WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ UNII EUROPEJSKIEJ
(trzecia izba)
z dnia 2 października 2013 r.
Sprawa F‑111/12
Albert Nardone
przeciwko
Komisji Europejskiej
Służba publiczna – Były urzędnik – Narażenie na działanie azbestu i innych substancji – Choroba zawodowa – Wypadek – Artykuł 73 regulaminu pracowniczego – Komisja lekarska – Uzasadnienie – Skarga o odszkodowanie lub zadośćuczynienie – Czas trwania postępowania
Przedmiot: Skarga wniesiona na podstawie art. 270 TFUE, znajdującego zastosowanie do traktatu EWEA na mocy jego art. 106a, w której A. Nardone, były urzędnik Komisji Europejskiej, żąda w szczególności stwierdzenia nieważności decyzji organu powołującego z dnia 8 listopada 2011 r. zatwierdzającej wnioski komisji lekarskiej z dnia 25 sierpnia 2011 r. oraz zasądzenia kwoty ustalonej ex æquo et bono tymczasowo na 100 000 EUR tytułem zadośćuczynienia za krzywdę.
Orzeczenie: Zasądza się od Komisji Europejskiej na rzecz A. Nardonego odsetki za zwłokę za okres od dnia 1 marca 2006 r. do dnia 15 lipca 2010 r. w kwocie 8 448,51 EUR zgodnie ze stawką procentową ustaloną przez Europejski Bank Centralny dla podstawowych operacji refinansujących mającą zastosowanie do wskazanego okresu, powiększona o dwa punkty, a także kwotę 3000 EUR. Pozostałe żądania skargi zostają oddalone. Komisja Europejska pokrywa własne koszty oraz jedna czwartą kosztów poniesionych przez A. Nardonego. A. Nardone pokrywa trzy czwarte własnych kosztów.
Streszczenie
1. Urzędnicy – Zabezpieczenie społeczne – Ubezpieczenie z tytułu wypadków i chorób zawodowych – Opinia lekarska – Uznanie przysługujące komisji lekarskiej – Kontrola sądowa – Granice – Obowiązek uzasadnienia – Zakres
(regulamin pracowniczy, art. 73; przepisy dotyczące ubezpieczenia od ryzyka wypadku i choroby zawodowej, art. 23)
2. Urzędnicy – Zabezpieczenie społeczne – Ubezpieczenie z tytułu wypadków i chorób zawodowych – Rozpatrzenie wniosku o uznanie zawodowego podłoża choroby – Dochowanie rozsądnego terminu – Naruszenie – Wpływ na opinię komisji lekarskiej – Granice – Przypisanie administracji – Przesłanki
(Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 41 § 1)
1. Rola komisji lekarskiej przewidzianej w art. 23 przepisów dotyczących ubezpieczenia urzędników Unii od ryzyka wypadku i choroby zawodowej, polegająca na całkowicie obiektywnym i niezawisłym dokonaniu oceny kwestii medycznych, wymaga, po pierwsze, aby komisja dysponowała wszelkimi danymi, które mogą okazać się użyteczne, a po drugie, aby miała pełną swobodę oceny. Oceny medyczne we właściwym tego słowa znaczeniu wydane przez komisję lekarską należy uznać za ostateczne, o ile zostały wydane w sposób prawidłowy. Sąd Unii jest jedynie uprawniony do sprawdzenia, po pierwsze, czy powołanie i działanie tej komisji przebiegały prawidłowo, a po drugie, czy orzeczenie wydane przez komisję lekarską jest prawidłowe, a w szczególności czy zawiera uzasadnienie umożliwiające ocenę przesłanek, na podstawie których została wydana, a także czy wykazano w niej zrozumiały związek między medycznymi ustaleniami a wnioskami, jakie zawiera. W sytuacji gdy komisja lekarska bada złożone kwestie o charakterze medycznym dotyczące trudnej diagnozy, powinna ona między innymi wskazać w swej opinii informacje zawarte w dokumentacji, na których się opiera, a w przypadku znacznych rozbieżności także podać powody, dla których jej orzeczenie odbiega od niektórych poprzednich, korzystniejszych dla zainteresowanego raportów lekarskich.
Okoliczność, że komisja lekarska nie odnosi się wyraźnie w swoim sprawozdaniu do określonych dokumentów, a tym bardziej do treści niektórych dokumentów sporządzonych na wniosek skarżącego, nie wystarczy, by podważyć ważność jej wniosków. W kwestiach natury medycznej, w których komisja lekarska winna orzekać w pełni obiektywnie i niezależnie, powinna ona mieć pełen zakres swobody oceny. Tak więc komisja ta winna zdecydować, w jakim stopniu należy uwzględnić wcześniejsze raporty lekarskie. Ponadto to, czy należy prowadzić dalsze dociekania z zakresu medycyny, jest kwestią natury medycznej, która jako taka nie podlega kontroli sądu Unii, o ile ocena komisji lekarskiej została wydana w sposób prawidłowy.
