Language of document : ECLI:EU:C:2018:378

OPINIA RZECZNIKA GENERALNEGO

MACIEJA SZPUNARA

przedstawiona w dniu 31 maja 2018 r.(1)

Sprawa C105/17

Komisia za zashtita na potrebitelite

przeciwko

Evelinie Kamenovej

przy udziale

Okrazhna prokuratura – Varna

[wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Administrativen sad – Varna (sąd administracyjny w Warnie, Bułgaria)]

Odesłanie prejudycjalne – Ochrona konsumentów – Nieuczciwe praktyki handlowe stosowane przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów – Sprzedaż online – Pojęcie „przedsiębiorcy”







I.      Wprowadzenie

1.        Poszukiwanie towarów i usług przez Internet stanowi część naszego codziennego życia, a obecnie prawdopodobnie nawet naszej kultury. Liczba platform sprzedaży online stale rośnie, a w 2016 r. w Unii Europejskiej odsetek obywateli w wieku 16–74 lat, którzy zamówili przez Internet towary lub usługi do osobistego użytku, wynosił 55%(2). Platformy te umożliwiają świadczenie usług pośrednictwa online. Umożliwiają bezpośredni kontakt przedsiębiorcy i konsumentowi, dwóm przedsiębiorcom albo dwóm osobom niedziałającym w ramach przedsiębiorstwa, zainteresowanym nabyciem produktów nowych lub używanych do celów prywatnych(3).

2.        Tymczasem w wielu sytuacjach ogłoszenia publikowane na platformach online nie wskazują wyraźnie, czy sprzedawca jest przedsiębiorcą, czy osobą niedziałającą w ramach przedsiębiorstwa.

3.        Niniejsze odesłanie prejudycjalne, które zostało skierowane do Trybunału przez Administrativen sad–Varna (sąd administracyjny w Warnie, Bułgaria), dotyczy interpretacji art. 2 lit. b) i d) dyrektywy 2005/29/WE(4).

4.        Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym został złożony w ramach sporu pomiędzy Eveliną Kamenovą a Komisia za zashtita na potrebitelite (bułgarską komisją ochrony konsumentów, zwaną dalej „KOK”) toczącego się w przedmiocie decyzji w sprawie stwierdzenia wykroczenia administracyjnego, która została wydana przez tę komisję. Zarzucane E. Kamenovej wykroczenie wynika z naruszenia Zakon za zashtita na potrebitelite (ZZP) (ustawy o ochronie konsumentów, zwanej dalej „ZZP”) poprzez nieudzielenie konsumentom informacji przy okazji ogłoszeń o sprzedaży produktów publikowanych na platformie online.

5.        Sąd odsyłający w istocie pragnie ustalić, czy osobę fizyczną, która opublikowała jednocześnie osiem ogłoszeń sprzedaży różnych produktów na platformie sprzedaży online, można kwalifikować jako „przedsiębiorcę” i czy jej działalność stanowi „praktykę handlową” w rozumieniu dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych.

6.        Niniejsza sprawa stwarza zatem Trybunałowi okazję do uściślenia pojęcia „przedsiębiorcy” w rozumieniu tej dyrektywy, a także kryteriów, które powinny być stosowane przez sądy krajowe przy ocenie tego pojęcia w kontekście sprzedaży online.

II.    Ramy prawne

A.      Prawo Unii Europejskiej

1.      Dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych

7.        Zgodnie z art. 1 dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych, w związku z jej motywami 14 i 15, dyrektywa ta ma na celu zapewnienie wysokiego poziomu ochrony konsumentów poprzez pełną harmonizację przepisów krajowych dotyczących nieuczciwych praktyk handlowych.

8.        Artykuł 2 tej dyrektywy stanowi:

„Do celów niniejszej dyrektywy:

[…]

b)      »przedsiębiorca« oznacza każdą osobę fizyczną lub prawną, która w ramach praktyk handlowych objętych niniejszą dyrektywą działa w celu związanym z jej działalnością handlową, gospodarczą, rzemieślniczą lub wolnym zawodem, oraz każdą osobę działającą w imieniu lub na rzecz przedsiębiorcy;

[…]

d)      »praktyki handlowe stosowane przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów« […] oznaczają każde działanie przedsiębiorcy, jego zaniechanie, sposób postępowania, oświadczenie lub komunikat handlowy, w tym reklamę i marketing, bezpośrednio związane z promocją, sprzedażą lub dostawą produktu do konsumentów;

[…]”.

9.        Zgodnie z art. 3 ust. 1 tej samej dyrektywy dyrektywę „stosuje się do nieuczciwych praktyk handlowych w rozumieniu art. 5, stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów przed zawarciem transakcji handlowej dotyczącej produktu, w trakcie jej zawierania oraz po jej zawarciu”.

2.      Dyrektywa 2011/83/UE

10.      Jak wynika z art. 1 dyrektywy 2011/83/UE(5), „dyrektywa [ta], poprzez osiągnięcie wysokiego poziomu ochrony konsumentów, ma przyczyniać się do właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego w drodze zbliżenia niektórych aspektów przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich, dotyczących umów zawieranych między konsumentami a przedsiębiorcami”.

11.      Artykuł 2 tej dyrektywy stanowi:

„Na użytek niniejszej dyrektywy stosuje się następujące definicje:

[…]

2)      »przedsiębiorca« oznacza każdą osobę fizyczną lub każdą osobę prawną, niezależnie od tego, czy jest to podmiot publiczny czy prywatny, która działa – w tym również za pośrednictwem każdej innej osoby działającej w jej imieniu lub na jej rzecz – w celach związanych z jej działalnością handlową, gospodarczą, rzemieślniczą lub wykonywaniem wolnego zawodu, w związku z umowami objętymi zakresem niniejszej dyrektywy;

[…]”.

12.      Zgodnie z art. 3 ust. 1 dyrektywy w sprawie praw konsumentów, „ma [ona] zastosowanie do każdej umowy zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem, na warunkach i w zakresie określonym w jej przepisach […]”.

B.      Prawo bułgarskie

13.      Artykuł 47 ZZP, ogłoszonej w DV nr 99 z dnia 9 grudnia 2005 r., w brzmieniu opublikowanym w DV nr 61 z 2014 r., w mocy od dnia 25 lipca 2014 r., oraz art. 50 ZZP dokonują transpozycji, odpowiednio, art. 6 i 9 dyrektywy w sprawie praw konsumentów, odnoszących się, po pierwsze, do wymogów informacyjnych dotyczących umów zawieranych na odległość, a po drugie, do prawa do odstąpienia od umowy.

III. Okoliczności faktyczne leżące u podstaw sporu w postępowaniu głównym, pytanie prejudycjalne i postępowanie przed Trybunałem

14.      Z akt sprawy wynika, że w postępowaniu głównym K.K. (konsument w tej sprawie) nabył na podstawie umowy sprzedaży zawartej na odległość używany zegarek marki „Longines” za pośrednictwem strony internetowej http://olx.bg.

