżwiarstwa szybkiego przed zagrożeniami związanymi z zakładami.

2)      W przedmiocie części drugiej, wyrażającej krytykę uwzględnienia przez Komisję celu ochrony interesów gospodarczych skarżącej

105    W pierwszej kolejności skarżąca krytykuje fakt posłużenia się przez Komisję zawartym w zasadach kwalifikowania zawodników z 2014 r. odniesieniem do ochrony interesów gospodarczych skarżącej na poparcie wniosku, że zasady te miały na celu ochronę jej interesów gospodarczych. Skarżąca utrzymuje w szczególności, że Komisja błędnie oparła się na odniesieniu do interesów gospodarczych zawartym w wersji zasad kwalifikowania zawodników z 2014 r., aby dojść do wniosku, że zasady te miały na celu wykluczenie każdego organizatora konkurencyjnych zawodów mogących potencjalnie wpłynąć na jej interesy gospodarcze, podczas gdy z okoliczności, w których zasady te zostały opracowane, wynika, że miały one na celu zapewnienie zgodności wszystkich zawodów objętych kompetencjami skarżącej ze wspólnymi standardami.

106    Jak stwierdziła Komisja w motywach 164 i 165 zaskarżonej decyzji, zasada 102 ust. 1 lit. a) ppkt (ii) stanowiła od 2002 r. do jej zmiany w 2016 r., że warunek kwalifikowania został przewidziany dla „właściwej ochrony interesów gospodarczych i innych interesów ISU”. Ponadto z akt sprawy wynika, że wyrażenie to zostało wprowadzone w 2002 r. w celu „wyjaśnienia powodów zasady kwalifikowania”. Wynika z tego, że cel związany z ochroną interesów gospodarczych istniał przed zmianą wprowadzoną w 2002 r., ponieważ za pomocą owej zmiany cel ten został jedynie wyjaśniony. Komisja mogła zatem stwierdzić, nie popełniając przy tym błędu w ocenie, że cel ten istniał od początku okresu naruszenia w 1998 r. aż do 2016 r.

107    Natomiast Komisja błędnie uznała w motywie 187 zaskarżonej decyzji, że pomimo usunięcia odniesienia do interesów gospodarczych w wersji zasad kwalifikowania zawodników z 2016 r. z treści tej wersji zasad wynika, iż nadal zmierzają one do ochrony interesów gospodarczych skarżącej. Sam fakt, że zasada 102 ust. 1 lit. a) ppkt (ii) w wersji z 2016 r. łączy wyrażenie „inne uzasadnione interesy skarżącej” z wykorzystaniem dochodów skarżącej, nie pozwala bowiem na stwierdzenie, że od 2016 r. zasady kwalifikowania zawodników rzeczywiście i w pierwszej kolejności zmierzają do ochrony interesów gospodarczych skarżącej. Jednakże ten błąd Komisji nie pozwala na podważenie przeprowadzonej w zaskarżonej decyzji analizy uzasadnionych celów.

108    W tym względzie należy zauważyć, że można zasadnie uznać, jak twierdzi skarżąca (zob. pkt 105 powyżej), iż ze względu na specyfikę sportu konieczne jest zapewnienie, aby zawody sportowe odpowiadały wspólnym standardom, mającym w szczególności na celu zapewnienie sprawiedliwego przebiegu zawodów oraz ochronę integralności fizycznej i psychicznej sportów. Skarżąca mogła ponadto racjonalnie uznać, że system preautoryzacji mający na celu zapewnienie, aby każdy organizator szanował takie standardy, jest mechanizmem pozwalającym zagwarantować realizację takiego celu.

109    Ponadto nawet jeśli okaże się, że zasady kwalifikowania zawodników z 2016 r. mają również na celu ochronę interesów gospodarczych skarżącej, to należy stwierdzić, że okoliczność, iż federacja sportowa dąży do ochrony swych interesów gospodarczych, nie jest sama w sobie antykonkurencyjna. Jak bowiem przyznała Komisja na rozprawie, realizacja celów gospodarczych jest nierozerwalnie związana z każdym przedsiębiorstwem, w tym federacją sportową, gdy prowadzi ona działalność gospodarczą.

110    Jednakże, jak słusznie wskazała Komisja w motywach 255–258 zaskarżonej decyzji, system preautoryzacji, taki jak ten ustanowiony przez skarżącą w niniejszej sprawie, wykracza poza to, co jest konieczne do realizacji celu polegającego na zapewnieniu, by zawody sportowe były zgodne ze wspólnymi standardami. Po pierwsze bowiem, komunikat nr 1974 nakłada na organizatorów zewnętrznych pewne obowiązki ujawniania informacji o charakterze finansowym, które wykraczają poza to, co jest konieczne do osiągnięcia wskazanego celu. W tym względzie należy zauważyć, że o ile ujawnienie preliminarza budżetowego może być uzasadnione koniecznością upewnienia się, że organizator zewnętrzny jest w stanie zorganizować zawody, o tyle skarżąca nie przedstawia żadnego dowodu, który pozwalałby uznać, że ujawnienie całego biznesplanu jest konieczne do osiągnięcia takiego celu. Po drugie, skarżąca nie przedstawiła żadnego uzasadnienia okoliczności, że system preautoryzacji sformalizowany w komunikacie nr 1974 przewiduje dłuższy i bardziej wiążący termin na złożenie wniosku o zatwierdzenie w przypadku zawodów organizowanych przez osobę trzecią (zob. pkt 14 powyżej). Po trzecie, wymogi ustanowione w komunikacie nr 1974 nie są wyczerpujące i pozostawiają skarżącej szeroki zakres uznania co do tego, czy uwzględnić, czy też oddalić wniosek o zatwierdzenie organizacji otwartych zawodów międzynarodowych. Po czwarte, komunikat nr 1974 nie przewiduje konkretnego terminu na rozpatrzenie wniosku o zatwierdzenie, co także może prowadzić do arbitralnego traktowania takich wniosków.

111    Wynika z tego, że nawet jeśli Komisja niesłusznie oparła się na celu ochrony interesów gospodarczych skarżącej w odniesieniu do zasad kwalifikowania zawodników z 2016 r., to jednak słusznie uznała ona, że system preautoryzacji ma charakter nieproporcjonalny, w szczególności w świetle innego celu realizowanego zdaniem skarżącej poprzez zasady kwalifikowania zawodników, jakim miałoby być zapewnienie zgodności wszystkich zawodów ze wspólnymi standardami.

