Sprawa T‑85/09

Yassin Abdullah Kadi

przeciwko

Komisji Europejskiej

Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa – Środki ograniczające skierowane przeciwko niektórym osobom i podmiotom związanym z Osamą bin Ladenem, siecią Al‑Kaida i talibami – Rozporządzenie (WE) nr 881/2002 – Zamrożenie funduszy i zasobów gospodarczych danej osoby w następstwie umieszczenia jej w wykazie sporządzonym przez organ Narodów Zjednoczonych − Komitet ds. Sankcji − Późniejsze umieszczenie w załączniku I do rozporządzenia (WE) nr 881/2002 – Skarga o stwierdzenie nieważności − Prawa podstawowe − Prawo do bycia wysłuchanym, prawo do skutecznej kontroli sądowej i prawo do poszanowania własności

Streszczenie wyroku

1.      Postępowanie – Podział kompetencji między Trybunał a Sąd – Podważanie przez Sąd kwestii prawnych rozstrzygniętych przez Trybunał. w poprzednim odwołaniu

2.      Wspólnoty Europejskie – Kontrola sądowa zgodności z prawem aktów instytucji – Rozporządzenie wprowadzające środki ograniczające skierowane przeciwko niektórym osobom i podmiotom związanym z Osamą bin Ladenem, siecią Al–Kaida i talibami – Kontrola w świetle praw podstawowych – Zakres

(rozporządzenia: Rady nr 881/2002; Komisji nr 1190/2008)

3.      Wspólnoty Europejskie – Kontrola sądowa zgodności z prawem aktów instytucji – Rozporządzenie wprowadzające środki ograniczające skierowane przeciwko niektórym osobom i podmiotom związanym z Osamą bin Ladenem, siecią Al–Kaida i talibami – Prawo do obrony

(rozporządzenia: Rady nr 881/2002; Komisji nr 1190/2008)

4.      Wspólnoty Europejskie – Kontrola sądowa zgodności z prawem aktów instytucji – Rozporządzenie wprowadzające środki ograniczające skierowane przeciwko niektórym osobom i podmiotom związanym z Osamą bin Ladenem, siecią Al–Kaida i talibami – Ogólne i trwałe zamrożenie funduszy i innych aktywów finansowych lub zasobów gospodarczych tych osób i podmiotów bez ich wysłuchania – Naruszenie prawa własności

(rozporządzenia: Rady nr 881/2002; Komisji nr 1190/2008)

1.      W okolicznościach, które dotyczą przyjętego przez Komisję aktu, zastępującego poprzedni akt, który został uznany przez Trybunał za nieważny w postępowaniu odwoławczym od wyroku Sądu, który oddalił skargę o stwierdzenie nieważności wniesioną przeciwko temu wcześniejszemu aktowi, sama zasada procedury odwoławczej oraz hierarchiczna struktura sądownictwa, która z tej zasady wynika, co do zasady przemawia przeciwko podważaniu przez Sąd kwestii prawnych rozstrzygniętych przez Trybunał. Jest tak a fortiori gdy Trybunał obradował w składzie wielkiej izby i niewątpliwie jego intencją było wydanie wyroku ustanawiającego pewne zasady. W związku z tym, jeśli instytucje, państwa członkowskie i zainteresowane środowiska prawnicze oczekują wyjaśnienia ich wątpliwości, które pojawiły się w następstwie wyroku Trybunału, udzielenie takich wyjaśnień należy do samego Trybunału w ramach przyszłych rozpatrywanych przez niego spraw. Ponadto w takich okolicznościach to nie Sąd, a Trybunał jest władny do odejścia w stosownym przypadku od wcześniejszego orzecznictwa, w przypadku, gdyby było to uzasadnione w szczególności w świetle poważnych trudności, wskazanych przez instytucje i rządy państw członkowskich.