15.      W dniu 20 października 2014 r. zegarek, wystawiony na sprzedaż przez użytkownika pod nazwą „eveto-ZZ”, został dostarczony konsumentowi przez firmę kurierską. Dane dotyczące nadawcy wskazywały nazwisko, adres i numer telefonu sprzedawcy. Po stwierdzeniu, że zegarek nie posiada cech wskazanych w ogłoszeniu opublikowanym na platformie sprzedaży online, konsument drogą telefoniczną wyraził sprzedawcy wolę rozwiązania umowy. Sprzedający odmówił jednak przyjęcia zwrotu przedmiotu w zamian za zwrot ceny.

16.      W związku z tym konsument złożył skargę do KOK. W toku kontroli przeprowadzonej przez KOK ustalono, że nadawcą zegarka o nazwie „eveto-ZZ” była E. Kamenova. Według administratora strony w dniu 10 grudnia 2014 r. użytkownik „eveto-ZZ” opublikował łącznie osiem ogłoszeń sprzedaży dotyczących różnych produktów(6).

17.      W decyzji z dnia 27 lutego 2015 r. KOK stwierdził wykroczenie administracyjne. W dniu 17 marca 2015 r. E. Kamenova zaskarżyła tę decyzję, podnosząc, że nie jest przedsiębiorcą oraz że przepisy ZZP nie mają w związku z tym do niej zastosowania. KOK wydał decyzję w sprawie sankcji przeciwko E. Kamenovej na podstawie art. 207 ZZP ze względu na naruszenie art. 47 ust. 1 pkt 2, 3, 5, 7, 8 i 12 oraz art. 50 ZZP. KOK oparł się na fakcie, że w żadnym z ogłoszeń E. Kamenova nie podała nazwy i adresu przedsiębiorcy oraz adresu poczty elektronicznej; ceny całkowitej zawierającej wszystkie cła i podatki, warunków płatności, dostawy i wykonania; prawa konsumenta do odstąpienia od umowy sprzedaży zawartej na odległość; warunków, terminu i procedury skorzystania z tego prawa oraz informacji o istnieniu z mocy prawa gwarancji zgodności produktów z umową sprzedaży.

18.      Evelina Kamenova wniosła skargę na decyzję o nałożeniu sankcji do Varnenski rayonen sad (sądu rejonowego w Warnie, Bułgaria). Wyrokiem z dnia 22 marca 2016 r. sąd ten uchylił decyzję KOK nakładającą sankcję ze względu na to, że E. Kamenova nie miała statusu „przedsiębiorcy” w rozumieniu § 13 pkt 2 przepisów uzupełniających do ZZP, i odniósł się do dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych, podnosząc, że pojęcie „przedsiębiorcy” nie jest związane z jednorazowym działaniem, lecz raczej z wykonywaniem, w ramach działalności handlowej, zawodowej lub profesjonalnej, działalności o charakterze zorganizowanym.

19.      KOK wniósł skargę kasacyjną od tego wyroku do sądu odsyłającego.

20.      Oceniając, że rozstrzygnięcie sporu w postępowaniu głównym zależy od wykładni prawa Unii, Administrativen sad – Varna (sąd administracyjny w Warnie) postanowieniem z dnia 16 lutego 2017 r., które wpłynęło do sekretariatu Trybunału w dniu 28 lutego 2017 r., zawiesił postępowanie i zwrócił się do Trybunału z następującym pytaniem prejudycjalnym:

„Czy art. 2 lit. b) i d) dyrektywy [2005/29] należy interpretować w ten sposób, że działalność osoby fizycznej zarejestrowanej na stronie internetowej w celu sprzedaży produktów i publikującej jednocześnie w sumie osiem ofert sprzedaży różnych produktów poprzez tę witrynę stanowi działalność przedsiębiorcy w rozumieniu definicji legalnej określonej w art. 2 lit. b) oraz praktykę handlową stosowaną przez przedsiębiorstwo wobec konsumentów w rozumieniu art. 2 lit. d), a także jest objęta zakresem stosowania dyrektywy zgodnie z art. 3 ust. 1?”.

21.      Uwagi na piśmie zostały złożone przez rząd niemiecki oraz Komisję Europejską.

IV.    Analiza

A.      Uwagi wstępne

1.      W przedmiocie treści pytania zadanego Trybunałowi

22.      W pytaniu sąd odsyłający zastanawia się zasadniczo, czy po pierwsze, art. 2 lit. b) dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych powinien być interpretowany w ten sposób, że osoba fizyczna zarejestrowana na internetowej stronie sprzedaży może być traktowana jako „przedsiębiorca”, jeżeli publikuje na stronie jednocześnie osiem ogłoszeń sprzedaży różnych produktów, i po drugie, czy jej działalność stanowi „praktykę handlową” w rozumieniu art. 2 lit. d) tejże dyrektywy.

23.      Nasuwa się w związku z tym pytanie, czy w ramach dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych należy kwalifikować jako „przedsiębiorcę” osobę fizyczną, taką jak pozwana w postępowaniu głównym, która opublikowała osiem ogłoszeń sprzedaży różnych produktów na platformie sprzedaży online, czy też osoba taka jest wyłączona z zakresu stosowania tej dyrektywy, gdyż nie mieści się w zakresie pojęcia „przedsiębiorcy”, biorąc pod uwagę ograniczony charakter jej działalności.

24.      Przed przystąpieniem do zbadania tej kwestii należy wskazać, że sąd odsyłający w swoim pytaniu prejudycjalnym zwraca się z wnioskiem o interpretację wyłącznie dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych(7). Niemniej jednak opis okoliczności faktycznych leżących u podstaw sporu w postępowaniu głównym zawarty w postanowieniu odsyłającym wydaje się wskazywać na naruszenie praw wynikających z dyrektywy dotyczącej praw konsumentów. Z treści postanowienia odsyłającego wynika bowiem, że pozwana w postępowaniu głównym została ukarana za naruszenie art. 47 ust. 1 pkt 2, 3, 5, 7, 8, 12 i art. 50 ZZP. Tymczasem, jak wskazała Komisja, przepisy te dokonują transpozycji, odpowiednio, art. 6 dyrektywy w sprawie praw konsumentów w odniesieniu do informacji przekazywanych w przypadku umów zawieranych na odległość oraz art. 9 owej dyrektywy, dotyczącego prawa odstąpienia od umowy.

25.      W związku z tym pytanie, czy ze względu na działalność opisaną w postanowieniu odsyłającym osoba fizyczna może zostać uznana za „przedsiębiorcę” w rozumieniu art. 2 pkt 2 dyrektywy w sprawie praw konsumentów, może mieć znaczenie dla rozstrzygnięcia postępowania głównego.