112    W drugiej kolejności skarżąca twierdzi, że Komisja błędnie uznała, iż skarżąca może wykorzystywać swoje dochody do wspierania zawodów organizowanych przez swych członków, skoro nie udostępnia ona swoich funduszy osobom trzecim, aby następnie stwierdzić na tej podstawie, że zasady kwalifikowania zawodników z 2016 r. nadal zmierzają do ochrony interesów gospodarczych skarżącej. Zdaniem skarżącej wynika z tego, że Komisja wymaga od niej, aby skarżąca finansowała zawody organizowane przez osoby trzecie.

113    Jednakże w motywach 187 i 220 zaskarżonej decyzji Komisja ograniczyła się do wskazania, że skarżąca nie może wykorzystywać dochodów pochodzących z składki solidarnościowej uiszczanej również przez osoby trzecie do finansowania własnych zawodów oraz zawodów organizowanych przez jej członków, skoro nie przyznaje ona tej samej korzyści organizatorom zewnętrznym.

114    Co prawda, jak podnosi skarżąca, federacja sportowa, która dysponuje ograniczonymi dochodami, może skutecznie powoływać się na prawo do wykorzystania składki solidarnościowej do sfinansowania zawodów, które jej zdaniem na to zasługują, i do pozbawienia takiego finansowania innych zawodów. Jednakże z uwagi na swą rolę organizatora zawodów i podmiotu uprawnionego do zatwierdzania zawodów organizowanych przez osoby trzecie skarżąca jest zobowiązana do zapewnienia niezakłóconej konkurencji między podmiotami gospodarczymi w rozumieniu orzecznictwa przytoczonego w pkt 72 i 73 powyżej. Wynika z tego, że – jak słusznie twierdzi Komisja – skarżąca nie może uzależniać zatwierdzenia zawodów organizowanych przez osoby trzecie od zapłaty składki solidarnościowej, która zostanie przeznaczona wyłącznie na sfinansowanie zawodów organizowanych przez nią samą i tych organizowanych przez jej członków. W konsekwencji argument, według którego Komisja wymagała, aby skarżąca finansowała zawody organizowane przez osoby trzecie, należy oddalić, ponieważ skarżąca nie przedstawiła żadnych innych zastrzeżeń wobec motywów 187 i 220 zaskarżonej decyzji w odniesieniu do składki solidarnościowej.

3.      W przedmiocie pozostałych elementów kontekstu, w jaki wpisują się zasady kwalifikowania zawodników

115    Skarżąca podnosi, że Komisja nie przeprowadziła rzetelnej analizy rynku właściwego z uwzględnieniem jego kontekstu. W szczególności skarżąca uważa, że Komisja błędnie odmówiła wzięcia pod uwagę zatwierdzonych przez nią zawodów łyżwiarstwa figurowego.

116    Należy jednak stwierdzić, że zawody łyżwiarstwa figurowego nie stanowią części zdefiniowanego przez Komisję rynku właściwego, czyli światowego rynku organizacji i wykorzystania komercyjnego łyżwiarstwa szybkiego, i że skarżąca nie kwestionuje tej definicji.

117    Trybunał orzekł wprawdzie, że w ramach analizy ograniczenia ze względu na cel należy uwzględnić wszystkie mające znaczenie czynniki, biorąc przy tym w szczególności pod uwagę istotę rozpatrywanych usług oraz rzeczywiste warunki funkcjonowania rynków, a także ich strukturę, umieszczając wszystkie te czynniki w kontekście gospodarczym czy też prawnym, w który wpisuje się ta forma współpracy; nie ma przy tym znaczenia to, czy dany czynnik dotyczy rynku właściwego (zob. wyrok z dnia 11 września 2014 r., CB/Komisja, C‑67/13 P, EU:C:2014:2204, pkt 78). Jednakże w sprawie, w której zapadł ten wyrok, występowały wzajemne oddziaływania pomiędzy rynkiem właściwym a powiązanym z nim odrębnym rynkiem, co nie zostało wykazane w niniejszej sprawie. Sama okoliczność, że skarżąca ma również kompetencje w zakresie łyżwiarstwa figurowego i że do obu tych dyscyplin mają zastosowanie te same zasady, nie wystarcza, aby wykazać istnienie takich wzajemnych oddziaływań. W tym stanie rzeczy Komisja nie była zobowiązana do wzięcia pod uwagę zatwierdzonych przez skarżącą zawodów na rynku odrębnym od rynku właściwego.

118    Ponadto, jak wskazano w pkt 86–89 powyżej, ani przed opublikowaniem komunikatu nr 1974, ani po jego opublikowaniu w zasadach kwalifikowania zawodników pełnienie przez skarżącą funkcji regulacyjnej nie zostało zabezpieczone niezbędnymi gwarancjami, które umożliwiałyby zapewnienie osobom trzecim rzeczywistego dostępu do rynku właściwego. Ze względu na brak obiektywnych, przejrzystych, niedyskryminacyjnych i weryfikowalnych kryteriów zatwierdzania szeroki zakres uznania skarżącej w kwestii zatwierdzenia lub odmowy zatwierdzenia takich zawodów nie był w żaden sposób ograniczony.

119    Wynika z tego, że okoliczność, iż skarżąca mogła zatwierdzać zawody łyżwiarstwa figurowego, nawet jeśli były to prawdziwie niezależne zawody, jest pozbawiona znaczenia dla analizy kontekstu, w jaki wpisują się zasady kwalifikowania zawodników, ponieważ nie podważa ona wniosku, że wdrożony przez skarżącą system preautoryzacji umożliwia jej zakłócanie konkurencji na rynku właściwym poprzez faworyzowanie jej własnych zawodów kosztem zawodów zgłaszanych przez osoby trzecie i że w związku z tym zasady te nie zapewniają rzeczywistego dostępu do tego rynku.

120    W świetle wszystkich powyższych rozważań Komisja słusznie stwierdziła, że zasady kwalifikowania zawodników mają na celu ograniczenie konkurencji. Ze względu na treść i cele zasad kwalifikowania zawodników, jak również na kontekst, w jaki zasady te się wpisują, wykazują one wystarczający stopień szkodliwości, aby można je było uznać za ograniczające konkurencję ze względu na cel w rozumieniu art. 101 TFUE.

