Wyrok Sądu (dziewiąta izba) z dnia 29 lutego 2016 r. –
UTi Worldwide i in. / Komisja

(sprawa T‑264/12)

Konkurencja – Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Usługi międzynarodowej spedycji lotniczej – Decyzja stwierdzająca naruszenie art. 101 TFUE – Opłaty dodatkowe i mechanizmy ustalania opłat mające wpływ na cenę końcową usług – Błędy w ocenie – Dowód – Wpływ na handel między państwami członkowskimi – Odczuwalny wpływ na konkurencję – Kwota grzywny – Waga naruszenia – Proporcjonalność – Odpowiedzialność solidarna – Nieograniczone prawo orzekania

1.                     Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Porozumienia między przedsiębiorstwami – Pojęcie – Zgodność oświadczeń woli w odniesieniu do postępowania na rynku – Włączenie – Kontynuacja negocjacji w przedmiocie niektórych elementów ograniczenia konkurencji – Brak wpływu (art. 101 ust. 1 TFUE; porozumienie EOG, art. 53 ust. 1) (por. pkt 27–29)

2.                     Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Uzgodniona praktyka – Pojęcie – Koordynacja i współpraca niezgodna z obowiązkiem określenia przez każde przedsiębiorstwo w sposób autonomiczny jego zachowania na rynku – Ujawnienie informacji wrażliwych rozwiewających niepewność co do przyszłego zachowania konkurenta (art. 101 ust. 1 TFUE; porozumienie EOG, art. 53 ust. 1) (por. pkt 30–34, 59–66, 91)

3.                     Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Decyzja Komisji stwierdzająca naruszenie – Ciężar udowodnienia naruszenia i czasu jego trwania spoczywający na Komisji – Zakres ciężaru dowodu – Stopień dokładności wymagany od dowodów przyjętych przez Komisję – Łańcuch poszlak – Obowiązek przedstawienia dowodów przez przedsiębiorstwa kwestionujące wystąpienie naruszenia – Kontrola sądowa – Zakres (art. 101 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 2) (por. pkt 35–40, 43 45, 83)

4.                     Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Decyzja Komisji stwierdzająca naruszenie – Wykorzystanie jako środków dowodowych oświadczeń innych przedsiębiorstw, które uczestniczyły w naruszeniu – Dopuszczalność – Oświadczenia sprzeczne z interesami oświadczającego – Wysoka wartość dowodowa (art. 101 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 2) (por. pkt 41, 42)

5.                     Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Uczestniczenie w spotkaniach mających cel antykonkurencyjny – Okoliczność umożliwiająca stwierdzenie, w braku zdystansowania się od podjętych decyzji, że przedsiębiorstwo bierze udział w porozumieniu wynikającym z wcześniejszego spotkania – Zachowanie odmienne od uzgodnionego w ramach kartelu – Brak wpływu (art. 101 ust. 1 TFUE; porozumienie EOG, art. 53 ust. 1) (por. pkt 95, 127–129, 176)

6.                     Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Naruszenie konkurencji – Kryteria oceny – Cel antykonkurencyjny – Wystarczające ustalenie – Ustalenie niepodlegające obowiązkowi przedstawienia dowodu na istnienie negatywnych skutków dla konsumentów końcowych (art. 101 ust. 1 TFUE; porozumienie EOG, art. 53 ust. 1) (por. pkt 118, 186)

7.                     Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Złożone naruszenie wykazujące elementy porozumienia i elementy uzgodnionej praktyki – Jednolita kwalifikacja jako „porozumienie lub uzgodniona praktyka” – Dopuszczalność (art. 101 ust. 1 TFUE; porozumienie EOG, art. 53 ust. 1) (por. pkt 175)

8.                     Porozumienia, decyzje i uzgodnione praktyki – Wpływ na handel między państwami członkowskimi – Odczuwalny wpływ – Kryteria oceny – Potencjalny i znaczący wpływ (art. 101 ust. 1 TFUE; porozumienie EOG, art. 53 ust. 1; komunikat Komisji 2004/C 101/07, pkt 53) (por. pkt 196–200, 207 219–222)

9.                     Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Uprawnienia dyskrecjonalne Komisji – Kontrola sądowa – Nieograniczone prawo orzekania sądu Unii – Zakres (art. 261 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 31) (por. pkt 231–233)

10.                     Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Ustalenie kwoty podstawowej – Ustalenie wartości sprzedaży – Waga naruszenia – Ustalenie grzywny proporcjonalnie do elementów oceny wagi naruszenia – Całkowity obrót danego przedsiębiorstwa – Obrót osiągnięty z towarów będących przedmiotem naruszenia – Odpowiednie uwzględnienie – Granice (art. 101 TFUE; karta praw podstawowych, art. 49 ust. 3; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 3; komunikat Komisji 2006/C 210/02, pkt 13) (por. pkt 244–250, 270, 271)