26.      Należy przypomnieć, że w ramach ustanowionej w art. 267 TFUE procedury współpracy między sądami krajowymi a Trybunałem do tego ostatniego należy udzielenie sądowi krajowemu użytecznej odpowiedzi, która umożliwi mu rozstrzygnięcie zawisłego przed nim sporu. Mając to na uwadze, Trybunał musi w razie potrzeby przeformułować przedłożone mu pytania. Ponadto Trybunał może być zmuszony do uwzględnienia norm prawa Unii, do których sąd odsyłający nie odniósł się w swoim pytaniu(8).

27.      W tych okolicznościach postawione pytanie należy rozumieć jako zmierzające w istocie do ustalenia, czy po pierwsze, art. 2 lit. b) dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych i art. 2 pkt 2 dyrektywy w sprawie praw konsumentów powinny być interpretowane w ten sposób, że osoba fizyczna zarejestrowana na internetowej stronie sprzedaży towarów może zostać zakwalifikowana jako „przedsiębiorca”, jeżeli publikuje na tej stronie jednocześnie osiem ogłoszeń sprzedaży różnych produktów, i po drugie, czy jej działalność stanowi „praktykę handlową” w rozumieniu art. 2 lit. d) dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych.

28.      Aby odpowiedzieć na to pytanie, wydaje mi się konieczne zbadanie na wstępie, czy w niniejszej sprawie przydatne będzie zaproponowanie jednolitej interpretacji definicji pojęcia „przedsiębiorcy”, ponieważ w ramach badanych dyrektyw pojęcie to jest niemal identyczne(9). Przydatność takiego podejścia wymaga w mojej ocenie uprzedniego określenia poziomu harmonizacji dokonanej przez te dyrektywy.

2.      W przedmiocie stopnia harmonizacji dokonanej dyrektywą o nieuczciwych praktykach handlowych i dyrektywą w sprawie praw konsumentów

29.      W pierwszej kolejności, przed przystąpieniem do oceny stopnia harmonizacji danych dyrektyw, należy podkreślić jeden podstawowy aspekt: pojęcie „przedsiębiorcy” jest zdefiniowane w sposób niemal identyczny(10) w obu dyrektywach, a te dwie definicje są ściśle związane z wykonywaniem działalności gospodarczej.

30.      Stwierdziwszy powyższe, należy dodać, że aby być w stanie zapewnić jednolitą interpretację definicji pojęcia „przedsiębiorcy” w rozumieniu tych dyrektyw, należy zbadać, czy poziom harmonizacji dokonanej przez te dwie dyrektywy – w który wpisują się ich odpowiednie przepisy – jest analogiczny. W tym względzie przypomnę, że oceny stopnia harmonizacji ustanowionego przez dyrektywę należy dokonać w oparciu o brzmienie, a także sens i cel tej dyrektywy(11).

31.      Podkreślę przy tym, po pierwsze, że dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych, zgodnie z jej art. 3 ust. 1, ma zastosowanie „do nieuczciwych praktyk handlowych w rozumieniu art. 5, stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów przed zawarciem transakcji handlowej dotyczącej produktu, w trakcie jej zawierania oraz po jej zawarciu”(12), podczas gdy dyrektywa w sprawie praw konsumentów ma zastosowanie, zgodnie z jej art. 3 ust. 1, „do każdej umowy zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem, na warunkach i w zakresie określonym w jej przepisach”.

32.      Tym samym, pomimo różnicy między ich odpowiednimi zakresami stosowania, dyrektywy te są oparte na art. 114 TFUE(13) i w związku z tym realizują te same cele, mianowicie przyczynienie się do właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego i zapewnienie wysokiego poziomu ochrony konsumentów w ramach ustawowych, wykonawczych i administracyjnych, które owe dyrektywy obejmują(14).

33.      Pragnę ponadto zauważyć, że dla osiągnięcia tych celów prawodawca Unii dokonał pełnej i całkowitej(15) harmonizacji przepisów tych dyrektyw(16).

34.      Co do dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych, z jej motywu 14 jasno wynika, że przewiduje ona „pełną harmonizację”(17). Harmonizacja ta odnosi się do przepisów dotyczących nieuczciwych praktyk handlowych, w tym nieuczciwej reklamy przedsiębiorców w stosunku do konsumentów, które na poziomie Unii szkodzą interesom ekonomicznym konsumentów(18). Dokładniej rzecz ujmując, taka pełna czy wyczerpująca harmonizacja obejmuje całą dziedzinę uregulowaną w tej dyrektywie(19).

35.      Ponadto, jak wynika z motywu 15 dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych, dyrektywa ta dokonuje „pełnej [całkowitej] harmonizacji” przepisów prawa krajowego, z zastrzeżeniem pewnych wyjątków(20). Stąd też, jak wyraźnie stanowi art. 4 dyrektywy, zatytułowany „Rynek wewnętrzny”, państwa członkowskie nie mogą przyjmować środków bardziej restrykcyjnych niż środki określone w tej dyrektywie, nawet w celu zapewnienia wyższego poziomu ochrony konsumentów(21).

36.      Co do dyrektywy w sprawie praw konsumentów, jej celem jest harmonizacja przepisów krajowych w sprawach objętych zakresem jej stosowania(22). W szczególności, jak wynika z treści motywów 4, 5 i 7 tej dyrektywy, jej celem jest „pełna” harmonizacja niektórych aspektów umów z udziałem konsumentów zawieranych na odległość i poza lokalem przedsiębiorstwa, mianowicie informowanie konsumentów i prawo odstąpienia od tych typów umów(23).

37.      Ponadto, zgodnie z art. 4 omawianej dyrektywy, zatytułowanym „Poziom harmonizacji”, „[p]aństwa członkowskie nie mogą utrzymywać ani wprowadzać do swojego prawa krajowego przepisów odbiegających od tych, które zostały ustanowione w niniejszej dyrektywie, w tym również przepisów surowszych lub łagodniejszych w celu zapewnienia innego poziomu ochrony konsumentów, chyba że niniejsza dyrektywa stanowi inaczej”(24). Dyrektywa dokonuje w związku z tym harmonizacji „całkowitej” lub maksymalnej.

38.      W rezultacie, wszystko wydaje się wskazywać na to, że prawodawca Unii ustanowił ten sam stopień harmonizacji przepisów obu dyrektyw będących przedmiotem badania. W istocie, dla potrzeb niniejszej analizy wyłącznie harmonizacja całkowita albo maksymalna znajduje się w kręgu moich zainteresowań, ponieważ ewentualny brak takiej harmonizacji danych dyrektyw może powodować problemy w zakresie jednolitej wykładni definicji pojęcia „przedsiębiorcy”.

39.      W świetle całości powyższych rozważań uważam, że jednolita wykładnia definicji pojęcia „przedsiębiorcy” w ramach obydwu badanych dyrektyw jest przydatna w świetle niemalże identycznych definicji pojęcia „przedsiębiorcy” ustanowionych przez prawodawcę Unii, ponieważ są one ściśle powiązane z wykonywaniem działalności gospodarczej i stopniem całkowitej harmonizacji określonym przez prawodawcę Unii w ramach przepisów krajowych objętych zakresem badanych dyrektyw.

