WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ
(trzecia izba)
z dnia 16 września 2009 r.
Sprawa F‑130/07
Fiorella Vinci
przeciwko
Europejskiemu Bankowi Centralnemu (EBC)
Służba publiczna – Personel EBC – Przetwarzanie danych dotyczących zdrowia, którego zgodność z prawem jest kwestionowana – Obowiązkowe badania lekarskie
Przedmiot: Skarga wniesiona na podstawie art. 36.2 Protokołu w sprawie statutu Europejskiego Systemu Banków Centralnych i Europejskiego Banku Centralnego, załączonego do traktatu WE, w której F. Vinci żąda po pierwsze, stwierdzenia, że włączenie do jej akt osobowych zarówno skierowanego do niej pisma dyrekcji generalnej ds. zasobów ludzkich, budżetu i organizacji EBC z dnia 5 marca 2007 r. informującego ją, że lekarz zakładowy EBC postanowił poddać ją przewidzianemu na dzień 8 marca 2007 r. badaniu lekarskiemu przeprowadzonemu przez niezależnego lekarza, jak i pisma dyrekcji generalnej ds. zasobów ludzkich również z dnia 5 marca 2007 r. skierowanego do niezależnego biegłego, Pr A, z prośbą o przeprowadzenie badania lekarskiego skarżącej, a także zaświadczenia lekarza zakładowego EBC z dnia 24 kwietnia 2007 r. stwierdzającego, że zdolność skarżącej do pracy nie została obniżona, jest niezgodne z prawem; po drugie, stwierdzenia, że włączenie do jej akt medycznych sprawozdania z badania lekarskiego, przeprowadzonego w dniu 8 marca 2007 r. przez zespół lekarzy Pr A jest niezgodne z prawem; po trzecie, stwierdzenia, że decyzja prezesa EBC z dnia 3 września 2007 r. oddalająca jej zażalenie z dnia 2 sierpnia 2007 r. i odmawiająca tym samym usunięcia ww. dokumentów z jej akt osobowych i medycznych, do których dokumenty te zostały włączone, jest niezgodna z prawem; po czwarte, stwierdzenia, że pismo z dnia 5 marca 2007 r. nakazujące jej stawienie się w dniu 8 marca 2007 r. w gabinecie Pr A celem poddania się badaniu lekarskiemu jest niezgodne z prawem; po piąte, zasądzenia od EBC na jej rzecz kwoty 10 000 EUR celem zadośćuczynienia krzywdy, jakiej jakoby doznała; wreszcie po szóste, obciążenia EBC kosztami postępowania.
Orzeczenie: Skarga zostaje oddalona. Każda ze stron pokrywa własne koszty
Streszczenie
1. Urzędnicy – Pracownicy Europejskiego Banku Centralnego – Skarga – Akt niekorzystny – Pojęcie – Odmowa skasowania danych osobowych włączonych przez administrację do akt osobowych – Włączenie
(rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 45/2001, art. 16; warunki zatrudnienia pracowników Europejskiego Banku Centralnego, art. 42)
2. Urzędnicy – Pracownicy Europejskiego Banku Centralnego – Skarga – Obowiązek złożenia uprzedniego wniosku pomimo braku zaskarżalnej decyzji – Brak
(warunki zatrudnienia pracowników Europejskiego Banku Centralnego, art. 41, 42; regulamin pracowniczy Europejskiego Banku Centralnego, art. 8.1.0)
3. Zbliżanie ustawodawstw – Ochrona osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych – Przetwarzanie tych danych przez instytucje i organy wspólnotowe – Rozporządzenie nr 45/2001 – Gromadzenie danych dotyczących zdrowia mające na celu kontrolę częstych nieobecności w pracy – Zgodność z prawem
(rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 45/2001, art. 4 ust. 1 lit. c))
4. Zbliżanie ustawodawstw – Ochrona osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych – Przetwarzanie tych danych przez instytucje i organy wspólnotowe – Rozporządzenie nr 45/2001 – Gromadzenie danych dotyczących zdrowia mające na celu kontrolę zasadności nieobecności w pracy w związku ze zwolnieniem chorobowym – Zakres kontroli
(rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 45/2001, art. 10 ust. 2 lit. b); warunki zatrudnienia pracowników Europejskiego Banku Centralnego, art. 31; regulamin pracowniczy Europejskiego Banku Centralnego, art. 5.13.4)