121    Ponieważ istnienie ograniczenia konkurencji ze względu na cel zostało w wystarczającym stopniu wykazane za pomocą analizy treści i celów zasad kwalifikowania zawodników, jak również kontekstu, w jaki zasady te się wpisują, nie ma potrzeby wypowiadania się w przedmiocie argumentów skarżącej odnoszących się do wniosków Komisji dotyczących zamiaru wykluczenia przez skarżącą organizatorów zewnętrznych. Jako że zamiar nie stanowi w istocie przesłanki koniecznej do ustalenia, czy decyzja związku przedsiębiorstw ma charakter ograniczający ze względu na cel (zob. podobnie wyrok z dnia 6 kwietnia 2006 r., General Motors/Komisja, C‑551/03 P, EU:C:2006:229, pkt 77), argumenty podniesione przez skarżącą wobec tej części analizy ograniczenia ze względu na cel są bezskuteczne.

122    W konsekwencji podniesione przez skarżącą zarzuty drugi i czwarty należy oddalić.

123    Ponieważ Komisja wykazała w sposób wymagany prawem istnienie ograniczenia ze względu na cel, poszukiwanie jego skutków dla konkurencji jest zbędne (wyroki: z dnia 26 listopada 2015 r., Maxima Latvija, C‑345/14, EU:C:2015:784, pkt 17; z dnia 20 stycznia 2016 r., Toshiba Corporation/Komisja, C‑373/14 P, EU:C:2016:26, pkt 25). Nie ma zatem potrzeby badania zasadności podniesionego przez skarżącą zarzutu trzeciego, opartego na twierdzeniu, że Komisja błędnie uznała, iż zasady kwalifikowania zawodników skutkują ograniczeniem konkurencji.

C.      W przedmiocie zarzutu piątego, opartego na twierdzeniu, że decyzja dotycząca Grand Prix w Dubaju z 2014 r. nie jest objęta terytorialnym zakresem stosowania art. 101 TFUE

124    Skarżąca podnosi, że decyzja o odmowie zatwierdzenia Grand Prix w Dubaju nie jest objęta terytorialnym zakresem stosowania art. 101 TFUE, ponieważ zawody te miały odbywać się poza terytorium Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG).

125    Na wstępie należy przypomnieć, że zgodnie z orzecznictwem kompetencje Komisji do stwierdzenia i nałożenia sankcji za zachowanie przyjęte poza Unią na podstawie norm prawa międzynarodowego publicznego można wykazać albo w świetle kryterium wprowadzenia w życie, albo w świetle kryterium kwalifikowanych skutków (wyrok z dnia 6 września 2017 r., Intel/Komisja, C‑413/14 P, EU:C:2017:632, pkt 40, 47). Zgodnie z kryterium wprowadzenia w życie kompetencje Komisji są uzasadnione miejscem, w którym zarzucane zachowanie zostało urzeczywistnione (wyrok z dnia 31 marca 1993 r., Ahlström Osakeyhtiö i in./Komisja, C‑89/85, C‑104/85, C‑114/85, C‑116/85, C‑117/85 i od C‑125/85 do C‑129/85, EU:C:1993:120, pkt 16). Zgodnie z kryterium kwalifikowanych skutków Komisja może również uzasadnić swe kompetencje w sytuacji, gdy dane zachowanie może wywoływać natychmiastowe, istotne i przewidywalne skutki na terytorium Unii (zob. podobnie wyrok z dnia 6 września 2017 r., Intel/Komisja, C‑413/14 P, EU:C:2017:632, pkt 48–53).

126    W niniejszej sprawie Komisja stwierdziła w art. 1 sentencji zaskarżonej decyzji, że skarżąca „naruszyła art. 101 TFUE, przyjmując i stosując zasady kwalifikowania zawodników […]”. Wniosek ten należy interpretować w świetle uzasadnienia zaskarżonej decyzji.

127    W tym względzie należy stwierdzić, że choć prawdą jest, iż w zaskarżonej decyzji wielokrotnie krytykuje się decyzję wydaną przez skarżącą przy okazji Grand Prix w Dubaju, to jednak zaskarżona decyzja nie dotyczy decyzji o odmowie zatwierdzenia tych zawodów jako takiej. Komisja posłużyła się bowiem odmową zatwierdzenia przez skarżącą Grand Prix w Dubaju jedynie w celu zilustrowania sposobu, w jaki ta ostatnia stosuje w praktyce zasady kwalifikowania zawodników (zob. w szczególności motywy 175, 176, 199–205, 232–235 i 243 zaskarżonej decyzji).

128    W związku z tym, skoro zaskarżona decyzja dotyczy zasad kwalifikowania zawodników, a nie Grand Prix w Dubaju, to istotną kwestią nie jest to, czy zawody te miały miejsce na terytorium EOG, czy też poza nim, lecz to, czy w świetle orzecznictwa przytoczonego w pkt 125 powyżej Komisja była uprawniona do wydania rozstrzygnięcia w przedmiocie zgodności zasad kwalifikowania zawodników z art. 101 TFUE.

129    W tym względzie należy stwierdzić, że biorąc pod uwagę w szczególności surowe i nieproporcjonalne kary przewidziane w przypadku stwierdzenia udziału łyżwiarzy w zawodach, które nie zostały zatwierdzone przez skarżącą, oraz brak obiektywnych, przejrzystych, niedyskryminacyjnych i weryfikowalnych kryteriów zatwierdzania, zasady kwalifikowania zawodników uniemożliwiają łyżwiarzom oferowanie swych usług organizatorom niezatwierdzonych przez skarżącą międzynarodowych zawodów łyżwiarskich, a tym samym uniemożliwiają owym organizatorom korzystanie z usług łyżwiarzy w ramach konkurencyjnych zawodów na terytorium EOG lub poza nim. W konsekwencji zasady kwalifikowania zawodników mogą wywoływać natychmiastowe, istotne i przewidywalne skutki na terytorium Unii w rozumieniu orzecznictwa przytoczonego w pkt 125 powyżej. W związku z tym w niniejszej sprawie Komisja była uprawniona do wydania zaskarżonej decyzji, a decyzja ta nie została wydana z naruszeniem terytorialnego zakresu stosowania art. 101 TFUE.