B.      W przedmiocie znaczenia i zakresu pojęcia „przedsiębiorcy” w świetle art. 2 lit. b) dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych oraz art. 2 pkt 2 dyrektywy w sprawie praw konsumentów

40.      Pojęcie „praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów” jest zdefiniowane w art. 2 lit. d) dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych jako „każde działanie przedsiębiorcy, jego zaniechanie, sposób postępowania, oświadczenie lub komunikat handlowy, w tym reklama i marketing, bezpośrednio związane z promocją, sprzedażą lub dostawą produktu do konsumentów”. Pojęcia „konsumenta” i „przedsiębiorcy” znajdują się zatem w centrum tej definicji w ten sposób, że badanie, czy dana sytuacja objęta jest zakresem stosowania tej dyrektywy, w sposób decydujący zależy od ich wykładni. W istocie, istnienie praktyki handlowej w rozumieniu wspomnianej dyrektywy może zostać stwierdzone jedynie wówczas, gdy dotyczy ona z jednej strony przedsiębiorcy, z drugiej zaś konsumenta.

41.      Analiza zakresu podmiotowego stosowania dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych jest niezwykle istotna z tego względu, że wyłącznie przy założeniu, iż pozwana w postępowaniu głównym posiada status „przedsiębiorcy”, należałoby zbadać, czy jej działalność może stanowić działalność gospodarczą w rozumieniu dyrektywy.

42.      Pojęcie „przedsiębiorcy” zostało zdefiniowane w art. 2 lit. b) dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych jako określające „każdą osobę fizyczną lub prawną, która w ramach praktyk handlowych objętych niniejszą dyrektywą działa w celu związanym z jej działalnością handlową, gospodarczą, rzemieślniczą lub wolnym zawodem, oraz każdą osobę działającą w imieniu lub na rzecz przedsiębiorcy”.

43.      W tym względzie pragnę przypomnieć, że Trybunał wskazał już, że z treści art. 2 lit. b) dyrektywy wynika, iż „prawodawca Unii ustanowił szczególnie szerokie pojęcie »przedsiębiorcy«, które dotyczy »każdej osoby fizycznej lub prawnej«, w przypadku gdy prowadzi ona działalność zarobkową, i nie wyklucza z jej zakresu stosowania ani podmiotów realizujących zadania leżące w interesie ogólnym, ani podmiotów mających status podmiotu prawa publicznego”(25). W tym zakresie wyjaśnię, że chodzi o taką osobę fizyczną lub prawną, która moim zdaniem działa w celach mieszczących się w ramach czynności dokonywanych w ramach działalności handlowej, gospodarczej, rzemieślniczej lub wolnego zawodu.

44.      W niniejszym przypadku to, że pozwana w postępowaniu głównym jest osobą fizyczną, nie jest samo w sobie wystarczające dla uznania jej za „przedsiębiorcę”. Jednakże aby uznać, że jest ona objęta zakresem tego pojęcia w rozumieniu art. 2 lit. b) dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych, należy jeszcze sprawdzić, czy osoba ta działa w celach związanych z działalnością handlową, gospodarczą, rzemieślniczą lub z wykonywaniem wolnego zawodu albo w imieniu lub na rzecz przedsiębiorcy.

45.      Trybunał doprecyzował ponadto, że w świetle samego brzmienia definicji zawartych w art. 2 lit. a) i b) rzeczonej dyrektywy znaczenie i zakres pojęcia „przedsiębiorcy”, o którym mowa w tej dyrektywie, powinny zostać określone w odniesieniu do związanego z nim, lecz przeciwstawnego mu pojęcia „konsumenta”, oznaczającego każdą jednostkę, która nie działa w ramach działalności gospodarczej czy wykonywania zawodu(26). W tym kontekście Trybunał podkreślił, że cel realizowany przez dyrektywę o nieuczciwych praktykach handlowych, polegający na pełnej ochronie konsumentów przed tego rodzaju praktykami, opiera się na założeniu, że w porównaniu z przedsiębiorcą konsument znajduje się w słabszej pozycji, zwłaszcza pod kątem poziomu informacji, gdyż należy go uznać za stronę słabszą gospodarczo i mniej doświadczoną pod względem prawnym od jego kontrahenta(27). Zgodnie z powyższym pojęcie „konsumenta” ma zasadnicze znaczenie, a przepisy dyrektywy są zasadniczo skonstruowane z punktu widzenia konsumenta jako adresata i ofiary nieuczciwych praktyk handlowych(28).

46.      W świetle rozważań przedstawionych w pkt 29–39 niniejszej opinii, zgodnie z którymi, po pierwsze, dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych i dyrektywa w sprawie praw konsumentów określają w sposób niemal identyczny pojęcie „przedsiębiorcy”, po drugie, pojęcie to jest ściśle związane z wykonywaniem działalności gospodarczej, i po trzecie, stopień harmonizacji dokonanej przez te dyrektywy jest analogiczny, uważam, że dokonana przez Trybunał wykładnia definicji pojęcia „przedsiębiorcy” w ramach dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych odnosi się również do definicji pojęcia „przedsiębiorcy” w ramach dyrektywy w sprawie praw konsumentów.

47.      Jak podkreślił rzecznik generalny Y. Bot w opinii w sprawie Zentrale zur Bekämpfung unlauteren Wettbewerbs(29), taka wykładnia pojęcia „przedsiębiorcy” pozostaje w zgodzie z interpretacją, jaką prawodawca Unii nadał w szerszym kontekście dyrektyw dotyczących ochrony praw konsumentów. W szczególności chodzi tu o dyrektywę w sprawie praw konsumentów, w której prawodawca Unii w art. 2 pkt 2 zdefiniował przedsiębiorcę jako oznaczającego „każdą osobę fizyczną lub każdą osobę prawną, niezależnie od tego, czy jest to podmiot publiczny, czy prywatny, która działa – w tym również za pośrednictwem każdej innej osoby działającej w jej imieniu lub na jej rzecz [na jej rachunek] – w celach związanych z jej działalnością handlową, gospodarczą [przemysłową], rzemieślniczą lub wykonywaniem wolnego zawodu”. W ocenie rzecznika generalnego Y. Bota dyrektywy dotyczące ochrony praw konsumentów łączy to, że „przedsiębiorca może być zarazem osobą fizyczną lub osobą prawną, prawa publicznego lub prawa prywatnego, która w stosunku, jaki nawiązuje z konsumentem, podejmuje czynności w ramach swojej działalności handlowej lub zawodowej, co zakłada, że podejmuje ona czynności w ramach działalności o charakterze systematycznym i prowadzonej w celu osiągnięcia zysku”(30).

C.      W przedmiocie kwalifikacji niniejszego przypadku w świetle pojęcia „przedsiębiorcy”

48.      Czy w świetle powyższych rozważań osoba fizyczna taka jak pozwana w postępowaniu głównym objęta jest zakresem definicji pojęcia „przedsiębiorcy” zawartej w art. 2 lit. b) dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych oraz w art. 2 pkt 2 dyrektywy w sprawie praw konsumentów?