11.                     Konkurencja – Grzywny – Wytyczne w sprawie metody ustalania grzywien – Charakter prawny – Będąca wskazówką norma postępowania implikująca wyznaczenie przez samą Komisję granic uznania – Możliwość odstąpienia od nich przez Komisję – Przesłanki (art. 101 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2; komunikat Komisji 2006/C 210/02, pkt 13, 37) (por. pkt 251)

12.                     Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Ustalenie kwoty podstawowej – Ustalenie wartości sprzedaży – Sprzedaż zrealizowana w bezpośrednim lub pośrednim związku z naruszeniem – Ograniczenie jedynie do sprzedaży faktycznie objętej odziaływaniem kartelu – Brak (art. 101 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2; komunikat Komisji 2006/C 210/02, pkt 13) (por. pkt 259, 262, 263 265–267)

13.                     Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Kryteria – Waga naruszenia – Porozumienie horyzontalne w sprawie cen – Bardzo poważne naruszenie – Pierwszeństwo aspektu umyślności zachowania nad jego skutkami (art. 101 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2; komunikat Komisji 2006/C 210/02, pkt 21, 23) (por. pkt 278–281)

14.                     Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Ustalenie kwoty podstawowej – Kryteria – Czas trwania naruszenia – Porozumienie obłożone sankcją ze względu na jego antykonkurencyjny cel, niezależnie od jego skutków – Uwzględnienie okresu istnienia porozumienia bez względu na jego niestosowanie (art. 101 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2, 3; komunikat Komisji 2006/C 210/02, pkt 24) (por. pkt 294)

15.                     Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Ustalenie kwoty podstawowej – Kryteria – Odstraszający charakter grzywny – Bardzo poważne naruszenie – Automatyczne wliczanie kwoty dodatkowej zgodnie z wytycznymi w sprawie metody ustalania grzywien (art. 101 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2; komunikat Komisji 2006/C 210/02, pkt 25) (por. pkt 298, 300–302)

16.                     Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Metoda obliczania zdefiniowana przez wydane przez Komisję wytyczne – Indywidualizacja kary na różnych etapach ustalania kwoty (art. 101 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2; komunikat Komisji 2006/C 210/02, pkt 22, 27, 29, 36, 37) (por. pkt 311)

17.                     Konkurencja – Grzywny – Odpowiedzialność solidarna za zapłatę – Zakres – Przypisanie spółce dominującej noszącego znamiona naruszenia zachowania spółki zależnej – Ustalenie kwoty grzywny, jaka ma być zapłacona przez spółkę dominującą – Jedynie pochodna odpowiedzialność spółki dominującej – Kwota grzywny niemogąca przekroczyć kwoty nałożonej na jej spółkę zależną (art. 101 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1/2003, art. 23 ust. 2) (por. pkt 328–331, 334)

Przedmiot

Żądanie stwierdzenia nieważności decyzji Komisji C(2012) 1959 final z dnia 28 marca 2012 r. dotyczącej postępowania na podstawie art. 101 [TFUE] i art. 53 porozumienia EOG (sprawa COMP/39462 – Usługi spedycyjne) w zakresie, w jakim dotyczy ona skarżących, a posiłkowo żądanie zmiany wysokości grzywien, jakie zostały nałożone na skarżące we wskazanej decyzji

Sentencja

1) Stwierdza się nieważność decyzji Komisji z dnia 28 marca 2012 r. C(2012) 1959 final dotyczącej postępowania na podstawie art. 101 [TFUE] i art. 53 porozumienia EOG (sprawa COMP/39462 – Usługi spedycyjne) w zakresie, w jakim kwota grzywny nałożonej na UTi Worldwide, Inc. przewyższa kwotę grzywien nałożonych na UTi Nederland BV i UTI Worldwide (UK) Ltd.

2) Łączna kwota grzywny nałożonej na UTi Worldwide w art. 2 ust. 2 decyzji C(2012) 1959 final zostaje ustalona na 2 965 000 EUR, przy czym kwota grzywny przypadająca na tę spółkę na podstawie pierwszej linii art. 2 ust. 2 lit. j) tej decyzji zostaje ustalona na 1 692 000 EUR.

3) W pozostałym zakresie skarga zostaje oddalona.

4) UTi Worldwide, UTi Nederland i UTI Worldwide (UK) pokrywają dziewięć dziesiątych kosztów poniesionych przez Komisję Europejską oraz własnych kosztów.

5) Komisja pokrywa jedną dziesiątą własnych kosztów oraz kosztów poniesionych przez UTi Worldwide, UTi Nederland i UTI Worldwide (UK).