130    W tym stanie rzeczy zarzut piąty należy oddalić jako bezzasadny.

D.      W przedmiocie zarzutu szóstego, wymierzonego przeciwko stwierdzeniu, że regulamin arbitrażowy skarżącej wzmacnia ograniczenia konkurencji

131    W zarzucie szóstym skarżąca podnosi, że wniosek zawarty w sekcji 8.7 zaskarżonej decyzji, zgodnie z którym jej regulamin arbitrażowy wzmacnia ograniczenia konkurencji wynikające z zasad kwalifikowania zawodników, jest bezzasadny i powinien zostać pominięty.

132    W odniesieniu do zarzutu szóstego Komisja podnosi przede wszystkim zarzut niedopuszczalności oparty na okoliczności, że skarżąca w żaden sposób nie żądała stwierdzenia nieważności wniosku dotyczącego regulaminu arbitrażowego. Na rozprawie Komisja oświadczyła ponadto, że sekcja 8.7 zaskarżonej decyzji stanowi analizę, której dokonała ona tytułem uzupełnienia, i że zawarty w tej sekcji wniosek dotyczący regulaminu arbitrażowego nie stanowi w tej sytuacji części stwierdzonego naruszenia. Z treści tego oświadczenia wynika, że Komisja wnosi do Sądu o oddalenie tego zarzutu jako bezskutecznego. Zgodnie z orzecznictwem bezskuteczny charakter podniesionego zarzutu odnosi się bowiem do tego, czy przy założeniu jego zasadności mógłby on spowodować stwierdzenie nieważności, którego żąda strona skarżąca, a nie do interesu, jaki może ona mieć we wniesieniu tego rodzaju skargi lub w podniesieniu określonego zarzutu, ponieważ kwestie te dotyczą odpowiednio dopuszczalności skargi i dopuszczalności zarzutu (wyrok z dnia 21 września 2000 r., EFMA/Rada i Komisja, C‑46/98 P, EU:C:2000:474, pkt 38).

133    Posiłkowo Komisja podnosi również w odpowiedzi na skargę, że zarzut szósty jest w każdym razie bezzasadny.

1.      W przedmiocie skuteczności zarzutu szóstego

134    W odpowiedzi na pytanie zadane skarżącej na rozprawie skarżąca potwierdziła, że jej wniosek o pominięcie sekcji 8.7 zaskarżonej decyzji miał w rzeczywistości na celu uzyskanie stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji w zakresie, w jakim opiera się ona na rozważaniach przedstawionych we wskazanej sekcji.

135    Artykuł 1 zaskarżonej decyzji stanowi, że skarżąca naruszyła „art. 101 [TFUE] i art. 53 porozumienia EOG, przyjmując i stosując zasady kwalifikowania zawodników, a w szczególności zasady 102 i 103 przepisów ogólnych ISU z 2014 r. i przepisów ogólnych ISU z 2016 r. w odniesieniu do łyżwiarstwa szybkiego”. Ponadto z sekcji 8.6 zaskarżonej decyzji, zatytułowanej „Wniosek w przedmiocie art. 101 [TFUE] i art. 53 ust. 1 porozumienia EOG”, wynika, że art. 1 sentencji opiera się na uzasadnieniu zawartym w sekcjach 8.3–8.5 zaskarżonej decyzji.

136    Natomiast oceny dotyczące regulaminu arbitrażowego znajdują się w zamieszczonej poniżej sekcji wniosku o istnieniu ograniczenia konkurencji, a mianowicie w sekcji 8.7 zaskarżonej decyzji. W sekcji tej Komisja nie stwierdziła, że regulamin arbitrażowy stanowi niezależne naruszenie prawa konkurencji, lecz po prostu ‐ że wzmacnia on ograniczenia konkurencji wynikające z zasad kwalifikowania zawodników.

137    Wynika z tego, że – jak przyznała Komisja na rozprawie – w odniesieniu do stwierdzonego naruszenia sekcja 8.7 zaskarżonej decyzji poświęcona regulaminowi arbitrażowemu ma charakter uzupełniający, ponieważ nawet jeśli sekcja ta byłaby obarczona błędem, to ów błąd nie pozwoliłby na podanie w wątpliwość istnienia ograniczenia konkurencji jako takiego. W związku z tym stwierdzenie, że wspomniana sekcja jest obarczona naruszeniem prawa, nie mogłoby prowadzić do stwierdzenia nieważności art. 1 sentencji zaskarżonej decyzji. W konsekwencji zarzut szósty skarżącej w zakresie, w jakim został on podniesiony na poparcie żądania stwierdzenia nieważności art. 1 sentencji zaskarżonej decyzji, jest bezskuteczny.

138    Jednakże zgodnie z art. 2 zaskarżonej decyzji skarżąca jest zobowiązana w szczególności do położenia kresu naruszeniu, o którym mowa w art. 1, i do powstrzymania się od powtarzania wszelkich działań lub zachowań mających równoważny cel lub skutek. Artykuł ten należy interpretować w świetle motywów 338–342 zaskarżonej decyzji, które określają środki, jakie powinna podjąć skarżąca, aby spełnić ciążący na niej obowiązek położenia kresu naruszeniu. Tymczasem w motywach tych Komisja wskazała, że skarżąca mogła w istocie położyć kres naruszeniu, a przy tym zachować swój system preautoryzacji, jedynie wówczas, gdyby wprowadziła istotne zmiany nie tylko w zasadach kwalifikowania zawodników i w komunikacie nr 1974, lecz również w swym regulaminie arbitrażowym.

139    Komisja uzależniła zatem zgodność z prawem przyjętego przez skarżącą systemu preautoryzacji od zasadniczej zmiany w szczególności jej regulaminu arbitrażowego. Wynika z tego, że sekcja 8.7 zaskarżonej decyzji stanowi część koniecznego uzasadnienia art. 2 zaskarżonej decyzji.

140    Tak więc wbrew temu, co twierdzi Komisja, zarzut szósty jest skuteczny w zakresie, w jakim został on podniesiony na poparcie żądania stwierdzenia nieważności art. 2 zaskarżonej decyzji.