49.      Nie sądzę, aby tak było. Jednoczesna publikacja na platformie internetowej łącznie ośmiu ogłoszeń o sprzedaży różnych produktów nowych i używanych nie wydaje mi się wystarczająca, aby przyjąć kwalifikację „przedsiębiorcy” w rozumieniu tych dyrektyw.

50.      Należy jednak podkreślić, że kwalifikacja jako „przedsiębiorca” wymaga „indywidualnej oceny”(31). Stosowne jest zatem, aby w niniejszej sprawie sąd odsyłający dokonał oceny in concreto w oparciu o wszystkie ustalone okoliczności faktyczne w celu ustalenia, czy osoba taka jak pozwana w postępowaniu głównym mieści się w pojęciu „przedsiębiorcy”.

51.      Analiza ta powinna zmierzać w szczególności, jak słusznie wskazały rząd niemiecki i Komisja, do ustalenia, czy sprzedaż za pośrednictwem platformy internetowej dokonywana była w ramach zorganizowanej działalności i w celach zarobkowych(32); czy ta sprzedaż ujęta jest w określone ramy czasowe i częstotliwość(33); czy sprzedawca posiada status prawny, który pozwala mu na prowadzenie działalności handlowej, i w jakim stopniu sprzedaż online jest połączona z działalnością handlową sprzedawcy(34); czy sprzedawca jest podatnikiem VAT(35); czy sprzedający, działając w imieniu określonego przedsiębiorcy lub na jego rachunek albo za pośrednictwem innej osoby działającej w jego imieniu i na jego rachunek, otrzymał za to wynagrodzenie lub udział w zysku(36); czy sprzedający zakupił towary nowe lub używane w celu odsprzedaży, nadając tym samym swojej działalności charakter zorganizowany, częsty lub równoczesny w stosunku do swojej działalności zawodowej(37); czy wysokość zysku pochodzącego ze sprzedaży potwierdza, że transakcja ta należała do działalności handlowej(38) lub czy wszystkie produkty oferowane do sprzedaży są tego samego typu i wartości, w szczególności – czy oferta dotyczy ograniczonej liczby produktów(39).

52.      Należy zauważyć, że kryteria te nie są ani wyczerpujące, ani wyłączne, a zatem zasadniczo spełnienie jednego lub większej liczby z nich samo w sobie nie przesądza, czy danego sprzedawcę należy kwalifikować jako „przedsiębiorcę”. Należy zatem dokonać całościowej oceny na podstawie wszystkich kryteriów istotnych dla wypowiedzenia się w przedmiocie kwalifikacji. Kryteria te umożliwią zatem sądom krajowym ustalenie, czy osoba taka jak pozwana w postępowaniu głównym wykonuje działalność handlową, która w konsekwencji plasuje ją w sytuacji przewagi wobec konsumenta, i w związku z tym ma miejsce sytuacja braku równowagi między konsumentem i przedsiębiorcą.

53.      Jednakże to do sądu odsyłającego w świetle powyższych rozważań będzie należało dokonanie oceny, na podstawie ustalonego stanu faktycznego, a w szczególności w oparciu o kryteria wymienione w poprzednich punktach, czy osoba ta może zostać uznana za „przedsiębiorcę” w rozumieniu tych dyrektyw.

54.      Jeżeli sąd odsyłający twierdzi, że badana osoba jest „przedsiębiorcą” w rozumieniu art. 2 lit. b) dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych, należy ustalić, czy działalność, którą wykonuje, stanowi „praktykę handlową” w rozumieniu art. 2 lit. d) dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych.

D.      W przedmiocie pojęcia „praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorców wobec konsumentów” w znaczeniu art. 2 lit. d) dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych

55.      W odniesieniu do kwestii, czy do działalności osoby fizycznej takiej jak pozwana w postępowaniu głównym może mieć zastosowanie dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych, przypominam przede wszystkim, że Trybunał orzekł już, iż art. 2 lit. d) dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych, posługując się szczególnie obszernym sformułowaniem, definiuje pojęcie „praktyk handlowych” jako oznaczające „każde działanie przedsiębiorcy, jego zaniechanie, sposób postępowania, oświadczenie lub komunikat handlowy, w tym reklamę i marketing, bezpośrednio związane z promocją, sprzedażą lub dostawą produktu do konsumentów”(40).

56.      I tak, aby uznać, że omawiana działalność stanowi praktykę handlową w rozumieniu tego artykułu, należy upewnić się, że po pierwsze, może zostać uznana za praktykę „o charakterze handlowym, to znaczy stanowi działanie przedsiębiorcy”, a po drugie, że jest praktyką lub komunikacją handlową „bezpośrednio związaną z promocją, sprzedażą lub dostawą produktów dla konsumentów”(41).

57.      Przypominam w tym względzie, że kryterium praktyki handlowej, której istnienie należy sprawdzić, odpowiada założeniu, na którym opiera się system ochrony ustanowiony w dyrektywach unijnych w dziedzinie ochrony konsumentów, zgodnie z którym konsument znajduje się w gorszym położeniu niż przedsiębiorca, zarówno pod względem możliwości negocjacyjnych, jak i ze względu na stopień poinformowania, oraz tym, że istnieje realne niebezpieczeństwo, iż ze względu na brak świadomości konsument nie powoła się na przepis prawa, który ma w swym założeniu go chronić(42).

58.      Biorąc pod uwagę wyniki analizy przedstawione w pkt 40–52 niniejszej opinii, nie wydaje się, aby jednoczesna publikacja ośmiu ogłoszeń sprzedaży różnych produktów mogła być uważana za działalność „przedsiębiorcy” w rozumieniu art. 2 lit. d) dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych, a tym samym, że w niniejszej sprawie w wyniku takiej działalności może istnieć sytuacja słabszej pozycji, jak pomiędzy pozwaną w postępowaniu głównym a nabywcą.

59.      Jednakże to do sądu odsyłającego należy wypowiedzenie się w kwestii oceny posiadania statusu „przedsiębiorcy” przez osobę fizyczną taką jak pozwana w postępowaniu głównym w świetle kryteriów wskazanych w pkt 51 i 52 niniejszej opinii.

V.      Wnioski

60.      Mając na uwadze całość powyższych rozważań, proponuję, aby na pytanie postawione przez Administrativen sad – Varna (sąd administracyjny w Warnie, Bułgaria) Trybunał udzielił następującej odpowiedzi:

Artykuł 2 lit. b) dyrektywy 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 maja 2005 r. dotyczącej nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym oraz zmieniającej dyrektywę Rady 84/450/EWG, dyrektywy 97/7/WE, 98/27/WE i 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady („dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych”) oraz art. 2 pkt 2 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE z dnia 25 października 2011 r. w sprawie praw konsumentów, zmieniającej dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywę 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylającej dyrektywę Rady 85/577/EWG i dyrektywę 97/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady powinno się interpretować w ten sposób, że osoba fizyczna taka jak pozwana w postępowaniu głównym, zarejestrowana na platformie internetowej sprzedaży towarów, nie może zostać zakwalifikowana jako „przedsiębiorca”, jeżeli publikuje ona na tej stronie jednocześnie osiem ogłoszeń sprzedaży różnych produktów.