(zob. pkt 42, 43, 48, 49, 51)
Odesłanie:
Trybunał: sprawa 265/83 Suss przeciwko Komisji, 29 listopada 1984 r., pkt 13; sprawa 2/87 Biedermann przeciwko Trybunałowi Obrachunkowemu, 19 stycznia 1988 r., pkt 19; sprawa C‑76/95 Komisja przeciwko Royale belge, 24 października 1996 r., pkt 73
Sąd Pierwszej Instancji: sprawa T‑300/97 Latino przeciwko Komisji, 15 grudnia 1999 r., pkt 30, 41, 68, 78, 87; sprawa T‑145/01 Latino przeciwko Komisji, 26 lutego 2003 r., pkt 47
Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑39/05 Beau przeciwko Komisji, 28 czerwca 2006 r., pkt 35; sprawa F‑79/09 AE przeciwko Komisji, 14 września 2010 r., pkt 64, 65
2. Obowiązek przestrzegania rozsądnego terminu w przypadku prowadzenia postępowań administracyjnych stanowi ogólną zasadę prawa Unii, której poszanowanie gwarantuje sąd Unii i która jest ujęta jako jeden z aspektów prawa do dobrej administracji w art. 41 ust. 1 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej. Jednak naruszenie tej zasady nie uzasadnia z reguły stwierdzenia nieważności decyzji wydanej na zakończenie postępowania administracyjnego. Nieprzestrzeganie zasady rozsądnego terminu wpływa bowiem na ważność postępowania administracyjnego tylko w sytuacji, gdy zbytnia przewlekłość może mieć wpływ na samą treść wydanej po zakończeniu postępowania administracyjnego decyzji.
W tym względzie ewentualna przewlekłość w rozpatrywaniu wniosku o uznanie zawodowego podłoża choroby lub pogłębienia się trwałej częściowej niepełnosprawności związanej w szczególności z następstwami wypadku nie może zasadniczo mieć wpływu na samą treść opinii komisji lekarskiej ani na treść wydanej przez instytucję decyzji końcowej. Taka przewlekłość nie może bowiem, poza wyjątkowymi sytuacjami, zmienić dokonanej przez komisję lekarską oceny co do zawodowego podłoża choroby danego urzędnika lub pogłębienia się trwałej częściowej niepełnosprawności wynikającego z następstw wypadku, którego był ofiarą. Główną praktyczną konsekwencją stwierdzenia przez sąd Unii nieważności rzeczonej decyzji końcowej byłby skutek przeciwny do zamierzonego, w postaci dalszego wydłużenia postępowania ze względu na to, że było ono już zbyt przewlekłe.
Ponadto instytucja odpowiada za tempo pracy lekarzy wyznaczonych przez nią do wydania opinii dotyczących stopnia trwałej częściowej niepełnosprawności. Jednakże jeżeli zostanie wykazane, że opóźnienie w postępach prac komisji lekarskiej należy przypisywać działaniu na zwłokę czy wręcz blokowaniu postępowania przez urzędnika lub wyznaczonego przez niego lekarza, instytucji nie należy obciążać odpowiedzialnością za takie opóźnienie. Ponadto skorzystanie z drogi odwoławczej przez urzędnika stanowi obiektywną okoliczność, która jako taka nie może być przypisana instytucji, w braku jakiegokolwiek wykazania działania na zwłokę, które można by jej przypisać.
(zob. pkt 60–62, 66, 69, 76)
Odesłanie:
Trybunał: sprawa C‑39/00 P SGA przeciwko Komisji, 13 grudnia 2000 r., pkt 44
Sąd Pierwszej Instancji: sprawy połączone od T‑305/94 do T‑307/94, od T‑313/94 do T‑316/94, T‑318/94, T‑325/94, T‑328/94, T‑329/94 i T‑335/94 Limburgse Vinyl Maatschappij i in. przeciwko Komisji, 20 kwietnia 1999 r., pkt 123; sprawa T‑67/01 JCB Service przeciwko Komisji, 13 stycznia 2004 r., pkt 36, 40 i przytoczone tam orzecznictwo; sprawa T‑394/03 Angeletti przeciwko Komisji, 11 kwietnia 2006 r., pkt 152, 154, 162, 163
Sąd Unii Europejskiej: sprawa T‑390/10 P Füller-Tomlinson przeciwko Parlamentowi, 6 grudnia 2012 r., pkt 115, 116
Sąd do spraw Służby Publicznej: sprawa F‑97/08 Füller-Tomlinson przeciwko Parlamentowi, 1 lipca 2010 r., pkt 167; ww. sprawa AE przeciwko Komisji, pkt 101; sprawa F‑12/09 A przeciwko Komisji, 14 września 2011 r., pkt 226; sprawa F‑91/10 AK przeciwko Komisji, 13 marca 2013 r., pkt 78, odwołanie w toku przed Sądem Unii Europejskiej, sprawa T‑288/13 P