2.      Co do istoty

141    W odniesieniu do zasadności tego zarzutu skarżąca podnosi, że sekcja 8.7 zaskarżonej decyzji jest zasadniczo obarczona dwoma błędami w ocenie. Po pierwsze, Komisja błędnie stwierdziła, że regulamin arbitrażowy utrudnia skuteczną ochronę sądową przed potencjalnie antykonkurencyjną decyzją skarżącej. Po drugie, uważa ona, że sekcja ta jest pozbawiona znaczenia, ponieważ Komisja nie uważa, że uruchomienie postępowania arbitrażowego przed SSA stanowi naruszenie art. 101 TFUE.

142    Jak wynika z pkt 132 powyżej, Komisja przyznaje, że regulamin arbitrażowy nie stanowi naruszenia art. 101 TFUE. Jednakże instytucja ta broni oceny dokonanej w sekcji 8.7 zaskarżonej decyzji i podnosi w odpowiedzi, że była uprawniona do przeprowadzenia spornej analizy.

143    W swych pismach Komisja utrzymuje w szczególności, że mogła ona uznać regulamin arbitrażowy za okoliczność obciążającą w rozumieniu pkt 28 wytycznych w sprawie metody ustalania grzywien nakładanych na mocy art. 23 ust. 2 lit. a) rozporządzenia nr 1/2003 (Dz.U. 2006, C 210, s. 2; zwanych dalej „wytycznymi z 2006 r.”), w przypadku gdyby postanowiła nałożyć taką sankcję.

144    Zaskarżona decyzja nie posługuje się jednak pojęciem okoliczności obciążającej i nie odwołuje się do wytycznych z 2006 r.

145    Należy jednak przypomnieć, że stwierdziwszy, iż zasady kwalifikowania zawodników ograniczają konkurencję, Komisja stwierdziła następnie, że regulamin arbitrażowy wzmacnia wynikające z owych zasad ograniczenia. Ponadto uznała ona zasadniczo, że w przypadku utrzymania systemu preautoryzacji zasady kwalifikowania zawodników komunikat nr 1974 i regulamin arbitrażowy skarżącej powinny zostać istotnie zmienione.

146    Tak więc chociaż prawdą jest, że Komisja nie nałożyła w tym wypadku grzywny, planując uczynić to na etapie pisma w sprawie przedstawienia zarzutów, to jednak fakt, że uznała ona, iż regulamin arbitrażowy wzmacnia ograniczenia wynikające z zasad kwalifikowania zawodników, skłonił ją do rozszerzenia zakresu zobowiązań nałożonych na skarżącą poprzez uzależnienie zgodności z prawem utrzymania jej systemu preautoryzacji od zmiany w szczególności tego regulaminu.

147    Komisja w dalszym ciągu postępowała zatem zgodnie z logiką wytycznych z 2006 r. w zakresie uwzględnienia okoliczności obciążających przy obliczaniu grzywien, mimo że ostatecznie nie nałożyła grzywny w zaskarżonej decyzji.

148    Tymczasem nawet przy założeniu, że Komisja – jak twierdzi – rozszerzyła zobowiązania ciążące na skarżącej, opierając się na wytycznych z 2006 r., i że może ona wobec tego powołać się na zastosowanie tych wytycznych bez zastępowania uzasadnienia, należy uznać, że niesłusznie uznała ona, iż regulamin arbitrażowy skarżącej stanowi okoliczność obciążającą w rozumieniu wytycznych z 2006 r.

149    W tym względzie należy przypomnieć, że chociaż prawdą jest, iż wytyczne nie stanowią podstawy prawnej decyzji wydawanych przez Komisję, to jednak przyjmując takie normy postępowania i ogłaszając poprzez publikację, że będzie je stosować, Komisja sama wyznacza sobie granice uznania. Nie może ona zatem odejść od tych norm bez narażania się w stosownym wypadku na sankcję za naruszenie ogólnych zasad prawa, takich jak zasada równego traktowania lub zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań. Z tego powodu nie można wykluczyć, że takie ogólnie obowiązujące normy postępowania, pod pewnymi warunkami i w zależności od ich treści, mogą wywoływać skutki prawne (zob. podobnie wyrok z dnia 28 czerwca 2005 r., Dansk Rørindustri i in./Komisja, C‑189/02 P, C‑202/02 P, od C‑205/02 P do C‑208/02 P i C‑213/02 P, EU:C:2005:408, pkt 209–211).

150    Punkt 28 wytycznych z 2006 r. ma następujące brzmienie:

„Kwota podstawowa grzywny może zostać podwyższona, jeżeli Komisja stwierdzi występowanie okoliczności obciążających takich jak:

–        kontynuowanie naruszenia przepisów lub ponowne dokonanie przez przedsiębiorstwo naruszenia identycznego lub podobnego, po stwierdzeniu przez Komisję lub krajowy organ ochrony konkurencji naruszenia postanowień przepisów [art. 101 TFUE] lub [art. 102 TFUE] przez to przedsiębiorstwo. W takim przypadku za każde naruszenie kwota podstawowa może zostać podwyższona o kwotę, której wartość wynosi do 100% wartości kwoty podstawowej;

–        odmowa współpracy lub przeszkadzanie w prowadzeniu dochodzenia;

–        rola kierownicza w naruszeniu lub zachęcanie do naruszenia przepisów. Komisja zwróci również szczególną uwagę na wszelkie środki podjęte w celu zmuszenia innych przedsiębiorstw do udziału w naruszeniu [lub] wszelkie środki odwetowe podjęte wobec innych przedsiębiorstw w celu zmuszenia ich do podejmowania działań składających się na naruszenie przepisów”.

151    Użycie w pkt 28 akapit pierwszy wytycznych z 2006 r. wyrażenia „takich jak” wskazuje, że przedstawiony wykaz okoliczności obciążających nie jest wyczerpujący (zob. podobnie wyrok z dnia 11 lipca 2013 r., Team Relocations i in./Komisja, C‑444/11 P, niepublikowany, EU:C:2013:464, pkt 105).

152    Należy jednak stwierdzić, że cechą wspólną okoliczności obciążających wymienionych w wykazie zawartym w pkt 28 wytycznych z 2006 r. jest to, że opisują one niezgodne z prawem zachowania lub okoliczności, które czynią naruszenie bardziej szkodliwym i które uzasadniają szczególne obciążenie, w postaci podwyższenia sankcji nałożonej na odpowiedzialne przedsiębiorstwo. W pkt 4 wytycznych z 2006 r. uprawnienie Komisji do nakładania grzywien na wystarczająco odstraszającym poziomie powiązano bowiem z koniecznością dostosowania kwoty podstawowej każdej grzywny z uwzględnieniem w szczególności ewentualnych okoliczności obciążających, które towarzyszą danemu naruszeniu.

