KONKLUŻJONIJIET TAL-AVUKAT ĠENERALI
SAUGMANDSGAARD ØE
ippreżentati fis-7 ta’ April 2016 (1)
Kawża C‑149/15
Sabrina Wathelet
vs
Garage Bietheres & Fils SPRL
[talba għal deċiżjoni preliminari mressqa mill-Cour d’appel de Liège (qorti tal-appell ta’ Liège, il-Belġju)]
“Rinviju għal deċiżjoni preliminari – Protezzjoni tal-konsumaturi –Direttiva 1999/44/KE– Bejgħ u garanziji ta’ oġġetti ta’ konsum – Artikolu 1(2)(ċ) – Kunċett ta’ bejjiegħ – Responsabbiltà ta’ professjonist li qed jaġixxi bħala intermedjarju għal bejjiegħ mhux professjonist”
I – Introduzzjoni
1. Ma hemm l-ebda dubju li l-konsumatur li jixtri oġġett ta’ konsum mingħand individwu ieħor ma jibbenefikax mill-protezzjoni tad-Direttiva tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill 1999/44/KE, tal-25 ta’ Mejju 1999, dwar ċerti aspetti tal-bejgħ ta’ oġġetti tal-konsum u garanziji assoċjati magħhom (2). Imma dan jgħodd ukoll meta professjonist li qed jaġixxi għan-nom u fl-interess ta’ individwu jintervjeni fil-bejgħ billi jippreżenta lilu nnifsu lill-konsumatur bħala l-bejjiegħ? Din hija l-kwistjoni li qamet f’din il-kawża.
2. It-talba għal deċiżjoni preliminari, imressqa mill-Cour d’appel de Liège (qorti tal-appell ta’ Liège, il-Belġju), tidħol fil-kuntest ta’ kawża bejn konsumatur u professjonist, li tirrigwarda bejgħ ta’ karozza użata. Il-kwistjoni prinċipali hija jekk il-professjonist, li jaġixxi bħala intermedjarju għall-proprjetarju mhux professjonist tal-karozza, huwiex responsabbli fil-konfront tal-konsumatur għan-nuqqas ta’ konformità tal-karozza.
3. F’dan il-kuntest, il-qorti tar-rinviju essenzjalment tistaqsi lill-Qorti tal-Ġustizzja dwar il-kwistjoni jekk il-kunċett ta’ bejjiegħ, imsemmi fl-Artikolu 1(2)(ċ) tad-Direttiva 1999/44, ikoprix professjonist, bħall-konvenut fil-kawża prinċipali, li jintervjeni fil-bejgħ bħala intermedjarju għal individwu, anki jekk id-dispożizzjoni ma tinvokax dan il-każ.
4. Għalhekk, il-Qorti tal-Ġustizzja hija mitluba f’din il-kawża sabiex tiċċara l-estensjoni tal-kunċett ta’ bejjiegħ fis-sens tad-Direttiva 1999/44 u, għaldaqstant, il-kamp ta’ applikazzjoni ta’ din id-direttiva.
5. Fl-analiżi li ġej, sejjer qabel xejn nesponi kunsiderazzjonijiet ta’ ordni ġenerali dwar il-kunċett ta’ intermedjarju u għall-modalitajiet ta’ interpretazzjoni tal-kunċett ta’ bejjiegħ li jissemma fid-Direttiva 1999/44. Imbagħad, għab-bażi ta’ analiżi kemm tal-kliem tal-Artikolu 1(2)(ċ) ta’ din id-direttiva kif ukoll tal-għan ta’ din id-dispożizzjoni, sejjer neżamina l-kamp ta’ applikazzjoni tal-kunċett ta’ bejjiegħ fis-sens tad-Direttiva sabiex nirrispondi għad-domanda preliminari. Finalment, sejjer nindirizza l-kwistjoni tal-evalwazzjoni mill-qorti nazzjonali kif ukoll dak tar-remunerazzjoni tal-intermedjarju.
II – Il-kuntest ġuridiku
A – Id-Direttiva 1999/44
6. Il-premessa 1 tad-Direttiva 1999/44 tirreferi għall-Artikolu 153 tat-Trattat KE (illum l-Artikolu 169 TFUE) li jipprovdi inter alia:
“Sabiex tippromwovi l-interessi tal-konsumaturi u sabiex tassigura livell għoli ta’ ħarsien tal-konsumatur, [l-Unjoni] għandha tikkontribwixxi għall-ħarsien ta[l]-interessi ekonomiċi tal-konsumaturi, kif ukoll il-promozzjoni tad-dritt tagħhom għall-informazzjoni […] sabiex iħarsu l-interessi tagħhom” (3).
7. Il-premessi 5 u 6 tad-Direttiva 1999/44 jipprovdu:
“(5) Billi l-ħolqien ta’ sett komuni ta’ regoli minimi ta’ liġi tal-konsumaturi, li jkun validu rrispettivament minn fejn ikunu nxtraw l-oġġetti fi ħdan il-Komunità, isaħħaħ il-fiduċja fil-konsumatur u jippermetti lill-konsumaturi li jagħmlu użu sħiħ mis-suq intern;
(6) Billi d-diffikultajiet ewlenin li jiltaqgħu magħhom il-konsumaturi u s-sors ewlieni ta’ argumenti mal-bejjiegħa jikkonċernaw in-nuqqas ta’ konformità ta’ l-oġġetti mal-kuntratt; billi huwa xieraq għal dan il-għan li tiġi approssimata l-leġislazzjoni nazzjonali li tirregola l-bejgħ ta’ oġġetti tal-konsum f’dan ir-rigward, mingħajr, iżda, ma’ jaffettwaw id-dispożizzjonijiet u prinċipji tal-liġi nazzjonali relatati ma’ responsabbiltà kontrattwali u mhux kontrattwali”.
8. F’dak li jikkonċerna r-responsabbiltà tal-bejjiegħ, il-premessa 9 ta’ din id-direttiva tipprovdi:
“(9) Billi l-bejjiegħ għandu jkun responsabbli direttament lill-konsumatur għall-konformità ta’ l-oġġetti mal-kuntratt; billi din hija s-soluzzjoni tradizzjonali minquxa fl-ordnijiet legali ta’ l-Istati Membri; billi madankollu l-bejjiegħ għandu jkun ħieles, kif hemm provdut għalih fil-liġi nazzjonali, li jsegwi rimedji kontra l-produttur, bejjiegħ minn qabel fl-istess katina ta’ kuntratti jew kull intermedjarju ieħor, sakemm-il darba ma jkunx irrinunzja dak l-intitolament; billi din id-Direttiva ma taffettwax il-prinċipju ta’ ħelsien tal-kuntratt bejn il-bejjiegħ, il-produttur, bejjiegħ ta’ qabel jew kull intermedjarju ieħor; billi r-regoli li jirregolaw kontra min u kif il-bejjiegħ għandu jsegwi dawn ir-rimedji għandhom ikun determinati fil-liġi nazzjonali”.