5. Zbliżanie ustawodawstw – Ochrona osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych – Przetwarzanie tych danych przez instytucje i organy wspólnotowe – Rozporządzenie nr 45/2001 – Przetwarzanie danych dotyczących zdrowia – Podstawa prawna
(rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 45/2001, art. 10 ust. 2 lit. b))
6. Zbliżanie ustawodawstw – Ochrona osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych – Przetwarzanie tych danych przez instytucje i organy wspólnotowe – Rozporządzenie nr 45/2001 – Akt instytucji lub organu wspólnotowego zezwalający na przetwarzanie danych członków personelu – Poszanowanie życia prywatnego członków personelu – Przesłanki
(rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 45/2001)
1. Aktem zaskarżalnym w rozumieniu art. 42 warunków zatrudnienia pracowników Europejskiego Banku Centralnego jest odmowna decyzja EBC w sprawie wniosku członka personelu o skasowanie danych osobowych włączonych do jego akt osobowych przez administrację. Z art. 16 rozporządzenia nr 45/2001 o ochronie osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez instytucje i organy wspólnotowe i o swobodnym przepływie takich danych wynika bowiem, że odmowa skasowania danych jest niezgodna z prawem, jeżeli przetwarzanie rozpatrywanych danych jest niezgodne z prawem, a szczególnie jeśli zostały one zgromadzone niezgodnie z prawem. Tym samym sąd może, badając zgodność z prawem odmowy skasowania danych, dokonać kontroli zgodności z prawem wszystkich etapów przetwarzania rozpatrywanych danych, w szczególności operacji rejestrowania i przechowywania (czyli włączenia do akt) tych danych.
Ponadto, o ile art. 16 rozporządzenia nr 45/2001 odnosi się jedynie do „niezgodnego z prawem” charakteru tego przetwarzania, wspominając o naruszeniu przepisów sekcji 1, 2 i 3 rozdziału II, o tyle jego wykładni nie można dokonywać w ten sposób, że ogranicza kontrolę zgodności z prawem tego przetwarzania wyłącznie do przepisów wymienionych sekcji. W rezultacie do sądu należy ocena, czy zarzut dotyczący niezgodnego z prawem przetwarzania danych może naruszać zasadę poszanowania życia prywatnego, której zapewnienie w kontekście przetwarzania danych osobowych ma na celu omawiane rozporządzenie.
(zob. pkt 46–48, 66, 67)
2. Ponieważ regulamin pracowniczy Europejskiego Banku Centralnego nie przewiduje konkretnej procedury uprzedniego wniosku, w przypadku gdy EBC nie wydał wpierw zaskarżalnej decyzji, nie można zarzucać skarżącemu, że złożył wniosek o rozpatrzenie sprawy przed wniesieniem skargi w sytuacji, gdy EBC nie wydał wcześniej zaskarżalnej decyzji.
Ponadto, ponieważ dwumiesięczny termin biegnący od przekazania podważanej decyzji, taki jak przewidziany w art. 8.1.0 regulaminu pracowniczego EBC, wymaga bezwzględnie istnienia uprzedniej decyzji, to nie może on znajdować zastosowania, w przypadku gdy to właśnie w trakcie procedury rozpatrywania sprawy na etapie poprzedzającym wniesienie skargi zapada decyzja, która może zostać następnie zakwestionowana w ramach zażalenia, a potem skargi.
(zob. pkt 51, 53, 55)
3. W przypadku gdy instytucja lub organ wspólnotowy są upoważnione do gromadzenia danych dotyczących zdrowia swego personelu, które to gromadzenie może mieć charakter inwazyjny, niosący z sobą ryzyko naruszenia zasady poszanowania życia prywatnego, korzystanie z tak zgromadzonych danych nie może wychodzić poza to, co bezwzględnie konieczne, zważywszy na okoliczności, w jakich ta instytucja lub organ wykonuje swe uprawnienie. Zadaniem tej instytucji lub organu jest zatem przestrzeganie zasady proporcjonalności, w szczególności w takiej postaci, w jakiej została ona wyrażona w obszarze ochrony w związku z przetwarzaniem danych osobowych w art. 4 ust. 1 lit. c) rozporządzenia nr 45/2001 o ochronie osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez instytucje i organy wspólnotowe i o swobodnym przepływie takich danych. Również na sądzie wspólnotowym ciąży obowiązek kontrolowania przestrzegania tej zasady.