153    Wynika z tego, że jedynie niezgodne z prawem zachowania lub okoliczności, które czynią naruszenie bardziej szkodliwym, takie jak trzy okoliczności wymienione w pkt 28 wytycznych, mogą uzasadniać zaostrzenie grzywny za naruszenie prawa konkurencji Unii, ponieważ nikt nie może być zniechęcany do zachowania zgodnego z prawem lub nieszkodliwego.

154    Tymczasem w niniejszej sprawie należy zaznaczyć, po pierwsze – jak przyznaje Komisja w motywie 269 zaskarżonej decyzji – że arbitraż stanowi ogólnie akceptowaną metodę wiążącego rozstrzygania sporów oraz że fakt zawarcia klauzuli arbitrażowej nie stanowi ograniczenia konkurencji.

155    Po drugie, jak wynika z motywu 286 zaskarżonej decyzji i wbrew argumentacji skarżącej, należy stwierdzić, że Komisja nie uznała, iż regulamin arbitrażowy skarżącej narusza prawo sportowców do rzetelnego procesu sądowego.

156    Po trzecie, należy podkreślić, że obligatoryjny charakter arbitrażu i fakt, iż regulamin arbitrażowy skarżącej przyznaje SSA wyłączną kompetencję do rozpoznawania sporów dotyczących decyzji skarżącej o odmowie zakwalifikowania zawodnika, mogą być usprawiedliwione uzasadnionymi interesami związanymi ze specyfiką sportu. W tym względzie należy zauważyć, że Europejski Trybunał Praw Człowieka orzekł podobnie w sprawie, która dotyczyła w szczególności regulaminu arbitrażowego skarżącej. Trybunał ten uznał, że istnieje pewien interes w tym, aby spory powstające w ramach sportu zawodowego, w szczególności spory o wymiarze międzynarodowym, mogły być przedkładane wyspecjalizowanemu sądowi, który jest w stanie orzekać w sposób szybki i ekonomiczny. Dodał on, że ważne międzynarodowe wydarzenia sportowe są organizowane w różnych krajach przez organizacje mające siedzibę w różnych państwach i są one często otwarte dla sportowców z całego świata. W tym kontekście odwołanie się do jednego, wyspecjalizowanego międzynarodowego sądu arbitrażowego ułatwia utrzymanie pewnej jednolitości procedur i wzmacnia pewność prawa (wyrok ETPC z dnia 2 października 2018 r., Mutu i Pechstein przeciwko Szwajcarii, CE:ECHR:2018:1002JUD004057510, pkt 98).

157    Po czwarte, należy przypomnieć, że Trybunał orzekł już, iż każdy ma prawo zwrócić się do sądu krajowego i zażądać naprawienia wyrządzonej szkody, jeśli między tą szkodą a porozumieniem lub praktyką zakazaną przez art. 101 TFUE istnieje związek przyczynowy (zob. wyrok z dnia 5 czerwca 2014 r., Kone i in., C‑557/12, EU:C:2014:1317, pkt 22).

158    Prawo każdej osoby do żądania naprawienia takiej szkody wzmacnia bowiem operacyjny charakter norm prawa Unii w dziedzinie konkurencji i ma charakter zniechęcający do porozumień lub praktyk – często symulowanych – mogących ograniczyć lub zakłócić konkurencję, przyczyniając się tym samym do zachowania skutecznej konkurencji w Unii (wyroki: z dnia 20 września 2001 r., Courage i Crehan, C‑453/99, EU:C:2001:465, pkt 27; z dnia 5 czerwca 2014 r., Kone i in., C‑557/12, EU:C:2014:1317, pkt 23).

159    W niniejszej sprawie, o ile prawdą jest, że regulamin arbitrażowy skarżącej nie pozwala łyżwiarzom wnosić do sądów krajowych skarg o stwierdzenie nieważności decyzji odmawiającej zakwalifikowania zawodnika, która narusza art. 101 ust. 1 TFUE, o tyle łyżwiarze mogą, jeśli sobie tego życzą, wnosić do sądów krajowych skargi o odszkodowanie na podstawie orzecznictwa przytoczonego w pkt 157 i 158. Ponadto również organizatorzy zewnętrzni mogą wnosić skargi o odszkodowanie, jeżeli uznają, że decyzja o odmowie zatwierdzenia narusza art. 101 ust. 1 TFUE. W takich przypadkach sąd krajowy nie jest związany dokonaną przez SSA oceną w przedmiocie zgodności z prawem konkurencji Unii decyzji odmawiającej zakwalifikowania zawodnika lub zatwierdzenia zawodów i w razie potrzeby może zwrócić się do Trybunału z wnioskiem o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym na podstawie art. 267 TFUE.

160    Ponadto należy zauważyć, że łyżwiarze i organizatorzy zewnętrzni, wobec których wydano sprzeczną z art. 101 ust. 1 TFUE decyzję odmawiającą zakwalifikowania lub zatwierdzenia zawodów, mogą również wnieść skargę do krajowego organu ochrony konkurencji lub do Komisji, jak uczynili to w niniejszej sprawie skarżący zawodnicy. Jeżeli organ właściwy w sprawie wyda decyzję, to w stosownym wypadku może ona jeszcze być przedmiotem kontroli przed sądami Unii. Sądy Unii mogą bowiem zostać poproszone o wypowiedzenie się w przedmiocie tego rodzaju kwestii w ramach skargi o stwierdzenie nieważności decyzji Komisji lub w odpowiedzi na odesłanie prejudycjalne przedstawione przez sąd krajowy rozpatrujący skargę na decyzję krajowego organu ochrony konkurencji.

161    Z rozważań zawartych w pkt 157–160 powyżej wynika, że wbrew temu, co twierdzi Komisja, korzystanie z systemu arbitrażowego SSA nie może zagrozić pełnej skuteczności prawa konkurencji Unii.