9. Skont l-Artikolu 1(1) ta’ din id-direttiva, l-għan tagħha:
“[huwa] l-approssimazzjoni tal-liġijiet, regolamenti u dispożizzjonijiet amministrattivi ta’ l-Istati Membri dwar ċerti aspetti tal-bejgħ ta’ oġġetti tal-konsumatur u garanziji assoċjati magħhom sabiex tiżgura livell uniformi minimu ta’ protezzjoni tal-konsumatur fil-kuntest tas-suq intern.”
10. Għal dan l-għan, id-Direttiva 1999/44 timponi fuq il-bejjiegħa ċerti obbligi fil-konfront tal-konsumaturi, b’mod partikolari l-obbligu, taħt l-Artikolu 2(1) li jwasslu sa għand il-konsumatur oġġetti li huma konformi mal-kuntratt ta’ bejgħ u l-obbligu, bis-saħħa tal-Artikolu 3(1) li jkunu responsabbli fil-konfront tal-konsumatur għal kull nuqqas ta’ konformità li teżisti meta l-oġġetti jkunu fornuti.
11. L-Artikolu 1(2)(ċ) tad-Direttiva 1999/44 jiddefinixxi l-kunċett ta’ bejjiegħ għall-għan tal-applikazzjoni tad-Direttiva kif ġej:
“‘bejjiegħ’: għandu jfisser kull persuna naturali jew legali li, f’kuntratt, ibiegħ oġġetti tal-konsum waqt l-eżerċizzju tas-sengħa, negozju jew professjoni tiegħu”.
12. L-Artikolu 4 tad-Direttiva, intitolat “Dritt ta’ rimedju”, jipprovdi:
“Fejn il-bejjiegħ finali huwa responsabbli lill-konsumatur minħabba nuqqas ta’ konformità li tirriżulta minn att jew ommissjoni mill-produttur, bejjiegħ ta’ qabel fl-istess katina ta’ kuntratti jew kull intermedjarju ieħor, il-bejjiegħ finali għandu jkun intitolat li jfittex rimedji kontra l-persuna jew persuni responsabbli fil-katina kontrattwali. Il-persuna jew persuni responsabbli kontra min il-bejjiegħ finali jista’ jfittex ir-rimedji, flimkien mal-azzonijiet rilevanti u kondizzjonijiet ta’ eżerċizzju għandhom ikunu determinati skont il-liġi nazzjonali.”
13. Skont l-Artikolu 1(1) tagħha, id-Direttiva 1999/44 tipprovdi għal armonizzazzjoni minima biss tar-regoli nazzjonali fuq il-protezzjoni tal-konsumaturi (4). F’dan ir-rigward, l-Artikolu 8, intitolat “Liġi nazzjonali u protezzjoni minima”, jispeċifika, fil-paragrafu 1 tiegħu li:
“Id-drittijiet li jirriżultaw minn din id-Direttiva għandhom jiġu eserċitati mingħajr preġudizzju għal drittijiet oħra li l-konsumatur jista’ jinvoka skond ir-regoli nazzjonali li jirregolaw responsabbiltà kontrattwali jew mhux kontrattwali.”
B – Id-dritt Belġjan
14. Il-kunċett ta’ bejjiegħ kif imfisser fl-Artikolu 1(2)(ċ) tad-Direttiva 1999/44 kien ġie traspost letteralment fid-dritt Belġjan fl-Artikolu 1649a, § 2, 2o, tal-Kodiċi Ċivili Belġjan.
III – Il-fatti u t-tilwima fil-kawża prinċipali
15. Fl-24 ta’ April 2012, S. Wathelet xtrat karozza użata mingħand garaxx, jiġifieri l-kumpannija Garage Bietheres & Fils SPRL (iktar ’il quddiem “Garage Bietheres”), bil-prezz ta’ EUR 4 000.
16. S. Wathelet ħallset is-somma ta’ EUR 4 000 lil Garage Bietheres. Madankollu hija ma rċeviet la prova tal-pagament u lanqas fattura tal-bejgħ.
17. Garage Bietheres kienet għaddiet il-vettura mill-kontroll tekniku għas-spejjeż tagħha u kienet ressqet talba għar-reġistrazzjoni lill-awtorità Belġjana kompetenti. L-ispejjeż ta’ dik ir-reġistrazzjoni kienu tħallsu minn S. Wathelet.
18. Xi ftit xhur iktar tard, fix-xahar ta’ Lulju 2012, il-vettura waqfet. Hija ttieħdet għand Garage Bietheres għat-tiswija. Il-garaxx kien sab ħsara fil-magna.
19. F’ittra tat-13 ta’ Novembru 2012 indirizzata lil Garage Bietheres, S. Wathelet kienet talbitha tirritorna l-vettura filwaqt li talbet, inter alia, il-fattura tal-bejgħ.
20. Fis-17 ta’ Novembru 2012, S. Wathelet marret għand Garage Bietheres sabiex tiġbor il-vettura tagħha. Din it-talba ġiet irrifjutata għaliex hija ma aċċettatx li tiffirma fattura tas-17 ta’ Novembru 2012 fl-ammont ta’ EUR 2 000 għat-tiswija. S. Wathelet issostni li kien f’dak il-mument li hija ġiet informata li Garage Bietheres ma kinitx il-bejjiegħ tal-vettura, imma fil-verità kienet għamlitha biss ta’ intermedjarju għal individwu (5).
21. Permezz ta’ ittra tas-17 ta’ Novembru 2012, indirizzata lil S. Wathelet, Garage Bietheres kienet informatha li l-vettura akkwistata minn S. Wathelet kienet tqegħdet f’depożitu u li hija kienet avżatha mill-bidu nett li l-vettura ma kinitx ta’ Garage Bietheres, imma ta’ individwu. Skont Garage Bietheres, il-ħsara fil-magna kienet tikkostitwixxi riskju normali fil-kuntest tax-xiri ta’ vettura użata bejn individwi. Għaldaqstant, Garage Bietheres kienet baqgħat tirrifjuta li tagħti l-vettura lil S. Wathelet sakemm ma tkunx tħallset il-fattura tat-tiswija ta’ EUR 2 000. Garage Bietheres kienet bagħtet ukoll riċevuta għas-somma ta’ EUR 4 000, mimlija bl-idejn, bl-isem u l-kunjom tal-proprjetarju mhux professjonist u tax-xerrejja, S. Wathelet. Dan id-dokument kien fih biss il-firma tal-proprjetarju mhux professjonist.
22. Fit-13 ta’ Diċembru 2012, Garage Bietheres kienet ħarrket lil S. Wathelet sabiex tidher quddiem it-Tribunal de première instance de Verviers (qorti tal-prim’istanza ta’ Verviers), fejn talbet inter alia l-ħlas tal-fattura ta’ tiswija ta’ EUR 2 000 tas-17 ta’ Novembru 2012, flimkien mal-interessi. Garage Bietheres kienet sostniet li l-vettura mixtrija minn S. Wathelet kienet ta’ wieħed mill-klijenti tagħha u l-bejgħ kien sar minn individwu lil individwu.