Jednakże to do sądu odsyłającego będzie należało dokonanie oceny, czy w świetle wszystkich pozostałych okoliczności niniejszej sprawy osoba ta może zostać zakwalifikowana jako „przedsiębiorca” w rozumieniu tych dyrektyw i w konsekwencji, czy prowadzona przez nią działalność stanowi „praktykę handlową” w rozumieniu art. 2 lit. d) dyrektywy 2005/29.


1      Język oryginału: francuski.


2      Zobacz „Dane statystyczne dotyczące gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego – gospodarstwa domowe i osoby fizyczne. Dane uzyskano w lutym 2017 r.”, dostępne na stronie internetowej: http://ec.europa.eu/eurostat. Zobacz także: http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=isoc_ec_ibuy&lang=fr.


3      Rola platformy online ogranicza się do udostępnienia strony internetowej do dyspozycji sprzedających (przedsiębiorców i osób niedziałających w ramach przedsiębiorstwa), aby mogli oni za jej pośrednictwem oferować swoje produkty (nowe lub używane) i usługi.


4      Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 maja 2005 r. dotycząca nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym oraz zmieniająca dyrektywę Rady 84/450/EWG, dyrektywy 97/7/WE, 98/27/WE i 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady (zwana dalej „dyrektywą o nieuczciwych praktykach handlowych”) (Dz.U. 2005, L 149, s. 22).


5      Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 października 2011 r. w sprawie praw konsumentów, zmieniająca dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywę 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylająca dyrektywę Rady 85/577/EWG i dyrektywę 97/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (zwana dalej „dyrektywą w sprawie praw konsumentów”, Dz.U. 2011, L 304, s. 64).


6      Wystawione produkty to: nowy, dotykowy, elektroniczny czytnik książek o ekranie o regulowanej jasności, trzy telefony komórkowe najnowszej technologii – nowe i używane, zestaw bezprzewodowy do ładowania telefonu, samochód oraz tureckie kafelki.


7      Należy zauważyć, że sąd odsyłający w swym postanowieniu nie wskazał, które przepisy dyrektywy mają w jego ocenie zastosowanie.


8      Zobacz niedawne wyroki: z dnia 7 września 2017 r., Neto de Sousa (C‑506/16, EU:C:2017:642, pkt 23); z dnia 26 października 2017 r., Aqua Pro (C‑407/16, EU:C:2017:817, pkt 26).


9      W tym względzie pragnę przypomnieć, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału zarówno względy jednolitego stosowania prawa Unii, jak i zasady równości wskazują na to, że treści przepisu prawa Unii, który nie zawiera wyraźnego odesłania do prawa państw członkowskich dla określenia jego znaczenia i zakresu, należy zwykle nadać w całej Unii autonomiczną i jednolitą wykładnię, którą należy ustalić, uwzględniając kontekst przepisu i cel danego uregulowania. Zobacz w szczególności wyrok z dnia 3 października 2013 r., Zentrale zur Bekämpfung unlauteren Wettbewerbs (C‑59/12, EU:C:2013:634, pkt 25).


10      W odniesieniu do, w szczególności, osób działających w ramach przedsiębiorstwa dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych w art. 2 lit. b) wskazuje na „każdą osobę działającą w imieniu lub na rzecz przedsiębiorcy”, podczas gdy dyrektywa w sprawie praw konsumentów w art. 2 pkt 2 zawiera odniesienie do „[…] każd[ej] osob[y], która działa – w tym również za pośrednictwem każdej innej osoby działającej w jej imieniu lub na jej rzecz […]”. Należy zauważyć w tym względzie, że w ramach dyrektywy w sprawie praw konsumentów kwestia ta nie pojawia się, ponieważ dyrektywa stosuje się do umów co do zasady już zawartych między przedsiębiorcą a konsumentem (umowy sprzedaży, umowy o świadczenie usług, umowy zawieranej na odległość lub umowy zawieranej poza lokalem przedsiębiorstwa). Z powyższego wynika, że problem oceny osób działających w ramach przedsiębiorstwa nie może zaistnieć.


11      Zobacz wyroki: z dnia 25 kwietnia 2002 r., Komisja/Francja (C‑52/00, EU:C:2002:252, pkt 16); z dnia 14 lipca 2005 r., Lagardere Activ Broadcast (C‑192/04, EU:C:2005:475, pkt 46).


12      Artykuł 2 lit. c) dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych definiuje „produkt” jako „każdy towar lub usługę, w tym nieruchomości, prawa i obowiązki”.


13      Dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych oparta jest na art. 95 EWG, obecnie art. 114 TFUE.


14      Treść art. 1 obu dyrektyw jest prawie identyczna. Poza różnicami dotyczącymi zakresu ich stosowania dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych wskazuje, że jej celem jest „przyczynienie się do właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego i zapewnieniawysokiego poziomu ochrony konsumentów […]”, podczas gdy dyrektywa w sprawie praw konsumentów wskazuje, że jej celem jest „przyczynienie się do uzyskania właściwego poziomu ochrony konsumentów i dobrego funkcjonowania rynku wewnętrznego […]” (wyróżnienie własne).


15      Należy zauważyć, że francuska wersja językowa dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych w odniesieniu do rodzaju harmonizacji, do której dyrektywa ta prowadzi, używa dwóch różnych pojęć, a mianowicie „harmonisation complète” i „harmonisation totale” (motywy 14 i 15 rzeczonej dyrektywy). Tak samo jest w przypadku włoskiej wersji językowej, w której dyrektywa ta posługuje się terminami „armonizzazione completa” i „piena armonizzazione”. Jednakże pozostałe wersje językowe owej dyrektywy posługują się jednym terminem, w szczególności wersja niemiecka („vollstandige Angleichung”), angielska („full harmonisation”), polska („pełna harmonizacja”) i hiszpańska („plena armonización”). Niektórzy autorzy uznali oba rodzaje harmonizacji (pełną i całkowitą) za synonimiczne, inni zaś uważają, że należy je rozróżniać. Pełna harmonizacja przepisów krajowych dotyczy przedmiotowego zakresu stosowania dyrektywy, podczas gdy harmonizacja całkowita lub maksymalna odnosi się do marginesu swobody, z którego korzystają państwa członkowskie przy transpozycji dyrektyw do swoich przepisów wewnętrznych. Zobacz w szczególności, na rzecz takiego rozróżnienia, L. Gonzalez Vaque, La directive 2005/29/CE relative aux pratiques commerciales déloyales: entre l’objectif d’une harmonisation totale et l’approche d’une harmonisation complète, Revue de droit de l’Union Européenne, 4/2005, s. 785–802; J. Rochefeld, Les ambiguïtés des directives d’harmonisation totale. La nouvelle répartition des compétences communautaire et interne. À propos de l’arrêt de la CJCE du 4 juin 2009, Dalloz, 2009, nr 30, s. 2047; C. Verdure, L’harmonisation des pratiques commerciales déloyales dans le cadre de la directive 2005/29/CE sur les pratiques commerciales déloyales: premier bilan jurisprudentiel, Cahiers de droit européen, 3‑4, 2010, s. 311–336. A contrario, zob. J. Stuyck, E. Terryn, T. Van Dyck, Confidence through fairness? The new directive on unfair business-to-consumer commercial practices in the internal market, Common Market Law Review, 2006, nr 43, s. 107–152, w szczególności s. 115. Jestem zdania, że rozróżnienie to jest bez znaczenia dla niniejszej sprawy.