162    Wniosku tego nie podważa przytoczone przez Komisję orzecznictwo. W odróżnieniu bowiem od okoliczności analizowanych w postępowaniu, w którym zapadł wyrok z dnia 6 marca 2018 r., Achmea (C‑284/16, EU:C:2018:158, pkt 55), u podstaw utworzenia SSA nie leży traktat, na mocy którego państwa członkowskie zgodziły się na wyłączenie sporów mogących dotyczyć stosowania lub wykładni prawa konkurencji spod właściwości ich własnych sądów i w związku z tym z systemu sądowych środków odwoławczych, który są zobowiązane ustanowić na mocy art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE w dziedzinach objętych prawem Unii.

163    Z powyższego wynika, iż fakt, że regulamin arbitrażowy skarżącej przyznał SSA wyłączne kompetencje do kontrolowania zgodności z prawem decyzji o odmowie zakwalifikowania zawodnika, oraz fakt, że arbitraż jest w tym wypadku obowiązkowy, nie stanowią niezgodnych z prawem okoliczności, które czyniłyby stwierdzone w niniejszej sprawie naruszenie bardziej szkodliwym, takich jak okoliczności wymienione w pkt 28 wytycznych z 2006 r. Komisja nie mogła zatem uznać, że regulamin arbitrażowy stanowi okoliczność obciążającą, a zatem nie mogła dojść do wniosku, iż wzmacnia on ograniczenia konkurencji wynikające z zasad kwalifikowania zawodników.

164    Z powyższego wynika, że należy uwzględnić zarzut szósty skarżącej, oparty na twierdzeniu, że wniosek zawarty w sekcji 8.7 zaskarżonej decyzji jest bezpodstawny.

E.      W przedmiocie zarzutu siódmego, opartego na naruszeniu art. 7 ust. 1 zdanie drugie rozporządzenia nr 1/2003

165    W zarzucie siódmym skarżąca kwestionuje zgodność z prawem art. 2 zaskarżonej decyzji i podnosi w istocie, że Komisja naruszyła art. 7 rozporządzenia nr 1/2003, nakładając na nią środki zaradcze, które nie mają żadnego związku z zarzucanym jej naruszeniem. W szczególności skarżąca utrzymuje, że Komisja niesłusznie nałożyła na nią, z naruszeniem art. 7 ust. 1 rozporządzenia nr 1/2003, obowiązek wprowadzenia zmian do zasad kwalifikowania zawodników, podczas gdy aspekty zasad, których miały dotyczyć te zmiany, nie stanowiły naruszeń. Podobnie, skoro Komisja nie stwierdziła, że regulamin arbitrażowy nosi znamiona naruszenia, to nie może ona zobowiązać skarżącej do jego zmiany.

166    Komisja podnosi w odpowiedzi, że nie nakazała ona skarżącej podjęcia konkretnego środka zaradczego. Utrzymuje ona, że zażądała jedynie od skarżącej zaprzestania naruszenia zgodnie z art. 7 ust. 1 zdanie pierwsze rozporządzenia nr 1/2003, pozostawiając jej wybór co do sposobu położenia kresu naruszeniu.

167    Należy przypomnieć, że art. 7 ust. 1 rozporządzenia nr 1/2003 stanowi:

„Jeżeli Komisja, działając z urzędu lub na wniosek [wskutek złożonej do niej skargi], stwierdzi naruszenie [art. 101 i 102 TFUE], może w drodze decyzji nakazać przedsiębiorstwom lub związkom przedsiębiorstw, których sprawa dotyczy, by zaprzestały takiego naruszenia. W tym celu Komisja może użyć wobec przedsiębiorstw środków zaradczych o charakterze behawioralnym lub strukturalnym, proporcjonalnych do popełnionego naruszenia i koniecznych do jego skutecznego zakończenia […]”.

168    Ustanowiony w tym przepisie wymóg, aby środki zaradcze były proporcjonalne do popełnionego naruszenia, oznacza, że obciążenia nałożone na przedsiębiorstwa w celu położenia kresu naruszeniu prawa konkurencji nie mogą wykraczać poza to, co jest odpowiednie i konieczne do osiągnięcia zamierzonego celu, czyli przywrócenia zgodności z prawem z punktu widzenia reguł, które w tym wypadku zostały naruszone (wyrok z dnia 6 kwietnia 1995 r., RTE i ITP/Komisja, C‑241/91 P i C‑242/91 P, EU:C:1995:98, pkt 93).

169    Zgodnie z art. 2 zaskarżonej decyzji Komisja nakazała skarżącej, aby skutecznie położyła kres stwierdzonemu naruszeniu i powstrzymała się od podejmowania w przyszłości jakichkolwiek działań mających ten sam bądź równoważny cel lub skutek. W motywie 339 zaskarżonej decyzji Komisja wskazała, że istnieje „więcej niż jeden sposób” rzeczywistego położenia kresu stwierdzonemu naruszeniu, a następnie opisała dwa z nich. I tak, uznała ona, po pierwsze, że skarżąca może znieść swój system preautoryzacji i związany z nim system kar. Po drugie, na wypadek gdyby skarżąca opowiedziała się za utrzymaniem swego systemu preautoryzacji, Komisja wskazała w motywie 339 zaskarżonej decyzji, że mogłaby ona skutecznie położyć kres naruszeniu „jedynie” poprzez istotną zmianę zasad kwalifikowania zawodników, „regulaminu arbitrażowego ISU” i kryteriów zatwierdzania ustanowionych w komunikacie nr 1974, wymieniając jednocześnie szereg działań, jakie skarżąca powinna podjąć w tym celu.

170    Na wstępie należy stwierdzić, że skoro Komisja słusznie uznała w niniejszej sprawie, iż zaistniało ograniczenie ze względu na cel, to niniejszy zarzut należy oddalić w zakresie, w jakim skarżąca zarzuca w nim Komisji, że instytucja ta zobowiązała ją do przyjęcia środków, które nie odpowiadają stwierdzeniu naruszenia.

171    Natomiast, jak podkreśliła Komisja na rozprawie w odpowiedzi na skierowane do niej przez Sąd pytanie na piśmie, regulamin arbitrażowy nie jest częścią składową stwierdzonego naruszenia i, jak wynika z pkt 163 powyżej, Komisja niesłusznie uznała, że ów regulamin wzmacnia to naruszenie.