23. S. Wathelet kienet ikkontestat it-talba ta’ Garage Bietheres u kienet ressqet kontrotalba fejn talbet, fuq il-bażi tal-Kodiċi Ċivili Belġjan, ix-xoljiment tal-bejgħ flimkien mar-restituzzjoni tas-somma ta’ EUR 4 000 flimkien mal-interessi. Barra minn hekk, S. Wathelet kienet talbet il-ħlas tad-danni u tal-interessi fl-ammont ta’ EUR 2 147.46. Hija sostniet li l-bejgħ tal-vettura kien seħħ bejnha u Garage Bietheres u li hija ma setgħetx tkun taf li din ma kinitx il-bejjiegħ.
24. It-Tribunal de première instance (qorti tal-prim’istanza) kien iddeċieda li t-talba ta’ Garage Bietheres kienet parzjalment fondata u kkundannat lil S. Wathelet sabiex tħallas is-somma ta’ EUR 2 000 flimkien mal-interessi. Barra minn hekk, din il-qorti kienet qieset li l-kontrotalba ta’ S. Wathelet kienet infondata.
25. S. Wathelet ippreżentat appell quddiem il-qorti tar-rinviju, il-Cour d’appel de Liège (qorti tal-appell ta’ Liège), fejn sostniet it-talbiet tagħha fl-ewwel istanza u talbet, sussidjarjament, ir-restituzzjoni immedjata tal-vettura.
26. Il-qorti tar-rinviju tqis li jeżistu preżunzjonijiet gravi, preċiżi u konkordanti li S. Wathelet ma kinitx ġiet informata fil-mument tal-konklużjoni tal-kuntratt ta’ bejgħ li dan kien bejgħ minn individwu lil individwu. F’dan ir-rigward, il-qorti nazzjonali tikkunsidra li huwa stabbilit li S. Wathelet qatt ma ltaqgħet mal-proprjetarju tal-vettura u li l-garaxx kien għamilha ta’ intermedjarju fil-bejgħ mingħajr ma tħallas għal daqshekk mill-proprjetarju.
IV – Id-domanda preliminari u l-proċedura quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja
27. Il-qorti tar-rinviju ddeċidiet li tissospendi l-proċeduri u tagħmel lill-Qorti tal-Ġustizzja d-domanda preliminari li ġejja:
“Il-kunċett ta’ ‘bejjiegħ’ ta’ oġġetti ta’ konsum, imsemmi fl-Artikolu 1649a tal-Kodiċi Ċivili Belġjan miżjud bil-liġi tal-1 ta’ Settembru 1994 intitolata ‘Liġi dwar il-protezzjoni tal-konsumaturi fil-każ ta’ bejgħ ta’ oġġetti ta’ konsum’ li tittrasponi fid-dritt Belġjan id-Direttiva Ewropea 1999/44/KE, tal-25 ta’ Mejju 1999, dwar ċerti aspetti tal-bejgħ ta’ oġġetti tal-konsum u garanziji assoċjati magħhom, għandu jiġi interpretat fis-sens li ma jkoprix biss lill-professjonist li, fil-kwalità ta’ bejjiegħ jittrasferixxi l-proprjetà ta’ oġġett ta’ konsum lil konsumatur, iżda anki l-professjonist li jintervjeni bħala intermedjarju għal bejjiegħ mhux professjonist, kemm jekk jitħallas kif ukoll jekk le, għall-intervent tiegħu, kemm jekk ikun informa kif ukoll jekk le, lix-xejjer prospettiv, li l-bejjiegħ kien individwu privat?”
28. Ġew ippreżentati osservazzjonijiet bil-miktub mill-Gvernijiet Belġjan, Ġermaniż u Awstrijak, kif ukoll mill-Kummissjoni Ewropea. Ma saritx seduta għas-sottomissjonijiet orali.
V – Analiżi ġuridika
A – Deliberazzjonijiet introduttivi
1. Fuq il-kunċett ta’ intermedjarju
29. Bħala introduzzjoni, jidhirli li jkun utli li nagħmel xi kummenti fuq il-kunċett ta’ intermedjarju, li jkopri faxxa ta’ sitwazzjonijiet li jistgħu jkollhom effetti ġuridiċi differenti u jkunu s-suġġett ta’ varjazzjonijiet nazzjonali (6), billi huwa fatt li l-liġijiet nazzjonali tal-kuntratti kienu suġġetti għal armonizzazzjoni limitata ħafna fuq il-livell Ewropew (7).
30. Il-qorti tar-rinviju ma speċifikatx f’liema sens hija tuża l-frażi ta’ intermedjarju fit-talba għal deċiżjoni preliminari.
31. Id-Direttiva 1999/44 innifisha ma tinkludi l-ebda definizzjoni tal-kelma intermedjarju, li tidher fil-premessa 9 u fl-Artikolu 4 tagħha, u la d-dispożizzjonijiet tad-Direttiva u lanqas ix-xogħlijiet preparatorji ma jindikaw f’liema sens din il-kelma tintuża f’din id-direttiva. Il-Qorti tal-Ġustizzja qatt ma kellha l-okkażjoni li tindaga fuq din il-kwistjoni jew iktar ġeneralment fuq ir-rwol u r-responsabbiltajiet tal-intermedjarju fil-qasam tal-protezzjoni tal-konsumaturi.
32. Madankollu, il-kelma intermedjarju tidher f’direttivi oħra dwar il-protezzjoni tal-konsumatur. Diversi fosthom jinkludu definizzjoni espliċita tal-kelma li ssemmi kull persuna li tkun qed taġixxi għan-nom u fl-interess ta’ ħaddieħor (8). Din id-definizzjoni tkopri fl-istess nifs il-professjonist li qed jaġixxi f’ismu proprju, li huwa ġeneralment ikkunsidrat bħala marbut mal-kuntratt bis-saħħa tal-liġi nazzjonali tal-kuntratti (9), u min jaġixxi f’isem persuna oħra, li min-naħa l-oħra ma huwiex ġeneralment ikkunsidrat bħala parti fil-kuntratt (10).
33. Jirriżulta mit-talba għal deċiżjoni preliminari li l-proprjetarju tal-vettura inkwistjoni ddikjara li l-vettura kienet tiegħu, li dan kien każ ta’ “bejgħ minn individwu u li l-garaxx ma [kienx] aġixxa bħala intermedjarju”. Barra minn hekk, huwa indikat fid-deċiżjoni tar-rinviju li l-ħlas tal-prezz kien ġie ttrasferit lill-proprjetarju tal-vettura (11).
34. Nazzarda nikkonkludi minn dan li l-intermedjarju f’dan il-każ, Garage Bietheres, kien intervjena fil-bejgħ għan-nom u fl-interess tal-proprjetarju tal-vettura.
35. Għaldaqstant, fl-analiżi li ġejja, sejjer nibbaża ruħi fuq definizzjoni tal-kunċett ta’ intermedjarju li tinkludi kull professjonist li, fil-kuntest ta’ bejgħ ta’ oġġett ta’ konsum, jintervjeni fil-konfront tal-konsumatur għan-nom u fl-interess tal-proprjetarju mhux professjonist tal-oġġett mibjugħ (12).