16      W ocenie niektórych autorów każda dyrektywa zakładająca pełną lub wyczerpującą harmonizację wymaga przeprowadzenia harmonizacji całkowitej lub maksymalnej, przy czym nie każda harmonizacja całkowita jest de facto pełna lub wyczerpująca. Zobacz w szczególności dyrektywa Rady 85/374/EWG z dnia 25 lipca 1985 r. w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych, i administracyjnych państw członkowskich dotyczących odpowiedzialności za produkty wadliwe (Dz.U. 1985, L 210, s. 29). Zobacz w tym względzie wyrok z dnia 4 czerwca 2009 r., Moteurs Leroy Somer (C‑285/08, EU:C:2009:351, pkt 25): „O ile bowiem dyrektywa 85/374 przeprowadza […] całkowitą harmonizację przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich, to z jej motywu osiemnastego wynika, że nie ma ona na celu przeprowadzenia w sposób wyczerpujący harmonizacji tych aspektów odpowiedzialności za produkty wadliwe, które wykraczają poza ten zakres” (wyróżnienie własne). Zobacz także J. Rochfeld, op.cit., s. 2047, pkt 11; C. Verdure, op.cit., s. 326.


17      W doktrynie wskazuje się, że pełna harmonizacja tej dyrektywy to sukces, „[…] ponieważ normy, które przewidują utrzymanie regulacji krajowych niezharmonizowanych dotyczących praktyk handlowych, mają charakter wyjątkowy i (przejściowy) oraz, co więcej, ich stosowanie uzależnione od jest ścisłych zasad”, zob. L. Vaqué González, op.cit., s. 802.


18      Zobacz art. 1 i motywy 11, 12 i 23 dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych. Zobacz także wyroki: z dnia 3 października 2013 r., Zentrale zur Bekämpfung unlauteren Wettbewerbs (C‑59/12, EU:C:2013:634, pkt 34); z dnia 9 listopada 2010 r., Mediaprint Zeitungs- und Zeitschriftenverlag (C‑540/08, EU:C:2010:660, pkt 27). Zobacz także moja opinia w sprawach połączonych Abcur (C‑544/13 i C‑545/13, EU:C:2015:136, pkt 59).


19      Zobacz opinia rzecznik generalnej V. Trstenjak w sprawach połączonych VTB‑VAB i Galatea (C‑261/07 i C‑299/07, EU:C:2008:581, pkt 48): „[…] W świetle motywu piątego dyrektywy cel ten powinien zostać osiągnięty poprzez harmonizację prawa uczciwych praktyk w państwach członkowskich Wspólnoty w celu wyeliminowania przeszkód na rynku wewnętrznym. Jej celem jest zatem całkowita harmonizacja tej dziedziny na płaszczyźnie wspólnotowej”. Zobacz także F. Henning-Bodewig, Die Richtlinie 2005/29/EG über unlautere Geschäftspraktiken, Gewerblicher Rechtsschutz und Urheberrecht Internationaler Teil, 2005, vol. 8/9, s. 629.


20      W szczególności art. 3 ust. 5 tej dyrektywy stanowi, że pod pewnymi warunkami „[p]rzez okres sześciu lat od 12.6.2007 r. państwa członkowskie mogą w dziedzinie zbliżonej niniejszą dyrektywą nadal stosować przepisy krajowe o charakterze bardziej restryktywnym lub nakazowym niż niniejsza dyrektywa, służące wykonaniu dyrektyw oraz zawierające klauzule minimalnej harmonizacji”. Ustęp 6 tego samego artykułu ustanawia dodatkowe wymogi, a mianowicie że „[p]aństwa członkowskie niezwłocznie powiadamiają Komisję o przepisach krajowych zastosowanych na podstawie ust. 5”.


21      Zobacz wyrok z dnia 23 kwietnia 2009 r., VTB‑VAB i Galatea (C‑261/07 i C‑299/07, EU:C:2009:244, pkt 52). Zobacz także wyrok z dnia 9 listopada 2010 r., Mediaprint Zeitungs- und Zeitschriftenverlag (C‑540/08, EU:C:2010:660). Zobacz opinia rzecznik generalnej V. Trstenjak w sprawach połączonych VTB‑VAB i Galatea (C‑261/07 i C‑299/07, EU:C:2008:581, pkt 74): „[…] dyrektywa 2005/29 ma na celu całkowitą harmonizację krajowych przepisów prawnych dotyczących nieuczciwych praktyk handlowych. Dąży się ponadto […] nie tylko do harmonizacji minimalnej, lecz do maksymalnego zbliżenia krajowych przepisów prawnych, które zabraniają państwom członkowskim, poza określonymi wyjątkami, utrzymywania w mocy lub wprowadzania surowszych przepisów. Wynika to z wykładni zarówno preambuły, jak i przepisów ogólnych tej dyrektywy”.


22      Zobacz art. 1 dyrektywy w sprawie praw konsumentów.


23      Zgodnie z motywami 5 i 7 dyrektywy w sprawie praw konsumentów „pełna” harmonizacja przyczyni się do wysokiego poziomu ochrony konsumentów i lepszego funkcjonowania rynku wewnętrznego w zakresie stosunków pomiędzy przedsiębiorstwami a podmiotami prywatnymi oraz powinna znacznie zwiększyć pewność prawa, zarówno dla konsumentów, jak i dla przedsiębiorców.


24      Zobacz w szczególności art. 3 ust. 4 dyrektywy w sprawie praw konsumentów.


25      Wyrok z dnia 3 października 2013 r., Zentrale zur Bekämpfung unlauteren Wettbewerbs (C‑59/12, EU:C:2013:634, pkt 32). Zobacz także opinia rzecznika generalnego Y. Bota w sprawie Zentrale zur Bekämpfung unlauteren Wettbewerbs (C‑59/12, EU:C:2013:450, pkt 39).


26      Wyrok z dnia 3 października 2013 r., Zentrale zur Bekämpfung unlauteren Wettbewerbs (C‑59/12, EU:C:2013:634, pkt 33).