Nie można uznać, że nadmierny charakter ma gromadzenie przez instytucję lub organ wspólnotowy danych dotyczących zdrowia w formie pełnego badania stanu zdrowia członka personelu, którego celem jest, po pierwsze, kontrola zasadności powtarzających się nieobecności w pracy tego członka, a po drugie, ocena konieczności dostosowania warunków pracy zainteresowanego ze względu na ewentualne trudności w wykonywaniu przez niego swych obowiązków z uwagi na stan zdrowia. W takich okolicznościach administracja może bowiem uznać, że pełne badanie stanu zdrowia pracownika jest konieczne celem zakończenia częstych nieobecności w pracy, które jej zdaniem rodzą sytuację niezadowalającą zarówno dla niej, jak i dla zainteresowanego. Ponadto w takiej sytuacji instytucja jest uprawniona, jeśli nie zobligowana ze względu na swe obowiązki wobec personelu, ocenić konieczność dostosowania warunków pracy członka personelu w świetle ewentualnych trudności w wykonywaniu przez niego swych obowiązków z uwagi na stan zdrowia.
(zob. pkt 87, 89, 90, 102, 139)
4. O ile art. 10 ust. 2 lit. b) rozporządzenia nr 45/2001 o ochronie osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez instytucje i organy wspólnotowe i o swobodnym przepływie takich danych stanowi, że przetwarzanie danych mieszczących się w jego zakresie stosowania ma być konieczne do celów wypełnienia konkretnych praw i zobowiązań administratora w dziedzinie prawa pracy, o tyle z przepisu tego nie wynika, że jakikolwiek dokument przewidujący przetwarzanie „szczególnych kategorii danych” w rozumieniu tytułu art. 10 tego rozporządzenia powinien sam wyraźnie określać dokładny cel tego przetwarzania i uzasadniać w ten sposób swój konieczny charakter.
W każdym razie, o ile art. 5.13.4 regulaminu pracowniczego Europejskiego Banku Centralnego nie określa wyraźnie celów mogących uzasadniać korzystanie z gromadzenia danych dotyczących zdrowia, jakie przewiduje, o tyle cele te można jasno wywieść z kontekstu, w jaki wpisuje się ten przepis. Artykuł 5.13 ma bowiem na celu uściślenie przesłanek stosowania art. 31 warunków zatrudnienia pracowników EBC, który to przepis przewiduje, że „członek personelu, który usprawiedliwi swą niemożność wykonywania obowiązków w związku z chorobą lub wypadkiem, korzysta ze zwolnienia chorobowego za wynagrodzeniem”. Środki przewidziane w art. 5.13.4 mogą zatem znajdować zastosowanie w przypadku nieobecności w związku ze zwolnieniem chorobowym w celu kontroli zasadności nieobecności, przy czym zakres tej kontroli może słusznie zależeć, między innymi, od częstotliwości nieobecności.
(zob. pkt 100, 101, 138)
5. Z art. 10 ust. 2 lit. b) rozporządzenia nr 45/2001 o ochronie osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez instytucje i organy wspólnotowe i o swobodnym przepływie takich danych nie wynika, że przepis ten wymaga, by na jakiekolwiek przetwarzanie szczególnych kategorii danych w rozumieniu art. 10 ust. 1 udzielano zezwolenia w drodze dokumentu, którego istnienie przewidziane byłoby bezpośrednio w traktatach ustanawiających Wspólnoty Europejskie. Taka wykładnia nie jest bowiem zgodna z brzmieniem przepisu, a w szczególności z użyciem wyrażenia „na […] podstawie”, które o ile oznacza związek pomiędzy dokumentem przewidującym przetwarzanie danych i traktatami, o tyle nie oznacza jednak, że ten związek ma być bezpośredni.
Ponadto, o ile prawdą jest, że francuska wersja tego art. 10 ust. 2 lit. b) rozporządzenia nr 45/2001 przewiduje, że na przetwarzanie danych dotyczących, między innymi, zdrowia zezwalać winny traktaty lub inne „akty prawne” wydane na podstawie tych traktatów, o tyle wyrażenie „akty prawne” należy interpretować jako odsyłające do „aktu normatywnego”, jak w przypadku innych wersji lingwistycznych, używających bardziej ogólnego wyrażenia niepowodującego konieczności otrzymania zezwolenia na przetwarzanie danych w akcie wydanym przez szczególny organ.
(zob. pkt 115, 116, 118, 119)
6. W odniesieniu do aktu instytucji lub organu wspólnotowego zezwalającego na przetwarzanie danych osobowych członków swojego personelu, które to dane wchodzą w zakres stosowania rozporządzenia nr 45/2001 o ochronie osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez instytucje i organy wspólnotowe i o swobodnym przepływie takich danych, ochrona życia prywatnego członków personelu jest w wystarczającym stopniu zapewniona, jeśli dokument zezwalający na przetwarzanie danych stanowi akt normatywny podlegający odpowiedniej publikacji i jeśli rozpatrywane przetwarzanie jest możliwe do przewidzenia.
(zob. pkt 122)