36. Barra minn hekk, fl-assenza ta’ indikazzjonijiet kuntrarji, nazzarda nippreżumi li Garage Bietheres kienet ġiet awtorizzata mill-proprjetarju tal-vettura li jbigħha. Għalhekk, l-analiżi tiegħi jirrigwarda biss is-sitwazzjoni li fiha l-intermedjarju jkun ġie awtorizzat jaġixxi.
2. Fuq is-suġġett tad-domanda preliminari
37. Bid-domanda preliminari tagħha, il-qorti tar-rinviju tistaqsi lill-Qorti tal-Ġustizzja dwar l-interpretazzjoni tal-kunċett ta’ bejjiegħ imsemmi fl-Artikolu 1649a tal-Kodiċi Ċivili Belġjan, li ddaħħal bil-ligi tal-1 ta’ Settembru 1994 sabiex tittrasponi fid-dritt Belġjan l-Artikolu 1(2)(ċ) tad-Direttiva 1999/44.
38. Għandu jiġi osservat preliminarjament li, meta kawża titressaq quddiemha skont l-Artikolu 267 TFUE, il-Qorti tal-Ġustizzja għandha ġurisdizzjoni sabiex tiddeċiedi dwar l-interpretazzjoni tat-Trattati, kif ukoll dwar il-validità u l-interpretazzjoni tal-atti adottati mill-istituzzjonijiet tal-Unjoni. Il-ġurisdizzjoni tal-Qorti tal-Ġustizzja hija limitata għall-eżami tad-dispożizzjonijiet tad-dritt tal-Unjoni biss. Għandha tkun il-qorti nazzjonali li tevalwa l-portata tad-dispożizzjonijiet nazzjonali u l-mod li bih dawn għandhom jiġu applikati (13).
39. Għalhekk, id-domanda preliminari għandha tiftiehem li taħseb sabiex tistabbilixxi jekk il-kunċett ta’ bejjiegħ fis-sens tal-Artikolu 1(2)(ċ) tad-Direttiva 1999/44 għandux jiġi interpretat fis-sens li huwa jinkludi l-professjonist li qed jaġixxi għan-nom u fl-interess ta’ individwu, kemm jekk jitħallas kemm jekk le għall-intervent tiegħu u kemm jekk huwa jkun informa lill-konsumatur li dak il-bejjiegħ kien individwu u kemm jekk le.
3. Fuq il-modalitajiet tal-interpretazzjoni
40. Qabel ma nittratta l-interpretazzjoni tal-kunċett ta’ bejjiegħ fis-sens tal-Artikolu 1(2)(ċ) tad-Direttiva 1999/44, sejjer nesponi kunsiderazzjonijiet ta’ ordni ġenerali li jidhirli huma informattivi għal dan l-għan.
41. L-ewwel nett, skont ġurisprudenza stabbilita tal-Qorti tal-Ġustizzja, jirriżulta mir-rekwiżiti kemm tal-applikazzjoni uniformi tad-dritt tal-Unjoni kif ukoll tal-prinċipju ta’ ugwaljanza li l-kliem ta’ dispożizzjoni tad-dritt tal-Unjoni li ma jkun fiha ebda rinviju espress għad-dritt tal-Istati Membri sabiex tiddetermina s-sens u l-portata tagħha għandu normalment isib, fl-Unjoni kollha, interpretazzjoni awtonoma u uniformi li għandha titfittex fid-dawl tal-kuntest tad-dispożizzjoni u tal-għan imfittex mil-leġiżlazzjoni inkwistjoni (14).
42. Billi d-definizzjoni tal-bejjiegħ imsemmija fl-Artikolu 1(2)(ċ) tad-Direttiva 1999/44 ma tinkludi ebda riferiment għal-liġijiet nazzjonali, din għandha għaldaqstant tiġi kkunsidrata bħala li toħloq kunċett awtonomu tad-dritt tal-Unjoni, li jieħu l-kontenut tiegħu minn sorsi tad-dritt tal-Unjoni biss.
43. It-tieni nett, għalkemm il-kelma bejjiegħ tidher f’atti oħra tad-dritt tal-Unjoni (15), id-definizzjoni speċifika stabbilita bl-Artikolu 1(2)(ċ) tad-Direttiva 1999/44 tinsab f’din id-direttiva biss. Għalhekk, dan huwa kunċett uniku li għandu jiġi interpretat fid-dawl tal-għanijiet li għandhom jintlaħqu minn din id-direttiva, kif ukoll fid-dawl tal-funzjoni partikolari tal-bejjiegħ fil-kuntest tal-imsemmija direttiva (16).
44. It-tielet nett, il-kunċett ta’ bejjiegħ fis-sens tad-Direttiva 1999/44 għandu neċessarjament ikollu natura oġġettiva, ibbażata fuq ċerti elementi verifikabbli, li jitnisslu mill-kliem tal-Artikolu 1(2)(ċ) tad-Direttiva (“kuntratt”, bejgħ ta’ “oġġett ta’ konsum”, “eżerċizzju tas-sengħa, negozju jew professjoni”).
45. Dan il-kunċett huwa wkoll funzjonali u relazzjonali għaliex jitnissel mill-funzjoni tal-persuna fi tranżazzjoni ekonomika partikolari (17). Għalhekk, il-bejjiegħ “ibiegħ” oġġett ta’ konsum lil konsumatur fil-kuntest ta’ kuntratt ta’ bejgħ. Għaldaqstant, id-determinazzjoni tal-persuni koperti bl-Artikolu 1(2)(ċ) tad-Direttiva 1999/44 ma hijiex statika, imma tiddependi fuq il-pożizzjoni tagħhom f’relazzjoni kuntrattwali determinata. Il-funzjoni ta’ bejjiegħ għandha, prinċipalment, tiftiehem mill-perspettiva tal-konsumatur, li huwa s-suġġett ta’ protezzjoni b’din id-direttiva.
B – Fuq l-interpretazzjoni tal-Artikolu 1(2)(ċ) tad-Direttiva 1999/44
1. Fuq l-interpretazzjoni letterali tal-Artikolu 1(2)(ċ)
46. Skont il-kliem tal-Artikolu 1(2)(ċ) tad-Direttiva 1999/44, il-kunċett ta’ bejjiegħ ikopri:
“kull persuna naturali jew legali li, f’kuntratt, ibiegħ oġġetti tal-konsum waqt l-eżerċizzju tas-sengħa, negozju jew professjoni tiegħu”.
47. Għalhekk id-definizzjoni tal-kunċett ta’ bejjiegħ fis-sens tad-Direttiva 1999/44 ma tirreferix għal dik ta’ intermedjarju u, minn perspettiva iktar ġenerali, id-direttiva ma tittrattax espliċitament ir-responsabbiltà tal-intermedjarju fil-konfront tal-konsumatur (18). Lanqas ma jidher li l-kwistjoni tar-responsabbiltà tal-intermedjarju kienet is-suġġett ta’ diskussjoni waqt il-proċedura leġiżlattiva qabel l-adozzjoni ta’ din id-direttiva (19), fejn it-tema ċentrali hija r-relazzjoni bejn il-bejjiegħ u l-konsumatur, b’dan tal-aħħar ikun is-suġġett tad-dritt prinċipali tad-Direttiva.