172    Tymczasem w motywie 339 zaskarżonej decyzji Komisja uznała, że utrzymanie systemu preautoryzacji jest możliwe tylko pod warunkiem, że skarżąca zmieni regulamin arbitrażowy (zob. pkt 169 powyżej). Takie odczytywane w świetle art. 2 zaskarżonej decyzji uzasadnienie, które nakazuje skarżącej, aby położyła kres naruszeniu i aby poinformowała Komisję o podjętych w tym celu środkach, ma charakter wiążący, nawet przy założeniu, że – jak twierdzi Komisja – to żądanie zmiany regulaminu arbitrażowego nie stanowi „środka zaradczego” w rozumieniu art. 7 ust. 1 zdanie drugie rozporządzenia nr 1/2003.

173    Z powyższego wynika, że Komisja niesłusznie zażądała od skarżącej, aby wprowadziła ona zmianę do regulaminu arbitrażowego, który nie zwiększa wagi stwierdzonego naruszenia, a ponadto nie stanowi jego integralnej części.

174    W konsekwencji należy częściowo uwzględnić zarzut siódmy w zakresie, w jakim Komisja zażądała zasadniczej zmiany regulaminu arbitrażowego w przypadku utrzymania systemu preautoryzacji, zaś w pozostałym zakresie zarzut ten należy oddalić.

F.      W przedmiocie zarzutu ósmego, w myśl którego nałożenie okresowych kar pieniężnych jest pozbawione podstawy prawnej

175    Skarżąca podnosi, że Komisja nie mogła nałożyć na nią okresowych kar pieniężnych z dwóch powodów. Po pierwsze, środki zaradcze, do których przyjęcia zobowiązana została skarżąca, są niejasne i nieprecyzyjne, a po drugie, nie są one związane ze stwierdzonym naruszeniem.

176    W pierwszej kolejności, jak wynika z analizy zarzutu siódmego, Komisja przedstawiła wystarczająco dokładne informacje dotyczące środków, jakie powinna przyjąć skarżąca, aby położyć kres stwierdzonemu naruszeniu. W związku z tym należy oddalić argument skarżącej, zgodnie z którym Komisja nie mogła nałożyć okresowej kary pieniężnej z uwagi na niejasny i nieprecyzyjny charakter tych środków.

177    W drugiej kolejności należy przypomnieć, że zgodnie z art. 24 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 1/2003, w sytuacji gdy Komisja wydaje decyzję na podstawie art. 7 tego rozporządzenia, może ona także nałożyć na przedsiębiorstwa i związki przedsiębiorstw okresowe kary pieniężne, aby skłonić je do zaprzestania naruszania postanowień art. 101 lub 102 TFUE. Tymczasem, jak wskazano w ramach zarzutu siódmego, regulamin arbitrażowy nie stanowi części stwierdzonego naruszenia, w związku z czym Komisja nie mogła wymagać od skarżącej jego zmiany, a w konsekwencji nie mogła nałożyć okresowych kar pieniężnych związanych z wymogiem zmiany tego regulaminu.

178    W tym stanie rzeczy zarzut ósmy należy częściowo uwzględnić w zakresie, w jakim dotyczy on nałożenia okresowych kar pieniężnych w przypadku braku zmiany regulaminu arbitrażowego, a w pozostałym zakresie zarzut ten należy oddalić.

V.      Wnioski w przedmiocie rozstrzygnięcia skargi

179    Należy oddalić żądania skarżącej odnoszące się do stwierdzenia nieważności art. 1 zaskarżonej decyzji.

180    Natomiast z analizy zarzutów szóstego i siódmego wynika, że Komisja niesłusznie uznała, iż regulamin arbitrażowy wzmacnia ograniczenia konkurencji wynikające z zasad kwalifikowania zawodników, i że niesłusznie zażądała od skarżącej zasadniczej zmiany rzeczonego regulaminu, mimo że nie stanowi on integralnej części naruszenia stwierdzonego w art. 1 zaskarżonej decyzji. W związku z powyższym należy stwierdzić nieważność części art. 2 zaskarżonej decyzji.

181    Wreszcie z analizy zarzutu ósmego wynika, że należy w konsekwencji stwierdzić nieważność części art. 4 zaskarżonej decyzji, który przewiduje okresowe kary pieniężne w przypadku niezastosowania się do art. 2 w zakresie, w jakim przepis ten wiąże się z wymogiem zmiany regulaminu arbitrażowego.

 W przedmiocie kosztów

182    Zgodnie z art. 134 § 3 regulaminu postępowania przed Sądem w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań każdej ze stron każda z nich pokrywa własne koszty.

183    Ponieważ w niniejszej sprawie skarżąca przegrała sprawę w zakresie żądania stwierdzenia nieważności art. 1 zaskarżonej decyzji, a żądania stwierdzenia nieważności art. 2 i 4 owej decyzji zostały w części uwzględnione, należy orzec, że każda ze stron pokrywa własne koszty.

184    Zgodnie z art. 138 § 3 regulaminu postępowania Sąd może zdecydować, że interwenient niebędący państwem członkowskim ani instytucją pokrywa własne koszty. W okolicznościach niniejszej sprawy należy orzec, że interwenienci pokrywają własne koszty.

Z powyższych względów

SĄD (czwarta izba w składzie powiększonym)

orzeka, co następuje:

1)      Stwierdza się nieważność art. 2 i 4 decyzji Komisji C(2017) 8230 final z dnia 8 grudnia 2017 r. dotyczącej postępowania przewidzianego w art. 101 TFUE i art. 53 porozumienia EOG (sprawa AT.40208 – Zasady kwalifikowania zawodników Międzynarodowej Unii Łyżwiarskiej) w zakresie, w jakim nakazując International Skating Union położenie kresu stwierdzonemu naruszeniu pod rygorem okresowej kary pieniężnej, Komisja odnosi się do regulaminu arbitrażowego i żąda jego zmiany w wypadku utrzymania systemu preautoryzacji.

2)      W pozostałym zakresie skarga zostaje oddalona.

3)      International Skating Union i Komisja Europejska pokrywają własne koszty.

4)      European Elite Athletes Association, Jan Hendrik Tuitert i Niels Kersholt pokrywają własne koszty.

Gervasoni

Madise

Nihoul

Frendo

 

      Martín y Pérez de Nanclares

Wyrok ogłoszono na posiedzeniu jawnym w Luksemburgu w dniu 16 grugnia 2020 r.

Podpisy


*      Język postępowania: angielski.