(por. pkt 121, 123)

2.      W ramach skargi o stwierdzenie nieważności, której przedmiotem jest rozporządzenie nr 1190/2008 zmieniające po raz 101. rozporządzenie nr 881/2002 wprowadzające niektóre szczególne środki ograniczające skierowane przeciwko niektórym osobom i podmiotom związanym z Osamą bin Ladenem, siecią Al‑Kaida i talibami, do Sądu należy zapewnienie co do zasady pełnej kontroli zgodności z prawem zaskarżonego rozporządzenia w świetle praw podstawowych, bez przyznawania temu rozporządzeniu jakiegokolwiek immunitetu jurysdykcyjnego z tego powodu, że wykonuje rezolucje Rady Bezpieczeństwa uchwalone na podstawie rozdziału VII Karty Narodów Zjednoczonych.

Takie stanowisko jest uzasadnione przynajmniej dopóki, dopóty procedury rewizji przed Komitetem ds. Sankcji Narodów Zjednoczonych w oczywisty sposób nie dają gwarancji skutecznej ochrony sądowej. W tym względzie zważywszy, że Rada Bezpieczeństwa nadal nie uznała za stosowne powołania niezawisłego i bezstronnego organu zajmującego się orzekaniem, co do okoliczności faktycznych i prawnych, w przedmiocie skarg na decyzje indywidualne podejmowane przez Komitet ds. Sankcji, sprawowana przez sąd wspólnotowy kontrola środków wspólnotowych w sprawie zamrożenia funduszy może zostać uznana za skuteczną jedynie w sytuacji, gdy dotyczy ona, pośrednio, merytorycznej oceny dokonanej przez sam Komitet ds. Sankcji oraz dowodów zebranych na jej poparcie.

Zasada pełnej i dokładnej kontroli sądowej środków w sprawie zamrożenia funduszy jest uzasadniona tym bardziej, że środki te znacząco i długotrwale wpływają na prawa podstawowe zainteresowanych osób.

(por. pkt 126-129, 151)

3.      Ponieważ rozporządzenie nr1190/2008 zmieniające po raz 101. rozporządzenie nr 881/2002 wprowadzające niektóre szczególne środki ograniczające skierowane przeciwko niektórym osobom i podmiotom związanym z Osamą bin Ladenem, siecią Al‑Kaida i talibami stosuje wobec osoby środki ograniczające w związku z umieszczeniem jej nazwiska w wykazie z załącznika I do tego rozporządzenia bez zapewnienia omawianej osobie jakiejkolwiek rzeczywistej gwarancji w odniesieniu do poinformowania jej o zgromadzonych przeciwko niej informacjach i dowodach lub w odniesieniu do jej wysłuchania w tej kwestii, należy uznać, że rozporządzenie to zostało ustanowione w ramach procedury, w której prawo do obrony nie było przestrzegane

Ponadto wobec braku właściwego dostępu osoby, o której mowa do zgromadzonych przeciwko niej informacji i dowodów oraz mając na względzie związki między prawem do obrony i prawem do skutecznej ochrony sądowej, osoba ta nie miała również możliwości obrony swoich praw w odniesieniu do tych dowodów na dostatecznych warunkach przed sądem wspólnotowym, tak że należy stwierdzić również naruszenie prawa do skutecznej ochrony sądowej.

(por. pkt 181, 184)

4.      Zastosowanie wobec osoby środków ograniczających, takich jak zamrożenie funduszy, o których mowa w rozporządzeniu nr 1190/2008 zmieniającym po raz 101. rozporządzenie nr 881/2002 wprowadzające niektóre szczególne środki ograniczające skierowane przeciwko niektórym osobom i podmiotom związanym z Osamą bin Ladenem, siecią Al‑Kaida i talibami, w związku z umieszczeniem jej nazwiska w wykazie z załącznika I do tego rozporządzenia, stanowi nieuzasadnione ograniczenie jej prawa własności, ze względu na to, że omawiane rozporządzenie nr 1190/2008 zostało przyjęte bez zapewnienia jakiejkolwiek gwarancji umożliwiającej osobie, o której mowa przedstawienie swojej sprawy właściwym organom, i to w sytuacji, w której ograniczenie jej praw własności – zważywszy na ogólny zasięg i rzeczywisty czas trwania środków ograniczających, którym została poddany – należy uważać za daleko idące.

(por. pkt 192, 193)