48. Il-fatt li r-responsabbiltà tal-intermedjarju fil-konfront tal-konsumatur ma tissemmiex fid-Direttiva 1999/44 huwa iktar notevoli għaliex il-leġiżlatur Ewropew iddeċieda li jinkludi l-intermedjarju fost l-operaturi responsabbli fil-konfront tal-konsumatur, f’diversi direttivi oħra dwar il-protezzjoni tal-konsumatur (20).
49. Barra minn hekk, il-kelma intermedjarju tissemma fid-Direttiva 1999/44 biss b’rabta mar-responsabbiltà tiegħu fil-konfront tal-bejjiegħ finali. Hekk, skont l-Artikolu 4 tad-Direttiva, meta r-responsabbiltà ta’ dan il-bejjiegħ tirriżulta fil-konfront tal-konsumatur minħabba nuqqas ta’ konformità li tirriżulta minn att jew minn omissjoni tal-produttur, ta’ bejjiegħ preċedenti fl-istess katina kuntrattwali jew “ta’ kull intermedjarju ieħor”, il-bejjiegħ finali għandu d-dritt li jfittex rimedju kontra dak jew dawk responsabbli fil-katina kuntrattwali. F’dan ir-rigward, it-tieni parti ta’ dan l-artikolu tispeċifika li d-determinazzjoni tal-persuni responsabbli, flimkien mal-azzjonijiet rilevanti u l-kundizzjonijiet tal-eżerċizzju, għandhom ikunu determinati skont il-liġi nazzjonali (21).
50. Fuq il-bażi tal-kunsiderazzjonijiet preċedenti, jien nikkunsidra, bħall-Gvernijiet Belġjan, Ġermaniż u Awstrijak kif ukoll il-Kummissjoni, li l-kunċett ta’ bejjiegħ imsemmi fl-Artikolu 1(2)(ċ) tad-Direttiva 1999/44 ma jinkludix il-professjonist, li qed jaġixxi għan-nom u fl-interess ta’ individwu, li jintervjeni manifestament f’din il-kwalità fil-bejgħ lill-konsumatur. Għaldaqstant, tali professjonist ma “jbiegħx” oġġett tal-konsum “f’kuntratt”, imma biss jintervjenti fil-bejgħ bejn individwi, li għalih ma tapplikax din id-direttiva.
51. Imma, fil-fehma tiegħi, din il-konklużjoni ma teskludix minnha nnifisha li professjonist li qed jaġixxi għan-nom u fl-interess ta’ individwu jkun jista’ jiġi kkunsidrat, skont il-każ, bħala bejjiegħ fis-sens tal-Artikolu 1(2)(ċ) tad-Direttiva 1999/44 jekk, meta jippreżenta ruħu lill-konsumatur, huwa jagħti l-impressjoni li jkun qiegħed jaġixxi bħala bejjiegħ. F’dan il-każ, il-professjonist ikun jidher, mill-perspettiva tal-konsumatur, li “qiegħed ibiegħ” oġġetti tal-konsum, “f’kuntratt”, “waqt l-eżerċizzju tas-sengħa, negozju jew professjoni tiegħu”. Din is-sitwazzjoni iktar tixbah dik fejn l-intermedjarju jaġixxi f’ismu proprju (22). Bħala regola ġenerali, dan huwa marbut mal-kuntratt (23) u, għaldaqstant, għandu jiġi kkunsidrat bħala l-bejjiegħ fis-sens tal-Artikolu 1(2)(ċ) tad-Direttiva 1999/44.
52. Id-definizzjoni relattivament wiesgħa tal-kunċett ta’ bejjiegħ li tinsab fl-Artikolu 1(2)(ċ) tad-Direttiva 1999/44 timmilita favur l-inklużjoni fil-kamp ta’ applikazzjoni tagħha tal-professjonist li, meta jippreżenta lilu nnifsu lill-konsumatur, jagħti l-impressjoni li jkun qiegħed jaġixxi bħala bejjiegħ.
53. Il-kwistjoni li tqum hija dik jekk il-kliem preċiż tal-Artikolu 1(2)(ċ) tad-Direttiva 1999/44 jipprekludix tali interpretazzjoni.
54. Fil-fehma tiegħi, fit-tilwima fil-kawża prinċipali, il-kwistjoni ewlenija tal-kliem tirrigwarda l-frażi “f’kuntratt” u “bejgħ ta’ oġġetti tal-konsum” billi l-qorti tar-rinviju tikkunsidra bħala fatt stabbilit li Garage Bietheres biegħet oġġetti tal-konsum fil-kuntest tal-eżerċizzju tal-professjoni jew negozju tiegħu (24).
a) Fuq l-espressjoni “f’kuntratt”
55. La l-kliem u lanqas ix-xogħlijiet preparatorji tad-Direttiva 1999/44 (25) ma jipprovdu kjarifika dwar il-portata eżatta tal-espressjoni “f’kuntratt”. Għalhekk, sabiex jiġi determinat is-sinjifikat tal-imsemmija espressjoni, huwa neċessarju rikors għat-tifsira normali tagħha fil-lingwaġġ komuni, filwaqt li jittieħed inkunsiderazzjoni l-kuntest li fih hija tintuża u tal-għanijiet li għandhom jintlaħqu mil-leġiżlazzjoni li minnu tifforma parti (26).
56. Jien naqbel mal-analiżi ta-Kummissjoni li l-espressjoni “f’kuntratt” tippresupponi l-eżistenza ta’ kuntratt, kemm jekk bil-miktub u kemm jekk orali.
57. Fir-rigward ta’ din l-espressjoni, il-Kummissjoni tinnota li għandha tkun il-qorti nazzjonali li tiddetermina jekk hemmx kuntratt ta’ bejgħ u, jekk ikun il-każ, bejn liema partijiet dan ġie konkluż, billi tindividwa jekk dan ġie konkluż bejn konsumatur u bejjiegħ fis-sens tad-Direttiva 1999/44.
58. Il-Gvernijiet Belġjan, Ġermaniż u Awstrijak jargumentaw li hija biss il-persuna li hija parti fil-kuntratt bħala bejjiegħ li hija direttament responsabbli fil-konfront tal-konsumatur bis-saħħa tal-kuntratt ta’ bejgħ. Hekk, l-unika kwistjoni li tqum, f’dak li jikkonċerna l-kunċett ta’ bejjiegħ fis-sens tal-Artikolu 1(2)(ċ) tad-Direttiva 1999/44, tkun dwar min hija l-parti kontraenti tal-konsumatur (27).
59. Jien ma naqbilx kompletament ma’ dan l-approċċ li l-kunċett ta’ bejjiegħ huwa marbut mal-identifikazzjoni tal-partijiet fil-kuntratt.