27      Wyrok z dnia 3 października 2013 r., Zentrale zur Bekämpfung unlauteren Wettbewerbs (C‑59/12, EU:C:2013:634, pkt 35). Co do celu zapewnienia wysokiego wspólnego poziomu ochrony konsumentów poprzez dokonanie pełnej harmonizacji regulacji dotyczących nieuczciwych praktyk handlowych, zob. także pkt 34 tego wyroku. Zobacz także pkt 34 niniejszej opinii.


28      Wyrok z dnia 3 października 2013 r., Zentrale zur Bekämpfung unlauteren Wettbewerbs (C‑59/12, EU:C:2013:634, pkt 36).


29      C‑59/12, EU:C:2013:450, pkt 37: „[p]ojęcie przedsiębiorcy powinno zatem objąć […] osobę fizyczną lub osobę prawną, która w rozpatrywanym kontekście i niezależnie od swojego charakteru prywatnego lub publicznego podejmuje czynności w ramach działalności handlowej”.


30      Opinia rzecznika generalnego Y. Bota w sprawie Zentrale zur Bekämpfung unlauteren Wettbewerbs (C‑59/12, EU:C:2013:450, pkt 41, 42).


31      Zobacz podobnie opinia rzecznika generalnego Y. Bota w sprawie Zentrale zur Bekämpfung unlauteren Wettbewerbs (C‑59/12, EU:C:2013:450, pkt 40).


32      Fakt, iż sprzedaż ma na celu osiągnięcie zysku, jest elementem istotnym, jednak nie może sam w sobie prowadzić do wniosku, że dana osoba fizyczna jest przedsiębiorcą. W rzeczywistości wartość niektórych produktów może wzrosnąć wraz z upływem czasu, tak jak jest w przypadku biżuterii lub dzieł sztuki.


33      Co do zasady, sprzedaż ośmiu produktów rocznie nie jest sama w sobie wystarczająca, aby uznać, że chodzi o sprzedaż w ramach przedsiębiorstwa, podczas gdy sprzedaż ośmiu produktów w tygodniu przez kilka miesięcy może stanowić przesłankę uznania, że osoba ta mieści się w pojęciu „przedsiębiorcy”. W rzeczywistości częste wystawianie na sprzedaż znacznej liczby produktów pewnej wartości albo tego samego typu może być oceniane jako kwalifikujące do pojęcia „przedsiębiorcy”. Liczba ocen wydanych przez nabywców, pod warunkiem że platforma sprzedaży przewiduje taki system, mogłaby być brana pod uwagę przy ocenie częstotliwości sprzedaży online.


34      Należy w szczególności ustalić, czy sprzedający jest właścicielem sklepu zajmującego się sprzedażą towarów lub usług podobnych do tych, które stanowią przedmiot sprzedaży osobom fizycznym za pośrednictwem Internetu. Jest to w szczególności przypadek zegarmistrza, który sprzedaje swoje produkty zarówno na platformie sprzedaży internetowej, jak i w swoim zakładzie zegarmistrzowskim.


35      W szczególności we Francji administracja podatkowa wydała wytyczne w sprawie systemu opodatkowania dochodów pochodzących z platform sprzedaży online, które ustanawiają szereg kryteriów w celu rozróżnienia pojedynczych operacji i działalności regularnej – podlegają one odmiennym regułom w zakresie opodatkowania.Zobacz w szczególności https://www.economie.gouv.fr/particuliers/vente-biens-declarer-revenus.


36      Zobacz pkt 43 i 44 niniejszej opinii. W niektórych przypadkach sprzedawca wynagradza „influencera” za zakupy produktów sprzedawcy dokonane dzięki stronie internetowej prowadzonej przez „influencera”. Termin „influencer” jest definiowany jako „[o]soba mająca znaczny wpływ na decydentów lub opinię”. Zobacz Robert illustré, wyd. 2018. Pełniejszą definicję można zaczerpnąć z francuskiej Wikipedii, która jest istotnym źródłem wiedzy na temat Internetu: „Influencer to każda osoba aktywna w mediach społecznościowych, która ze względu na swój status, pozycję czy ekspozycję medialną jest w stanie wpływać na nawyki konsumenckie. Influencerzy są zatrudniani przez marki i firmy w celu ulepszenia komunikacji oraz w ramach działalności reklamowej. Influencerzy pracują przede wszystkim w mediach społecznościowych, wpływając na licznych »followersów« poprzez swoje konta na Instagramie lub kanały na YouTube. Mają charakter pośrednika sprzedaży pomiędzy firmami a potencjalnymi klientami”.


37      Tak jest w szczególności w przypadku osoby fizycznej, która sprzedaje rozmaite produkty za pośrednictwem platformy sprzedaży online z domu, za cenę, która umożliwia jej wypracowanie zysku.


38      Zobacz przewodnik Komisji po nieuczciwych praktykach dostępny pod następującym adresem internetowym: https://webgate.ec.europa.eu/ucp/public/index.cfm?event=public.guidance.show.


39      Rząd niemiecki uważa, że oferta jest elementem centralnym w przedsiębiorstwie świadczącym usługi o charakterze odpłatnym, która pozwala zakwalifikować działalność handlową nie tylko w ramach regulacji dokonujących transpozycji dyrektywy o nieuczciwych praktykach, ale także, co do zasady, w ramach Handelsgesetzbuch (kodeksu handlowego).


40      Wyroki: z dnia 23 kwietnia 2009 r., VTB-VAB i Galatea (C‑261/07 i C‑299/07, EU:C:2009:244, pkt 49); z dnia 14 stycznia 2010 r., Plus Warenhandelsgesellschaft (C‑304/08, EU:C:2010:12, pkt 36); z dnia 9 listopada 2010 r., Mediaprint Zeitungs- und Zeitschriftenverlag (C‑540/08, EU:C:2010:660, pkt 17); z dnia 19 września 2013 r., CHS Tour Services (C‑435/11, EU:C:2013:574, pkt 27).


41      Zobacz podobnie wyrok z dnia 17 października 2013 r., RLvS (C‑391/12, EU:C:2013:669, pkt 37).


42      Zobacz pkt 46 niniejszej opinii. Zobacz podobnie, w odniesieniu do dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich (Dz.U. 1993, L 95, s. 29), wyrok z dnia 26 października 2006 r., Mostaza Claro (C‑168/05, EU:C:2006:675, pkt 28 i przytoczone tam orzecznictwo), a także, w odniesieniu do dyrektywy Rady 87/102/EWG z dnia 22 grudnia 1986 r. w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich dotyczących kredytu konsumenckiego (Dz.U. 1987, L 42, s. 48), wyrok z dnia 4 października 2007 r., Rampion i Godard (C‑429/05, EU:C:2007:575, pkt 65), oraz, w odniesieniu do dyrektywy 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 maja 1999 r. w sprawie niektórych aspektów sprzedaży towarów konsumpcyjnych i związanych z tym gwarancji (Dz.U. 1999, L 171, s. 12), wyrok z dnia 4 czerwca 2015 r., Faber (C‑497/13, EU:C:2015:357, pkt 42).