60. Ċertament, il-bejjiegħ, kif imfisser fid-Direttiva 1999/44, huwa fil-maġġoranza tal-każijiet il-persuna li tobbliga ruħha bil-kuntratt li tikkonsenja l-oġġett mibjugħ. Madankollu, għall-finijiet tal-applikazzjoni tad-Direttiva 1999/44, fil-fehma tiegħi għandha ssir distinzjoni bejn, minn naħa, l-identifikazzjoni tal-partijiet fil-kuntratt u, min-naħa l-oħra, l-identifikazzjoni tal-bejjiegħ fis-sens tal-Artikolu 1(2)(ċ) tad-Direttiva 1999/44.
61. Fuq dan il-punt, għandha titfakkar in-natura minima tal-armonizzazzjoni stabbilita b’din id-direttiva. L-identifikazzjoni tal-partijiet fil-kuntratt taqa’ taħt ir-regoli ġenerali tal-Istati Membri applikabbli għall-kuntratti ta’ bejgħ, li ma humiex armonizzati b’din id-direttiva (28).
62. Fil-fehma tiegħi, minn dan isegwi li l-identifikazzjoni tal-partijiet fil-kuntratt taħt il-liġijiet nazzjonali ma tistax tkun determinanti b’rabta mal-evalwazzjoni mitluba mill-Artikolu 1(2)(ċ) tad-Direttiva. Għalhekk, il-kunċett ta’ bejjiegħ, bħala kunċett awtonomu tad-dritt tal-Unjoni, jieħu l-kontenut tiegħu biss minn sorsi tad-dritt tal-Unjoni. Din il-konklużjoni hija msaħħa fid-dawl tal-għan tad-Direttiva, jiġifieri li tiżgura protezzjoni uniformi minima lill-konsumaturi fl-Unjoni, ikun x’ikun il-post tal-bejgħ tal-oġġetti (29).
63. Konsegwentement, l-espressjoni “f’kuntratt” minnha nnifisha tippresupponi biss l-eżistenza ta’ kuntratt u għaldaqstant ma tipprekludix l-interpretazzjoni rrakkomandata, li professjonist li qed jaġixxi għan-nom u fl-interess ta’ individwu għandu jitqies bħala bejjiegħ fis-sens tal-Artikolu 1(2)(ċ) tad-Direttiva 1999/44 jekk, meta jippreżenta ruħu lill-konsumatur, jagħtih l-impressjoni li qiegħed jaġixxi bħala tali.
b) Fuq l-espressjoni “jbiegħ oġġetti tal-konsum”
64. Fis-sens normali tal-lingwaġġ komuni, il-frażi “jbiegħ” tfisser li persuna, il-bejjiegħ, jittrasferixxi oġġett lil persuna oħra, taħt ħlas tal-ammont li jikkostitwixxi l-prezz tal-oġġett.
65. Kif isostni l-Gvern Belġjan, l-Artikolu 1(2)(ċ) tad-Direttiva 1999/44 ma jipprovdix li l-bejjiegħ għandu jkun il-proprjetarju tal-oġġett mibjugħ (30).
66. Fl-assenza ta’ xi indikazzjoni f’dan is-sens fil-kliem tal-Artikolu 1(2)(ċ) tad-Direttiva 1999/44 u fix-xogħlijiet preparatorji tagħha, interpretazzjoni stretta tad-dispożizzjoni fis-sens li l-bejjiegħ għandu jkun il-proprjetarju tal-oġġett mibjugħ jidhirli li tkun illoġika għaliex l-intermedjarju li qed jaġixxi f’ismu proprju huwa, bħala regola ġenerali, marbut bil-kuntratt (31) minkejja li ma jkunx il-proprjetarju tal-oġġett mibjugħ.
67. Infakkar ukoll li d-Direttiva tkopri biss parti limitata ħafna mir-regoli ġenerali tal-Istati Membri dwar il-kuntratti ta’ bejgħ u ma taffettwax il-leġiżlazzjonijiet nazzjonali dwar il-proprjetà.
68. Barra minn hekk, id-Direttiva 1999/44 tirrigwarda prinċipalment il-garanziji tal-oġġetti tal-konsum u r-responsabbiltà għan-nuqqasijiet ta’ konformità. F’dan il-kuntest, mill-perspettiva tal-konsumatur li huwa s-suġġett tal-protezzjoni ta’ din id-direttiva, ma jidhirx li huwa rilevanti li l-proprjetarju u l-bejjiegħ tal-oġġett għandhom ikunu neċessarjament l-istess persuna.
69. Fi kliem ieħor, fil-kuntest tad-Direttiva 1999/44, sabiex jassumi l-funzjoni ta’ bejjiegħ, l-operatur inkwistjoni ma għandux neċessarjament ikun il-proprjetarju tal-oġġett (32). Għalhekk ma teżisti l-ebda raġuni sabiex il-portata tal-kunċett ta’ bejjiegħ tiġi limitata għall-proprjetarju tal-oġġett mibjugħ.
2. Fuq l-interpretazzjoni teleoloġika tal-Artikolu 1(2)(ċ)
70. Interpretazzjoni teleoloġika tal-Artikolu 1(2)(ċ) tad-Direttiva 1999/44 issaħħaħ l-interpretazzjoni letterali ta’ din id-dispożizzjoni, li professjonist li qed jaġixxi għan-nom u fl-interess ta’ individwu jista’ jitqies bħala bejjiegħ fis-sens ta’ din id-dispożizzjoni jekk, meta jippreżenta ruħu lill-konsumatur, jagħtih l-impressjoni li qiegħed jaġixxi bħala bejjiegħ.
71. Il-funzjoni primordjali tal-bejjiegħ fil-kuntest tad-Direttiva 1999/44 hija li jikkonsenja lill-konsumatur oġġett konformi mal-kuntratt ta’ bejgħ u li jsewwih jew jissostitwih f’każ ta’ nuqqas ta’ konformità (33). Għal dan l-għan, il-kunċett ta’ bejjiegħ fis-sens tal-Artikolu 1(2)(ċ) jiddelimita ċ-ċirku tal-persuni li mingħandhom il-konsumatur jista’ jitlob rimedju fil-każ fejn l-oġġett ma huwiex konformi mal-kuntratt.
72. Għalhekk, l-għarfien mill-konsumatur tal-identità tal-bejjiegħ huwa manifestament imperattiv f’każ ta’ nuqqas ta’ konformità. Barra minn hekk, l-għarfien tal-identità tal-bejjiegħ jista’ wkoll ikun deċiżiv għall-konsumatur li jkollu jagħżel bejn diversi bejjiegħa, billi l-konsumatur sejjer jevalwa l-esperjenza, il-professjonalità u s-solvenza tal-bejjiegħ kif ukoll il-kapaċità li jissodisfa r-responsabbiltajiet tiegħu f’każ ta’ konformità.
73. Fil-każ fejn professjonist jintervjeni bħala intermedjarju għal individwu, bħal f’dan il-każ, in-nuqqas ta’ għarfien mill-konsumatur tal-identità tal-bejjiegħ ser joħloq iktar preġudizzju, għaliex il-konsumatur ma jkunx jaf il-pożizzjoni legali tiegħu u r-rimedji li jkollu disponibbli. Hekk, jekk jirriżulta li l-bejjiegħ huwa individwu, in-natura obbligatorja tad-drittijiet tal-konsumatur, stabbilita bl-Artikolu 7(1) tad-Direttiva 1999/44, ma tkunx applikata, u l-konsumatur ma jibbenefikax mill-protezzjoni tal-imsemmija direttiva. Għaldaqstant, il-bejjiegħ mhux professjonist ikun jista’ inter alia jeżenta ruħu minn kull responsabbiltà fir-rigward tad-difetti moħbija tal-oġġett mibjugħ. Dan l-eżempju huwa iktar rilevanti fil-kuntest tal-bejgħ ta’ vettura użata.
74. Minn dan isegwi li protezzjoni effettiva tal-konsumatur timplika li dan tal-aħħar għandu jkun jaf jekk il-bejjiegħ ikun individwu. Kif jiddikjara l-Gvern Belġjan, din l-informazzjoni hija komparabbli ma’ “tagħrif importanti li l-konsumatur medju għandu bżonn, skond il-kuntest, sabiex jieħu deċiżjoni transazzjonali informata”, informazzjoni li l-bejjiegħ huwa obbligat li jagħti lill-konsumatur bis-saħħa tal-Artikolu 7(1) tad-Direttiva 2005/29/KE (34).
75. Għalhekk, fil-fehma tiegħi, sabiex tingħata effettività lid-Direttiva 1999/44 għandha tiġi segwita l-interpretazzjoni rrakkomandata u jiġi inkluż fil-kamp tal-applikazzjoni tal-Artikolu 1(2)(ċ) tagħha l-professjonist li qed jaġixxi għan-nom u fl-interess ta’ individwu, li, meta jippreżenta ruħu lill-konsumatur, jagħti l-impressjoni li qiegħed jaġixxi bħala bejjiegħ. F’dan il-każ, jien nara li l-intermedjarju wettaq “għażla rrevokabbli” u ma jistax jaħrab mir-responsabbiltajiet tiegħu f’każ ta’ nuqqas ta’ konformità tal-oġġett billi jirreferi lill-konsumatur għall-individwu li jista’ jkun ma jinstabx jew anki insolventi (35).
76. Jidhirli li l-interpretazzjoni proposta hija konformi mal-ġurisprudenza tal-Qorti tal-Ġustizzja li s-sistema ta’ protezzjoni implimentata bid-direttivi tal-Unjoni fil-qasam ta’ protezzjoni tal-konsumaturi hija bbażata fuq l-ideja li l-konsumatur jinsab f’sitwazzjoni ta’ inferjorità fil-konfront tal-professjonist f’dak li jikkonċerna kemm fis-setgħa ta’ negozjar kif ukoll il-livell ta’ informazzjoni (36).
77. Meta l-konsumatur ma jkunx ġie mgħarraf li l-bejjiegħ huwa individwu, jeżisti nuqqas kbir ta’ simetrija ta’ informazzjoni bejn il-konsumatur u l-intermedjarju (37). Dan in-nuqqas ta’ simetrija jista’ jiġi kkoreġut biss bl-inizjattiva tal-intermedjarju li barra minn hekk ġeneralment ser isibha iktar faċli biex jirrimedja s-sitwazzjoni (38). Barra minn hekk, ta’ spiss dan in-nuqqas ta’ simetrija tal-informazzjoni jinħoloq jew, tal-inqas, jinħeba mill-intermedjarju. Dan isaħħaħ it-teżi li r-responsabbiltà tal-bejjiegħ bis-saħħa tad-Direttiva 1999/44 għandha tkun tista’ tiġi imposta fuq l-intermedjarju li, meta jippreżenta lilu nnifsu lill-konsumatur, jagħti l-impressjoni li huwa qiegħed jaġixxi bħala l-bejjiegħ.
78. L-interpretazzjoni opposta li teskludi f’kull każ lill-professjonist li qed jaġixxi bħala intermedjarju mill-kamp tal-Artikolu 1(2)(ċ) tad-Direttiva 1999/44 tkun tippreġudika l-għan globali imfittex mil-leġiżlazzjoni Ewropea fil-qasam ta’ protezzjoni tal-konsumaturi u stabbilit bl-Artikolu 169 TFUE (ex Artikolu 153 KE), jiġifieri li jiġi żgurat livell għoli ta’ protezzjoni tal-konsumaturi u, għaldaqstant, il-fiduċja tal-konsumaturi, li hija fundamentali għas-suq intern.
C – Fuq l-evalwazzjoni li għandha titwettaq mill-qorti nazzjonali
79. Għandha tkun il-qorti nazzjonali li tivverifika, billi tieħu inkunsiderazzjoni ċ-ċirkustanzi kollha tal-każ u l-provi kollha (39), jekk il-professjonist jistax jiġi kkunsidrat bħala l-bejjiegħ fis-sens tal-Artikolu 1(2)(ċ) tad-Direttiva 1999/44, jiġifieri jekk, meta ppreżenta ruħu lill-konsumatur, tahx l-impressjoni li qiegħed jaġixxi bħala bejjiegħ tal-oġġett inkwistjoni.
80. Madankollu, jidhirli opportun li nesponi xi kunsiderazzjonijiet ta’ ordni ġenerali dwar l-evalwazzjoni tal-qorti nazzjonali.
81. L-ewwel nett, għandu jitfakkar l-premessa li d-Direttiva 1999/44 ma tkoprix ir-responsabbiltà tal-intermedjarju fil-konfront tal-konsumatur (40). Fil-fehma tiegħi, minn dan isegwi li l-impożizzjoni tar-responsabbiltà tal-bejjiegħ fuq l-intermedjarju bis-saħħa ta’ din id-direttiva għandha tibqa’ eċċezzjonali.
82. Għaldaqstant, l-intermedjarju li ma jagħmel xejn għajr joħloq relazzjoni bejn il-konsumatur u l-proprjetarju mhux professjonist ma għandu qatt jiġi kkunsidrat bħala l-bejjiegħ fis-sens tal-imsemmija direttiva. Sabiex din ir-responsabbiltà tiġi imputata lill-intermedjarju, huwa mitlub li tal-inqas dan ikun ipparteċipa b’mod attiv fil-bejgħ.
83. F’dan ir-rigward, il-qorti tar-rinviju tista’ tieħu inkunsiderazzjoni ċ-ċirkustanzi kollha madwar ir-rwol tal-professjonist fil-bejgħ inkwistjoni, u l-ewwelnett il-fatt li l-oġġett kien ġie espost fl-istabbiliment tal-professjonist.
84. Bħala regola ġenerali, tali kostatazzjoni għandha, fil-fehma tiegħi, twassal għal preżunzjoni qawwija li l-konsumatur kien ħa l-impressjoni li l-professjonist kien qed jaġixxi bħala bejjiegħ. F’tali sitwazzjoni, jien nara li l-oneru huwa fuq il-professjonist li jrid jeżonera ruħu mir-responsabbiltà bis-saħħa tad-Direttiva 1999/44 li jipprova li l-konsumatur kien jaf jew messu kien jaf, waqt il-konklużjoni tal-kuntratt ta’ bejgħ, li l-bejjiegħ kien individwu. Ninnota li ġeneralment għandu jkun faċli għall-professjonist li jipprova l-għarfien mill-konsumatur tal-identità tal-bejjiegħ mhux professjonist. Ikun suffiċjenti għalih li jġib il-prova li huwa kien informa lill-konsumatur, u mingħajr dubju huwa l-intermedjarju li huwa l-iktar fi grad li juri dan.
85. Barra minn hekk, il-qorti tar-rinviju tista’ wkoll tieħu inkunsiderazzjoni ċ-ċirkustanzi li ġejjin sabiex tiddetermina jekk il-professjonist, meta ppreżenta ruħu lill-konsumatur, tax l-impressjoni li qiegħed jaġixxi bħala bejjiegħ:
– l-isforzi konkreti li wettaq il-professjonist fil-kuntest tal-bejgħ,
– il-portata tal-korrispondenza u d-djalogu bejn il-konsumatur u l-professjonist,
– il-fatt li l-konsumatur wettaq il-ħlas tal-oġġett lill-professjonist, u
– l-ispejjeż inkorsi mill-professjonist b’rabta mal-bejgħ, sakemm il-konsumatur kien jaf bihom.
86. Il-qorti tar-rinviju tista’ wkoll tistabbilixxi jekk il-professjonist ibigħ, ġeneralment, oġġetti tal-konsum tat-tip speċifiku li huwa s-suġġett tal-bejgħ inkwistjoni u tieħu dan l-element inkunsiderazzjoni.
87. It-tieni nett, jidhirli li huwa ċar li l-osservanza tal-prinċipju ta’ effettività tal-protezzjoni tal-konsumaturi ma tistax tiġi estiża sabiex tissostitwixxi kompletament il-passività totali tal-konsumatur ikkonċernat (41). Hekk, l-intermedjarju ma għandux jiġi kkunsidrat bħala l-bejjiegħ fis-sens tad-Direttiva 1999/44, jekk il-qorti nazzjonali tikkunsidra li l-konsumatur medju, jiġifieri konsumatur normalment informat u raġonevolment attent u avżat (42), ma setax leġittimament ma jkunx jaf, waqt il-konklużjoni tal-kuntratt ta’ bejgħ, li l-professjonist kien qiegħed jaġixxi biss bħala intermedjarju għal individwu (43). F’dan ir-rigward, kuntratt ta’ bejgħ miktub, li jinkludi l-isem tal-bejjiegħ mhux professjonist ikun indikazzjoni qawwija ħafna tal-għarfien ta’ dan l-element mill-konsumatur, sakemm dan id-dokument jingħata lill-konsumatur qabel il-konklużjoni tal-kuntratt ta’ bejgħ.
D – Fuq ir-remunerazzjoni tal-intermedjarju
88. Il-kwistjoni tar-remunerazzjoni tal-intermedjarju għall-intervent tiegħu hija marbuta mar-relazzjoni kuntrattwali bejn il-proprjetarju mhux professjonist u l-intermedjarju, li ġeneralment taqa’ barra l-kamp tal-applikazzjoni tad-Direttiva 1999/44, ħlief f’dak li jikkonċerna d-dritt tal-bejjiegħ finali għar-rimedji tiegħu, bis-saħħa tal-Artikolu 4 tagħha, kontra l-intermedjarju fil-każ ta’ nuqqas ta’ konformità li tirriżulta mill-att jew omissjoni ta’ dan tal-aħħar (44).
89. Barra minn hekk, il-fatt li l-intermedjarju jkun jitħallas jew le għall-intervent tiegħu ma jidhirlix li huwa rilevanti mill-perspettiva tal-konsumatur. Ġeneralment, il-konsumatur lanqas ma jkun konxju mill-fatt li l-intermedjarju jkun jitħallas jew le.
90. Għalhekk, bħall-Kummissjoni u l-Gvern Awstrijak, jien nikkunsidra l-fatt li l-intermedjarju jkun jitħallas jew le għall-intervent tiegħu ma huwiex rilevanti għall-evalwazzjoni taħt l-Artikolu 1(2)(ċ) sabiex jiġi stabbilit jekk il-professjonist għandux jiġi kkunsidrat bħala l-bejjiegħ fis-sens tad-Direttiva (45).
91. Prima facie, l-impożizzjoni fuq l-intermedjarju tal-obbligi tal-bejjiegħ li jitnisslu mid-Direttiva 1999/44 meta huwa ma jkun irċieva l-ebda remunerazzjoni jew, l-iktar, remunerazzjoni żgħira ħafna, tista’ tidher irraġonevoli.
92. Madankollu, għandu jitfakkar li l-intermedjarju ma jġorrx neċessarjament il-piż finanzjarju aħħari. Għall-kuntrarju, f’każ ta’ nuqqas ta’ konformità tal-oġġett mibjugħ, fejn l-ispiża tkun imposta fuq l-intermedjarju bħala bejjiegħ fis-sens tad-Direttiva 1999/44, l-intermedjarju jista’ ifittex rimedju, bis-saħħa tal-Artikolu 4 tad-Direttiva 1999/44 u skont il-kundizzjonijiet stabbiliti mil-liġi nazzjonali rilevanti, kontra l-persuna/i responsabbli, jiġifieri, ġeneralment, il-proprjetarju mhux professjonist.
93. Effettivament, l-interpretazzjoni li jien nirrakkomanda tal-Artikolu 1(2)(ċ) tad-Direttiva 1999/44 timplika biss li l-intermedjarju jassumi r-riskju ta’ insolvenza tal-proprjetarju mhux professjonist, li madankollu jikkostitwixxi aspett fundamentali għall-konsumatur. Dan ir-riżultat jidher li mhux irraġonevoli, minħabba l-fatt li l-intermedjarju jista’ faċilment jelimina dan ir-riskju billi jinforma lill-konsumatur bl-identità tal-bejjiegħ mhux professjonist jew billi jżid primjum tar-riskju għar-remunerazzjoni ffissata għall-intervent.
VI – Konklużjoni
94. Fid-dawl tal-argumenti preċedenti, nipproponi lill-Qorti tal-Ġustizzja tirrispondi kif ġej għad-domanda preliminari magħmula mill-Cour d’appel de Liège (qorti tal-appell ta’ Liège):
L-Artikolu 1(2)(ċ) tad-Direttiva tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill 1999/44/KE, tal-25 ta’ Mejju 1999, dwar ċerti aspetti tal-bejgħ ta’ oġġetti tal-konsum u garanziji assoċjati magħhom, għandu jiġi interpretat fis-sens li jinkludi l-professjonist li qed jaġixxi għan-nom u fl-interess ta’ individwu, kemm jekk jirċievi remunerazzjoni għall-intervent tiegħu kemm jekk le, jekk l-intermedjarju, meta jippreżenta ruħu lill-konsumatur, jagħti l-impressjoni li qiegħed jaġixxi bħala bejjiegħ.